Przejdź do zawartości

Adelajda z Vilich: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: usuwanie zbędnych parametrów z szablonu {{portal}}
ikonografia, przedstawienie i atrybuty, przypis w pozycją bibliograficzną, sekcja przypisy
Znacznik: Edytor kodu źródłowego 2017
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 8 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Święty infobox
{{Święty infobox
| Imię = Adelajda z Vilich
|rodzaj = Święta
| imię oryginalne =Adelheid von Vilich
|imię = Adelajda z Vilich
| Tytuły =
|imię oryginalne = Adelheid von Vilich
| Portret = Vilichadelheidis1.jpg
|tytuły =
| zdjęcie podpis =Popiersie z [[relikwie|relikwiami]] św. Adelajdy w kościele parafialnym św. Piotra w Bonn.
|grafika = Vilichadelheidis1.jpg
|podpis grafiki = Popiersie z [[relikwie|relikwiami]] św. Adelajdy w kościele parafialnym św. Piotra w Bonn.
| Data_urodzenia = ok. 960-970
|data urodzenia = ok. 960–970
| Data_śmierci = 5 lutego [[1015]]
|miejsce urodzenia = zamek w [[Geldern]]
|data śmierci = 5 lutego 1015
| Miejsce_urodzenia = zamek w [[Geldern (miasto)|Geldern]]
| Miejsce_śmierci = [[Kolonia (Niemcy)]]
|miejsce śmierci = [[Kolonia (Niemcy)]]
| Kościół = [[Kościół katolicki|katolicki]]
|kościół = [[Kościół katolicki]]
| Data_beatyfikacji =
|data beatyfikacji =
|miejsce beatyfikacji =
| Miejsce_beatyfikacji =
|beatyfikujący =
| Beatyfikowany_przez =
⚫
|data kanonizacji = 27 stycznia 1966 (przez [[kongregacja|kongregację]])
| Beatyfikowana_przez =
|miejsce kanonizacji =
⚫
| Data_kanonizacji = [[27 stycznia]] [[1966]] (przez [[kongregacja|kongregację]])
⚫
|kanonizujący = [[Paweł VI|Pawła VI]]
| Miejsce_kanonizacji =
|wspomnienie = [[5 lutego]]
| Kanonizowany_przez =
⚫
|atrybuty = pracownik i dzban wina, również [[sztabka złota]] i [[chleb]]
⚫
| Kanonizowana_przez =[[Paweł VI|Pawła VI]]
| Wspomnienie = [[5 lutego]]
|patron = [[Bonn]], orędowniczka przed chorobami oczu
|miejsce kultu =
⚫
| Atrybuty =pracownik i dzban wina, również [[sztabka złota]] i [[chleb]]
| Patron =
|faksymile =
|opis faksymile =
| Patronka = [[Bonn]], orędowniczka przed chorobami oczu
|commons = Category:Adelheid von Vilich
| Miejsce_kultu =
| commons =Category:Adelheid von Vilich
|wikiźródła =
| quote =
|wikicytaty =
}}
}}
'''Adelajda z Vilich''' (ur. ok. [[960]]-[[970]] na zamku w [[Geldern (miasto)|Geldern]], zm. [[5 lutego]] [[1015]] w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]]) – [[opat|ksieni]] w [[Vilich]] (obecnie płn. dzielnica [[Bonn]]) i Kolonii, [[święty|święta]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]].
'''Adelajda z Vilich''' (ur. ok. [[960]]–[[970]] na zamku w [[Geldern]], zm. [[5 lutego]] [[1015]] w [[Kolonia (Niemcy)|Kolonii]]) – [[opat|ksieni]] w [[Vilich]] (obecnie płn. dzielnica [[Bonn]]) i Kolonii, [[święty|święta]] [[Kościół katolicki|Kościoła katolickiego]].


