Niewodnica (rzeka): Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
szablon |
m Wycofano edycje użytkownika 77.46.45.1 (dyskusja). Autor przywróconej wersji to EmptyBot. Znacznik: Wycofanie zmian |
||
(Nie pokazano 4 wersji utworzonych przez 3 użytkowników) | |||
Linia 26: | Linia 26: | ||
| commons = |
| commons = |
||
}} |
}} |
||
'''Niewodnica/Czaplinianka''' |
'''Niewodnica/Czaplinianka''' – rzeka na [[Podlasie|Podlasiu]], prawy dopływ rzeki [[Narew]]. Według zestawienia Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych, rzeka nosi nazwę Czaplinianka, a jej górny bieg ma nazwę Niewodnica<ref>{{Hydronimy1|s=38, 187}}</ref>. |
||
Rzeka początek swój bierze na podmokłych łąkach w okolicy wsi [[Kudrycze]], wpada do Narwi we wsi [[Topilec]]. Jej długość wynosi 32,5 km. Różnica poziomów między [[Źródło|źródłem]] i [[Ujście rzeki|ujściem]] 36 m. Szerokość przy ujściu - około 1,8 m. |
Rzeka początek swój bierze na podmokłych łąkach w okolicy wsi [[Kudrycze]], wpada do Narwi we wsi [[Topilec]]. Jej długość wynosi 32,5 km. Różnica poziomów między [[Źródło|źródłem]] i [[Ujście rzeki|ujściem]] 36 m. Szerokość przy ujściu - około 1,8 m. |
||
== Nazwa == |
== Nazwa == |
||
Nazwa ma typowe brzmienie zachodniosłowiańskie i oznacza rzekę, w której łowiono ryby [[niewód|niewodami]]. Po raz pierwszy nazwa rzeki Niewodnica występuje w dokumencie z 1358 roku<ref>J. Maroszek, Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta, Białystok 2000, str.14</ref> i ma postać Newothincza. Był to akt księcia [[Kiejstut (wielki książę litewski)|Kiejstuta]] zatwierdzający rozgraniczenie między [[Litwa|Litwą]] i [[Mazowsze]]m. Następnie nazwa tej rzeki pojawiła się w dokumentach nadania dóbr [[Choroszcz]] z lat 1437 i 1441 i miała postać |
Nazwa ma typowe brzmienie zachodniosłowiańskie i oznacza rzekę, w której łowiono ryby [[niewód|niewodami]]. Po raz pierwszy nazwa rzeki Niewodnica występuje w dokumencie z 1358 roku<ref>J. Maroszek, Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta, Białystok 2000, str.14</ref> i ma postać Newothincza. Był to akt księcia [[Kiejstut (wielki książę litewski)|Kiejstuta]] zatwierdzający rozgraniczenie między [[Litwa|Litwą]] i [[Mazowsze]]m. Następnie nazwa tej rzeki pojawiła się w dokumentach nadania dóbr [[Choroszcz]] z lat 1437 i 1441 i miała postać – Nyewodanycza względnie Neywodznicza. |
||
Od tej rzeki wzięły swe nazwy wsie, które w ciągu kilkaset lat nad nią powstawały: |
Od tej rzeki wzięły swe nazwy wsie, które w ciągu kilkaset lat nad nią powstawały: |
||
Linia 48: | Linia 48: | ||
* Niewodnica [[Skrybicze|Skrybicka]] |
* Niewodnica [[Skrybicze|Skrybicka]] |
||
Dzisiaj człon |
Dzisiaj człon „Niewodnica” nie występuje w nazwach wielu spośród tych wsi. |
||
Inne czasem używane nazwy tej rzeki to '''Zalesianka''', '''Czaplanka''' i '''Czaplinianka'''. |
Inne czasem używane nazwy tej rzeki to '''Zalesianka''', '''Czaplanka''' i '''Czaplinianka'''. |
Aktualna wersja na dzień 08:52, 8 kwi 2024
Niewodnica w pobliżu Niewodnicy Kościelnej | |
Kontynent | |
---|---|
Państwo | |
Rzeka | |
Długość | 32,5 km |
Źródło | |
Miejsce | w okolicy wsi Kudrycze |
Współrzędne | |
Ujście | |
Recypient | Narew |
Miejsce |
we wsi Topilec |
Współrzędne | |
Położenie na mapie powiatu białostockiego | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa podlaskiego |
Niewodnica/Czaplinianka – rzeka na Podlasiu, prawy dopływ rzeki Narew. Według zestawienia Państwowego Rejestru Nazw Geograficznych, rzeka nosi nazwę Czaplinianka, a jej górny bieg ma nazwę Niewodnica[1].
