Siarczan glinu: Różnice pomiędzy wersjami

Siarczan glinu
	Kryształy Al2(SO4)3·16H2O
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	trissiarczan diglinu
addyt.	tetraoksydosiarczan(2−) glinu
	Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.	siarczan glinu
Stocka	siarczan(VI) glinu
farm.	Aluminii sulfas
inne	dawn. siarczan glinowy
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	Al2(SO4)3
Masa molowa	342,15 g/mol
Wygląd	białe lub prawie białe, krystaliczne kawałki
	Identyfikacja
Numer CAS	10043-01-3
PubChem	24850
DrugBank	DB11239
SMILES
	[O-]S(=O)(=O)[O-].[O-]S(=O)(=O)[O-].[O-]S(=O)(=O)[O-].[Al+3].[Al+3]
Właściwości
	Gęstość
	2,71 g/cm³; ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	łatwo
	w innych rozpuszczalnikach
	etanol: nierozpuszczalny
Temperatura topnienia	770 °C (rozkład)
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2011-06-24]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H315, H318, H335, H412
Zwroty P	P261, P273, P280, P305+P351+P338
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanego źródła
	Drażniący; (Xi)
Zwroty R	R37/38, R41, R52
Zwroty S	S26, S39
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	0 2 0
Numer RTECS	BD1700000
Dawka śmiertelna	LD50 6207 mg/kg (mysz, doustnie)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
Farmakokinetyka
Działanie	ściągające
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 17:42, 22 lut 2024

Siarczan glinu (łac. Aluminii sulfas), Al₂(SO₄)₃ – nieorganiczny związek chemiczny, sól kwasu siarkowego i glinu na +III stopniu utlenienia. Tworzy szereg hydratów, z których najczęściej spotykane to heksadekahydrat Al₂(SO₄)₃·16H₂O i oktadekahydrat Al₂(SO₄)₃·18H₂O. Heptadekahydrat Al₂(SO₄)₃·17H₂O występuje naturalnie jako minerał alunogen. Hydraty zawierają sześć cząsteczek wody silnie związanych jako ligandy atomu glinu, pozostałe cząsteczki wody wchodzą w skład sieci krystalicznej, dlatego ich budowę lepiej oddają wzory [Al(H₂O)₆]₂(SO₄)₃·xH₂O.

Otrzymywanie

Siarczan glinu otrzymuje się w wyniku działania kwasu siarkowego na wodorotlenek glinu, boksyty i inne związki glinu^[4]^[5], np.:

2Al(OH)₃ + 3H₂SO₄ + 12H₂O ⇌ Al₂(SO₄)₃·18H₂O

W roztworach wodnych ulega częściowej hydrolizie do Al(OH)₃ i H₂SO₄.

Zastosowanie

Stosowany jako zaprawa farbiarska, w przemyśle papierniczym, garbarstwie oraz jako półprodukt do otrzymywania innych związków glinu^[4]^[5]. Jest pomocniczym dodatkiem do żywności dozwolonym do stosowania w Unii Europejskiej pod kodem E520^[6].

Wykorzystywany jest do oczyszczania wody pitnej jako czynnik koagulujący^[7].

Znalazł również zastosowanie w lecznictwie. Używany m.in. w ginekologii w postaci wodnych roztworów 1–4% do irygacji pochwy.

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .
↑ ^a ^b ^c ^d Aluminum sulfate (nr 202614) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-06-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Siarczan glinu (nr 202614) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-06-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ ^a ^b Encyklopedia Techniki – Chemia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965.
↑ ^a ^b Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 513. ISBN 83-01-02626-X.
↑ Current EU approved additives and their E Numbers. Others. Food Standards Agency, lipiec 2016. [dostęp 2016-11-05].
↑ Conventional Coagulation-Flocculation-Sedimentation, National Academy of Sciences, 2007 .

Bibliografia

Tadeusz Lesław Chruściel, Kornel Gibiński: Leksykon Leków. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 1991.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[FP6-1] Farmakopea Polska VI, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2002, s. 1176, ISBN 83-88157-18-3 .

[Aldrich-2] Aluminum sulfate (nr 202614) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2011-06-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Aldrich-US-3] Siarczan glinu (nr 202614) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2011-06-24]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Ency-4] Encyklopedia Techniki – Chemia. Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965.

