Przejdź do zawartości

Osła: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Wycofano ostatnią zmianę treści (wprowadzoną przez 31.179.243.103) i przywrócono wersję 41192157 autorstwa MastiBot - brak źródła
MastiBot (dyskusja | edycje)
Boty
3 484 394 edycje
m Bot dodaje archiwum do linku
 
(Nie pokazano 33 wersji utworzonych przez 17 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Wieś infobox
{{Polska miejscowość infobox
|nazwa = Osła
|nazwa = Osła
|herb wsi =
|rodzaj miejscowości = wieś
|flaga wsi =
|zdjęcie = Pałac w Osłej.JPG
|herb artykuł =
|opis zdjęcia = [[Pałac w Osłej]]
|dopełniacz wsi =
|alt zdjęcia =
|zdjęcie = SM Osła kościół (3) ID 590378.jpg
|województwo = dolnośląskie
|powiat = [[Powiat bolesławiecki|bolesławiecki]]
⚫
|opis zdjęcia = Kościół śś. Piotra i Pawła
|województwo = [[Województwo dolnośląskie|dolnośląskie]]
|gmina = [[Gromadka (gmina)|Gromadka]]
|powiat = [[Powiat bolesławiecki|bolesławiecki]]
|sołectwo =
|miejscowość podstawowa =
|gmina = [[Gromadka (gmina)|Gromadka]]
|sołectwo =
|wysokość =
|liczba ludności = 551<ref>[http://stat.gov.pl/download/gfx/portalinformacyjny/pl/defaultaktualnosci/5670/21/1/1/1_miejscowosci_ludnosc_nsp2011.xlsx GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.]</ref>
⚫
|wysokość =
|liczba ludności = ok. 415
|rok = III 2011
|rok = 2006
|strefa numeracyjna = 075
|kod pocztowy = 59-706<ref>{{Poczta Polska|2022-10|s=895}}</ref>
|strefa numeracyjna = (+48) 075
⚫
|tablice rejestracyjne = DBL
|kod pocztowy =
⚫
|SIMC = 0364191
⚫
|tablice rejestracyjne = DBL
|SIMC = 0364191
|kod mapy = Gromadka (gmina)
|współrzędne = 51°19'15"N 15°45'10"E<ref name="prng">{{PRNG Miejscowości|94561|data=2023-11-05}}</ref>
|mapa wsi =
|commons = Category:Osła
|stopniN = 51 |minutN = 19 |sekundN =
|stopniE = 15 |minutE = 45 |sekundE =
|www =
|commons =
|wikisłownik =
|www =
}}
}}
'''Osła''' (dawniej [[język niemiecki|niem.]] ''Aslau'') – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[powiat bolesławiecki|powiecie bolesławieckim]], w [[Gromadka (gmina)|gminie Gromadka]].
'''Osła''' (dawniej [[język niemiecki|niem.]] ''Aslau'') – [[wieś]] w [[Polska|Polsce]] położona w [[województwo dolnośląskie|województwie dolnośląskim]], w [[powiat bolesławiecki|powiecie bolesławieckim]], w [[Gromadka (gmina)|gminie Gromadka]].


[[Podział administracyjny Polski 1975–1998|W latach 1975-1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo legnickie|województwa legnickiego]].
[[Podział administracyjny Polski (1975–1998)|W latach 1975–1998]] miejscowość administracyjnie należała do [[województwo legnickie|województwa legnickiego]].


== Infrastruktura ==
We wsi funkcjonuje [[lądowisko Krzywa]], na terenie byłego [[lotnisko Krzywa|lotniska]].
We wsi funkcjonowało lądowisko Krzywa. Na tym terenie można dostrzec pozostałości po obozie, dawne szyny, które kładli więźniowie. Obecnie znajduje się tam strefa przemysłowa z licznymi stacjami paliw, restauracjami i zjazdem na [[Autostrada A4 (Polska)|autostradę A4]].


