Geografia Kajmanów: Różnice pomiędzy wersjami

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 16:17, 2 kwi 2024

Kajmany są zamorskim terytorium Wielkiej Brytanii i leżą w Ameryce Środkowej, w północno-zachodniej części Morza Karaibskiego. Kajmany wchodzą w skład archipelagu Wielkich Antyli. Składające się z trzech niewielkich wysp Kajmany są nizinnym terytorium, cechującym się tropikalnym klimatem. Kajmany zostały odkryte w 1503 roku.

Powierzchnia i skrajne punkty

Powierzchnia - 259 km².

Skrajne punkty: północny 20°05'N, południowy 18°43'N, zachodni 81°25'W, wschodni 78°'36'W. Układ trzech wysp rozciąga się na długości 185 km.

Kajmany leża na otwartych wodach Morza Karaibskiego i nie graniczą z żadnym państwem.

Linia brzegowa - 160 km.

Ukształtowanie poziome

Na Kajmany składają się następujące wyspy: Wielki Kajman i dwie mniejsze wyspy, leżące 100 km na wschód od głównej wyspy, a są nimi Mały Kajman i Cayman Brac. Wielki Kajman ma urozmaiconą linię brzegową, gdzie występują małe i duże zatoki. Największą jest Zatoka North Sound, która wcina się głęboko w ląd. Dwie pozostałe wyspy mają mało urozmaicony obrys. Wielki Kajman cechuje się w większości niskim plażowym wybrzeżem, podobnie jest w przypadku Małego Kajmanu. Cayman Brac cechuje się większym udziałem skalistego wybrzeża, gdzie charakterystycznym elementem są niewysokie wapienne klify, i często towarzyszące im niewielkie plaże, zarówno piaszczyste jak i kamieniste. We wschodniej części klify, schodzą pionowo do morza.

Budowa geologiczna i rzeźba

Wyspy, tworzące Kajmany, są w rzeczywistości wystającymi ponad powierzchnię wody fragmentami podmorskiego, ciągnącego się równoleżnikowo grzbietu. Grzbiet ten, leżący na obszarze płyty karaibskiej, stanowi podwodne, biegnące w kierunku zachodnim przedłużenie najwyższego pasma górskiego Kuby, gór Sierra Maestra^[1]. Ogranicza on od północy Rów Kajmanów. Rów ten ma głębokość przekraczającą 5 000 m i jest młodą doliną ryftową. Wszystkie wyspy zbudowane są z wapiennych osadów rafowych i organodetrytycznych, pochodzących z miocenu. Wyspy otaczają współczesne rafy koralowe. Kajmany są wyspą wybitnie nizinną, gdzie średnia wysokość wynosi kilka metrów na poziomem morza. Najwyższe wzniesienie - The Bluff na Cayman Brac wznosi się na 43 m n.p.m. Krajobraz jest monotonny, praktycznie pozbawiony wzgórz i dolin^{[potrzebny przypis]}.

Klimat

Kajmany leżą w strefie klimatu równikowego wilgotnego, który kształtowany jest przez północno-wschodni pasat wiejący znad Oceanu Atlantyckiego. Temperatury są wysokie, typowe dla klimatu równikowego ze średnią roczną 26 °C. Dobowe i roczne wahania są niewielkie i nie przekraczają kilku stopni. W okresie letnim średnia temperatura wynosi 28-29 °C. W okresie zimowym to około 25 °C. Opady są wysokie przekraczające wartość 2 000 mm rocznie. Nie ma wyraźnej pory suchej, ale w okresie zimowym notuje się niższe opady, które najwyższe wartości osiągają latem. Co roku region nawiedzany jest przez cyklony tropikalne. Średnia wilgotność w ciągu roku nie spada poniżej 70%.

Wody

Warunki terenowe sprawiają, że sieć rzeczna praktycznie nie istnieje. Wody powierzchniowe są ubogie. Na Kajmanach nie ma także jezior. Występują głównie wody podziemne uwięzione w wapiennym podłożu.

