Jan Decleir

Jan Decleir
	Decleir in 2023
Algemene informatie
Volledige naam	Dr. h.c. Jan Amanda Gustaaf Decleir
Geboren	14 februari 1946
Land	België
Werk
Jaren actief	1967-
Beroep	acteur
	(en) IMDb-profiel
	(mul) TMDb-profiel; (en) AllMovie-profiel
Portaal	Film

Jan Amanda Gustaaf Decleir (Niel, 14 februari 1946) is een Belgisch acteur en graficus. Decleir is toneelspeler, maar heeft als filmacteur een groter publiek en wereldvermaardheid bereikt.

Carrière

Decleir debuteerde als filmacteur in 1971 in de productie Mira van Fons Rademakers. Hierin speelde hij een boerenzoon als tegenspeler van Willeke van Ammelrooy. In de theaterwereld verkreeg hij bekendheid door zijn acteerwerk bij de Internationale Nieuwe Scène voor het toneelstuk Mistero Buffo van Dario Fo. Hij trok jaren rond met zijn monologen Obscene Fabels van diezelfde Dario Fo. Bij het grote televisiepubliek werd Decleir bekend toen hij in 1976 de rol van Sil de Strandjutter speelde in de gelijknamige televisieserie.

Bij kinderen is Decleir vooral bekend als Sinterklaas in het kinderprogramma Dag Sinterklaas (1992 1993), dat telkens in de sinterklaastijd uitgezonden wordt op Ketnet. Hij nam jaarlijks deze rol op zich tijdens de intrede van de sint sinds de start van het evenement in 2003 t/m 2018. In 2005 speelde hij in de Nederlandse familiefilm Het paard van Sinterklaas en het vervolg ervan Waar is het paard van Sinterklaas?. In 2009 kwam er dan een nieuw programma rond de sint op de Vlaamse televisie met name Sinteressante dingen. In 2015 verscheen Decleir met de rest van de Sinterklaas-cast in de eerste Vlaamse Sinterklaasfilm Ay Ramon!. In 2019 werd Decleir vervangen door Wim Opbrouck. Jan Decleir speelde ook Koning Jozef in de jeugdserie Kulderzipken. In de saga rond Sinterklaas en Kulderzipken was Frans Van der Aa zijn tegenspeler.

Andere opmerkelijke rollen speelde Decleir onder meer in de voor een Oscar genomineerde film Daens (1993) waarin hij priester Adolf Daens vertolkte, Camping Cosmos (1996) van Jan Bucquoy waarin hij de minnaar van Harry vertolkte, Karakter, de film van Mike van Diem die een Oscar won (1997), Retour Den Haag (televisie, 1999), waar hij de rol speelde van premier Ruud Lubbers, Kruimeltje (1999) als de strenge Vader Keyzer van een weeshuis, De 9 dagen van de gier (2001) en Stille Waters (2001). In 2003 speelde hij de rol van Angelo Ledda, een aan de ziekte van Alzheimer lijdende huurmoordenaar in de film De zaak Alzheimer. In 2006 speelt hij de rol van De Generaal in De Kavijaks, een vijfdelige serie die werd uitgezonden op de Nederlandse omroep KRO en later ook op de Vlaamse televisiezender VTM. In deze serie speelden overigens ook zijn kinderen: Jenne Decleir (1977) en Sofie Decleir (1970) een hoofdrol.

Jan Decleir kreeg verschillende keren een onderscheiding voor zijn acteerwerk. Zo kreeg de film Antonia waarin hij meespeelde een Oscar, evenals Karakter. Ook Daens werd voor een Oscar voor Beste Buitenlandse Film genomineerd. Op het filmfestival van Montreal kreeg hij de prijs van Beste Acteur voor zijn rol in de door Pieter Kuijpers geregisseerde film Off Screen. Op het Nederlands Film Festival ontving hij een Gouden Kalf voor zijn betekenis voor de Nederlandstalige film. Hij ontving de prijs van verdienste van de Vereniging van Vlaamse filmpers voor zijn gehele oeuvre in november 2005. In 2008 kreeg hij de prijs voor beste acteur op het Tiburon International Film Festival voor zijn rol in Man zkt vrouw.

