Przejdź do zawartości

Jan Rabanowski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
MastiBot (dyskusja | edycje)
m Bot: Dodanie tytułów do linków w przypisach (patrz FAQ)
kat.
 
(Nie pokazano 46 wersji utworzonych przez 17 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Polityk infobox
{{Polityk infobox
|polityk = Jan Rabanowski
| polityk = Jan Rabanowski
| grafika = Jan Rabanowski.jpg
|data urodzenia = [[10 czerwca]] [[1907]]
|data śmierci = [[21 marca]] [[1958]]
| data urodzenia = 10 czerwca 1907
|miejsce urodzenia = [[Warszawa]], [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwo Polskie]]
| miejsce urodzenia = [[Warszawa]], [[Królestwo Polskie (kongresowe)|Królestwo Polskie]]
|miejsce śmierci = [[Warszawa]], [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polska]]
| data śmierci = 21 marca 1958
| miejsce śmierci = [[Warszawa]], [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|Polska]]
| funkcja = [[Ministerstwo Łączności|Minister łączności]]
|grafika = [[Plik:Jan Rabanowski.jpg|185px]]
| partia = [[Stronnictwo Demokratyczne]]
|funkcja = [[Ministerstwo Komunikacji|Kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafu]]
| od = 13 czerwca 1956
|partia = [[Stronnictwo Demokratyczne]]
| do = 25 lutego 1958
|od = [[4 listopada]] [[1944]]
| poprzednik = [[Wacław Szymanowski (1895–1965)|Wacław Szymanowski]]
|do = [[5 grudnia]] [[1944]]
| następca = [[Zygmunt Moskwa]]
|poprzednik = [[Jan Michał Grubecki]]
|2 funkcja = [[Ministerstwo Komunikacji|Kierownik resortu komunikacji]]
| 2 funkcja = [[Ministerstwo Kolei|Minister kolei]]
|2 partia = [[Stronnictwo Demokratyczne]]
| 2 partia = [[Stronnictwo Demokratyczne]]
|2 od = [[5 grudnia]] [[1944]]
| 2 od = 14 marca 1951
|2 do = [[1 stycznia]] [[1945]]
| 2 do = 27 czerwca 1951
| 2 następca = [[Ryszard Strzelecki (minister)|Ryszard Strzelecki]]
|3 funkcja = [[Ministerstwo Komunikacji|Minister komunikacji]]
| 3 funkcja = [[Ministerstwo Komunikacji|Minister komunikacji]]
|3 partia = [[Stronnictwo Demokratyczne]]
|3 od = [[1 stycznia]] [[1945]]
| 3 partia = [[Stronnictwo Demokratyczne]]
| 3 od = ''11 grudnia 1944''/5 lipca 1945<ref>5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.</ref><ref>Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu komunikacji.</ref>
|3 do = [[28 lutego]] [[1951]]
| 3 do = 28 lutego 1951
|3 następca = [[Ryszard Strzelecki (minister)|Ryszard Strzelecki]]
| 3 poprzednik = [[Juliusz Ulrych]]<ref>Juliusz Ulrych pełnił urząd ministra komunikacji w rządzie Felicjana Sławoja-Składkowskiego.</ref>
|odznaczenia = {{order|OSP|1}} {{order|OOP|KKG}} {{order|OSP|2}} {{order|VM|KS}} {{order|MZW}} {{order|KOGP|KKWK}} {{order|OBL|CSRS1}}
| 4 funkcja = ''[[Resort Komunikacji, Poczt i Telegrafów|Kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów]]''
| 4 partia = [[Stronnictwo Demokratyczne]]
| 4 od = ''4 listopada 1944''
| 4 do = ''11 grudnia 1944''
| 4 poprzednik = ''[[Jan Michał Grubecki|Jan Grubecki]]''<ref>Jan Grubecki i Jan Rabanowski pełnili urząd kierownika resortu komunikacji, poczt i telegrafów w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.</ref>
| odznaczenia = {{order|OSP|1}} {{order|OOP|KKG}} {{order|OSP|2}} {{order|VM|KS}} {{order|MZW}} {{order|KOGP|KKWK}} {{order|OBL|CSRS1}} {{order|BG-O9W|1}} {{order|YU-OZdL}}
| imię i nazwisko =
| opis grafiki =
| commons =
| quote =
| news =
}}
}}
[[Plik:Jan Rabanowski grób.JPG|mały|165px|Grób Jana Rabanowskiego na Wojskowych Powązkach w Warszawie]]
[[Plik:Jan Rabanowski grób.JPG|mały|165px|Grób Jana Rabanowskiego na Wojskowych Powązkach w Warszawie]]