Gleby

Kajmany należą do karaibskiej krainy glebowej. Powszechne są czerwone gleby feralitowe, wykształcone na wapiennym podłożu.

Flora i fauna

Szata roślinna jest dobrze zachowana, choć nieco mniejszym stopniu na Grand Cayman, gdzie niemal połowę wyspy zajmuje aglomeracja George Town. Naturalną formację roślinną stanowią wilgotne lasy tropikalne, które zajmują około 20% powierzchni wysp. Na wybrzeżach miejscami rosną zarośla namorzynowe. Powszechnym drzewem wysp jest palma. Wokół wysp rosną rafy koralowe.

Świat zwierząt należy do antylskiej krainy neotropikalnej. Brak dużych ssaków, liczne są mniejsze zwierzęta jak gady, których przedstawicielem jest iguana, oraz żółwie, zarówno lądowe jak i morskie. Bogaty jest świat ptaków, a także zwierząt morskich, które doskonałe warunki do życia znajdują wśród raf koralowych.

Przypisy

↑ Edward Karłowicz. Wyspy spod znaku zielonego żółwia. „Poznaj Świat”. R. XI, nr 6 (127), s. 30, czerwiec 1963. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.).

Bibliografia

Encyklopedia Geograficzna Świata: Ameryka Północna. Wydawnictwo OPRES Kraków 1996 ISBN 83-85909-20-6
Kajmany, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2011-01-23] .
Odyssei. odyssei.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-02-06)].

[EK-1] Edward Karłowicz. Wyspy spod znaku zielonego żółwia. „Poznaj Świat”. R. XI, nr 6 (127), s. 30, czerwiec 1963. Polskie Towarzystwo Geograficzne. (pol.).

[1]