Była córką [[graf (tytuł szlachecki)|grafa]] [[Hamaland]]u Megingoza i jego żony Gerbergi z [[Metz]]u oraz prawnuczką (ze strony matki) [[Karol III Prostak|Karola III Prostaka]]<ref name="dicti">Rodzicami Gerbergi (matki Adelajdy) byli: Gottfried z rodu [[Girardyni|Giardynów]] i Ermentruda, córka króla [[Frankowie|frankijskiego]] Karola III; [http://www.websters-online-dictionary.org/definitions/Adelaide,+Abbess+of+Vilich?cx=partner-pub-0939450753529744%3Av0qd01-tdlq&cof=FORID%3A9&ie=UTF-8&q=Adelaide,+Abbess+of+Vilich&sa=Search#903 Adelaide, Abbess of Vilich] – ''Dictionary'' {{lang|en}}</ref> . Kształciła się w klasztorze [[Urszula z Kolonii|św. Urszuli]] w Vilich koło Bonn.
Była córką [[graf (tytuł szlachecki)|grafa]] [[Hamaland]]u Megingoza i jego żony Gerbergi z [[Metz]]u oraz prawnuczką (ze strony matki) [[Karol III Prostak|Karola III Prostaka]]<ref name="dicti">Rodzicami Gerbergi (matki Adelajdy) byli: Gottfried z rodu [[Girardyni|Giardynów]] i Ermentruda, córka króla [[Frankowie|frankijskiego]] Karola III; [http://www.websters-online-dictionary.org/definitions/Adelaide,+Abbess+of+Vilich?cx=partner-pub-0939450753529744%3Av0qd01-tdlq&cof=FORID%3A9&ie=UTF-8&q=Adelaide,+Abbess+of+Vilich&sa=Search#903 Adelaide, Abbess of Vilich] – ''Dictionary'' {{lang|en}}.</ref>. Kształciła się w klasztorze [[Urszula z Kolonii|św. Urszuli]] w Vilich koło Bonn.


Kiedy w 978 roku jej jedyny brat zginął podczas wojny z [[Czechy (kraina)|Czechami]], jej rodzice założyli klasztor (z regułą [[Hieronim ze Strydonu|św. Hieronima]])<ref name="dicti"/> w [[983]] roku dla panien kanoniczek, a Adelajda została jego pierwszą ksieni. W 987 [[Otton III (cesarz rzymski)]] nadał klasztorowi [[Reguła św. Benedykta|regułę św. Benedykta]] i utworzył przyklasztorną szkołę. Po śmierci siostry Bertrady (1002) Adelajda została jej następczynią i [[przeor]]yszą w kolońskim [[Kościół Najświętszej Marii Panny na Kapitolu w Kolonii|opactwie Panny Marii na Kapitolu]] (niem. ''Sankt Maria im Kapitol''), oraz [[:w:powiernik|powiernicą]] i doradczynią ówczesnego [[arcybiskup]]a Kolonii [[Herybert z Kolonii|św. Heryberta]] (zm. 1021). Wspomagała biednych i potrzebujących w [[Nadrenia|Nadrenii]].
Kiedy w 978 roku jej jedyny brat zginął podczas wojny z [[Czechy (kraina)|Czechami]], jej rodzice założyli klasztor (z regułą [[Hieronim ze Strydonu|św. Hieronima]])<ref name="dicti"/> w [[983]] roku dla panien kanoniczek, a Adelajda została jego pierwszą ksieni. W 987 [[Otton III (cesarz rzymski)]] nadał klasztorowi [[Reguła św. Benedykta|regułę św. Benedykta]] i utworzył przyklasztorną szkołę. Po śmierci siostry Bertrady (1002) Adelajda została jej następczynią i [[przeor]]yszą w kolońskim [[Kościół Najświętszej Marii Panny na Kapitolu w Kolonii|opactwie Panny Marii na Kapitolu]] (niem. ''Sankt Maria im Kapitol''), oraz powiernicą i doradczynią ówczesnego [[arcybiskup]]a Kolonii [[Herybert z Kolonii|św. Heryberta]] (zm. 1021). Wspomagała biednych i potrzebujących w [[Nadrenia|Nadrenii]].