'''Jan Rabanowski''' (ur. [[10 czerwca]] [[1907]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[21 marca]] [[1958]] tamże) – polski inżynier elektryk i polityk. Poseł do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]], na [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]] oraz [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] [[Polska Rzeczpospolita Ludowa|PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I kadencji|I kadencji]], [[Resort Komunikacji, Poczt i Telegrafów|kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów]] (1944), kierownik resortu i [[Ministerstwo Komunikacji|minister komunikacji]] (1944–1951), skierowany przez [[Polska Partia Robotnicza|Polską Partię Robotniczą]], której był członkiem, do organizacji [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwa Demokratycznego]]<ref>''Teraz kilku komunistom wprost polecono w połowie października zapisanie się do Stronnictwa Demokratycznego, mieli być tam okiem i uchem PPR. Chajn się temu opierał, wolałby zostać w PPR, ale go przekonano. Wśród innych „wtyczek” komunistycznych byli sekretarz Prezydium PKWN [[Jan Karol Wende]] i Jan Rabanowski, od 1 grudnia kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów''. [[Marek Łatyński]], ''Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych'', wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. [[Zakład Narodowy im. Ossolińskich|Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum]], {{ISBN|83-7095-056-6}} s. 116–117</ref>. [[Ministerstwo Kolei|Minister kolei]] (1951) i [[Ministerstwo Łączności|minister łączności]] (1956–1958). Prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju (1951–1952) i [[Główny Urząd Geodezji i Kartografii|Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii]] (1952–1956).
'''Jan Rabanowski''' (ur. [[10 czerwca]] [[1907]] w [[Warszawa|Warszawie]], zm. [[21 marca]] [[1958]] tamże) – polski inżynier elektryk, kolejarz, polityk [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwa Demokratycznego]], minister komunikacji (1944–1951) i łączności (1957–1958).


== Życiorys ==
== Życiorys ==
Syn Józefa i Marii. Urodził się w rodzinie kolejarskiej. W latach 1927–1932 praktykant, monter na [[Polskie Koleje Państwowe|PKP]]. Ukończył Wydział Elektryczny na [[Politechnika Warszawska|Politechnice Warszawskiej]] (1932). Ponownie zatrudniony na PKP (1934–1939). W 1939 pracownik Ministerstwa Łączności. Od 1927 działacz [[Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”|ZNMS „Życie”]] i [[Międzynarodowa Organizacja Pomocy Rewolucjonistom|MOPR]], a od 1928 [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polskiej]]. W latach 1940–1943 przebywał w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], m.in. w charakterze inżyniera w Elektrowni w Marińsku. W 1943 był w 1. Dywizji [[Ludowe Wojsko Polskie|WP]]. W okresie istnienia już 1 Armii WP, od maja do października 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy [[1 Samodzielny Pułk Łączności|1 Samodzielnego Pułku Łączności]] ds. polityczno-wychowawczych (ppłk.). Należał do [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]], następnie zaś do [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwa Demokratycznego]].
Urodził się w kolejarskiej rodzinie Józefa i Marii. W latach 1927–1932 praktykant, monter w [[Polskie Koleje Państwowe|Polskich Kolejach Państwowych]]. Ukończył studia na [[Wydział Elektryczny Politechniki Warszawskiej|Wydziale Elektrycznym]] [[Politechnika Warszawska|Politechniki Warszawskiej]] (1932). Ponownie zatrudniony na PKP (1934–1939). W 1939 pracownik Ministerstwa Łączności. Od 1927 działacz [[Związek Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”|Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie”]] i [[Międzynarodowa Organizacja Pomocy Rewolucjonistom|Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom]], a od 1928 [[Komunistyczny Związek Młodzieży Polski|Komunistycznego Związku Młodzieży Polski]]. W latach 1940–1943 przebywał w [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]], m.in. w charakterze inżyniera w Elektrowni w [[Nowosybirsk]]u. W 1943 został oficerem [[1 Warszawska Dywizja Piechoty|1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki]]. W [[1 Armia Wojska Polskiego|1 Armii Wojska Polskiego]], od maja do października 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy [[1 Samodzielny Pułk Łączności|1 Samodzielnego pułku łączności]] ds. polityczno-wychowawczych (ppłk.). Należał do [[Polska Partia Robotnicza|Polskiej Partii Robotniczej]] (1944), następnie do [[Stronnictwo Demokratyczne|Stronnictwa Demokratycznego]]. Członek Centralnego Komitetu SD, prezydium Rady Naczelnej SD, wiceprezes Rady ds. Techniki przy prezesie Rady Ministrów.