[Bielański-5] Adam Bielański: Chemia ogólna i nieorganiczna. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981, s. 513. ISBN 83-01-02626-X.

[FSA-6] Current EU approved additives and their E Numbers. Others. Food Standards Agency, lipiec 2016. [dostęp 2016-11-05].

[7] Conventional Coagulation-Flocculation-Sedimentation, National Academy of Sciences, 2007 .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

@@ Linia 11: / Linia 11: @@
  |nazwa półsystematyczna     = siarczan glinu
  |nazwa Stocka               = siarczan(VI) glinu
- |nazwy farmaceutyczne       = ''Aluminii sulfas''<ref name="FP6">{{cytuj książkę |nazwisko=Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne |tytuł=Farmakopea Polska VI |rok=2002 |wydawca=Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych |miejsce=Warszawa |isbn=83-88157-18-3 |strony=1176}}</ref>
+ |nazwy farmaceutyczne       = ''Aluminii sulfas''<ref name="FP6">{{FP6|s=1176}}</ref>
  |inne nazwy                 = dawn. siarczan glinowy
  |wzór sumaryczny            = Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>
@@ Linia 18: / Linia 18: @@
  |wygląd                     = białe lub prawie białe, krystaliczne kawałki{{r|FP6}}
  |SMILES                     = [O-]S(=O)(=O)[O-].[O-]S(=O)(=O)[O-].[O-]S(=O)(=O)[O-].[Al+3].[Al+3]
- |numer CAS                  = {{CAS|10043-01-3}}
+ |numer CAS                  = 10043-01-3
- |PubChem                    = {{PubChem|24850}}
+ |PubChem                    = 24850
  |DrugBank                   =
  |gęstość                    = 2,71
@@ Linia 51: / Linia 51: @@
  |moment dipolowy            =
  |moment dipolowy źródło     =
- |karta charakterystyki      = {{Sigma-Aldrich|202614|ALDRICH|link=tak}}
+ |karta charakterystyki      = {{Sigma-Aldrich|202614|ALDRICH|link=tak|data dostępu=2011-06-24}}
  |zagrożenia GHS źródło      = {{r|Aldrich}}
  |piktogram GHS              = {{Piktogram GHS|05|07}}
@@ Linia 88: / Linia 88: @@
  |commons                    =
 }}
-'''Siarczan glinu''' ([[łacina|łac.]] ''Aluminii sulfas''), Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub> – [[Związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]], [[Sole|sól]] [[Kwas siarkowy|kwasu siarkowego]] i [[glin]]u na +III [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]]. Tworzy szereg [[Hydraty|hydratów]], z których najczęściej spotykane to heksadekahydrat Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·16H<sub>2</sub>O i oktadekahydrat Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·18H<sub>2</sub>O. Heptadekahydrat Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·17H<sub>2</sub>O występuje naturalnie jako [[minerał]] [[alunogen]]. Hydraty zawierają sześć cząsteczek wody silnie związanych jako [[ligandy]] atomu glinu, pozostałe cząsteczki wody wchodzą w skład [[Sieć krystaliczna|sieci krystalicznej]], dlatego ich budowę lepiej oddają wzory [Al(H<sub>2</sub>O)<sub>6</sub>]<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·xH<sub>2</sub>O.
+'''Siarczan glinu''' ([[łacina|łac.]] ''Aluminii sulfas''), Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub> – [[Związki nieorganiczne|nieorganiczny związek chemiczny]], [[Sole|sól]] [[Kwas siarkowy|kwasu siarkowego]] i [[glin]]u na +III [[stopień utlenienia|stopniu utlenienia]]. Tworzy szereg [[Hydraty|hydratów]], z których najczęściej spotykane to heksadekahydrat Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·16H<sub>2</sub>O i oktadekahydrat Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·18H<sub>2</sub>O. Heptadekahydrat Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·17H<sub>2</sub>O występuje naturalnie jako [[minerał]] [[alunogen]]. Hydraty zawierają sześć [[Cząsteczka|cząsteczek]] wody silnie związanych jako [[Ligand (chemia)|ligandy]] atomu glinu, pozostałe cząsteczki wody wchodzą w skład [[Sieć krystaliczna|sieci krystalicznej]], dlatego ich budowę lepiej oddają wzory [Al(H<sub>2</sub>O)<sub>6</sub>]<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·xH<sub>2</sub>O.
