Maria Karolina Austriacka: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m lit. |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Władca infobox}} |
||
(Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 14 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{inne znaczenia|królowej Neapolu i Sycylii|[[Maria Karolina Habsburg ( |
{{inne znaczenia|królowej Neapolu i Sycylii|[[Maria Karolina Habsburg (1801–1832)|Maria Karolina Habsburg]] – księżna Saksonii}}{{Dopracować|źródła=2010-02}} |
||
{{Władca infobox |
{{Władca infobox |
||
|władca = Maria Karolina |
|władca = Maria Karolina Austriacka |
||
|imiona = |
|imiona = Maria Carolina Louise Josepha Johanna Antonia |
||
|grafika = Johann Georg Weikert - Erzherzogin Maria Karoline (1752-1814), Königin beider Sizilien, an einem Tisch sitzend, Halbfigur.jpg |
|||
⚫ | |||
|grafika = Johann Georg Weikert 001.jpg |
|||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = |
||
|herb = Coat of Arms of Marie Caroline, Queen of Naples and Sicily.svg |
|herb = Coat of Arms of Marie Caroline, Queen of Naples and Sicily.svg |
||
Linia 12: | Linia 11: | ||
|dewiza = |
|dewiza = |
||
|1. tytuł = [[Królowe Neapolu|Królowa Neapolu]] |
|1. tytuł = [[Królowe Neapolu|Królowa Neapolu]] |
||
⚫ | |||
|1. od = [[1768]] |
|1. od = [[1768]] |
||
|1. do = [[1806]] |
|1. do = [[1806]] |
||
⚫ | |||
|1. jako = żona |
|1. jako = żona |
||
|1. kogo = [[Ferdynand I Burbon]] |
|1. kogo = [[Ferdynand I Burbon]] |
||
⚫ | |||
|1. poprzednik = |
|1. poprzednik = |
||
|1. następca = |
|1. następca = |
||
Linia 22: | Linia 22: | ||
|2. od = [[1768]] |
|2. od = [[1768]] |
||
|2. do = [[1814]] |
|2. do = [[1814]] |
||
⚫ | |||
|2. jako = żona |
|2. jako = żona |
||
|2. kogo = [[Ferdynand I Burbon]] |
|2. kogo = [[Ferdynand I Burbon]] |
||
|2. koronacja = |
|||
|2. poprzednik = |
|2. poprzednik = |
||
|2. następca = |
|2. następca = |
||
Linia 41: | Linia 41: | ||
|1. związek od = |
|1. związek od = |
||
|1. związek do = |
|1. związek do = |
||
|1. dzieci = [[Maria Teresa Burbon-Sycylijska|Maria Teresa]],<br />[[Luiza Maria Amelia Teresa Sycylijska|Luiza Maria]],<br />Karol Franciszek,<br />Maria Anna,<br />[[Franciszek I Burbon|Franciszek I]],<br />[[Maria Krystyna Burbon ( |
|1. dzieci = [[Maria Teresa Burbon-Sycylijska|Maria Teresa]],<br />[[Luiza Maria Amelia Teresa Sycylijska|Luiza Maria]],<br />Karol Franciszek,<br />Maria Anna,<br />[[Franciszek I Burbon|Franciszek I]],<br />[[Maria Krystyna Burbon (1779–1847)|Maria Krystyna]],<br />Maria Amelia,<br />Karol January,<br />Jan Karol,<br />[[Maria Amelia Burbon-Sycylijska|Maria Amelia]],<br />Maria Krystyna,<br />[[Maria Antonietta Sycylijska (1784–1806)|Maria Antonietta]],<br />Maria Klotylda,<br />Maria Henrietta,<br />Karol January,<br />[[Leopold Burbon-Sycylijski|Leopold Jan]],<br />Albert,<br />Maria Izabela |