Od 4 listopada 1944 do 31 grudnia 1944 był kierownikiem resortu komunikacji, poczt i telegrafu w rządzie [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|PKWN]]. Od 31 grudnia 1944 do 28 lutego 1951 był ministrem komunikacji w [[Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej|rządach]] [[Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej|Edwarda Osóbki-Morawskiego]] i [[Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza|Józefa Cyrankiewicza]]. Od 27 lutego 1957 do 25 lutego 1958 był ministrem łączności w rządzie [[Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza|Józefa Cyrankiewicza]].
Od 4 listopada 1944 do 11 grudnia 1944 był kierownikiem resortu komunikacji, poczt i telegrafu w [[Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego|Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego]]. Od 11 grudnia 1944 do 28 lutego 1951 był kierownikiem resortu i [[Ministerstwo Komunikacji|ministrem komunikacji]], a od 14 marca do 27 czerwca 1951 [[Ministerstwo Kolei|ministrem kolei]]. Od 13 czerwca 1956 do 25 lutego 1958 był [[Ministerstwo Łączności|ministrem łączności]]. Poseł do [[Krajowa Rada Narodowa|Krajowej Rady Narodowej]], na [[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]] oraz [[Sejm PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I kadencji|I kadencji]]. Od lipca 1951 do maja 1952 prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju, a następnie do czerwca 1956 prezes [[Główny Urząd Geodezji i Kartografii|Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii]].


Był żonaty z Teresą Haliną z domu Auerbach (1911–1995). Ojciec Joanny (1946–2015), matki pisarza [[Marcin Wicha|Marcina Wichy]]<ref>{{Cytuj |autor = Andrzej Horubała |tytuł = ''Elegia'' |data = 2018-04-13 |data dostępu = 2019-01-02 |url = https://horubala.rewolta.pl/elegia-fce24a7b9056 |język = pl}}</ref>.
Członek CK SD, prezydium Rady Naczelnej SD, wiceprezes Rady ds. Techniki przy prezesie Rady Ministrów.


Pochowany 25 marca 1958 w Alei Zasłużonych na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] (kwatera A25-Tuje-1)<ref>[http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/wyniki.php?imie=&nazwisko=Rabanowski&check_nazwisko=on&rok=1800&miesiac=1&dzien=1&rok2=2014&miesiac2=4&dzien2=25&rok_zg1=1800&miesiac_zg1=1&dzien_zg1=1&rok_zg2=2014&miesiac_zg2=4&dzien_zg2=25&cmentarz=&send=Szukaj Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach]</ref>.
Od 1945 do 1947 był posłem do [[Krajowa Rada Narodowa|KRN]], zaś w latach 1947–1956 był posłem na [[Sejm Rzeczypospolitej Polskiej|Sejm]] ([[Posłowie na Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|na]] [[Sejm Ustawodawczy (1947–1952)|Sejm Ustawodawczy]] oraz na [[Sejm PRL]] [[Posłowie na Sejm Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej I kadencji|I kadencji]]).


== Ordery i odznaczenia ==
Za udział w [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] został odznaczony [[Order Virtuti Militari|Orderem Virtuti Militari]] V klasy, za współpracę z rządem szwedzkim – [[Order Gwiazdy Polarnej|Orderem Gwiazdy Polarnej]] I klasy. Odznaczony również [[Order Lwa Białego|Orderem Białego Lwa]] I klasy, a także Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (1946)<ref>{{Monitor Polski|1947|74|490}}</ref>, [[Order Sztandaru Pracy|Orderem Sztandaru Pracy]] I i II klasy, [[Medal za Warszawę 1939–1945|Medalem za Warszawę 1939–1945]]<ref>{{Cytuj | url=http://monitorpolski.gov.pl/MP/1946/s/26/43 | tytuł=Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z dnia - Monitor Polski<!-- Tytuł wygenerowany przez bota --> | opublikowany=monitorpolski.gov.pl | język=pl | data dostępu=2017-11-24}}</ref>.


