Konfederacja tyszowiecka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m lit. |
drobne techniczne |
||
| (Nie pokazano 13 wersji utworzonych przez 9 użytkowników) | |||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
W zawiązaniu konfederacji tyszowieckiej udział wzięły wojska dowodzone przez hetmanów koronnych. Pewną rolę odegrała także szlachta okolicznych ziem i powiatów. Konfederacja rozpisała w całym kraju pobór [[piechota łanowa|regimentów łanowych]] i [[piechota wybraniecka|wybrańców]] i powołała pod broń wszystkie stany. |
W zawiązaniu konfederacji tyszowieckiej udział wzięły wojska dowodzone przez hetmanów koronnych. Pewną rolę odegrała także szlachta okolicznych ziem i powiatów. Konfederacja rozpisała w całym kraju pobór [[piechota łanowa|regimentów łanowych]] i [[piechota wybraniecka|wybrańców]] i powołała pod broń wszystkie stany. |
||
Wracający z wygnania Jan II Kazimierz Waza nie potwierdził uchwał konfederacji i nie przyłączył się do niej. Przywódcy konfederatów prowadzili z królem rozmowy w czasie jego podróży do [[Lwów|Lwowa]], w [[Krosno|Krośnie]] i [[Łańcut|Łańcucie]]. Ostatecznie zawiązano [[konfederacja łańcucka|nową konfederację]], |
Wracający z wygnania Jan II Kazimierz Waza nie potwierdził uchwał konfederacji i nie przyłączył się do niej. Przywódcy konfederatów prowadzili z królem rozmowy w czasie jego podróży do [[Lwów|Lwowa]], w [[Krosno|Krośnie]] i [[Łańcut|Łańcucie]]. Ostatecznie zawiązano w obecności króla [[konfederacja łańcucka|nową konfederację generalną w Łańcucie]].<ref>Borcz A., ''Znaczenie Łańcuta w latach „potopu” (1655-1660)'', „Historia. Pismo Młodych Historyków”. 5 (2), s. 216, 1997. Uniwersytet Jagielloński</ref>. |
||
Oryginalny tekst aktu konfederacji ani jego druki ulotne nie przetrwały do czasów współczesnych. W Archiwum Państwowym w Lublinie zachował się natomiast tekst uniwersału sokalskiego z 16 grudnia 1655, mającego być zbliżonym do aktu konfederacji, oraz uniwersału konfederacji o pospolitym ruszeniu z 31 grudnia 1655<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655 r. |data = |data dostępu = 2019-04-26 |opublikowany = Archiwum Państwowe w Lublinie |url = http://lublin.ap.gov.pl/nauka-popularyzacja-i-edukacja/galerie-online/15-najwazniejszych-wydarzen-z-historii-lubelszczyzny-w-dokumencie-archiwalnym/zawiazanie-konfederacji-w-tyszowcach-29-grudnia-1655-r/ |język = pl-PL}}</ref>. |
Oryginalny tekst aktu konfederacji ani jego druki ulotne nie przetrwały do czasów współczesnych. W Archiwum Państwowym w Lublinie zachował się natomiast tekst uniwersału sokalskiego z 16 grudnia 1655, mającego być zbliżonym do aktu konfederacji, oraz uniwersału konfederacji o pospolitym ruszeniu z 31 grudnia 1655<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655 r. |data = |data dostępu = 2019-04-26 |opublikowany = Archiwum Państwowe w Lublinie |url = http://lublin.ap.gov.pl/nauka-popularyzacja-i-edukacja/galerie-online/15-najwazniejszych-wydarzen-z-historii-lubelszczyzny-w-dokumencie-archiwalnym/zawiazanie-konfederacji-w-tyszowcach-29-grudnia-1655-r/ |język = pl-PL}}</ref>. |
||
| Linia 17: | Linia 17: | ||
== Bibliografia == |
== Bibliografia == |
||
* [[Adam Kersten]]: ''Z badań nad konfederacją tyszowiecką'', w: Rocznik Lubelski t. I, Lublin 1958, s. 99-116. |
* [[Adam Kersten]]: [http://bazhum.muzhp.pl/media//files/Rocznik_Lubelski/Rocznik_Lubelski-r1958-t1/Rocznik_Lubelski-r1958-t1-s99-116/Rocznik_Lubelski-r1958-t1-s99-116.pdf ''Z badań nad konfederacją tyszowiecką''], w: Rocznik Lubelski t. I, Lublin 1958, s. 99-116. |
||
* [[Władysław Konopczyński]]: ''Dzieje Polski nowożytnej'', t. II, 1936, s. 26. |
* [[Władysław Konopczyński]]: ''Dzieje Polski nowożytnej'', t. II, 1936, s. 26. |
||