== Działalność religijna ==
Od 2011 roku działa tam też dom rekolekcyjny "Dom Chleba"<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.osla-domchleba.pl/|tytuł = Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej|autor = |data dostępu = 2014-08-09|opublikowany = |język = }}</ref> prowadzony przez Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej. Spotykają się tam grupy z całej polski, szczególnie z diecezji Legnickiej.
Od 2011 roku działa tam też dom rekolekcyjny "Dom Chleba"<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.osla-domchleba.pl/|tytuł = Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej|autor = |data dostępu = 2014-08-09|opublikowany = |język = }}</ref> prowadzony przez Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej. Spotykają się tam grupy z całej Polski, szczególnie z [[Diecezja legnicka|diecezji legnickiej]].

Osła jest jedyną miejscowością w Polsce, w której podczas [[Rezurekcja|mszy rezurekcyjnej]] odgrywana jest scena zamieszek wśród żołnierzy (bitwa żołnierzy) spowodowana zmartwychwstaniem Jezusa. Sami żołnierze wartę obejmują już od zakończenia liturgii [[Wielki Piątek|Wielkiego Piątku]].


== Historia ==
== Historia ==
Obecna nazwa wsi ma korzenie słowiańskie, czego dowodem jest prawie identyczne jej brzmienie w najstarszych dokumentach. Łacińska [[bulla]] [[papież]]a [[Innocenty IV|Innocentego IV]] potwierdzająca uposażenie [[Diecezja|biskupstwa]] wrocławskiego, wystawiona w [[Lyon]]ie [[9 sierpnia]] [[1254]] roku, wymienia ją jako Ocenane, a w "''Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego''" z [[1305]] roku nazwę zapisano jako Osla. Historyczna Osła to osada słowiańska powstała jeszcze przed 1200 rokiem. Kiedy została założona tutejsza posiadłość rycerska. Osła jako pierwsza ze wszystkich osad w gminie Gromadka została wymieniona w źródłach w [[1245]]. Prawdopodobnie te tereny zasiedlało plemię Bobrzan. Pierwsza znana rodzina, która miała w posiadaniu Osłą, określana była przydomkiem von der Ossel. Nickel von der Ossla posiadał posiadłość we wsi Osła, służył w wojskach [[Zakon krzyżacki|Zakonu Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]] inaczej Zakonu Krzyżackiego, więc wziął udział w [[Bitwa pod Grunwaldem|bitwie]] pod [[Grunwald (wieś w województwie warmińsko-mazurskim)|Grunwaldem]]. 3 sierpnia [[1825]] r. około godziny 10 rano w miejscowej kuźni wybuchł pożar, spłonął wtedy zamek, stajnie, szopy, zabudowania dworskie, kościół ewangelicki i katolicki z przyległymi budynkami, plebanią i domem zakrystianina, górny młyn, a także 7 dużych zagród chłopskich – w sumie 1/3 wsi. Spłonęły także dokumenty o dziejach Osłej i okolic. 8 maja 1826 roku położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, zaś 25 grudnia nastąpiło jej uroczyste otwarcie. W 1845 roku w Osłej działały 4 wodne młyny, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar, 24 rękodzielników, 19 kupców i handlarzy. Podczas wojny działał tu [[Wykaz podobozów Groß-Rosen|podobóz Groß-Rosen]], w którym prowadzona była produkcja myśliwców nocnych [[Focke-Wulf Ta 154|FW Ta-154]]. Osła jest {{fakt|jedyną|data=2011-05}} miejscowością w Polsce, w której podczas mszy rezurekcyjnej odgrywana jest scena zamieszek wśród żołnierzy (bitwa żołnierzy) spowodowana zmartwychwstaniem Jezusa. Sami żołnierze wartę obejmują już od zakończenia liturgii [[Wielki Piątek|Wielkiego Piątku]].
Obecna nazwa wsi ma korzenie słowiańskie, czego dowodem jest prawie identyczne jej brzmienie w najstarszych dokumentach. Łacińska [[bulla]] [[papież]]a [[Innocenty IV|Innocentego IV]] potwierdzająca uposażenie [[Diecezja|biskupstwa]] wrocławskiego, wystawiona w [[Lyon]]ie [[9 sierpnia]] [[1254]] roku, wymienia ją jako Ocenane, a w "''Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego''" z [[1305]] roku nazwę zapisano jako Ossla<ref name="mapa1988">Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 {{ISBN|83-88049-83-6}}</ref>. Historyczna Osła to osada słowiańska powstała jeszcze przed 1200 rokiem. Kiedy została założona tutejsza posiadłość rycerska. Osła jako pierwsza ze wszystkich osad w gminie Gromadka została wymieniona w źródłach w roku [[1245]]. Prawdopodobnie te tereny zasiedlało plemię [[Bobrzanie|Bobrzan]]. Pierwsza znana rodzina, która miała w posiadaniu Osłą, określana była przydomkiem von der Ossel (1378). Nickel von der Ossla posiadał posiadłość we wsi Osła, służył w wojskach [[Zakon krzyżacki|Zakonu Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego]] w [[Jerozolima|Jerozolimie]] inaczej Zakonu Krzyżackiego, więc wziął udział w [[Bitwa pod Grunwaldem|bitwie pod Grunwaldem]]. 3 sierpnia [[1825]] około godziny 10 rano w miejscowej kuźni wybuchł pożar, spłonął wtedy zamek, stajnie, szopy, zabudowania dworskie, kościół ewangelicki i katolicki z przyległymi budynkami, plebanią i domem [[zakrystian]]a, górny młyn, a także 7 dużych zagród chłopskich – w sumie 1/3 wsi. Spłonęły także dokumenty o dziejach Osłej i okolic. 8 maja 1826 położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, zaś 25 grudnia nastąpiło jej uroczyste otwarcie. W roku 1845 w Osłej działały 4 wodne młyny, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar, 24 rękodzielników, 19 kupców i handlarzy.