* [[Order Sztandaru Pracy]] I klasy
Pochowany na [[Cmentarz Wojskowy na Powązkach|Cmentarzu Wojskowym na Powązkach]] 25 marca 1958 A 25 Tuje 1<ref>[http://www.cmentarzekomunalne.com.pl/mapa/wyniki.php?imie=&nazwisko=Rabanowski&check_nazwisko=on&rok=1800&miesiac=1&dzien=1&rok2=2014&miesiac2=4&dzien2=25&rok_zg1=1800&miesiac_zg1=1&dzien_zg1=1&rok_zg2=2014&miesiac_zg2=4&dzien_zg2=25&cmentarz=&send=Szukaj Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach]</ref>.
* Krzyż Komandorski z Gwiazdą [[Order Odrodzenia Polski|Orderu Odrodzenia Polski]] (19 lipca 1946)<ref>{{Monitor Polski|1947|74|490}} „w II rocznicę P.K.W.N. w wyróżnieniu zasług na polu pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej, nad utrwaleniem jej podstaw demokratycznych i w odbudowie kraju”.</ref>
* [[Order Sztandaru Pracy]] II klasy
* Krzyż Srebrny [[Order Virtuti Militari|Orderu Virtuti Militari]]
* [[Medal za Warszawę 1939–1945]] (17 stycznia 1946)<ref>{{Monitor Polski|1946|26|43}}</ref>
* Komandor Krzyża Wielkiego [[Order Gwiazdy Polarnej|Orderu Gwiazdy Polarnej]] (Szwecja)
* Order Zasługi dla Ludu ze Złotą Gwiazdą ([[Jugosławia]], 1946)<ref>''Podpisanie umowy o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a Jugosławią'' [w:] „[[Trybuna Śląska|Trybuna Robotnicza]]”, nr 77, 19 marca 1946, s. 1</ref>
* Krzyż Wielki [[Order Lwa Białego|Orderu Lwa Białego]] ([[Czechosłowacja]], 1947)<ref>''Delegacja czechosłowacka wyjechała do Pragi'' [w:] „[[Trybuna Śląska|Trybuna Robotnicza]]”, nr 71, 12 marca 1947, s. 1</ref>
* [[Order 9 września 1944]] I stopnia ([[Bułgaria]], 1948)<ref>''Symbole braterskiej współpracy'' [w:] "[[Gazeta Robotnicza]]", nr 149, 1 czerwca 1948, s. 2.</ref>


== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* foto w: „Głos Robotniczy”, wyd. A, 28 lutego 1957, nr 51, s. 1 (zdjęcia wszystkich członków nowego rządu J. Cyrankiewicza od 28 lutego 1957).
* ''Leksykon historii Polski'', [[Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”|Wiedza Powszechna]] Warszawa 1995
* foto w: „Głos Robotniczy”, wyd. A, 28 lutego 1957, nr 51, s. 1 (zdjęcia wszystkich członków nowego rządu J. Cyrankiewicza od 28 lutego 1957)
* „Głos Robotniczy”, wyd. A, 26 sierpnia 1958, nr 72, s. 1 (notatka ze sprawozdaniem z pogrzebu).
* ''Jan Rabanowski'', „[[Tygodnik Demokratyczny]]”, nr 12 z 26 marca–1 kwietnia 1958, s. 3.
* „Głos Robotniczy”, wyd. A, 26 sierpnia 1958, nr 72, s. 1 (notatka ze sprawozdaniem z pogrzebu)
* {{Cytuj|autor = Tadeusz Mołdawa |tytuł = Ludzie władzy 1944–1991 |data = 1991 |isbn = 83-01-10386-8 |miejsce = Warszawa |wydawca = [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]] |s = 415 |oclc = 69290887}}
* ''Jan Rabanowski'', „[[Tygodnik Demokratyczny]]”, nr 12 z 26 marca–1 kwietnia 1958, s. 3
* Tadeusz Mołdawa: ''Ludzie władzy 1944–1991'', [[Wydawnictwo Naukowe PWN|PWN]], Warszawa 1991, s. 415, {{ISBN|83-01-10386-8}}
* ''Leksykon historii Polski'', [[Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”|Wiedza Powszechna]] Warszawa 1995.
* [http://katalog.bip.ipn.gov.pl/showDetails.do?lastName=rabanowski&idx=&katalogId=1&subpageKatalogId=1&pageNo=1&osobaId=26654& Informacje w BIP IPN]
* [https://katalog.bip.ipn.gov.pl/informacje/47313 Informacje w BIP IPN]


