Biuletyn/2019-13
Wstępniak
Czy wiecie, że gdybyście chcieli obejrzeć wszystkie pliki załadowane do Commons w ramach polskiego programu GLAM, to zajęłoby Wam to niemal 10 godzin? (zakładając, że jeden plik oglądalibyście przez sekundę). Aby utrzymać porządek w takim ogromie plików, potrzebna jest solidna kategoryzacja. I tu apel do Was. Zresztą – odsyłam Was do GLAMowej części biuletynu, z której dowiecie się więcej. Co jeszcze? Zobaczcie, jak Stranger Things podbiło Wikipedię (tak, to Wasze ulubione statystyki oglądalności!) i poczytajcie sporo nowinek technicznych. Będziemy też dzielić się z Wami bardzo ważną dla nas informacją – w tym roku Wikimedia Polska otrzymała rekordowe wpływy z jednego procenta podatków. Oznacza to, że nasza misja jest bliska bardzo wielu ludziom. Jesteśmy wdzięczni i poruszeni zaufaniem naszych Darczyńców. Traktujemy je jako zobowiązanie do dalszej intensywnej pracy na rzecz świata, w którym każda osoba ma dostęp do rzetelnej, weryfikowalnej i neutralnej wiedzy.
Wieści ze Stowarzyszenia
Zawiązana w 2008 roku Koalicja Otwartej Edukacji to grono organizacji pozarządowych działających na rzecz popularyzacji otwartych zasobów edukacyjnych. Na czym polegało to w praktyce? M.in. na organizacji szkoleń otwartościowych, produkcji materiałów edukacyjnych i informacyjnych, publikowaniu swoich opinii na temat planowanych lub zachodzących zmian w prawie. KOED należy też do organizatorów Dnia Domeny Publicznej. Każda z należących do koalicji organizacji ma w niej swojego przedstawiciela. Uchwałą zarządu takim delegatem jest obecnie Szymon Grabarczuk, który już wcześniej reprezentował nas w KOED, jednak jako drugi delegat, bez prawa głosu. Tym samym zastąpi w tej roli Tomasza Ganicza. Szymon uzyskał też od zarządu mandat na samodzielny wybór drugiego delegata lub delegatki.
W ostatnim wydaniu Biuletynu donosiłem o rekordzie z 1% OPP. Dziś możemy stwierdzić, że w tym roku Stowarzyszenie otrzymało ponad 725 tys. zł. Ostateczną liczbę poda Ministerstwo Finansów. Tymczasem będą spływały drobne kwoty z korekt zeznań rocznych. Nie spodziewamy się już większych przypływów.
1% OPP jest od roku 2008 głównym źródłem dochodów Stowarzyszenia. Kwoty w poszczególnych latach przedstawiają się następująco:
W tym miejscu powinien znaleźć się wykres. Z przyczyn technicznych nie może zostać wyświetlony. Więcej informacji
|
Z perspektywy budżetu, możliwości, ilości działań, oczekiwań i wymagań ze strony społeczności, oczekiwań ze strony instytucji partnerskich (np. GLAM), Stowarzyszenie 5–10 lat temu a Stowarzyszenie dziś – jutro to dwie różne organizacje. Wystarczy porównać roczne sprawozdania zarządu przedstawiane na walnych zebraniach (2008, 2013, 2018). Z perspektywy osób zaangażowanych, to ten sam, mały, głównie wolontariacki, kilkunastosobowy wózek, który nagle zaczął jechać bardzo szybko… i jakoś nie zwalnia…
Wieści z Wikimedia Foundation
Rozważana jest zmiana sposobu prezentacji adresów IP w przypadku edycji użytkowników niezalogowanych. Podyktowane jest to lepszą ochroną prywatności użytkowników. Dostęp do rzeczywistego adresu może zostać ograniczony do jak najwęższej grupy osób. Mimo to, będzie zachowana możliwość identyfikacji osoby przez użytkowników, na przykład przez wyświetlanie specjalnych nazw użytkownika zamiast adresów.
Obecnie trwa zbieranie pomysłów jak pogodzić anonimowość z możliwością wyodrębniania osób niepożądanych. Informacje na bieżąco będą aktualizowane tutaj. Zapraszamy do wzięcia udziału w dyskusji.
