Wikipedia:GLAM/Textiel

Dit project wil meer aandacht genereren voor textieltechnieken en textielgeschiedenis op Wikipedia.

Afbakening

Inhoudelijke afbakening

Dit project richt zich op de categorieën:

textielvezel
spinnen
garen (draad)
weven
textielveredeling
kant
handwerken
borduren

In de toekomst kan het project uitgebreid worden naar andere thema's, zoals textielindustrie en textielontwerp in het Nederlandse taalgebied.

We gaan van start met terminologie uit de 20ste eeuw. Vanaf dan zijn veel termen verdwenen of veranderd van betekenis, en zijn er ook heel wat nieuwe termen ontstaan.

Wikipedia, Wikidata en Wikimedia Commons

We richten ons in eerste instantie op de Nederlandstalige Wikipedia. Basisartikelen over textiel hebben hier (in vergelijking met bijvoorbeeld de Engelstalige, Franstalige en Duitstalige Wikipedia) nog veel aandacht nodig. Het gaat hier om het schrijven van nieuwe artikelen, het verbeteren van bestaande artikelen en het aanbrengen van de juiste hiërarchie. Het onderwerp is bijzonder veelomvattend, maar de hoeveelheid artikelen op de Nederlandstalige Wikipedia is bijzonder klein. Er zijn echter voldoende goede bronnen aanwezig om de basis te leggen voor het beschrijven van alle technieken en eindproducten.

De artikelen dienen geïllustreerd te zijn met afbeeldingen die de technieken verduidelijken, afbeeldingen van de stoffen zelf en voorwerpen die ervan vervaardigd zijn, afkomstig uit Nederlandse of Vlaamse collecties, bij voorkeur openbare collecties, geplaatst op Wikimedia Commons.

Verder zal ook Wikidata aangevuld worden (bijvoorbeeld voor lijsten en voor vertaling van equivalente termen)

Doel

Specifieke doelen

Nederlandstalige bronnen verzamelen en beschikbaar stellen
Alle basistechnieken beschrijven, Nederlandse terminologie, Nederlandse namen met historische varianten
Belangrijkste weefgetouwen en -machines beschrijven (?)
Duidelijke technische illustraties plaatsen uit rechtenvrije bronnen
Afbeeldingen van eindproducten uit openbare collecties plaatsen
Artikelen en afbeeldingen van juiste categorie-aanduidingen voorzien
Overzichtspagina aanmaken

Secundaire doelen

Betrekken van Nederlandse en Vlaamse musea, archieven en bibliotheken, die zich op het terrein van textiel bewegen
Meer aandacht geven aan openbare textielcollecties in Nederland en Vlaanderen

Hoe?

Contact leggen met GLAM-organisaties
Oproep voor het aanleveren van goede Nederlandstalige bronnen
Overzichten maken van benodigde artikelen
Onderdelen van een artikelen vaststellen (naam, naamsvarianten, oorsprong, geschiedenis, techniek, gebruik, onderdelen)
Edit-a-thons organiseren, in een GLAM-organisatie, waarin het schrijven van de benodigde artikelen gecoördineerd en begeleid wordt.

Voorgeschiedenis en planning

Een Wikipedia-infozuil bij Textielmuseum Tilburg.

Het idee voor dit project is ontstaan in 2014.

Begin 2015 werd door Wikimedia Nederland het project Wikipedia in het Museum (of Wikipedia Collections) ontwikkeld: een informatiezuil met Wikipedia-artikelen bij musea. Een testversie hiervan werd geïnstalleerd bij het Textielmuseum in Tilburg, waar de zuil informatie uit Wikipedia verleent over basistechnieken bij textiel. Ook hier bleek dat deze informatie op Wikipedia voor verbetering vatbaar is.

Een startoverleg van Wikiproject Textiel heeft plaatsgevonden op het kantoor van Wikimedia Nederland op 21 mei 2014.

Activiteiten

Textiel edit-a-thon, zaterdag 4 juni 2016, Textielmuseum Tilburg
Textiel edit-a-thon, zaterdag 1 oktober 2016, Textielmuseum Tilburg

Artikelen

Artikelen kunnen gebaseerd zijn op anderstalige artikelen over hetzelfde onderwerp, maar dienen altijd getoetst te worden aan Nederlandstalige bronnen, vanwege de specifieke terminologie en afwijkende geschiedenis.

Artikelen die aangemaakt, gecontroleerd of uitgewerkt moeten worden

Categorie: textielvezel Natuurlijke vezels Zaadvezels

Bastvezels

Bladvezels

sisal
raffia (materiaal)
abaca (Manilla hennep)

Dierlijke vezels

wol
zijde
dierenhaar (paard, kameel, mohair, cashmier, alpaca, angora etc.)