{{Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza}}
{{Rząd Bolesława Bieruta i Józefa Cyrankiewicza}}
{{Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza}}
{{Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej}}
{{Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej}}
{{PKWN}}
{{PKWN}}
{{Rząd Tymczasowy Rzeczypospolitej Polskiej}}
{{Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej}}
{{Pierwszy rząd Józefa Cyrankiewicza}}
{{Rząd Bolesława Bieruta}}
{{Drugi rząd Józefa Cyrankiewicza}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


{{SORTUJ:Rabanowski, Jan}}
{{SORTUJ:Rabanowski, Jan}}

[[Kategoria:Absolwenci Politechniki Warszawskiej]]
[[Kategoria:Absolwenci Politechniki Warszawskiej]]
[[Kategoria:Działacze Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej]]
[[Kategoria:Działacze Komunistycznego Związku Młodzieży Polski]]
[[Kategoria:Kierownicy resortów Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego]]
[[Kategoria:Kierownicy resortów Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Warszawie]]
[[Kategoria:Ministrowie poczt i telegrafów]]
[[Kategoria:Ministrowie poczt i telegrafów]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Polarnej (Szwecja)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1944–1989)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (Polska Ludowa)]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945]]
[[Kategoria:Odznaczeni Medalem za Warszawę 1939–1945]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Lwa Białego]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem 9 września 1944]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy I klasy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy]]
[[Kategoria:Odznaczeni Orderem Sztandaru Pracy II klasy]]
[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]
[[Kategoria:Pochowani na Powązkach-Cmentarzu Wojskowym w Warszawie]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Zasługi dla Ludu (Jugosławia)]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Gwiazdy Polarnej (Szwecja)]]
[[Kategoria:Polacy odznaczeni Orderem Lwa Białego]]
[[Kategoria:Politycy PPR]]
[[Kategoria:Politycy PPR]]
[[Kategoria:Politycy Stronnictwa Demokratycznego]]
[[Kategoria:Politycy Stronnictwa Demokratycznego]]

Aktualna wersja na dzień 23:47, 24 mar 2024

Jan Rabanowski
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

10 czerwca 1907
Warszawa, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

21 marca 1958
Warszawa, Polska

Minister łączności
Okres

od 13 czerwca 1956
do 25 lutego 1958

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Poprzednik

Wacław Szymanowski

Następca

Zygmunt Moskwa

Minister kolei
Okres

od 14 marca 1951
do 27 czerwca 1951

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Następca

Ryszard Strzelecki

Minister komunikacji
Okres

od 11 grudnia 1944/5 lipca 1945[1][2]
do 28 lutego 1951

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Poprzednik

Juliusz Ulrych[3]

Kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów
Okres

od 4 listopada 1944
do 11 grudnia 1944

Przynależność polityczna

Stronnictwo Demokratyczne

Poprzednik

Jan Grubecki[4]

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Medal za Warszawę 1939–1945 Komandor Krzyża Wielkiego Orderu Gwiazdy Polarnej (Szwecja) Order Lwa Białego I klasy (CSRS) Order 9 września 1944, I klasy (Bułgaria) Order Zasługi dla Ludu (Jugosławia)
Grób Jana Rabanowskiego na Wojskowych Powązkach w Warszawie

Jan Rabanowski (ur. 10 czerwca 1907 w Warszawie, zm. 21 marca 1958 tamże) – polski inżynier elektryk i polityk. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji, kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów (1944), kierownik resortu i minister komunikacji (1944–1951), skierowany przez Polską Partię Robotniczą, której był członkiem, do organizacji Stronnictwa Demokratycznego[5]. Minister kolei (1951) i minister łączności (1956–1958). Prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju (1951–1952) i Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii (1952–1956).

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w kolejarskiej rodzinie Józefa i Marii. W latach 1927–1932 praktykant, monter w Polskich Kolejach Państwowych. Ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej (1932). Ponownie zatrudniony na PKP (1934–1939). W 1939 pracownik Ministerstwa Łączności. Od 1927 działacz Związku Niezależnej Młodzieży Socjalistycznej „Życie” i Międzynarodowej Organizacji Pomocy Rewolucjonistom, a od 1928 Komunistycznego Związku Młodzieży Polski. W latach 1940–1943 przebywał w ZSRR, m.in. w charakterze inżyniera w Elektrowni w Nowosybirsku. W 1943 został oficerem 1 Polskiej Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki. W 1 Armii Wojska Polskiego, od maja do października 1944 pełnił obowiązki zastępcy dowódcy 1 Samodzielnego pułku łączności ds. polityczno-wychowawczych (ppłk.). Należał do Polskiej Partii Robotniczej (1944), następnie do Stronnictwa Demokratycznego. Członek Centralnego Komitetu SD, prezydium Rady Naczelnej SD, wiceprezes Rady ds. Techniki przy prezesie Rady Ministrów.