Wieści z projektów GLAM
Na stronie Wikimedia Polska pojawiła się nowa strona GLAM z opisami współprac i odniesieniami do Wikiprojektów zawiązanych z galeriami, bibliotekami, archiwami i muzeami. Znajdziecie na niej całościowy przegląd dotychczasowej działalności w tym obszarze. Zaktualizowana została również strona ze statystykami, z których wynika, że udostępniono już ponad 35 tysięcy plików! Nie chcemy jednak na tym poprzestać. Planujemy powiększać zbiory Wikimedia Commons o zasoby Narodowego Archiwum Cyfrowego, a także wejść w nową współpracę z Polskim Towarzystwem Ludoznawczym i Biblioteką Uniwersytecką we Wrocławiu. Jednak, żeby nadal się rozwijać, potrzebujemy pomocy wolontariuszy, o czym w następnym poście.
W Wikimedia Commons nadal znajdują się pliki, które wciąż potrzebują kategorii, choć jakiś czas temu zostały załadowane do cyfrowego repozytorium dzięki realizacji projektu GLAM. Żeby wszystkie zdigitalizowane zbiory znalazły swoje miejsce w drzewie kategorii, potrzebna jest pomoc wolontariuszy, bez której Wikimedia Commons, a także projekty siostrzane nie są w stanie się dynamicznie rozwijać. Wśród zasobów potrzebujących kategorie znajduje się 419 plików Biblioteki Narodowej w Warszawie, 677 plików z Cyfrowego Archiwum im. Józefa Burszty, a także ponad dwa tysiące plików pozyskane dzięki współpracy z Narodowym Archiwum Cyfrowym. Zachęcamy nie tylko do nadawania kategorii powyższym plikom, ale również do ilustrowania za ich pomocą artykułów w Wikipedii.
Wieści z projektów
Wikipedia
- z powodu nieaktywności uprawnienia administratora utracił użytkownik Mat86. Funkcję tę sprawował od czerwca 2009 roku, kiedy to w głosowaniu nad przyznaniem uprawnień otrzymał 84 głosy "za" i 2 głosy "przeciw". Warto wspomnieć, że podczas tych wyborów Mat wystosował wciąż aktualny apel o troskę nad nowicjuszami, która ma zapewnić nam naturalną wymianę pokoleń: Wikipedia się rozrasta i musi przybywać też wartościowych użytkowników, inaczej "starzy wyjadacze" w pewnym momencie tego nie udźwigną. Doświadczony wikipedysto, memento mori! Jeśli nie takiej w realu, to wikipedyjnej. Gdy "umiera" wikipedysta, który zajmował się sam w pojedynkę daną dziedziną, obumiera też ta dziedzina.. Dziękujemy Matowi za jego pracę administratorską i mamy nadzieję, że choć miotłę odłożył na półkę, to nie odłożył edytowania!
- użytkownik Krzysiek 123456789 ogłosił, że osoby, które chciałyby wziąć udział w testach opracowywanego przez niego narzędzia do wyświetlania typów zabezpieczania stron za pomocą czytelnych ikonek, mogą zapisywać się na tej stronie
- kategorie zawodowe u osób encyklopedycznych z innego powodu to kwestia, na temat której toczy się dyskusja w Kawiarence. Chodzi o pytanie, czy przykładowy Jan Kowalski, z wykształcenia stolarz, zajmujący się zawodowo polityką, powinien być również w kategorii "stolarze", choć w dziedzinie stolarstwa nie ma encyklopedycznych osiągnięć.
- czy nowicjusze mogą otrzymywać uprawnienia automatycznie przeglądającego? Jeśli macie na ten temat opinię weźcie udział w toczącej się dyskusji
W maju i w czerwcu największy wpływ na liczbę odwiedzin w Wikipedii miał miniserial Czarnobyl, natomiast w lipcu – hitem był serial Stranger Things.
