Tramlijn 6 (Haaglanden)

Lijn 6
Totale lengte	13,2 km
Aangelegd door	HTM
	Geopend; 12 november 1906: Hollands Spoor - Plein
	Heropend; 11 juni 1945: Escamplaan - Turfmarkt; 2 december 1988: De Uithof - Leidschendam Noord; 3 september 2001: De Uithof - Leidschendam Leidsenhage; 27 april 2008: Leyenburg - Leidschendam Leidsenhage; 13 juli 2013: Leyenburg - Leidschendam Noord
Huidige status	In gebruik
Aantal sporen	2
Materieel	Gelede Tram Lang
Tramdienst door	HTM
Lijn 6

Tramlijn 6 van HTM is een tramlijn in de regio Haaglanden, in de Nederlandse provincie Zuid-Holland.

Route

De lijn verbindt de wijk Leyenburg (OV-knooppunt Leyenburg) in stadsdeel Escamp via de Escamplaan, Hobbemaplein, door het Haagse centrum in de tramtunnel, via het NS-station Centraal, Ternoot en Mariahoeve met Leidschendam Noord.

Van 1925 tot en met 1927 werd een gedeelte van het traject bereden met de lijnnummers "6A" en "6B" en van 1994 tot en met 2001 ook met het lijnnummer "6K", waarbij de "K" stond voor "Kort traject".

Bijnaam

Lijn 6 had tot de introductie van RandstadRail een langere route, maar is sinds 2006 een ondersteunende lijn geworden binnen het Haagse tramnet. De lijn verbindt onder andere De Haagse Markt en twee ziekenhuizen (Ziekenhuis Leyenburg, HMC Antoniushove), en heeft daaraan de bijnaam "ziekenhuislijn" te danken. Sinds de lijn in 2013 voor de derde keer naar Leidschendam Noord werd verlengd heeft de lijn meer relevantie gekregen binnen het tramnetwerk.

Geschiedenis

1906-1976

12 november 1906: Lijn 6 werd ingesteld op het traject Station Hollands Spoor – Plein.
25 augustus 1925: Lijn 6 werd versterkt met lijn "6A" op het traject Hoefkade – Plein.
7 juli 1926: Verlenging van alle ritten met het traject Plein – Laan van Nieuw Oost-Indië/Schenkkade.
6 augustus 1926: Lijn 6 werd versterkt met 2e lijn "6B" op het traject Regentesselaan/Loosduinseweg – Plein.
18 juni 1927: Opheffen van lijn 6B. Lijnen 6 en 6A werden gewijzigd vanaf de Laan van NOI over de Juliana van Stolberglaan naar het Stuyvesantplein.
23 oktober 1927: Lijn 6A werd veranderd in lijn 13.
15 mei 1932: Uitbreiding van lijn 6 met het traject Regentesselaan/Loosduinseweg – Escamplaan/Soestdijksekade.
17 november 1944: De dienst op alle Haagse tramlijnen werd gestaakt vanwege gebrek aan stroom door kolenschaarste.
11 juni 1945: De dienst op lijn 6 werd hervat met het traject Escamplaan/Soestdijksekade – Turfmarkt.
In 1956 werd lijn 6 verlengd naar Leyenburg (keerlus Monnikendamplein).
Op 9 januari 1961 werd lijn 6 verlengd naar de uitbreidingswijk Mariahoeve (keerlus nabij kruispunt Het Kleine Loo / Hofzichtlaan).
Op 6 juli 1965 werd lijn 6 in Leyenburg verlengd van het Monnikendamplein naar een keerlus op het Castricumplein.
In 1966 werd de lijn in Mariahoeve opnieuw verlengd, en wel tot het in dat jaar geopende station Den Haag Mariahoeve.
In april 1971 werd lijn 6 verlengd van Station Mariahoeve via het pas geopende winkelcentrum Leidsenhage naar Leidschendam Noord. Dit lijngedeelte viel vanaf de halte Voorburg Essesteijn buiten het stadstarief van Den Haag. Voor het traject in Leidschendam werden aparte enkeltjes, rittenkaarten en abonnementen verkocht.
In december 1971 volgde de verlenging van Leyenburg naar Berestein. Lijn 6 was nu met 15 km de langste tramlijn van Nederland. Een rit duurde ongeveer 55 minuten. Er werd overdag om en om een kort traject gereden: Castricumplein - Station Mariahoeve en de frequentie op dit traject was overdag 5 minuten; op de uiteinden van de lijn was de frequentie de helft. Later reden alle trams het hele traject.