Od 4 listopada 1944 do 11 grudnia 1944 był kierownikiem resortu komunikacji, poczt i telegrafu w Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego. Od 11 grudnia 1944 do 28 lutego 1951 był kierownikiem resortu i ministrem komunikacji, a od 14 marca do 27 czerwca 1951 ministrem kolei. Od 13 czerwca 1956 do 25 lutego 1958 był ministrem łączności. Poseł do Krajowej Rady Narodowej, na Sejm Ustawodawczy oraz Sejm PRL I kadencji. Od lipca 1951 do maja 1952 prezes Głównego Urzędu Pomiarów Kraju, a następnie do czerwca 1956 prezes Centralnego Urzędu Geodezji i Kartografii.

Był żonaty z Teresą Haliną z domu Auerbach (1911–1995). Ojciec Joanny (1946–2015), matki pisarza Marcina Wichy[6].

Pochowany 25 marca 1958 w Alei Zasłużonych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera A25-Tuje-1)[7].

Ordery i odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. 5 lipca 1945 Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej zyskał uznanie międzynarodowe.
  2. Do 31 grudnia 1944 jako kierownik resortu komunikacji.
  3. Juliusz Ulrych pełnił urząd ministra komunikacji w rządzie Felicjana Sławoja-Składkowskiego.
  4. Jan Grubecki i Jan Rabanowski pełnili urząd kierownika resortu komunikacji, poczt i telegrafów w nieuznawanym międzynarodowo Polskim Komitecie Wyzwolenia Narodowego.
  5. Teraz kilku komunistom wprost polecono w połowie października zapisanie się do Stronnictwa Demokratycznego, mieli być tam okiem i uchem PPR. Chajn się temu opierał, wolałby zostać w PPR, ale go przekonano. Wśród innych „wtyczek” komunistycznych byli sekretarz Prezydium PKWN Jan Karol Wende i Jan Rabanowski, od 1 grudnia kierownik resortu komunikacji, poczt i telegrafów. Marek Łatyński, Nie paść na kolana. Szkice o opozycji lat czterdziestych, wyd. II rozszerzone, Wrocław 2002, Wyd. Towarzystwo Przyjaciół Ossolineum, ISBN 83-7095-056-6 s. 116–117
  6. Andrzej Horubała, ''Elegia'' [online], 13 kwietnia 2018 [dostęp 2019-01-02] (pol.).
  7. Jan Rabanowski w bazie Cmentarza Wojskowego na Powązkach
  8. M.P. z 1947 r. nr 74, poz. 490 „w II rocznicę P.K.W.N. w wyróżnieniu zasług na polu pracy nad odrodzeniem państwowości polskiej, nad utrwaleniem jej podstaw demokratycznych i w odbudowie kraju”.
  9. M.P. z 1946 r. nr 26, poz. 43
  10. Podpisanie umowy o przyjaźni i wzajemnej pomocy pomiędzy Polską a Jugosławią [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 77, 19 marca 1946, s. 1
  11. Delegacja czechosłowacka wyjechała do Pragi [w:] „Trybuna Robotnicza”, nr 71, 12 marca 1947, s. 1
  12. Symbole braterskiej współpracy [w:] "Gazeta Robotnicza", nr 149, 1 czerwca 1948, s. 2.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • foto w: „Głos Robotniczy”, wyd. A, 28 lutego 1957, nr 51, s. 1 (zdjęcia wszystkich członków nowego rządu J. Cyrankiewicza od 28 lutego 1957).
  • „Głos Robotniczy”, wyd. A, 26 sierpnia 1958, nr 72, s. 1 (notatka ze sprawozdaniem z pogrzebu).
  • Jan Rabanowski, „Tygodnik Demokratyczny”, nr 12 z 26 marca–1 kwietnia 1958, s. 3.
  • Tadeusz Mołdawa, Ludzie władzy 1944–1991, Warszawa: PWN, 1991, s. 415, ISBN 83-01-10386-8, OCLC 69290887.
  • Leksykon historii Polski, Wiedza Powszechna Warszawa 1995.
  • Informacje w BIP IPN