||
⚫ | |||
|opis monety = |
|||
|odznaczenia = {{order|OKML}} |
|odznaczenia = {{order|OKML}} |
||
|commons = Category:Maria Carolina of Austria |
|commons = Category:Maria Carolina of Austria |
||
Linia 47: | Linia 49: | ||
|wikicytaty = |
|wikicytaty = |
||
}} |
}} |
||
'''Maria Karolina Austriacka''' (ur. [[13 sierpnia]] [[1752]] w [[Wiedeń|Wiedniu]], zm. [[8 września]] [[1814]] w Wiedniu) – królowa [[Neapol]]u w latach 1768–1799 i 1799–1806 oraz królowa [[Sycylia|Sycylii]] w latach 1768–1814 (oficjalnie jednak straciła władzę dwa lata wcześniej w 1812). |
|||
Trzynaste dziecko – dziesiąta córka [[Franciszek I Lotaryński|Franciszka I |
Trzynaste dziecko – dziesiąta córka [[Franciszek I Lotaryński|Franciszka I]], [[cesarz rzymski (Święte Cesarstwo Rzymskie)|cesarza rzymskiego]], i [[Maria Teresa Habsburg|Marii Teresy]], arcyksiężnej [[austria]]ckiej, królowej [[Czechy|Czech]] i [[Węgry|Węgier]]. Ukochana siostra [[Maria Antonina Austriaczka|Marii Antoniny]], królowej [[Francja|Francji]]. |
||
== Małżeństwo i rodzina == |
== Małżeństwo i rodzina == |
||
W |
W 1768 Maria Karolina poślubiła [[Ferdynand I Sycylijski|Ferdynanda]], króla Neapolu (jako Ferdynand IV) i Sycylii (jako Ferdynand III) – przyszłego Ferdynanda I, [[Królestwo Obojga Sycylii|króla Obojga Sycylii]]. Mieli razem kilkanaścioro dzieci, z których 7 przeżyło dzieciństwo: |
||
[[Plik:Painting of the family of Ferdinando IV (Angelica Kauffmann, 1782).jpg|thumb|340px|left|Portret neapolitańskiej rodziny królewskiej ([[1783]]). Od lewej strony: [[Maria Teresa Burbon-Sycylijska|Maria Teresa]], [[Franciszek I Burbon|Franciszek]], Ferdynand, Maria Karolina, [[Maria Krystyna Burbon ( |
[[Plik:Painting of the family of Ferdinando IV (Angelica Kauffmann, 1782).jpg|thumb|340px|left|Portret neapolitańskiej rodziny królewskiej ([[1783]]). Od lewej strony: [[Maria Teresa Burbon-Sycylijska|Maria Teresa]], [[Franciszek I Burbon|Franciszek]], Ferdynand, Maria Karolina, [[Maria Krystyna Burbon (1779–1847)|Maria Krystyna]], Karol January, [[Luiza Maria Amelia Teresa Sycylijska|Luiza Maria]] i Jan Karol (w kołysce)]] |
||
# [[Maria Teresa Burbon-Sycylijska|Marię Teresę Karolinę Joannę]] ( |
# [[Maria Teresa Burbon-Sycylijska|Marię Teresę Karolinę Joannę]] (1772–1807), żonę swojego kuzyna – [[Franciszek II Habsburg|Franciszka II]], cesarza Austrii; |
||
# [[Luiza Maria Amelia Teresa Sycylijska|Luizę Marię Amelię Teresę]] ( |
# [[Luiza Maria Amelia Teresa Sycylijska|Luizę Marię Amelię Teresę]] (1773–1802), żonę swojego kuzyna – [[Ferdynand III Toskański|Ferdynanda III]], wielkiego księcia [[Toskania|Toskanii]]; |
||
# Karola Franciszka Jana Januarego ( |
# Karola Franciszka Jana Januarego (1775–1778), zmarłego w dzieciństwie; |
||