15. Zniewolona (łącznie 95 469 odsłon w całym miesiącu) – ukraiński serial kostiumowy osadzony w realiach XIX wieku, wielki lipcowy hit wśród widzów TVP,
14. Liga Narodów w Piłce Siatkowej Mężczyzn 2019 (98 370 odsłon) – bieżące wydarzenie sportowe, finał tego turnieju rozegrany został od 10 do 14 lipca,
13. Kolaudacja (101 004 odsłon) – dzięki teleturniejowi „Milionerzy”, w którym – w odcinku powtórkowym wyemitowanym 17 lipca – uczestnik zmagał się z pytaniem o znaczenie tego wyrazu,
12. Rzeź wołyńska (101 210 odsłon) – w głównej mierze za sprawą filmu fabularnego Wołyń Wojciecha Smarzowskiego, wyświetlonego 10 lipca przez TVP, oraz za sprawą państwowych obchodów 76. rocznicy zbrodni (11 lipca przypada święto „Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej”),
11. Ursula von der Leyen (101 593 odsłon) – szefowa Komisji Europejskiej, wybrana na to stanowisko 16 lipca,
10. Chiune Sugihara (102 492 odsłon) – japoński dyplomata pracujący na terenie Litwy, który w czasie II wojny światowej uratował tysiące Żydów, upamiętniony przez Google Doodle 29 lipca,
9. René Favaloro (105 153 odsłon) – argentyński kardiochirurg, 12 lipca – w 96. rocznicę urodzin – wyróżniony przez Google Doodle,
8. Kamil Durczok (113 807 odsłon) – polski dziennikarz, który będąc pod wpływem alkoholu 26 lipca 2019 spowodował kolizję samochodową,
7. Lista filmów Marvel Cinematic Universe (115 652 odsłon) – na ekranach kin kolejny film z filmowego uniwersum Marvela (to Spider-Man: Daleko od domu, w Polsce premiera 5 lipca), a Wikipedia jak zawsze służy pomocą jak się nie pogubić w fabule,
6. Strefa 51 (128 718 odsłon) – amerykańska baza wojskowa, będąca od lat tematem wielu teorii spiskowych, głównie wśród entuzjastów zjawisk paranormalnych, obecna również w kulturze popularnej jako synonim głęboko ukrywanej tajemnicy rządowej, skoku oglądalności został spowodowany przez lipcowy internetowy fenomen, nawołujący do zbiorowego szturmu na bazę,
5. Katastrofa w Czarnobylskiej Elektrowni Jądrowej (149 058 odsłon) – ten wypadek jądrowy jest tematem serialu pt. Czarnobyl, którego polska wersja językowa była emitowana w maju i czerwcu, jednakże wielka popularność tematu utrzymała się dłużej, aż do połowy lipca,
4. LGBT (156 291 odsłon) – akronim zapożyczony z języka angielskiego (pochodzący od słów Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender) odnoszący się do ogółu osób, które mają odmienną od heteroseksualistów orientację seksualną, a także osób, które nie utożsamiają się ze swoją płcią biologiczną, w lipcu skrót obecny w mediach, w szczególności po zdarzeniach 20 lipca w Białymstoku, ale internauci nie za bardzo sobie z tymi literkami radzą i szukają wyjaśnień w Wikipedii,
3. Polska (164 466 odsłon) – jeden z czołowych artykułów polskojęzycznej Wikipedii, cieszący się zainteresowaniem przez okrągły rok,
2. Stranger Things (171 116 odsłon) – amerykański serial emitowany na platformie Netflix, którego trzecia seria miała premierę 4 lipca,
1. Cameron Boyce (225 517 odsłon) – amerykański aktor młodzieżowy grający w serialach Disney Channel, który niespodziewanie zmarł 6 lipca.
Dane z narzędzia Pageviews Analysis. Na podstawie struktury odsłon mobile / desktop z zestawienia wykluczono Przedłużanie życia.
Wikimedia Commons
Od kilku miesięcy w Wikimedia Commons istnieje coś takiego jak "dane strukturalne". Jest to sposób wprowadzania danych o pliku takich jak przedstawione elementu, opisy, licencja w formie strukturalizowanej, a co za tym idzie - łatwo obsługiwanej przez programy do odczytu i edycji. Dzięki temu można będzie łatwo wyciągać pliki o zadanych kryteriach, masowo uzupełniać dane, prowadzić statystyki itd.
W ostatnim tygodniu, oprócz dostępnych dotychczas etapów wdrażania tego mechanizmu, czyli podpisy i wskazywanie przedstawionych na zdjęciu elementów, włączono możliwość wstawiania kolejnych deklaracji przy użyciu właściwości innych niż dotychczas jedyna dostępna "przedstawia".
Całość przypomina zasadę działania Wikidanych i oczywiście wykorzystuje się właściwości zdefiniowane w Wikidanych a jako ich wartości wskazuje elementy z tejże bazy. Od jakiegoś czasu można też dodawać kwalifikatory do podawanych wartości w deklaracjach, np. przedstawia: kot ∟ kolor: czarny.
Dane strukturalne dostępne są podczas oglądania pliku (strony w przestrzeni File:), między podglądem pliku a opisem generowanym z wikikodu. W tym polu widoczne są dwie zakładki - "informacje o pliku" (domyślna), która zawiera pola na podpisy pliku w różnych językach (część danych strukturalnych) i stronę wygenerowaną z dotychczas stosowanego wikikodu oraz "dane strukturalne", gdzie widoczne są stwierdzenia.
