Appelscha

Appelscha

Plaats in Nederland
Situering
Provincie	Friesland Friesland
Gemeente	Ooststellingwerf Ooststellingwerf
Coördinaten	52° 57′ NB, 6° 21′ OL
Algemeen
Inwoners (1 januari 2011)	4.768
Overig
Postcode	8426
Netnummer	0516
Belangrijke verkeersaders	N381
Website	Officiële website
Detailkaart
Locatie in de gemeente Ooststellingwerf
Foto's
Appelscha aan de Opsterlandse Compagnonsvaart
Portaal    Nederland Friesland

Appelscha (Fries: Appelskea, Stellingwerfs: Appelsche) is een dorp in de gemeente Ooststellingwerf, provincie Friesland (Nederland), met 4768 inwoners (1 januari 2011).

Geschiedenis

Appelscha wordt voor het eerst in 1247 als Appels vermeld in de boeken van het Aartsbisdom Utrecht. De uitgang ‘sche’ betekent bos, vandaar de naam Appelsche of Appelscha. Van oorsprong behoorde het tot het vroegere graafschap Drenthe. Het bestond eeuwenlang slechts uit een klein aantal boerderijen rond de Boerestreek, dat daarvoor Hoog-Appelscha heette, en de buurtschappen Aekinga, Terwisscha en De Bult. Het dorpje had veel last van het verstuivende zand uit de duinen. Het esdorp lag ingeklemd tussen droge zandige heide en nat veen, toen nog de Appelschaster- en Fochteloër venen genaamd. Rond 1450 werden leidijken aangelegd om het zure lekwater afkomstig van het veen uit de akkers te weren.

Vanaf 1827 breidt het dorp met de komst van duizenden Friese arbeiders ten behoeve van de turfwinning uit, en ontstaat het huidige dorp. In 1881 werd een begin gemaakt met de aanleg van de bossen. De sociale omstandigheden zijn echter zeer slecht, en tegen de tijd dat turf veel minder is gaan opbrengen dan steenkool breekt er in 1888 onder de veenarbeiders een grote staking uit. Dit is het begin van georganiseerde stakingen in Nederland. Door deze grote Friese immigratie in de 19e eeuw is Appelscha een Friestalig dorp geworden in een omgeving waar verder Stellingwerfs gesproken wordt.

Omgeving en toerisme

Het dorp ligt aan de rand van het 61 km² grote Nationaal Park Drents-Friese Wold, en even buiten het dorp ligt het bezoekerscentrum Drents-Friese Wold van Staatsbosbeheer. Hiernaast zorgen in de zomermaanden ook de Opsterlandse Compagnonsvaart (als onderdeel van de Turfroute), het attractiepark Duinen Zathe en de twee-wekelijkse (in de bouwvakvakantie wekelijkse) Boerestreekmarkten voor veel bezoek.

In 2007 werd door lezers van HP/De Tijd de Oude Willem, een deel van het natuurgebied tussen Appelscha en Zorgvlied, uitgeroepen tot het mooiste plekje in Nederland.. Ook komen in de omgeving van Appelscha pingoruïnes voor.

• 
  Aeckingerzand
• 
  Klokkenstoel

Sport

• Stânfries, voetbalvereniging

Trivia

• In Appelscha vinden sinds 1933 de Pinksterlanddagen plaats, een jaarlijks anarchistisch festival.
• In 1994 dook een vrij onschadelijk computervirus op, dat de naam Appelscha kreeg door interne tekenreeks Appelscha.
• Vroeger verbleven veel TBC-patiënten in de gezonde bossen van Appelscha. Veel mensen hebben er dan ook nog herinneringen aan. Van het voormalige sanatorium Beatrixoord is alleen nog de röntgenafdeling over. Deze is nu ingericht als het enige tbc-museum ter wereld.
• Appelscha heeft voor zover bekend de enige heksenopleiding in Nederland. Heks Margarita van Rongen verzorgt de opleiding. In september 2005 kwam deze opleiding in het nieuws omdat de Belastingdienst de kosten voor de eenjarige opleiding aftrekbaar acht. Het leidde tot vragen in de Tweede Kamer.

Geboren

• Jan Herder (1889-1978), boer, timmerman, communist, politicus en publicist
• Anne Vondeling (1916-1979), politicus (PvdA, o.a. minister van Financiën en vicepremier in het kabinet-Cals en Tweede Kamervoorzitter)
• Dragan Bakema (12 mei 1980), acteur

Zie ook

• Lijst van rijksmonumenten in Appelscha

Referenties

Mediabestanden

Zie de categorie Appelscha van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

· ·

Plaatsen in de gemeente Ooststellingwerf