# Marię Annę Joannę Antoniettę Franciszkę Gaetanę Teresę Amelię Klementynę ( |
# Marię Annę Joannę Antoniettę Franciszkę Gaetanę Teresę Amelię Klementynę (1775–1780), zmarłą w dzieciństwie; |
||
# [[Franciszek I Burbon|Franciszka I]] ( |
# [[Franciszek I Burbon|Franciszka I]] (1777–1830), króla Obojga Sycylii; |
||
# [[Maria Krystyna Burbon ( |
# [[Maria Krystyna Burbon (1779–1847)|Marię Krystynę Amelię]] (1779–1849), żonę [[Karol Feliks (król Sardynii)|Karola Feliksa]], króla Sardynii; |
||
# Marię Amelię Krystynę ( |
# Marię Amelię Krystynę (1779–1783), zmarłą w dzieciństwie; |
||
# Karola Januarego Franciszka ( |
# Karola Januarego Franciszka (1780–1789), zmarłego w dzieciństwie; |
||
# Jana Karola Januarego ( |
# Jana Karola Januarego (1781-1783), zmarłego w dzieciństwie; |
||
# [[Maria Amelia Burbon-Sycylijska|Marię Amelię Teresę]] ( |
# [[Maria Amelia Burbon-Sycylijska|Marię Amelię Teresę]] (1782–1866), żonę [[Ludwik Filip I|Ludwika Filipa I]], króla Francuzów; |
||
# Marię Krystynę (ur. i zm. |
# Marię Krystynę (ur. i zm. 1783), która żyła tylko kilka godzin; |
||
# [[Maria Antonietta Sycylijska ( |
# [[Maria Antonietta Sycylijska (1784–1806)|Marię Antoniettę]] (1784–1806), żonę kuzyna – [[Ferdynand VII Hiszpański|Ferdynanda VII]], króla Hiszpanii; |
||
# Marię Klotyldę Teresę Amelię Antoniettę Joannę Annę Gaetanę Pulcherię ( |
# Marię Klotyldę Teresę Amelię Antoniettę Joannę Annę Gaetanę Pulcherię (1786–1792), zmarłą w dzieciństwie; |
||
# Marię Henriettę Karmelę ( |
# Marię Henriettę Karmelę (1787–1792), zmarłą w dzieciństwie; |
||
# Karola Januarego ( |
# Karola Januarego (1788–1789), zmarłego w dzieciństwie; |
||
# [[Leopold Burbon-Sycylijski|Leopolda Jana Michała]], księcia [[Salerno]] ( |
# [[Leopold Burbon-Sycylijski|Leopolda Jana Michała]], księcia [[Salerno]] (1790–1851), męża swojej siostrzenicy – Marii Klementyny Austriackiej (córki Marii Teresy i Franciszka II); |
||
# Alberta Marię ( |
# Alberta Marię (1792–1798), który utonął w morzu, uciekając przed Napoleonem Bonaparte; |
||
# Marię Izabelę ( |
# Marię Izabelę (1793–1801), zmarłą w dzieciństwie. |
||
== |
== I koalicja antyfrancuska == |
||
Maria Karolina zdominowała swojego męża i to ona faktycznie sprawowała władzę w ich królestwie. Na początku [[rewolucja francuska|Wielkiej Rewolucji Francuskiej]] królowa sympatyzowała z rewolucjonistami, ale kiedy obalono monarchię we Francji, a następnie [[gilotyna|zgilotynowano]] króla [[Ludwik XVI |
Maria Karolina zdominowała swojego męża i to ona faktycznie sprawowała władzę w ich królestwie. Na początku [[rewolucja francuska|Wielkiej Rewolucji Francuskiej]] królowa sympatyzowała z rewolucjonistami, ale kiedy obalono monarchię we Francji, a następnie [[gilotyna|zgilotynowano]] króla [[Ludwik XVI|Ludwika XVI]] (21 stycznia 1793) i królową Marię Antoninę (16 października 1793), zmieniła zdanie. |