Zmarła w opactwie w Kolonii w wieku ok. 50 lat i tamże została pochowana. Podczas kasztelańskiej wojny (niem. '' Truchsessischen Krieg '', 1583-1588) jej [[relikwie]] zostały skradzione; pozostały tylko części [[kość ramienna|kości ramiennej]]. Późnogotycki [[sarkofag]] w południowej nawie kościoła jest pusty.
Zmarła w opactwie w Kolonii w wieku ok. 50 lat i tamże została pochowana. Podczas kasztelańskiej wojny (niem. ''Truchsessischen Krieg'', 1583–1588) jej [[relikwie]] zostały skradzione; pozostały tylko części [[kość ramienna|kości ramiennej]]. Późnogotycki [[sarkofag]] w południowej nawie kościoła jest pusty.


[[Plik:Adelheidis-Brunnen Bonn.jpg|thumb|200px|left|Fontanna św. Adelajdy w Vilich (Bonn).]]
[[Plik:Adelheidis-Brunnen Bonn.jpg|thumb|180px|left|Fontanna św. Adelajdy w Vilich (Bonn).]]
; Kult
; Kult
Według tradycji, gdy w Vilich nastała susza, Adelejda wspierała darami i chlebem głodujących ludzi oraz modliła się do [[Bóg Ojciec|Boga]] o ulżeniu im w nieszczęściu. W tym momencie z ziemi wystrzelił strumień wody prosto w ludzi pracujących w ziemi, a w miejscu [[cud (religia)|cudu]] powstało źródło "Adelheid-Pützchen" (w [[Pützchen-Bechlinghoven]], obecnej dzielnicy Bonn).
Według tradycji, gdy w Vilich nastała susza, Adelejda wspierała darami i chlebem głodujących ludzi oraz modliła się do [[Bóg Ojciec|Boga]] o ulżeniu im w nieszczęściu. W tym momencie z ziemi wystrzelił strumień wody prosto w ludzi pracujących w ziemi, a w miejscu [[cud (religia)|cudu]] powstało źródło "Adelheid-Pützchen" (w [[Pützchen-Bechlinghoven]], obecnej dzielnicy Bonn).
Linia 40: Linia 41:
[[Kult religijny]] Adelajdy zatwierdził [[Paweł VI]] w [[1966]] roku.
[[Kult religijny]] Adelajdy zatwierdził [[Paweł VI]] w [[1966]] roku.


W 2008 roku została ogłoszona przez [[Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów|Kongregację ds. Kultu Bożego]] [[patron (chrześcijaństwo)|patronką]] Bonn, obok żołnierzy Legii Tebańskiej: świętych [[Kasjusz i Florencjusz|Kasjusza i Florencjusza]], nad grobem których wybudowano kościół ku ich czci. <br />Imieniem Adelajdy są również szkoły podstawowe w Vilich i Pützchen, a także dziewczęce katolickie gimnazjum (niem. ''Sankt-Adelheid-Gymnasium '') w Bonn-Beuel.
W 2008 roku została ogłoszona przez [[Kongregacja ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów|Kongregację ds. Kultu Bożego]] [[patron (chrześcijaństwo)|patronką]] Bonn, obok żołnierzy Legii Tebańskiej: świętych [[Kasjusz i Florencjusz|Kasjusza i Florencjusza]], nad grobem których wybudowano kościół ku ich czci. <br />Imieniem Adelajdy są również szkoły podstawowe w Vilich i Pützchen, a także dziewczęce katolickie gimnazjum (niem. ''Sankt-Adelheid-Gymnasium'') w Bonn-Beuel.