Wieści z szerokiego świata
W pierwszym wydaniu Biuletynu w tym roku pisałem o mozaice organizacji afiliowanych w ruchu Wikimedia. Skupiłem się na chapterach (takich jak Wikimedia Polska) i grupach użytkowników. Jedynie napomknąłem o organizacjach tematycznych, ponieważ od 2012 roku istniała tylko jedna, katalońska (Amical Wikimedia). A i ta zresztą, jak się wydaje, nie jest czysto tematyczna (w opozycji do "terytorialnych" chapterów), ponieważ ujęcie: "piszemy na tematy związane z Katalonią" jest dość terytorialne…
Nareszcie doczekaliśmy się drugiej organizacji tematycznej, tym razem bez wątpliwości czysto tematycznej: Wikimedia Medicine. Organizacja ta powstała w 2013 i (co ciekawe) miała być hucznie świętowanym pierwszym afiliantem tego typu. Odpowiada ona za akcje tłumaczenia artykułów o tematyce medycznej, w szczególności na języki tych społeczności, których brakuje podstawowej wiedzy o zdrowiu. To bardzo odpowiedni ruch w świetle kierunku strategicznego, który mówi przecież o skupieniu się na grupach mających największe braki w wiedzy.
W szóstym wydaniu Biuletynu pisałem z kolei o nowym chapterze, Wikimedia Korea. Do tego czasu przez 6,5 lat nie powstawały nowe chaptery, a kilku organizacjom odebrano ten status. Teraz, po niecałych 4 miesiącach od uznania Wikimedia Korea, piszemy o kolejnym nowym chapterze, Wikimedia Kolumbia. Organizacja ta przez 5 lat była grupą użytkowników.
Obu organizacjom gratulujemy nowego statusu i kibicujemy innym grupom użytkowników, aby mogły ewoluować do statusu organizacji tematycznych (jeśli są tematyczne) lub chapterów (jeśli są terytorialne). Należy jednakże pamiętać, że strategiczne zmiany mogą zmienić modele afiliowania.
Od 2018 trwają prace nad zmianą struktur w świecie Wikimedia. Jest to kolejny krok po ustaleniu kierunku strategicznego w 2017. Kierunek jest syntezą refleksji nad tym, co łączy wikimedian na całym świecie (obrazowo: kto jest na pokładzie, jak definiujemy pokład) oraz czego oczekują od ruchu Wikimedia na przyszłość (gdzie statek ma płynąć).
Następny krok to zmiana struktur (Wikimedia Foundation i organizacje afiliowane: chaptery, organizacje tematyczne i grupy użytkowników). To od nich zależy, jak i gdzie się płynie. To struktury odpowiadają za konkretne działania (konkursy, wydarzenia, GLAM, wsparcie dla społeczności, rozwój oprogramowania, zbieranie pieniędzy, wydawanie pieniędzy). Teraz trwają ustalenia, kto ma jaką rolę, ile dostaje pieniędzy i skąd, za co odpowiada, w jaki sposób działa, do czego jest zobowiązany.
Rekomendacje co do zmian w strukturach mają przygotować grupy robocze (złożone z członków zarządów, zwykłych wolontariuszy, różnych liderów, pracowników, ekspertów, przyjaciół Wikimediów). Ukazały się właśnie wstępne propozycje. Możecie komentować je na poszczególnych stronach dyskusji. Ostateczny kształt rekomendacje mają przybrać na początku 2020 roku.
Przykłady proponowanych rekomendacji:
- uporządkowanie ram współpracy w sprawach prawno-politycznych
- stworzenie platformy e-learningowej
- ograniczenie liczby formalnych ról, jakie może pełnić jedna osoba
- dodanie metadanych do autoprezentacji na stronach użytkowników
- centralne wsparcie techniczne dla instytucji partnerskich
- stworzenie zespołu tłumaczącego sposób pracy nad oprogramowaniem
- stworzenie regionalnych (w miejsce jednej WMF) centrów finansujących organizacje lokalne
- zestaw zasad obowiązujących przy zbieraniu pieniędzy
- przeniesienie decyzyjności na najniższy poziom
Newslettery z szerokiego świata
Wszystkie newslettery tutaj zamieszczane są wydawane w języku angielskim. Między zamknięciem numerów a rozesłaniem do subskrybentów wolontariusze tłumaczą niektóre z nich. Zachęcamy do tłumaczenia nowych numerów! Prosimy jednak o czujność. Dobre tłumaczenie nie zawsze jest dosłowne.
Tech News
Wikidata weekly summary
The Signpost