||
Królowa i jej małżonek byli przerażeni wydarzeniami we Francji i dzięki poparciu [[John Acton (baronet)|Johna Actona]] i ambasadora [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] |
Królowa i jej małżonek byli przerażeni wydarzeniami we Francji i dzięki poparciu [[John Acton (baronet)|Johna Actona]] i ambasadora [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]] [[William Douglas Hamilton|Williama Hamiltona]] Maria Karolina przekonała męża do utworzenia w 1798 armii neapolitańskiej i sycylijskiej. Armia ta wystąpiła przeciw rewolucyjnej Francji razem z innymi państwami w ramach [[I koalicja antyfrancuska|I koalicji antyfrancuskiej]]. Pokój z Francją zawarto jednak już w 1796. |
||
[[Plik:Vigée-Lebrun, after - Maria Carolina of Austria.jpg|thumb|200px|left|Królowa Karolina (pędzla [[Élisabeth Vigée-Lebrun]])]] |
[[Plik:Vigée-Lebrun, after - Maria Carolina of Austria - Condé Museum.jpg|thumb|200px|left|Królowa Karolina (pędzla [[Élisabeth Vigée-Lebrun]])]] |
||
[[Plik:Maria Karolina of Austria Queen.png|thumb|240px|Królowa Karolina]] |
[[Plik:Maria Karolina of Austria Queen.png|thumb|240px|Królowa Karolina]] |
||
== |
== Republika Partenopejska == |
||
Na początku |
Na początku 1799 Francuzi stanęli pod bramami [[Neapol]]u, a król Ferdynand uciekł na Sycylię. Francuzom udało się zdobyć miasto z pomocą szlachty i mieszczaństwa, którzy zbuntowali się przeciwko Ferdynandowi i Marii Karolinie. W styczniu 1799 do życia powołano [[Republika Partenopejska|Republikę Partenopejską]], a król został zdetronizowany. W czerwcu wojska wysłane przez Ferdynanda pod dowództwem [[kardynał]]a Ruffo zdobyły Neapol i przywróciły stary porządek. Jeszcze przed przypłynięciem sojuszniczej floty króla Ferdynanda (pod dowództwem [[Horatio Nelson]]a) został podpisany pokój między Neapolitańczykami a Francuzami. |
||
Król i królowa jednomyślnie postanowili nie okazywać łaski żadnemu rewolucjoniście. Dzięki pomocy [[Emma ( |
Król i królowa jednomyślnie postanowili nie okazywać łaski żadnemu rewolucjoniście. Dzięki pomocy [[Emma (lady Hamilton)|Emmy, Lady Hamilton]], przyjaciółki królowej, żony brytyjskiego ambasadora i [[metresa|kochanki]] Nelsona – również bliskiego przyjaciela królowej, udało się złapać kilka tysięcy rebeliantów, którzy następnie zostali powieszeni. |
||
== Detronizacja i śmierć == |
== Detronizacja i śmierć == |
||
W |