Jej [[wspomnienie liturgiczne]] obchodzone jest w dzienną pamiątkę śmierci.
Jej [[wspomnienie liturgiczne]] obchodzone jest w dzienną pamiątkę śmierci.
Linia 46: Linia 47:
Na przełomie sierpnia i września corocznie odbywa się w Bonn [[jarmark]] ''Pützchens Markt'', podczas którego m.in. piecze się tradycyjny chleb "Dohle" przypominający dobroczynność Adelajdy. Punktem kulminacyjnym jest pielgrzymka do źródła św. Adelajdy i poświęcenie fontanny. Do dzisiejszego dnia woda źródlana jest uważana za środek zaradczy przeciw chorobom oczu.
Na przełomie sierpnia i września corocznie odbywa się w Bonn [[jarmark]] ''Pützchens Markt'', podczas którego m.in. piecze się tradycyjny chleb "Dohle" przypominający dobroczynność Adelajdy. Punktem kulminacyjnym jest pielgrzymka do źródła św. Adelajdy i poświęcenie fontanny. Do dzisiejszego dnia woda źródlana jest uważana za środek zaradczy przeciw chorobom oczu.


W ikonografii przedstawiana jest w stroju mniszki. Jej atrybuty to chleb symbol dobroczynności, księga nawiązująca do mądrości życiowej Adelajdy a także do reguły św. Benedykta którą wprowadziła w klasztorze w Vilich, dzban wina, makieta kościoła odnosząca się do fundacji klasztoru dokonanej przez jej rodziców, źródło{{odn|Marecki|Rotter|2009|s=38-39}}.
== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
{{portal|Święci}}
{{portal|Chrześcijaństwo}}
* [[kult świętych]]
* [[kult świętych]]
* [[modlitwa za wstawiennictwem świętego]]
* [[modlitwa za wstawiennictwem świętego]]
* [[święci i błogosławieni Kościoła katolickiego]]
* [[święci i błogosławieni Kościoła katolickiego]]


== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}
== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* [http://www.deon.pl/imieniny/imie,43,adelajdy.html Adelajda z Vilich] na DEON.pl (''[[jezuici|SJ]] i [[Wydawnictwo WAM]]'')
* [http://www.deon.pl/imieniny/imie,43,adelajdy.html Adelajda z Vilich] na DEON.pl (''[[jezuici|SJ]] i [[Wydawnictwo WAM]]'').
* [http://www.heiligenlexikon.de/BiographienA/Adelheid_von_Vilich.htm Adelheid von Vilich] – ''Ökumenisches Heiligenlexikon'' {{lang|de}}
* [http://www.heiligenlexikon.de/BiographienA/Adelheid_von_Vilich.htm Adelheid von Vilich] – ''Ökumenisches Heiligenlexikon'' {{lang|de}}.
* {{Cytuj książkę |nazwisko=Marecki |imię=Józef |autor link = Józef Marecki |nazwisko2=Rotter |imię2=Lucyna |autor link2 = Lucyna Rotter |tytuł=Jak czytać wizerunki świętych leksykon atrybutów i symboli hagiograficznych |data=2009 |wydawca=[[Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”]] |miejsce=Kraków |isbn=978-83242-0910-1 |język=pl |odn=tak}}



{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Ksienie katolickie]]
[[Kategoria:Niemieckie zakonnice]]
[[Kategoria:Niemieckie zakonnice]]
[[Kategoria:Niemieccy święci katoliccy]]
[[Kategoria:Niemieccy święci katoliccy]]

Aktualna wersja na dzień 10:46, 20 mar 2024

Święta
Adelajda z Vilich
Adelheid von Vilich
Ilustracja
Popiersie z relikwiami św. Adelajdy w kościele parafialnym św. Piotra w Bonn.
Data i miejsce urodzenia

ok. 960–970
zamek w Geldern

Data i miejsce śmierci

5 lutego 1015
Kolonia (Niemcy)

Czczona przez

Kościół katolicki

Kanonizacja

27 stycznia 1966 (przez kongregację)
przez Pawła VI

Wspomnienie

5 lutego

Atrybuty

pracownik i dzban wina, również sztabka złota i chleb

Patronka

Bonn, orędowniczka przed chorobami oczu

Multimedia w Wikimedia Commons

Adelajda z Vilich (ur. ok. 960–970 na zamku w Geldern, zm. 5 lutego 1015 w Kolonii) – ksieni w Vilich (obecnie płn. dzielnica Bonn) i Kolonii, święta Kościoła katolickiego.