Rzeka początek swój bierze na podmokłych łąkach w okolicy wsi Kudrycze, wpada do Narwi we wsi Topilec. Jej długość wynosi 32,5 km. Różnica poziomów między źródłem i ujściem 36 m. Szerokość przy ujściu - około 1,8 m.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Nazwa ma typowe brzmienie zachodniosłowiańskie i oznacza rzekę, w której łowiono ryby niewodami. Po raz pierwszy nazwa rzeki Niewodnica występuje w dokumencie z 1358 roku[2] i ma postać Newothincza. Był to akt księcia Kiejstuta zatwierdzający rozgraniczenie między Litwą i Mazowszem. Następnie nazwa tej rzeki pojawiła się w dokumentach nadania dóbr Choroszcz z lat 1437 i 1441 i miała postać – Nyewodanycza względnie Neywodznicza.
Od tej rzeki wzięły swe nazwy wsie, które w ciągu kilkaset lat nad nią powstawały:
- Niewodnica Kościelna
- Niewodnica Korycka
- Niewodnica Zalesiany
- Niewodnica Siestrzewitowskich
- Niewodnica Koplany
- Niewodnica Lewickie
- Niewodnica Kożany
- Niewodnica Nargilewska
- Niewodnica Ignatki
- Niewodnica Solniki
- Niewodnica Wysoka, Wysocka, Wysokowszczyzna, Wyszkowszczyzna
- Niewodnica Złotniki
- Niewodnica Skrybicka
Dzisiaj człon „Niewodnica” nie występuje w nazwach wielu spośród tych wsi.
Inne czasem używane nazwy tej rzeki to Zalesianka, Czaplanka i Czaplinianka.
Granice
[edytuj | edytuj kod]Niewodnica była rzeką graniczną. Od 1358 roku wzdłuż niej przebiegała granica między Mazowszem i Litwą a w latach 1566-1795 granica między województwem trockim i podlaskim.
Melioracja
[edytuj | edytuj kod]W okresie międzywojennym rozpoczęto meliorację rzeki polegającą tylko na regulacji koryta rzecznego i kopaniu głównego kanału. Do wojny zmeliorowano rzekę od ujścia w Topilcu do wsi Ignatki. Po wojnie meliorację kontynuowano do wsi Lewickie. Nadmierne wyprostowanie koryta rzeki, a przez to jego skrócenie i zwiększenie spadku obniżyły poziom lustra wody niekiedy o 1 m.
Młyny
[edytuj | edytuj kod]Rzeką przepływała woda w ilości wystarczającej do poruszania młynów. Najstarsze znane młyny działały nad Niewodnicą na początku XVI wieku.
- 1507 Młyn w okolicy Topilca.
- 1558 Młyn we wsi Lewickie.
- 1704 Młyn w Czaplinie.
- 1764 Młyn w Topolach (działał do końca XIX wieku)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 1. Wody płynące, źródła, wodospady, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 38, 187, ISBN 83-239-9607-5 .
- ↑ J. Maroszek, Pogranicze Litwy i Korony w planach króla Zygmunta Augusta, Białystok 2000, str.14