=== Filia [[Groß-Rosen]] ===
{{fakt|Według pewnych danych w Osłej przed pierwszą wojną światową na wzgórzu (na drodze Osła-Gromadka) stały wiatraki|data=2011-05}}{{styl}}.
W miejscowości od lipca 1944 do 10 lutego 1945 znajdowała się [[Wykaz podobozów Groß-Rosen|filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen]]<ref name="autonazwa1">Filie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Informator. Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych, rok 2008, strona 8. {{ISBN|978-83-89824-07-3}}</ref>, w której prowadzona była produkcja podzespołów do myśliwców nocnych [[Focke-Wulf Ta 154|FW Ta-154]]{{fakt|data=2019-11}}. Obóz składał się z pięciu baraków, z tego trzech zasiedlonych przez ponad 600 więźniów, głównie polskich. Szacuje się, że ponad 90 z nich zginęło. Większość z przetrwałych więźniów zmuszono do marszu do podobozu [[Mittelbau-Dora]] w [[Nordhausen]]<ref name="autonazwa1" />.


== Zabytki i kultura ==
== Zabytki i kultura ==
Według rejestru [[Narodowy Instytut Dziedzictwa|Narodowego Instytutu Dziedzictwa]] na listę zabytków wpisany jest obiekt:
Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:
* Kościół Świętych Piotra i Pawła z [[1826]] roku.<ref name="nid">{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=21 sierpnia 2012|strony=4}}</ref>.
* Kościół Świętych Piotra i Pawła z [[1826]] roku.<ref name="nid">{{cytuj stronę|url=http://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf|tytuł=Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego|opublikowany=Narodowy Instytut Dziedzictwa|data dostępu=2012-08-21|strony=4 | archiwum = https://web.archive.org/web/20190327101447/https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/DLN-rej.pdf | zarchiwizowano = 2019-03-27 }}</ref> Pierwszy raz wymieniany w 1376, obecny wybudowano po wielkim pożarze wsi, który miał miejsce w sierpniu 1825.
Inne zabytki:
Inne zabytki:
* Pałac sprzed [[1939]] roku
* [[Pałac w Osłej|Pałac]] sprzed [[1939]]
* Tablica wojny [[1813]] - [[1814]] rok
* Tablica wojny [[1813]] z 1814
* Szkoła z [[1899]] roku
* Szkoła z [[1899]]