+== Otrzymywanie ==
 Siarczan glinu otrzymuje się w wyniku działania kwasu siarkowego na [[wodorotlenek glinu]], [[boksyt]]y i inne związki glinu{{r|Ency|Bielański}}, np.:
 : 2Al(OH)<sub>3</sub> + 3H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 12H<sub>2</sub>O ⇌ Al<sub>2</sub>(SO<sub>4</sub>)<sub>3</sub>·18H<sub>2</sub>O
@@ Linia 95: / Linia 96: @@
 W roztworach wodnych ulega częściowej [[hydroliza|hydrolizie]] do Al(OH)<sub>3</sub> i H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub>.
+== Zastosowanie ==
-Stosowany jako [[zaprawa farbiarska]], w przemyśle [[Papiernia (zakład przemysłowy)|papierniczym]], [[Garbowanie|garbarstwie]] oraz jako [[półprodukt]] do otrzymywania innych związków glinu{{r|Ency|Bielański}}.
+Stosowany jako [[zaprawa farbiarska]], w przemyśle [[Papiernia (zakład przemysłowy)|papierniczym]], [[Garbowanie|garbarstwie]] oraz jako [[półprodukt]] do otrzymywania innych związków glinu{{r|Ency|Bielański}}. Jest pomocniczym dodatkiem do żywności dozwolonym do stosowania w Unii Europejskiej pod [[Numer E|kodem E520]]{{r|FSA}}.
+Wykorzystywany jest do oczyszczania [[Woda pitna|wody pitnej]] jako czynnik koagulujący<ref>{{cytuj | tytuł = Conventional Coagulation-Flocculation-Sedimentation | wydawca = National Academy of Sciences | data = 2007 | url = http://drinking-water.org/html/en/Treatment/Coagulation-Flocculation-technologies.html}}</ref>.
-Znalazł również zastosowanie w lecznictwie. Używany m.in. w ginekologii w postaci wodnych roztworów 1–4% do irygacji pochwy.
+Znalazł również zastosowanie w lecznictwie. Używany m.in. w [[ginekologia|ginekologii]] w postaci wodnych [[Roztwór|roztworów]] 1–4% do [[Irygacja (medycyna)|irygacji]] [[Pochwa człowieka|pochwy]].
 == Przypisy ==
-{{Przypisy-lista|1=
+{{Przypisy|
-* <ref name="Aldrich">{{Sigma-Aldrich|202614|ALDRICH|MSDS=tak|data dostępu=2011-06-24}}</ref>
+* <ref name="Aldrich">{{Sigma-Aldrich|202614|ALDRICH|MSDS=tak|data dostępu=2011-06-24|nazwa=Aluminum sulfate}}</ref>
 * <ref name="Aldrich-US">{{Sigma-Aldrich|202614|ALDRICH|MSDS=tak|data dostępu=2011-06-24|język=en}}</ref>
 * <ref name="Ency">{{cytuj książkę |tytuł=Encyklopedia Techniki – Chemia |wydawca=[[Wydawnictwa Naukowo-Techniczne]] |miejsce=Warszawa |rok=1965}}</ref>
 * <ref name="Bielański">{{cytuj książkę |nazwisko=Bielański |imię=Adam |autor link=Adam Bielański (chemik) |tytuł=Chemia ogólna i nieorganiczna |miejsce=Warszawa |wydawca=[[Wydawnictwo Naukowe PWN|Państwowe Wydawnictwo Naukowe]] |rok=1981 |strony=513 |isbn=830102626X}}</ref>
+* <ref name="FSA">{{Cytuj stronę | url = https://archive.ph/20160327214935/https://www.food.gov.uk/science/additives/enumberlist#toc-6 | tytuł = Current EU approved additives and their E Numbers. Others | opublikowany = Food Standards Agency |data=lipiec 2016|data dostępu = 2016-11-05}}</ref>
 }}
@@ Linia 112: / Linia 117: @@
 {{zastrzeżenia|medycyna}}
+{{Kontrola autorytatywna}}
-[[Kategoria:Związki glinu]]
 [[Kategoria:Moluskocydy]]
+[[Kategoria:Nieorganiczne sole glinu]]
 [[Kategoria:Nieorganiczne sole kwasu siarkowego|Glinu, siarczan]]