Gebruiker:Thom van bergen/Kladblok

Een vertaaldienst is een dienst die voor derden vertalingen van teksten verzorgt. Grote internationale firma's en instellingen, zoals de EU, de NAVO en IBM, hebben hun eigen vertaaldienst, maar vele vertaaldiensten – vaak vertaalbureau genoemd – werken op commerciële basis: voor het vertalen moet betaald worden. Meestal geldt dan een tarief per woord of (vooral in Duitsland) per regel, maar er kan ook een uurtarief of een totaalbedrag worden overeengekomen.

Bestand:Worldmap in Hello.jpg

World map in translated Hello's

Bestand:Worldmap in Hello.jpg

World Map in translated hello's

Voor kansarmen bestaan er gespecialiseerde sociale vertaal- en tolkdiensten. Zij hebben zich, onder auspiciën van het Europees Comité van de Regio's gegroepeerd in een overkoepelende organisatie (zie externe link). Het zijn bijvoorbeeld vertaal- en tolkdiensten waar asielzoekers of ouders van allochtone leerlingen een beroep op kunnen doen in hun contacten met scholen en overheidsdiensten. Ook hulpverleners en artsen die de taal van hun cliënt of patiënt niet kennen (en vice-versa), kunnen er een beroep op doen, soms zelfs via de telefoon.

Geschiedenis van vertalingen

De vertaling van religieuze boeken, waaronder de koran en bijbel, zijn één van de eerste en meest bekende vormen van vertalingen. Deze religieuze boeken hebben een bepaalde brontaal die vertaald moest worden naar vele doeltalen. In de tijden dat volkeren onderling begonnen te handelen werd duidelijk dat communicatie een onmisbaar goed was. Het kunnen communiceren in zowel taal als in schrift was belangrijk om afspraken te maken en observaties vast te kunnen leggen. Dit zorgde er voor dat mensen die in meerdere talen beheersten werden ingezet om te vertalen. De internationale handel en krimpende relatieve afstanden werden vertalingen steeds belangrijker.

Huidige toepassing van vertaalbureaus

Omdat internationale handel en communicatie een enorme groei hebben gemaakt door onder andere de komst van internet, is de vertaaldienst onmisbaar gebleken. Elk bedrijf die een internationale bedrijfsvoering heeft is afhankelijk van heldere communicatie, en daardoor afhankelijk van kwalitatieve vertalingen. Een aantal branches waarin vertalingen veel voorkomen, afgezien van handel, zijn Toerisme, Recht, en Website ontwikkeling. Daarnaast zijn particulieren ook steeds meer afhankelijk van vertaalde documenten door de mondialisering. Voorbeelden hiervan zijn reisdocumenten en curricula vitae en ondertitelingen.

Organisatie

Eén van de rollen van de vertaalbureau is zekerheid bieden voor de vertalers, door te investeren in promotie, marketing en sales. Door deze investeringen hebben de vertalers meer kans op werk en verdiensten.

Elke vertaalbureau heeft een eigen manier van werken. Echter zijn er enkele organisatorische kenmerken die voor de meeste vertaalbureaus gelden:

De vertalers, dit kunnen in vaste dienst zijn of op freelance basis werken.
Een promotiemedium, dit is in de meeste gevallen een website.
Projectmanagement, dit is een cruciale afdeling die opdrachten van begin tot eind organiseert.

Vertaalbureaus hebben hun aangesloten vertalers vaak uitvoerig getest. Bij opname in het vertalersbestand worden doorgaans proefvertalingen gevraagd en/of bepaalde eisen aan het curriculum vitae gesteld. Bij veel vertaaldiensten is het mogelijk één tekst in meerdere talen te laten vertalen. De vertalers bestaan uit mensen die affiniteit hebben met het cultuur van de taal waarin ze vertalen. We spreken van een Native Speaker ofwel een moedertaalspreker wanneer iemand vertaalt naar de taal waarmee hij/zij is opgegroeid. Een moedertaalspreker heeft zich de taal spelenderwijs eigengemaakt op jonge leeftijd waardoor deze de subtiele kenmerken van de doeltaal beter beheerst dan iemand die de taal op latere leeftijd heeft geleerd. "Native" vertalers (naar analogie van native speakers) vertalen naar hun moedertaal. Het is voor de kwaliteit van de vertaling van belang dat de vertaler niet alleen de brontaal, maar vooral de doeltaal perfect beheerst. Een niet-moedertaalspreker zal daartoe maar zelden in staat zijn, en zal fouten maken waarvoor hij of zij zelf geheel blind is.