== Galeria ==
== Galeria ==
<gallery>
<gallery>
Plik:SM Osła pałac (14).jpg|Pałac w Osłej
SM Osła pałac (14).jpg|Pałac w Osłej
⚫
SM Osła kościół (3) ID 590378.jpg| Kościół śś. Piotra i Pawła
Plik:Pałac w Osłej.JPG|Pałac we wsi Osła
Plik:Pomnik ofiar Gross-Rosen.JPG|Pomnik ku pamięci ofiar obozu Gross-Rosen
Pomnik ofiar Gross-Rosen.JPG|Pomnik ku pamięci ofiar obozu Gross-Rosen
Plik:Obelisk w Osłej.JPG|Obelisk w centrum wsi
Obelisk w Osłej.JPG|Obelisk w centrum wsi
Plik:Szkoła w Osłej.JPG|Szkoła w Osłej
Szkoła w Osłej.JPG|Szkoła w Osłej
Plik:Widok na zabudowania wiejskie.JPG|Widok na zabudowania wiejskie w Osłej
Widok na zabudowania wiejskie.JPG|Widok na zabudowania wiejskie w Osłej
Plik:Pałac w Osłej wewnętrzny dziedziniec.JPG|Pałac w Osłej
Pałac w Osłej wewnętrzny dziedziniec.JPG|Pałac w Osłej
</gallery>
</gallery>

⚫
{{Przypisy}}


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
* [[Osława-Dąbrowa]]
* [[Osława-Dąbrowa]]
* [[Osławica]]
* [[Osławica (województwo podkarpackie)|Osławica]]

== Przypisy ==
⚫
{{Przypisy}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* [[Mariusz Olczak]], [[Zdzisław Abramowicz]], ''Gromadka. Przewodnik historyczny'', Warszawa, ss. 28-58, Wydawnictwo OPPIDUM, [[2003]], ISBN 83-920174-0-4
* [[Mariusz Olczak]], [[Zdzisław Abramowicz]], ''Gromadka. Przewodnik historyczny'', Warszawa, ss. 28-58, Wydawnictwo OPPIDUM, [[2003]], {{ISBN|83-920174-0-4}}


{{Gmina Gromadka}}
{{Gmina Gromadka}}


[[Kategoria:Gromadka (gmina)]]
[[Kategoria:Osła| ]]

Aktualna wersja na dzień 01:23, 9 kwi 2024

Osła
wieś
Ilustracja
Pałac w Osłej
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Powiat

bolesławiecki

Gmina

Gromadka

Liczba ludności (III 2011)

551[2]

Strefa numeracyjna

075

Kod pocztowy

59-706[3]

Tablice rejestracyjne

DBL

SIMC

0364191

Położenie na mapie gminy Gromadka
Mapa konturowa gminy Gromadka, na dole znajduje się punkt z opisem „Osła”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Osła”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Osła”
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego
Mapa konturowa powiatu bolesławieckiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Osła”
Ziemia51°19′15″N 15°45′10″E/51,320833 15,752778[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Osła (dawniej niem. Aslau) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie bolesławieckim, w gminie Gromadka.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa legnickiego.

Infrastruktura

[edytuj | edytuj kod]

We wsi funkcjonowało lądowisko Krzywa. Na tym terenie można dostrzec pozostałości po obozie, dawne szyny, które kładli więźniowie. Obecnie znajduje się tam strefa przemysłowa z licznymi stacjami paliw, restauracjami i zjazdem na autostradę A4.

Działalność religijna

[edytuj | edytuj kod]

Od 2011 roku działa tam też dom rekolekcyjny "Dom Chleba"[4] prowadzony przez Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej. Spotykają się tam grupy z całej Polski, szczególnie z diecezji legnickiej.