1976-heden

juni 1976: lijn 6 ging gebruikmaken van het tramviaduct bij station Den Haag Centraal. De korte trajecten vervielen. Lijn 6 reed vanaf toen met twee gekoppelde PCC-wagens, in een frequentie van 7 minuten in de spits.
1985: een korte verlenging naar de Uithof werd in gebruik genomen.
2 juli 1992: lijn 6 werd ingekort tot Station Mariahoeve en in de stille uren tot Station Centraal. Het traject naar Leidschendam-Noord werd overgenomen door lijn 7.
1994: Het korte traject kreeg het lijnnummer "6K(kort)" op het traject De Uithof – Centraal Station.
2 september 2001: Lijn 6K werd opgeheven
16 oktober 2004: Vanaf deze datum reed tram 6 door de Haagse tramtunnel.
10 december 2006: Met ingang van de nieuwe dienstregeling ruilde lijn 6 het eindpunt Leidschendam Noord met lijn 2 voor het eindpunt Leidsenhage bij MCH Antoniushove.
16 mei 2007: RandstadRail 4 nam het gedeelte Leyenburg – De Uithof over en lijn 6 werd ingekort tot Castricumplein – Leidsenhage.
27 april 2008: Lijn 6 reed door naar OV-knooppunt Leyenburg bij het Leyenburg Ziekenhuis. Hiermee verkreeg lijn 6 meer overstapmogelijkheden, onder andere op de streekbussen naar het Westland, die hier hun nieuwe beginpunt hebben gekregen, hierdoor is bij Leyenburg een nieuw OV-knooppunt ontstaan. De keerlus en halte op het Castricumplein kwam te vervallen en is opgeheven.
11 april 2011: Lijn 6 reed tot en met 15 juli 2011 een omleiding in verband met werkzaamheden op het Paul Krugerplein/Paul Krugerlaan. Lijn 6 reed in beide richtingen vanaf het Zuiderparklaan via de Apeldoornselaan, De La Reyweg en de Monstersestraat en daarna de normale route. De tijdelijke halten waren: Dierenselaan en De La Reyweg. Halten Nunspeetlaan en Paul Krugerplein waren vervallen.
2 juli 2011: Lijn 6 reed tot en met 21 augustus 2011 niet verder dan de halte Aegonplein. Dit vanwege werkzaamheden op de route van tramlijn 2 voor het geschikt maken voor de brede RandstadRailvoertuigen. Tussen Aegonplein en Leidsenhage (en Leidschendam Noord) reed pendelbus 6.
25 november 2011: De keerlus bij het Stuyvesantplein werd definitief opgeheven. Dit vanwege het geringe gebruik van deze keerlus en de omstandigheid dat trams bij het Aegonplein of bij Laan van NOI kunnen keren.
9 januari 2012: Lijn 6 werd van zondag tot en met vrijdag na 22.15 uur wekelijks in drie stukken verdeeld. Het eerste stuk reed lijn 6 van Leyenburg naar halte Brouwersgracht en dan een omleiding naar Centraal Station (laag). Het tweede stuk reed pendelbus 73 van Brouwersgracht via Centraal Station en Stuyvesantstraat naar Laan van NOI. Het derde stuk reed tramlijn 6 van Stuyvesantstraat via het Stuyvesantplein naar Leidschendam Leidsenhage. Dit vanwege werkzaamheden op het Centraal Station.
27 augustus 2012: Lijn 6 reed in de richting van Leidschendam Leidsenhage een omleidingsroute via de Monstersestraat, de Loosduinseweg en de Prinsegracht in plaats van de Hobbemastraat. Dit vanwege werkzaamheden op de Hobbemastraat en Om en Bij. De tijdelijke halten waren: Monstersestraat, MCH Westeinde en Brouwersgracht. Buslijn 25 reed als ondersteuning van tramlijn 6 en reed via de halten Hobbemaplein en Paletplein.
6 januari 2013: Lijn 6 reed in de avond na 22.15 uur weer zijn normale route. De werkzaamheden aan het dak op het Centraal Station waren afgerond.
25 februari 2013: Lijn 6 reed in beide richtingen een omleidingsroute via de Monstersestraat, de Loosduinseweg en de Prinsegracht in plaats van de Hobbemastraat. Dit vanwege een herinrichting en werkzaamheden op de Hobbemastraat en Om en Bij. De tijdelijke halten waren: Monstersestraat, MCH Westeinde en Brouwersgracht. Halten Hobbemaplein, Vaillantlaan, Om en Bij en Brouwersgracht werden vervallen. Buslijn 25 reed als ondersteuning van tramlijn 6 en reed via de halte Paletplein (Vaillantlaan).
5 april 2013: Lijn 6 reed tot 13 juli 2013 niet verder dan de halte Aegonplein. Dit vanwege werkzaamheden op het MCH Antoniushove. Tussen Aegonplein en Leidsenhage reed buslijn 66.
13 juli 2013: Het eindpunt MCH Antoniushove in Leidsenhage werd weer omgeruild voor het eindpunt Leidschendam Noord van tramlijn 2. Bij de eindhalte MCH Antoniushove werd een tailtrack gebouwd in plaats van een keerlus voor tramlijn 2 en 19.
2 september 2013: Lijn 6 reed richting Leyenburg weer door de Hobbemastraat, richting Leidschendam werd de omleiding op 1 november 2013 hersteld.
1 juli 2017: De haltenaam Hobbemaplein werd gewijzigd naar Haagse Markt voor lijn 6.

Dienstregeling

Tramlijn 6 rijdt op werkdagen en op zaterdag overdag iedere 10 minuten. 's Avonds, zaterdagochtend en zondag is de frequentie lager, met een minimum van eens per 15 minuten. In de spitsuren (op werkdagen) rijdt tramlijn 6 in beide richtingen iedere 7,5 minuten. Ook op zaterdag rijdt tramlijn 6 tussen 12:00 en 17:00 uur iedere 7,5 minuten.

Foto's

Opname van lijn 6 op de Herengracht, komend uit de richting van de Fluwelen Burgwal, ongeveer 1959.
HTM PCC 1221 op lijn 6 in de jaren 1970, rechts de Staatsdrukkerij, op de Fluwelen Burgwal.
Historisch overzicht van de routes van lijn 6 bijgewerkt tot 2011.
GTL 3078 als lijn 6 naar Leidschendam in 2004.
Lijn 6 rijdt al sinds 12 november 1906 over het Om en Bij.

Externe links

Huidige tramlijnen:	1 · 2 · 6 · 9 · 11 · 12 · 15 · 16 · 17 · 19
Huidige (snel)tramlijnen:	RandstadRail · 3 · 4 · 34
Voormalige tramlijnen:	paardentram · stoomtram · A · 3 · 4 · 5 · 7 · 8 · 10 · 13 · 14 · 18 · 20 · 21 · 36 · 37 · 59
Voormalige interlokale tramlijnen:	HTM Gele tram · I¹ · I² · I³