Elke vertaalbureau gebruikt een medium waaruit zij haar klanten werft en haar identiteit laat zien. In de meeste gevallen is dit een website.

Eén van de belangrijkste elementen in een vertaalbureau is het projectmanagement niveau. Dit deel van de vertaalbureau houdt alle processen in gang en zorgt er voor dat de kwaliteit gewaarborgd blijft, van het maken van een offerte tot het laten nakijken van een vertaalde tekst. Eén van de rollen van de vertaalbureau is het feit dat het zekerheid bied voor de vertalers, omdat de vertaalbureau investeert in promotie, marketing en sales. Door deze investeringen zijn de vertalers verzekerd van meer werk en verdiensten.

Elke vertaalbureau heeft een eigen manier van werken. Echter zijn er enkele organisatorische kenmerken die voor de meeste vertaalbureaus gelden: - De vertalers, dit kunnen in vaste dienst zijn of op freelance basis werken. - Een promotiemedium, dit is in de meeste gevallen een website. - Projectmanagement, dit is een cruciale laag in de organisatie die er voor zorgt dat alle opdrachten volgens de afspraken afgehandeld worden. De vertalers bestaan uit mensen die affiniteit hebben met het cultuur van de taal waarin ze vertalen. Het kan zijn dat ze ooit gewoond, gestudeerd of gewerkt hebben in een bepaalde land en daar de gewoontes en taal hebben geleerd. We spreken van een Native Speaker ofwel een moedertaalspreker wanneer iemand vertaalt in de taal waarmee hij/zij is opgegroeid. Een moedertaalspreker heeft zich de taal spelenderwijs eigengemaakt op jonge leeftijd waardoor deze de subtiele kenmerken van de doeltaal beter beheerst dan iemand die de taal op latere leeftijd heeft geleerd. De kennis van de doeltaal is daarbij het belangrijkste, hoewel de vertaler wel een brede kennis van de brontaal en de bijbehorende cultuur nodig heeft.

Elke vertaalbureau heeft een medium nodig waaruit zij klanten werven en hun identiteit kunnen laten zien. In de meeste gevallen is dit een website. Deze worden vaak gebruikt om de klanten kennis te laten maken met het bedrijf.

Eén van de belangrijkste elementen in een vertaalbureau is het projectmanagement niveau. Dit deel van de vertaalbureau overziet alle processen en zorgt er voor dat de kwaliteit gewaarborgd blijft, van het maken van een offerte tot het laten nakijken van een vertaalde tekst.

Vertaalspecialisaties

Veel vertaalbureaus zijn gespecialiseerd in één of meer vakgebieden. Het is voor de kwaliteit van de vertaling van belang dat de vertaler kennis heeft van het specialisme waar de tekst toe behoort. Vaak is die vakkennis even belangrijk als de taalbeheersing van de vertaler. Er zijn zeer veel vakgebieden waarin een vertaler gespecialiseerd kan zijn, bijvoorbeeld in bouwkunde, architectuur of ICT. De vier hoofdspecialisaties zijn: juridisch, medisch, economisch en technisch. Voor juridische vertalingen wordt veelal een beëdigd vertaler ingezet.