Kunstmatig geproduceerde vezels Halfsynthetisch plantaardig

kunstzijde (viscose / rayon)

Synthetisch

Synthetisch plantaardig

polymelkzuur

Minerale grondstoffen

Hergebruikte grondstoffen

Categorie: spinnen

spinnen
katoenspinnerij
wolspinnerij
kamgarenspinnerij
kaardgarenspinnerij
zijdespinnerij
spinnerij van vlas, hennep, jute en touwvezels

Categorie: garen (draad)

Categorie: weven

Categorie: stofveredeling

Categorie: kant

Categorie: handwerken

Categorie: borduren

Overzicht artikelen over textielvezel

Nederlandstalig: Categorie:Textielvezel
Engelstalig schema, overzetten naar Nederlandstalige Wikipedia: en:Template:Fibers

Artikelen aangemaakt, gecontroleerd of uitgewerkt in dit project

Checklist voor opbouw van artikelen

Een Wikipedia-artikel over een textieltechniek bestaat, in het ideale geval, uit de volgende elementen:

Hoofdterm
Hoofdtechniek
Naamsvarianten
Beschrijving van de techniek en de eigenschappen van het product
Tijd en plaats van ontstaan, geschiedenis
Soorten, indien belangrijk genoeg: eigen artikel
Bronnen
Categorieën (minimaal Textiel)

Bronnen

Naslagwerken (tekst)

De meeste naslagwerken over dit onderwerp zijn enkel op papier beschikbaar, niet digitaal. De bibliotheek van het Textielmuseum in Tilburg beschikt over een groot aantal naslagwerken en wil vrijwilligers en partners graag helpen bij het vinden en gebruiken van de juiste bronnen.

Eerste aanzet Nederlandstalige bronnen voor weeftechnieken en stoffen:

Royen, L. A. v. en I. P. d. Vooys. Leerboek der mechanische technologie. Deel II, 2e Stuk. Textielnijverheid, spinnerij, weverij, afwerking. Gorinchem 1925.
Jong, Jo de Weef- en borduurkunst. Rotterdam 1933.
Withaar, A. Textielwarenkennis en weefselleer. Ten dienste van vakscholen en ter opleiding voor het manufacturenbrevet. Zutphen 1939.
Paassen, W.J.C. van, en J.H. Ruygrok. Textielwaren. Groningen, Batavia 1941.
Dijkmeijer, E. Textielwarenkennis. Amsterdam c. 1945-1950.
Bonthond, J. T. Woordenboek voor den manufacturier. Stofnamen en vakuitdrukkingen. Groningen, Batavia 1947.
Hoytema, S.A. van Garen en goed. Deventer 1947.
Textiellexicon. Verklarend weeftechnisch woordenboek. Amsterdam 1991.
Clive Edwards. Encyclopedia of furnishing textiles, floorcoverings and home furnishing practices 1200 - 1950. Hampshire (UK) 2007.
Editors of American fabrics and fashions magazine. Encyclopedia of textiles. S.l. 1980.

Afbeeldingen

Goede afbeeldingen (foto's) van stofsoorten en borduurtechnieken zijn waarschijnlijk te maken bij stalencollecties die zich bij musea en archieven bevinden.

Deze stalencollecties zijn niet heel zichtbaar en worden niet vaak tentoongesteld. Er bevinden zich vermoedelijk o.a. goede stalenboeken en -collecties bij de volgende instellingen:

Ik doe mee!

Partners

Dit project wordt ondersteund door Wikimedia Nederland. De vereniging brengt dit project onder de aandacht bij de Wikimediagemeenschap, biedt ruimte voor overleg, levert advies voor een goede aanpak, helpt partners te zoeken, en helpt mee bij de organisatie van activiteiten. Contactpersoon bij Wikimedia Nederland is Sandra Fauconnier.
Textielmuseum (Tilburg)
Stichting Textielcommissie Nederland
ModeMuze

Wikipedianen

Je kan hieronder je gebruikersnaam opgeven door middel van vier tildes (~~~~).

Husky ^(overleg) 19 jan 2015 11:08 (CET) - Voor de contacten met de musea.[reageren]
Lindebloesem (overleg) 28 apr 2015 11:49 (CEST) - vanuit de bibliotheek van het TextielMuseum kan ik heel veel bronnen aanleveren, vragen oplossen en beeldmateriaal aanleveren. De bibliotheek van het TextielMuseum is een zeer geschikte locatie voor een Edit-a-thon door de vele bronnen die aanwezig zijn.[reageren]
Marike - Aanleveren bronnen, schrijven e.a.
Ciell - voor vragen over Wikipedia