In 2005 eindigde hij op nr. 13 tijdens de Vlaamse versie van de verkiezing van De Grootste Belg.

Decleir leidde enkele jaren Studio Herman Teirlinck. Hij vernieuwde de gerenommeerde toneelschool en haalde veel nieuwe docenten binnen: acteurs van de Blauwe Maandag Compagnie, STAN en anderen. Hij kon niet verhinderen dat steeds nieuwe bezuinigingsmaatregelen de werking van de school bemoeilijkten.

Decleir is de zoon van Rik Decleir en Caro Huyck, en heeft drie kinderen (Sofie, Jenne en Flor). Sofie is de dochter uit zijn eerste huwelijk met Christiane Daems (dochter van sopraan Raymonde Serverius). Jenne kwam voort uit zijn relatie met Caroline Van Gastel. Flor is de zoon uit zijn derde relatie met Brit Alen. Daarna is hij getrouwd met de Nederlandse Brechtje Louwaard. Zijn broer Dirk Decleir was eveneens acteur, maar kwam in 1974 om bij een verkeersongeval. Zijn zonen Jenne en Flor Decleir en zijn dochter Sofie Decleir acteren ook. Zijn zus Reinhilde Decleir acteerde ook.

Voor de opnames voor de Nederlandse dramareeks Stellenbosch trok hij naar Zuid-Afrika.

In 2010/2011 speelde hij de rol van Lucifer in de voorstelling van Theater Zuidpool waarbij Vondels treurspelen Lucifer en Adam in ballingschap met elkaar gecombineerd werden tot een anderhalf uur durende voorstelling.^[1]

In 2011 weigerde hij de Gouden Erepenning van de Vlaamse Gemeenschap.

Op 7 april 2011 ontving hij van de Universiteit Antwerpen een eredoctoraat.^[2] In mei 2012 aanvaardde hij de Prijs van de Vlaamse Gemeenschap voor Algemene Culturele Verdienste.