Vertaalbureau en revisie

Bij een vertaling door een vertaalbureau wordt de tekst in het algemeen nog gecontroleerd door een proeflezer of revisor die eveneens op het specifieke vakgebied van de vertaling deskundig is. Nadat de tekst is gecontroleerd en waar nodig gecorrigeerd, gaat deze pas naar de klant. Niet alle vertaalbureaus controleren de vertaling standaard, dit in verband met de kosten voor een proeflezer/revisor (vaak rond de 4 tot 8 cent per woord). In de meeste gevallen kan de klant kiezen of hij deze controle wil of niet. Een vertaalbureau is echter niet verplicht deze dienstverlening aan te bieden. Dit geldt overigens niet voor gecertificeerde vertaalbureaus: deze zijn verplicht om kwaliteitscontrole aan te bieden en steekproefsgewijs ook vertalingen zonder deze service te controleren.

Vertaalbureau en certificering

Om vast te stellen dat vertaalbureaus kwalitatief goede vertalingen aanleveren zijn er normen geïntroduceerd die de kwaliteiten ervan waarborgen. Vóór 2006 hanteerden vertaalbureaus de norm ISO 9001, een internationale norm voor kwaliteitsmanagementsystemen die niet specifiek is toegespitst op de vertaalsector. ISO 9001 formuleert dan ook geen inhoudelijke en specifieke criteria ten aanzien van het vertaalproces - de kernactiviteit van een vertaalbureau. Het probleem met ISO 9001 is dat het niet per definitie een kwaliteitsgarantie voor de geleverde diensten biedt. Het stelt slechts dat een organisatie op een vooraf afgesproken en gestructureerde manier aan kwaliteitsmanagement doet. EN 15038 is sinds 2006 het Europese kwaliteitskeurmerk voor vertaalbureaus. De norm stelt vertaalbureaus in staat de kwaliteit van hun dienstverlening te laten certificeren door een onafhankelijke controle-instantie. Hij wordt inmiddels door steeds meer landen geaccepteerd en de Europese Unie gebruikt de norm als maatstaf in de specificaties van zijn aanbestedingen. In Nederland wordt de certificering van vertaalbureaus over het algemeen geregeld door de onafhankelijke certificeringspartij Kiwa.

Komst van de computervertaling

Tegenwoordig is automatisering in elke vakgebied geïntegreerd, zo ook in de vertaaldienst. Vertalers gebruiken steeds meer software om het vertalen gemakkelijker te maken. Documenten worden tegenwoordig in verschillende extensies aangeleverd, zoals JPEG, PDF of Word. Om deze te kunnen bewerken en vertalen gebruiken vertalers gespecialiseerde software die in staat zijn om verschillende extensies te converteren in bruikbare documenten. Ook worden computervertalingen steeds vaker ingezet om een vertaling te versnellen. Hoewel vertaalmachines steeds verder worden ontwikkeld, begrijpen ze tot op heden niet de context van een document. Dit maakt de professionele vertaler onmisbaar, omdat deze een tekst niet alleen letterlijk kan vertalen, maar ook de achterliggende gedachte van een tekst. Het verschil tussen deze twee vormen van vertalen noemen we dynamische en formele equivalentie.

Behalve de automatisering in geschreven vertalingen zijn er op het gebied van spraak en live vertalingen in chats ook verschillende vooruitgangen. Een voorbeeld hiervan is Real-Time Skype Translator. Wanneer je normaal iets laat vertalen werkt dit altijd vanuit een eenrichtingsverkeer principe. Waar men in zo’n situatie normaal gesproken twee tolken voor nodig zou hebben wordt nu door een systeem direct opgepakt. Zo is het als het ware alsof één persoon twee talen tegelijk vertaalt. De tekst wordt meteen omgezet naar de andere taal zodat de taalbarrière verdwijnt. Zo hoort degene aan de andere kant wat jij zegt in zijn taal en verschijnt de tekst onderaan in beeld. Deze ontwikkelingen is dan ook een grote stap in het automatiseren van vertalen.

Zie ook

Bronnen

Online

Literatuur

Denken over vertalen; ISBN10: 9460040462 - Auteur: Ton Naaijkens, Cees Koster - Co-auteur: Henri Bloemen
Introducing Translation Studies; ISBN10: 0415584892 - Auteur: Jeremy Munday
Vertalen wat er staat; ISBN10: 9045008858 - Auteur: Arthur Langeveld