* [[Zbigniew Wójcik (historyk)|Zbigniew Wójcik]]: ''Jan Kazimierz Waza'', Wrocław 2004, s. 132-136. |
* [[Zbigniew Wójcik (historyk)|Zbigniew Wójcik]]: ''Jan Kazimierz Waza'', Wrocław 2004, s. 132-136. |
||
| Linia 23: | Linia 23: | ||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
{{Wikiźródła|Akt założenia konfederacji tyszowieckiej|konfederacji tyszowieckiej}} |
{{Wikiźródła|Akt założenia konfederacji tyszowieckiej|konfederacji tyszowieckiej}} |
||
* |
* {{Cytuj stronę | url = http://lublin.ap.gov.pl/art,149,zawiazanie-konfederacji-w-tyszowcach-29-grudnia-1655-r | tytuł = Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655 | opublikowany = lublin.ap.gov.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20160612043632/http://lublin.ap.gov.pl/art,149,zawiazanie-konfederacji-w-tyszowcach-29-grudnia-1655-r | zarchiwizowano = 2016-06-12}} |
||
{{Konfederacje w historii Polski}} |
{{Konfederacje w historii Polski}} |
||
[[Kategoria:Konfederacja tyszowiecka| ]] |
[[Kategoria:Konfederacja tyszowiecka| ]] |
||
[[Kategoria:Konfederacje I Rzeczypospolitej|Tyszowiecka]] |
|||
[[Kategoria:Wydarzenia 1655]] |
[[Kategoria:Wydarzenia 1655]] |
||
[[Kategoria: |
[[Kategoria:Historia Tyszowiec]] |
||
Aktualna wersja na dzień 19:30, 3 lut 2024
_-_DSC02850_v1.jpg)
Konfederacja tyszowiecka – konfederacja wojskowo-szlachecka zawiązana 29 grudnia 1655 w Tyszowcach przez hetmana wielkiego koronnego Stanisława „Rewerę” Potockiego i hetmana polnego koronnego Stanisława Lanckorońskiego w celu podjęcia ponownej walki z najazdem szwedzkim i poddania wojska prawowitemu monarsze Janowi II Kazimierzowi Wazie.
Opis
[edytuj | edytuj kod]Jesienią 1655 szlachtę wzburzyły informacje o oblężeniu przez Szwedów Jasnej Góry, którzy pogwałcili tym samym wolność religii katolickiej i podnieśli świętokradczą rękę na miejsce najznaczniejsze nie tylko Rzeczypospolitej ale i Orbi Christiano[1]. 18 grudnia 1655 na wieść, że wojsko koronne zamierza opuścić Szwedów, król Jan II Kazimierz Waza wyruszył w drogę powrotną do Polski.
W zawiązaniu konfederacji tyszowieckiej udział wzięły wojska dowodzone przez hetmanów koronnych. Pewną rolę odegrała także szlachta okolicznych ziem i powiatów. Konfederacja rozpisała w całym kraju pobór regimentów łanowych i wybrańców i powołała pod broń wszystkie stany.
Wracający z wygnania Jan II Kazimierz Waza nie potwierdził uchwał konfederacji i nie przyłączył się do niej. Przywódcy konfederatów prowadzili z królem rozmowy w czasie jego podróży do Lwowa, w Krośnie i Łańcucie. Ostatecznie zawiązano w obecności króla nową konfederację generalną w Łańcucie.[2].
Oryginalny tekst aktu konfederacji ani jego druki ulotne nie przetrwały do czasów współczesnych. W Archiwum Państwowym w Lublinie zachował się natomiast tekst uniwersału sokalskiego z 16 grudnia 1655, mającego być zbliżonym do aktu konfederacji, oraz uniwersału konfederacji o pospolitym ruszeniu z 31 grudnia 1655[3].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Zbigniew Wójcik: Jan Kazimierz Waza, Wrocław 2004, s. 132-134.
- ↑ Borcz A., Znaczenie Łańcuta w latach „potopu” (1655-1660), „Historia. Pismo Młodych Historyków”. 5 (2), s. 216, 1997. Uniwersytet Jagielloński
- ↑ Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655 r. [online], Archiwum Państwowe w Lublinie [dostęp 2019-04-26] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Kersten: Z badań nad konfederacją tyszowiecką, w: Rocznik Lubelski t. I, Lublin 1958, s. 99-116.
- Władysław Konopczyński: Dzieje Polski nowożytnej, t. II, 1936, s. 26.
- Zbigniew Wójcik: Jan Kazimierz Waza, Wrocław 2004, s. 132-136.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
- Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655. lublin.ap.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-12)].