W 1806 Ferdynand ponownie został zdetronizowany, tym razem przez [[Napoleon Bonaparte|Napoleona Bonaparte]]. Królem Neapolu Napoleon uczynił swojego brata – [[Józef Bonaparte|Józefa]]. Maria Karolina jako [[de facto]] samodzielna władczyni utrzymała władzę na Sycylii do 1812. W 1812 jej mąż nieoficjalnie abdykował na rzecz ich syna – [[regent]]a [[Franciszek I Burbon|Franciszka]], co pozbawiło królową wszelkich wpływów. Maria Karolina została odesłana na wygnanie do swojej ojczyzny, gdzie zmarła w 1814. Po jej śmierci Ferdynand ożenił się ponownie, pozostając pod wpływem Austrii. |
||
== Przodkowie == |
== Przodkowie == |
||
Linia 109: | Linia 111: | ||
|12=[[Leopold I Habsburg]] |
|12=[[Leopold I Habsburg]] |
||
|13=[[Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg]] |
|13=[[Eleonora Magdalena von Pfalz-Neuburg]] |
||
|14=[[Ludwik Rudolf |
|14=[[Ludwik Rudolf z Brunszwiku-Lüneburga]] |
||
|15=[[Krystyna Luiza Oettingen]] |
|15=[[Krystyna Luiza Oettingen]] |
||
|16=Mikołaj Franciszek Lotaryński |
|16=Mikołaj Franciszek Lotaryński |
||
|17=Klaudia Lotaryńska |
|17=Klaudia Lotaryńska |
||
|18=[[Ferdynand III Habsburg]] |
|18=[[Ferdynand III Habsburg]] |
||
|19=[[Eleonora Gonzaga ( |
|19=[[Eleonora Gonzaga (1630–1686)|Eleonora Gonzaga]] |
||
|20=[[Ludwik XIII]] |
|20=[[Ludwik XIII]] |
||
|21=[[Anna Austriaczka (1601–1666)|Anna Austriaczka]] |
|21=[[Anna Austriaczka (1601–1666)|Anna Austriaczka]] |
||
Linia 123: | Linia 125: | ||
|26=[[Filip Wilhelm]] |
|26=[[Filip Wilhelm]] |
||
|27=[[Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt]] |
|27=[[Elżbieta Amalia Hessen-Darmstadt]] |
||
|28=[[Antoni Ulryk, książę Brunszwiku-Wolfenbüttel]] |
|28=[[Antoni Ulryk (książę Brunszwiku-Wolfenbüttel)|Antoni Ulryk, książę Brunszwiku-Wolfenbüttel]] |
||
|29=[[Elżbieta Julianna Schleswig-Holstein-Norburg]] |
|29=[[Elżbieta Julianna Schleswig-Holstein-Norburg]] |
||
|30=[[Albert Ernest I Oettingen]] |
|30=[[Albert Ernest I Oettingen]] |
||
Linia 137: | Linia 139: | ||
[[Kategoria:Urodzeni w 1752]] |
[[Kategoria:Urodzeni w 1752]] |
||
[[Kategoria:Zmarli w 1814]] |
[[Kategoria:Zmarli w 1814]] |
||
[[Kategoria:Pochowani w kościele kapucynów w Wiedniu]] |
|||
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Wiedniu]] |
Aktualna wersja na dzień 12:26, 20 gru 2023
Królowa Neapolu | |
Okres | |
---|---|
Jako żona | |
Królowa Sycylii | |
Okres | |
Jako żona | |
Dane biograficzne | |
Data i miejsce urodzenia | |
Data i miejsce śmierci |
8 września 1814 |
Ojciec | |
Matka | |
Mąż | |
Dzieci |
Maria Teresa, |
Odznaczenia | |
Maria Karolina Austriacka (ur. 13 sierpnia 1752 w Wiedniu, zm. 8 września 1814 w Wiedniu) – królowa Neapolu w latach 1768–1799 i 1799–1806 oraz królowa Sycylii w latach 1768–1814 (oficjalnie jednak straciła władzę dwa lata wcześniej w 1812).
Trzynaste dziecko – dziesiąta córka Franciszka I, cesarza rzymskiego, i Marii Teresy, arcyksiężnej austriackiej, królowej Czech i Węgier. Ukochana siostra Marii Antoniny, królowej Francji.