@@ Linia 5: / Linia 5: @@
 == Powierzchnia i skrajne punkty ==
-Powierzchnia - 259 km<sup>2</sup>
+Powierzchnia - 259 km².
 Skrajne punkty: północny 20°05'N, południowy 18°43'N, zachodni 81°25'W, wschodni 78°'36'W. Układ trzech [[wyspa|wysp]] rozciąga się na długości 185 km.
@@ Linia 11: / Linia 11: @@
 Kajmany leża na otwartych wodach Morza Karaibskiego i nie graniczą z żadnym państwem.
-Linia brzegowa - 160 km
+Linia brzegowa - 160 km.
 == Ukształtowanie poziome ==
@@ Linia 19: / Linia 19: @@
 == Budowa geologiczna i rzeźba ==
 [[Plik:Grand cayman.jpg|240px|left|thumb|Grand Cayman widziany z kosmosu]]
-Leżące na obszarze [[płyta karaibska|płyty karaibskiej]] Kajmany stanowią fragment podmorskiego grzbietu, który ogranicza od północy [[Rów Kajmanów]]. Rów ten ma głębokość przekraczającą 5 000 m i jest młodą [[dolina ryftowa|doliną ryftową]]. Wszystkie wyspy zbudowane są z wapiennych osadów rafowych i organodetrytycznych pochodzących z [[miocen]]u. Wyspy otaczają współczesne [[Rafa|rafy koralowe]].
-Kajmany są wyspą wybitnie nizinną, gdzie średnia wysokość wynosi kilka metrów na poziomem morza. Najwyższe wzniesienie - [[The Bluff]] na [[Cayman Brac]] wznosi się na 43 m n.p.m. Krajobraz jest monotonny, praktycznie pozbawiony wzgórz i [[dolina|dolin]].
+Wyspy, tworzące Kajmany, są w rzeczywistości wystającymi ponad powierzchnię wody fragmentami podmorskiego, ciągnącego się równoleżnikowo grzbietu. Grzbiet ten, leżący na obszarze [[płyta karaibska|płyty karaibskiej]], stanowi podwodne, biegnące w kierunku zachodnim przedłużenie najwyższego pasma górskiego [[Kuba (wyspa)|Kuby]], gór [[Sierra Maestra]]<ref name = "EK">{{Cytuj pismo | nazwisko = Karłowicz | imię = Edward | tytuł = Wyspy spod znaku zielonego żółwia | czasopismo = Poznaj Świat | wydawca = Polskie Towarzystwo Geograficzne | wolumin = R. XI, nr 6 (127) | strony = 30 | język = pl | data = czerwiec 1963}}</ref>. Ogranicza on od północy [[Rów Kajmanów]]. Rów ten ma głębokość przekraczającą 5 000 m i jest młodą [[dolina ryftowa|doliną ryftową]]. Wszystkie wyspy zbudowane są z [[Wapień rafowy|wapiennych osadów rafowych]] i organodetrytycznych, pochodzących z [[miocen]]u. Wyspy otaczają współczesne [[Rafa|rafy koralowe]]. Kajmany są wyspą wybitnie nizinną, gdzie średnia wysokość wynosi kilka metrów na poziomem morza. Najwyższe wzniesienie - [[The Bluff]] na [[Cayman Brac]] wznosi się na 43 m n.p.m. Krajobraz jest monotonny, praktycznie pozbawiony wzgórz i [[dolina|dolin]]{{fakt|data=2023-11}}.
 == Klimat ==
@@ Linia 37: / Linia 36: @@
 Szata roślinna jest dobrze zachowana, choć nieco mniejszym stopniu na Grand Cayman, gdzie niemal połowę wyspy zajmuje aglomeracja [[George Town (Kajmany)|George Town]]. Naturalną formację roślinną stanowią wilgotne [[wilgotny las równikowy|lasy tropikalne]], które zajmują około 20% powierzchni wysp. Na wybrzeżach miejscami rosną [[Namorzyny|zarośla namorzynowe]]. Powszechnym drzewem wysp jest [[Arekowate|palma]]. Wokół wysp rosną rafy koralowe.
-Świat zwierząt należy do antylskiej krainy neotropikalnej. Brak dużych [[ssaki|ssaków]], liczne są mniejsze zwierzęta jak [[gady]], których przedstawicielem jest [[iguana]], oraz [[żółwie]], zarówno lądowe jak i morskie. Bogaty jest świat [[Ptaki|ptaków]], a także zwierząt morskich, które doskonałe warunki do życia znajdują wśród raf koralowych.
+Świat zwierząt należy do antylskiej [[Kraina neotropikalna|krainy neotropikalnej]]. Brak dużych [[ssaki|ssaków]], liczne są mniejsze zwierzęta jak [[gady]], których przedstawicielem jest [[iguana]], oraz [[żółwie]], zarówno lądowe jak i morskie. Bogaty jest świat [[Ptaki|ptaków]], a także zwierząt morskich, które doskonałe warunki do życia znajdują wśród raf koralowych.
+== Przypisy ==
+{{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
-* Encyklopedia Geograficzna Świata: Ameryka Północna. Wydawnictwo OPRES Kraków 1996 {{ISBN|83-85909-20-6}}
+* Encyklopedia Geograficzna Świata: [[Ameryka Północna]]. Wydawnictwo OPRES Kraków 1996 {{ISBN|83-85909-20-6}}
 * {{encyklopedia PWN|id = 4197271|tytuł=Kajmany|data dostępu=2011-01-23}}
-* [https://web.archive.org/web/20110206012338/http://www.odyssei.com/pl/weather/kajmany.php Odyssei]
+* {{Cytuj stronę | url = http://www.odyssei.com/pl/weather/kajmany.php | tytuł = Odyssei | opublikowany = odyssei.com | archiwum = https://web.archive.org/web/20110206012338/http://www.odyssei.com/pl/weather/kajmany.php | zarchiwizowano = 2011-02-06}}
 {{Geografia państw Ameryki Północnej}}