Była córką grafa Hamalandu Megingoza i jego żony Gerbergi z Metzu oraz prawnuczką (ze strony matki) Karola III Prostaka[1]. Kształciła się w klasztorze św. Urszuli w Vilich koło Bonn.

Kiedy w 978 roku jej jedyny brat zginął podczas wojny z Czechami, jej rodzice założyli klasztor (z regułą św. Hieronima)[1] w 983 roku dla panien kanoniczek, a Adelajda została jego pierwszą ksieni. W 987 Otton III (cesarz rzymski) nadał klasztorowi regułę św. Benedykta i utworzył przyklasztorną szkołę. Po śmierci siostry Bertrady (1002) Adelajda została jej następczynią i przeoryszą w kolońskim opactwie Panny Marii na Kapitolu (niem. Sankt Maria im Kapitol), oraz powiernicą i doradczynią ówczesnego arcybiskupa Kolonii św. Heryberta (zm. 1021). Wspomagała biednych i potrzebujących w Nadrenii.

Zmarła w opactwie w Kolonii w wieku ok. 50 lat i tamże została pochowana. Podczas kasztelańskiej wojny (niem. Truchsessischen Krieg, 1583–1588) jej relikwie zostały skradzione; pozostały tylko części kości ramiennej. Późnogotycki sarkofag w południowej nawie kościoła jest pusty.

Fontanna św. Adelajdy w Vilich (Bonn).
Kult

Według tradycji, gdy w Vilich nastała susza, Adelejda wspierała darami i chlebem głodujących ludzi oraz modliła się do Boga o ulżeniu im w nieszczęściu. W tym momencie z ziemi wystrzelił strumień wody prosto w ludzi pracujących w ziemi, a w miejscu cudu powstało źródło "Adelheid-Pützchen" (w Pützchen-Bechlinghoven, obecnej dzielnicy Bonn).

Kult religijny Adelajdy zatwierdził Paweł VI w 1966 roku.

W 2008 roku została ogłoszona przez Kongregację ds. Kultu Bożego patronką Bonn, obok żołnierzy Legii Tebańskiej: świętych Kasjusza i Florencjusza, nad grobem których wybudowano kościół ku ich czci.
Imieniem Adelajdy są również szkoły podstawowe w Vilich i Pützchen, a także dziewczęce katolickie gimnazjum (niem. Sankt-Adelheid-Gymnasium) w Bonn-Beuel.

Jej wspomnienie liturgiczne obchodzone jest w dzienną pamiątkę śmierci.

Na przełomie sierpnia i września corocznie odbywa się w Bonn jarmark Pützchens Markt, podczas którego m.in. piecze się tradycyjny chleb "Dohle" przypominający dobroczynność Adelajdy. Punktem kulminacyjnym jest pielgrzymka do źródła św. Adelajdy i poświęcenie fontanny. Do dzisiejszego dnia woda źródlana jest uważana za środek zaradczy przeciw chorobom oczu.

W ikonografii przedstawiana jest w stroju mniszki. Jej atrybuty to chleb symbol dobroczynności, księga nawiązująca do mądrości życiowej Adelajdy a także do reguły św. Benedykta którą wprowadziła w klasztorze w Vilich, dzban wina, makieta kościoła odnosząca się do fundacji klasztoru dokonanej przez jej rodziców, źródło[2].

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b Rodzicami Gerbergi (matki Adelajdy) byli: Gottfried z rodu Giardynów i Ermentruda, córka króla frankijskiego Karola III; Adelaide, Abbess of Vilich – Dictionary (ang.).
  2. ↑ Marecki i Rotter 2009 ↓, s. 38-39.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]


Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Adelajda_z_Vilich&oldid=73191226”