Sjå kjelda til Huset Stuart

[[Fil:0 Monument funéraire des derniers Stuarts - Basilique St-Pierre - Vatican (1).JPG|mini|Monument til dei siste stuartane i [[Peterskyrkja]] utført av [[Antonio Canova]] (1757–1822).]]
'''Huset Stuart''' eller '''Stewart''' var eit [[Skottland|skotsk]], og seinare [[Storbritannia|britisk]], [[fyrstehus]] av [[Normannarar|normannisk]] opphav. Namnet stammar frå den gamle skotske tittelen ''High Steward''. [[Maria Stuart]] tok i bruk den franske skrivemåten ''Stuart'' då ho budde i [[Frankrike]].

Huset Stuart herska i Skottland i 336 år, frå [[1371]] til [[1707]]. Etter at [[Elisabeth I av England]], den siste monarken frå [[huset Tudor]], døydde, kom huset Stuart på trona òg i England og Irland, og styrde dei tre kongerika i [[personalunion]] mellom 1603 og 1707. I denne perioden kalla herskarane av huset Stuart seg for kongar og dronningar av Storbritannia, sjølv om ein stat med dette namnet endå ikkje eksisterte. Dronning Anne var den første monarken som herska over eit sameint Storbritannia, frå 1707 til ho døydde i 1714. Etter ho døydde vart huset Stuart etterfølgd av [[huset Hannover]] på trona. 

== Regentar ==

=== Skotske monarkar ===

{| width=90% class="wikitable"
! width=8%  | Bilde
! width=20% | Namn
! width=7%  | Frå
! width=7%  | Til
! width=20%  | Tilhøve til forgjengar
|-
|align="center"|[[File:Robert II, King of Scotland.png|80px]]||align="center"|[[Robert II av Skottland|Robert II]]||align="center"|22. februar 1371||align="center"|19. april 1390||nevø<ref>''The Oxford Dictionary of National Biography''</ref> av [[David II av Skottland]] som døydde utan arvingar. Mora til Robert, [[Marjorie Bruce]], var dotter av [[Robert I av Skottland]].
|-
|align="center"|[[File:Robert III, King of Scotland.png|80px]]||align="center"|[[Robert III av Skottland|Robert III]] ||align="center"|19. april 1390||align="center"|4. april 1406||son av Robert II
|-
|align="center"|[[File:King James I of Scotland.jpg|80px]]||align="center"|[[Jakob I av Skottland|Jakob I]] ||align="center"|4. april 1406||align="center"|21. februar 1437||son av Robert III
|-
|align="center"|[[File:James II, King of Scotland.png|80px]]||align="center"|[[Jakob II av Skottland|Jakob II]] ||align="center"|21. februar 1437||align="center"|3. august 1460||son av Jakob I
|-
|align="center"|[[File:James III, King of Scotland.png|80px]]||align="center"|[[Jakob III av Skottland|Jakob III]] ||align="center"|3. august 1460||align="center"|11. juni 1488||son av Jakob II 
|-
|align="center"|[[File:James IV of Scotland.jpg|80px]]||align="center"|[[Jakob IV av Skottland|Jakob IV]] ||align="center"|11. juni 1488||align="center"|9. september 1513||son av Jakob  III
|-
|align="center"|[[File:James V of Scotland2.jpg|80px]]||align="center"|[[Jakob V av Skottland|Jakob V]]||align="center"|9. september 1513||align="center"|14. desember 1542||son av Jakob IV
|-
|align="center"|[[File:Mary I Queen of Scots.jpg|80px]]||align="center"|[[Maria Stuart]]||align="center"|14. desember 1542||align="center"|24. juli 1567||dotter av Jakob V 
|-
|}

=== Skotske, engelske og irske monarkar ===
{| width=90% class="wikitable"
! width=8%  | Bilde
! width=20% | Namn
! width=7%  | Frå
! width=7%  | Til
! width=20%  | Tilhøve til forgjengar
|-
|align="center"|[[File:James VI of Scots.jpg|80px]]||align="center"|[[Jakob VI av Skottland og I av England|Jakob VI av Skottland ]]<br />og<br />[[Jakob VI av Skottland og I av England|Jakob I av England]]||align="center"|24. juli 1567<br />and<br />24. mars 1603||align="center"|27. mars 1625||son av [[Maria I av Skottland]] og [[Henry Stuart, Lord Darnley]]. Konge av Skottland 1567–1603, til han arva tittelen konge av England og Irland, med krava til den franske trona, frå [[Huset Tudor]].
|-
|align="center"|[[File:Charles I (Daniel Mytens).jpg|80px]]||align="center"|[[Karl I av England]], Skottland og Irland||align="center"|27. mars 1625||align="center"|30. januar 1649 (avretta) ||san of Jakob VI av Skottland og I av England og Irland.
|-
|align="center"|[[File:King Charles II (Lely).jpg|80px]]||align="center"|[[Karl II av England]], Skottland og Irland||align="center"|30. januar 1649 ([[de jure]]); 2. mai 1660 ([[de facto]])||align="center"|6. februar 1685||son av Karl I av England, Skottland & Irland. Forboden av parlamentet frå å ta trona under [[Det engelske samveldet]], men seinare teken som konge med tilbakeverkande kraft.
|-
|align="center"|[[File:James II by John Riley.png|80px]]||align="center"|[[Jakob II av England|Jakob II av England]]<br />og<br />[[Jakob II av England|Jakob VII av Skottland]] og Irland||align="center"|6. februar 1685||align="center"|13. februar 1689||brotr til Karl II av England, Skottland & Irland, som døydde utan ektefødde arvingar. Son av Karl I. Styrta ved [[Den ærerike revolusjonen]] i 1688.
|-
|align="center"|[[File:Queen Mary II.jpg|80px]]||align="center"|[[Maria II av England]], Skottland og Irland||align="center"|13. februar 1689||align="center"|28. desember 1694||dotter av Jakob II av England og Irland & VII av Skottland, som framleis var i live og gjorde krav på trona. 
Regjerte med [[Vilhelm III av England]] og II [[Skottland]], som etterfølgde henne.
|-
|align="center"|[[File:Wissing, Willem - Queen Anne, 1687.jpg|80px]]||align="center"|[[Anne av Storbritannia|Anne av Storbritannia og Irland]] ||align="center"|8. mars 1702||align="center"|1. august 1714||syster av Maria II, dotter av Jakob II av England og Ireland & VII av Scotland. Namnet på staten blei endra til Storbritannia gjennom lovane [[Acts of Union 1707]]. Døydde barnlaus, og rettane gjekk til [[Huset Hanover]].
|-
|}

==Kjelder==
<div class="references-small">
*''Denne artikkelen bygger på «[[:nb:Huset Stuart|Huset Stuart]]» frå {{Wikipedia-utgåve|nb}},  den 29. mai 2011.''  
 </div>

[[Kategori:Huset Stuart| ]]
[[Kategori:Europeiske kongefamiliar|Stuart]]