Małżeństwo i rodzina
[edytuj | edytuj kod]W 1768 Maria Karolina poślubiła Ferdynanda, króla Neapolu (jako Ferdynand IV) i Sycylii (jako Ferdynand III) – przyszłego Ferdynanda I, króla Obojga Sycylii. Mieli razem kilkanaścioro dzieci, z których 7 przeżyło dzieciństwo:
- Marię Teresę Karolinę Joannę (1772–1807), żonę swojego kuzyna – Franciszka II, cesarza Austrii;
- Luizę Marię Amelię Teresę (1773–1802), żonę swojego kuzyna – Ferdynanda III, wielkiego księcia Toskanii;
- Karola Franciszka Jana Januarego (1775–1778), zmarłego w dzieciństwie;
- Marię Annę Joannę Antoniettę Franciszkę Gaetanę Teresę Amelię Klementynę (1775–1780), zmarłą w dzieciństwie;
- Franciszka I (1777–1830), króla Obojga Sycylii;
- Marię Krystynę Amelię (1779–1849), żonę Karola Feliksa, króla Sardynii;
- Marię Amelię Krystynę (1779–1783), zmarłą w dzieciństwie;
- Karola Januarego Franciszka (1780–1789), zmarłego w dzieciństwie;
- Jana Karola Januarego (1781-1783), zmarłego w dzieciństwie;
- Marię Amelię Teresę (1782–1866), żonę Ludwika Filipa I, króla Francuzów;
- Marię Krystynę (ur. i zm. 1783), która żyła tylko kilka godzin;
- Marię Antoniettę (1784–1806), żonę kuzyna – Ferdynanda VII, króla Hiszpanii;
- Marię Klotyldę Teresę Amelię Antoniettę Joannę Annę Gaetanę Pulcherię (1786–1792), zmarłą w dzieciństwie;
- Marię Henriettę Karmelę (1787–1792), zmarłą w dzieciństwie;
- Karola Januarego (1788–1789), zmarłego w dzieciństwie;
- Leopolda Jana Michała, księcia Salerno (1790–1851), męża swojej siostrzenicy – Marii Klementyny Austriackiej (córki Marii Teresy i Franciszka II);
- Alberta Marię (1792–1798), który utonął w morzu, uciekając przed Napoleonem Bonaparte;
- Marię Izabelę (1793–1801), zmarłą w dzieciństwie.
I koalicja antyfrancuska
[edytuj | edytuj kod]Maria Karolina zdominowała swojego męża i to ona faktycznie sprawowała władzę w ich królestwie. Na początku Wielkiej Rewolucji Francuskiej królowa sympatyzowała z rewolucjonistami, ale kiedy obalono monarchię we Francji, a następnie zgilotynowano króla Ludwika XVI (21 stycznia 1793) i królową Marię Antoninę (16 października 1793), zmieniła zdanie.
Królowa i jej małżonek byli przerażeni wydarzeniami we Francji i dzięki poparciu Johna Actona i ambasadora Wielkiej Brytanii Williama Hamiltona Maria Karolina przekonała męża do utworzenia w 1798 armii neapolitańskiej i sycylijskiej. Armia ta wystąpiła przeciw rewolucyjnej Francji razem z innymi państwami w ramach I koalicji antyfrancuskiej. Pokój z Francją zawarto jednak już w 1796.
Republika Partenopejska
[edytuj | edytuj kod]Na początku 1799 Francuzi stanęli pod bramami Neapolu, a król Ferdynand uciekł na Sycylię. Francuzom udało się zdobyć miasto z pomocą szlachty i mieszczaństwa, którzy zbuntowali się przeciwko Ferdynandowi i Marii Karolinie. W styczniu 1799 do życia powołano Republikę Partenopejską, a król został zdetronizowany. W czerwcu wojska wysłane przez Ferdynanda pod dowództwem kardynała Ruffo zdobyły Neapol i przywróciły stary porządek. Jeszcze przed przypłynięciem sojuszniczej floty króla Ferdynanda (pod dowództwem Horatio Nelsona) został podpisany pokój między Neapolitańczykami a Francuzami.
Król i królowa jednomyślnie postanowili nie okazywać łaski żadnemu rewolucjoniście. Dzięki pomocy Emmy, Lady Hamilton, przyjaciółki królowej, żony brytyjskiego ambasadora i kochanki Nelsona – również bliskiego przyjaciela królowej, udało się złapać kilka tysięcy rebeliantów, którzy następnie zostali powieszeni.
Detronizacja i śmierć
[edytuj | edytuj kod]W 1806 Ferdynand ponownie został zdetronizowany, tym razem przez Napoleona Bonaparte. Królem Neapolu Napoleon uczynił swojego brata – Józefa. Maria Karolina jako de facto samodzielna władczyni utrzymała władzę na Sycylii do 1812. W 1812 jej mąż nieoficjalnie abdykował na rzecz ich syna – regenta Franciszka, co pozbawiło królową wszelkich wpływów. Maria Karolina została odesłana na wygnanie do swojej ojczyzny, gdzie zmarła w 1814. Po jej śmierci Ferdynand ożenił się ponownie, pozostając pod wpływem Austrii.