Filmografie

Mira (1971), als Lander
Keromar (1971), als Odo
Rolande met de bles (1972), als Renier Joskin de Lamarache
De loteling (1973), als Jan Braems
Verloren maandag (1974), als de Katangees
Verbrande Brug (1975), als Charel
Sil de Strandjutter (1976), als Sil Droeviger
Pallieter (1976), als Bohumil
Une page d'amour (1978), als Ouvrier
Doodzonde (1978), als Marcels vader
De proefkonijnen (1979), als Jef
Le Grand paysage d'Alexis Droeven (1981), als Jacob
Twee vorstinnen en een vorst (1981), als vader
Tijd om gelukkig te zijn (1982), als de man
Het verleden (1982), als Kees
Toute une nuit (1982)
Maria Danneels (1982), commentaar
Jan zonder vrees (1984), als Jan zonder Vrees (stem)
Zware jongens (1984), als een gevangene
De Leeuw van Vlaanderen (1985), als Jan Breydel
Het gezin van Paemel (1986), als Masco
Het sacrament (1990), als Albert
Koko Flanel (1990), als Azère
Dilemma (1990), als Leon Bekkers
Anchoress (1993), als Mason
Daens (1993), als Priester Daens
Beck - De gesloten kamer (1993), als Martin Beck
Dag Sinterklaas (1992-1993), als Sinterklaas
Antonia (1995), als Boer Bas
Kulderzipken (1995–1996), als Koning Jozef
Camping Cosmos (1996), als Harry's vriend
Karakter (1997), als Dreverhaven
S. (1998), als vriend van de moeder
Taming the Floods (1999)
Damiaan (1999), als bisschop Köckerman
Shades (1999), als Freddy Lebecq
Kruimeltje (1999), als Vader Keyzer
Running Free (1999), als de Boss Man
Lijmen/Het been (2000), als rechter Teugels
Mariken (2000), als Archibald
De omweg (2000), als Joanna's vader
De 9 dagen van de Gier (2001), als Viktor
De verlossing (2001), als Oscar
Stille Waters (2001), als Stan Moereels
Harry Potter en de Steen der Wijzen (2001), als Albus Perkamentus (stem)
Villa des Roses (2002), als Brizard
Hop (2002), als Frans Misonne
Meiden van De Wit (2002), als Klaas De Wit
Piratenplaneet de schat van Kapitein Flint (2002), als John Silver
w817 (2003), als Vader Stadeus
Rosenstraße (2003), als Nathan Goldberg
SuperTex (2003), als Simon Breslauer
Tijl Uilenspiegel (2003), stem
Vlucht der verbeelding (2003)
De zaak Alzheimer (2003), als Angelo Ledda
L'Autre (2003), als gynaecoloog
De Passievrucht (2003), als Huib Minderhout
Hij komt, hij komt... De intrede van de Sint (2003–2018), als Sinterklaas
Edelweißpiraten (2004), als Ferdinand Kütter
Matin calme (2004), als Jan
De kus (2004), als de vader
Off Screen (2005), als John Voerman
Een ander zijn geluk (2005), als Johnny De Flow
Het paard van Sinterklaas (2005), als oom Siem en Sinterklaas
Verlengd weekend (2005), als Jos
Zondvloed (2006)
Kruistocht in spijkerbroek (2006), als de Graaf van Rottweil
Koning van de Wereld (2006), als de trainer Max
Wolfsbergen (2007), als Ernst
Blind (2007), als Dr. Victor Verbeecke
Firmin (2007), als Freddy White
Man zkt vrouw (2007), als Leopold
Waar is het paard van Sinterklaas? (2007), als oom Siem en Sinterklaas
Loft (2008), als Ludwig Tyberghein
Stellenbosch (2008), als Bernard Castel
Sinteressante dingen (2009), als Sinterklaas
Limo (2009), als professor Ploffermans
Sœur Sourire (2009), als Lucien Deckers
Les Barons (2009), als Lucien
Ob ihr wollt oder nicht! (2009), als Henning
Wickie de Viking (2010), als Vreselijke Sven (stem)
Smoorverliefd (2010), als Bob
De schaduw van Bonifatius (2010), als Bonifatius
Marieke Marieke (2010), als Jacoby
Nova Zembla (2011), als Petrus Plancius
Finn (2013), als Luuk
Met man en macht (2013), als Tony Verelst
Flying Home (2014), als Jos Pauwels
De surprise (2015), als Muller
Ay Ramon! (2015), als Sinterklaas
Nieuw Texas (2015), als Ludo Vrancken (oud)
Café Derby (2015), als bisschop
Den elfde van den elfde (2016), als Hubert Geunings
Tytgat Chocolat (2017), als Achille Verherstraeten
Ce Magnifique Gâteau! (2018), als de koning (stem)
De Ideale Wereld (2018), als Kapitein Vagius
Niet schieten (2018), als Albert Van den Abiel (Petje)
De Familie Claus (2020), als Noël Claus
De Familie Claus 2 (2021), als Noël Claus
De Familie Claus 3 (2022), als Noël Claus

Jan Decleir als beeldend kunstenaar

Jan Decleir, die voor zijn toneelopleiding enkele jaren les volgde op de Academie van Antwerpen, heeft verschillende tentoonstellingen op zijn naam. Vele jaren lang werkte hij geregeld samen met Fred Bervoets en Hugo Claus. Dit resulteerde in verschillende tentoonstellingen in Galerij De Zwarte Panter. Ook als graficus maakte Jan Decleir zich reeds verdienstelijk. In 2006 verscheen bij Ergo Pers de nieuwe dichtbundel van Erwin Mortier, Voor de Stad en de Wereld. Voor deze exclusieve uitgave maakte Jan Decleir vier etsen.

Trivia

De moeder van Jan Decleir, Caro Huyck, was de zuster van Louisa Huyck, echtgenote van Nestor Gerard.

Zie de categorie Jan Decleir van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

Bronnen

↑ Vincent Kouters, 'Jan Decleir beukt Vondel door de zaal.' De Volkskrant, 27 december 2010.
↑ deredactie.be 07/04/11

[1] Vincent Kouters, 'Jan Decleir beukt Vondel door de zaal.' De Volkskrant, 27 december 2010.

[2] redactie.be 07/04/11

[1]

[2]