Naar inhoud springen

tert-butylthiol

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
(Doorverwezen vanaf 2-methyl-2-propaanthiol)
Tert-butylthiol
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van
Algemeen
Molecuul­formule C4H10S
IUPAC-naam 2-methylpropane-2-thiol
Andere namen t-BuSH, 2-methylpropane-2-thiol, 2-methyl-2-propanethiol, tert-butyl mercaptan, TBM
Molmassa 90,187 g/mol
CAS-nummer 75-66-1
Wikidata Q973473
Waarschuwingen en veiligheids­maatregelen
OntvlambaarCorrosief
Gevaar
H-zinnen H225 - H318
EUH-zinnen geen
P-zinnen P210 - P280 - P305+P351+P338
Fysische eigenschappen
Aggregatie­toestand vloeibaar
Kleur kleurloos
Dichtheid 0,80 g/cm³
Smeltpunt −0,50 °C
Kookpunt 62 - 65 °C
Vlampunt −26 °C
Dampdruk 19.000 Pa
Onoplosbaar in alcoholen
Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal  Portaalicoon   Scheikunde

Tertiair butylmercaptaan (TBM), ook bekend als tert-butylthiol, 2-methylpropaan-2-thiol, 2-methyl-2-propaanthiol, en t-BuSH, is een organische zwavelverbinding met de formule (CH3)3CSH. Het is een thiol en een uiterst ontvlambare kleurloze vloeistof met een kenmerkende geur, en wordt toegevoegd als geurstof aan bijvoorbeeld gas en gebruikt bij veel organische reacties.

Tertiair butylmercaptaan werd voor het eerst gesynthetiseerd in 1932 met de reactie van het Grignard reagens, t-BuMgCl, met zwavel onder de vorming van het overeenkomstige thiolaat, gevolgd door hydrolyse.[1] De reactie verloopt als volgt:

t-BuMgCl + S → t-BuSMgCl
t-BuSMgCl + H2O → t-BuSH + Mg(OH)Cl

Tertiair butylmercaptaan kan reageren met metaalalkoxiden en acylchloriden onder vorming van thiolesters, zoals te zien is in de volgende vergelijking:[2]

Reactie van tert-butylthiol met een acylchloride.
Reactie van tert-butylthiol met een acylchloride.

In de bovengenoemde reactie gaat thallium(I)ethoxide over in thallium(I) t-butylthiolaat. Bij de aanwezigheid van di-ethylether reageert thallium(I) t-butylthiolaat met acylchloriden waarbij de overeenkomstige tert-butylthio-esters gevormd worden.[2] Net zoals andere thio-esters wordt het door hydrolyse weer omgevormd in tert-butylthiol.[3]

Lithium 2-methylpropaan-2-thiolaat kan geproduceerd worden door behandeling van tert-butylthiol met lithiumhydride in een geschikt oplosmiddel zoals hexamethylfosfortriamide (HMPT). Het gevormde thiolaatzout is een bruikbaar demethyleringsreagens. Bijvoorbeeld geeft behandeling met 7-methylguanosine guanosine. Andere N-gemethyleerde nucleosiden in tRNA zijn niet gedemethyleerd door dit reagens.[4]

Lithium 2-methylpropane-2-thiolate reactie met 7-methylguanosine.

Metaalcomplexen

[bewerken | brontekst bewerken]

Het anion afkomstig van tert-butylthiol vormt complexen met verschillende metalen. Een voorbeeld is tetrakis(tert-butylthiolato)molybdeen(IV), Mo(t-BuS)4. Het complex werd verkregen door MoCl4 te behandelen met t-BuSLi:[5]

MoCl4 + 4t-BuSLi → Mo(t-BuS)4 + 4LiCl

Mo(t-BuS)4 is een donkerrood diamagnetischcomplex dat gevoelig is voor lucht en vochtigheid. Het molybdeencentrum heeft een verwrongen tetrahedrale coördinatie met de vier zwavel atomen, met D2 symmetrie.[5]

Mo(t-BuS)4

Toxicologie en veiligheid

[bewerken | brontekst bewerken]

De stof ontleedt bij verbranding, met vorming van giftige gassen, waaronder zwaveloxiden. De stof reageert met sterke zuren, sterke basen, metalen, sterk oxiderende stoffen en sterk reducerende stoffen, met vorming van zwaveloxiden.