Osła jest jedyną miejscowością w Polsce, w której podczas mszy rezurekcyjnej odgrywana jest scena zamieszek wśród żołnierzy (bitwa żołnierzy) spowodowana zmartwychwstaniem Jezusa. Sami żołnierze wartę obejmują już od zakończenia liturgii Wielkiego Piątku.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Obecna nazwa wsi ma korzenie słowiańskie, czego dowodem jest prawie identyczne jej brzmienie w najstarszych dokumentach. Łacińska bulla papieża Innocentego IV potwierdzająca uposażenie biskupstwa wrocławskiego, wystawiona w Lyonie 9 sierpnia 1254 roku, wymienia ją jako Ocenane, a w "Księdze uposażeń biskupstwa wrocławskiego" z 1305 roku nazwę zapisano jako Ossla[5]. Historyczna Osła to osada słowiańska powstała jeszcze przed 1200 rokiem. Kiedy została założona tutejsza posiadłość rycerska. Osła jako pierwsza ze wszystkich osad w gminie Gromadka została wymieniona w źródłach w roku 1245. Prawdopodobnie te tereny zasiedlało plemię Bobrzan. Pierwsza znana rodzina, która miała w posiadaniu Osłą, określana była przydomkiem von der Ossel (1378). Nickel von der Ossla posiadał posiadłość we wsi Osła, służył w wojskach Zakonu Najświętszej Maryi Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie inaczej Zakonu Krzyżackiego, więc wziął udział w bitwie pod Grunwaldem. 3 sierpnia 1825 około godziny 10 rano w miejscowej kuźni wybuchł pożar, spłonął wtedy zamek, stajnie, szopy, zabudowania dworskie, kościół ewangelicki i katolicki z przyległymi budynkami, plebanią i domem zakrystiana, górny młyn, a także 7 dużych zagród chłopskich – w sumie 1/3 wsi. Spłonęły także dokumenty o dziejach Osłej i okolic. 8 maja 1826 położono kamień węgielny pod budowę nowej świątyni, zaś 25 grudnia nastąpiło jej uroczyste otwarcie. W roku 1845 w Osłej działały 4 wodne młyny, 3 wiatraki, 1 tartak, 1 browar, 24 rękodzielników, 19 kupców i handlarzy.

Filia Groß-Rosen

[edytuj | edytuj kod]

W miejscowości od lipca 1944 do 10 lutego 1945 znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen[6], w której prowadzona była produkcja podzespołów do myśliwców nocnych FW Ta-154[potrzebny przypis]. Obóz składał się z pięciu baraków, z tego trzech zasiedlonych przez ponad 600 więźniów, głównie polskich. Szacuje się, że ponad 90 z nich zginęło. Większość z przetrwałych więźniów zmuszono do marszu do podobozu Mittelbau-Dora w Nordhausen[6].

Zabytki i kultura

[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisany jest obiekt:

  • Kościół Świętych Piotra i Pawła z 1826 roku.[7] Pierwszy raz wymieniany w 1376, obecny wybudowano po wielkim pożarze wsi, który miał miejsce w sierpniu 1825.

Inne zabytki:

Galeria

[edytuj | edytuj kod]
  • Pałac w Osłej
    Pałac w Osłej
  • Kościół śś. Piotra i Pawła
    Kościół śś. Piotra i Pawła
  • Pomnik ku pamięci ofiar obozu Gross-Rosen
    Pomnik ku pamięci ofiar obozu Gross-Rosen
  • Obelisk w centrum wsi
    Obelisk w centrum wsi
  • Szkoła w Osłej
    Szkoła w Osłej
  • Widok na zabudowania wiejskie w Osłej
    Widok na zabudowania wiejskie w Osłej
  • Pałac w Osłej
    Pałac w Osłej

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 94561
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 895 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. ↑ Stowarzyszenie Towarzystwa Maryi Niepokalanej. [dostęp 2014-08-09].
  5. ↑ Waldemar Bena opis do mapy "Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy" Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6
  6. ↑ a b Filie obozu koncentracyjnego Gross-Rosen. Informator. Muzeum Gross-Rosen, Wałbrzych, rok 2008, strona 8. ISBN 978-83-89824-07-3
  7. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 4. [dostęp 2012-08-21]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Gmina Gromadka
Wsie
Integralne
części wsi
  • Przedwsie
  • Zając

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Osła&oldid=73456725”