Przejdź do zawartości

Tamaryna srokata: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja nieprzejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Energo (dyskusja | edycje)
8089 edycji
m HotCat: Szybkie dodanie kategorii "Ssaki Ameryki Południowej", WP:SK
EmptyBot (dyskusja | edycje)
Boty
704 048 edycji
m int./dr.tech.
 
(Nie pokazano 40 wersji utworzonych przez 25 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Zwierzę infobox
{{Zwierzę infobox
|Nazwa zwyczajowa=Tamaryna dwubarwna
|nazwa zwyczajowa = Tamaryna srokata
|Łacińska=''Saguinus bicolor''
|nazwa łacińska = ''Saguinus bicolor''
|TSN =
|Zoolog=[[Johann Baptist von Spix|Spix]], 1823
|zoolog = ([[Johann Baptist von Spix|Spix]], 1823)<ref name="spix" />
|Typ=[[strunowce]]
|okres istnienia =
|Podtyp=[[kręgowce]]
⚫
|grafika = Stavenn Saguinus bicolor 00.jpg
|Gromada=[[ssaki]]
|opis grafiki =
|Podgromada=[[ssaki żyworodne]]
|typ = [[strunowce]]
⚫
|Szczep=[[łożyskowce]]
|podtyp = [[kręgowce]]
|Rząd=[[naczelne]]
|gromada = [[ssaki]]
|Podrząd=[[Haplorrhini]]
|podgromada = [[żyworodne]]
⚫
|Nadrodzina=[[małpy szerokonose]]
⚫
|infragromada = [[łożyskowce]]
|Rodzina=[[płaksowate]]
|rząd = [[naczelne]]
|Gatunek=tamaryna dwubarwna
|podrząd = [[wyższe naczelne]]
⚫
|Obrazek=Stavenn Saguinus bicolor 00.jpg
⚫
|parvordo = [[małpy szerokonose]]
|Opis_obrazka=
|rodzina = [[pazurkowcowate]]
|Status_IUCN=CR
|rodzaj = [[tamaryna]]
⚫
|Wikispecies=Saguinus bicolor
|podrodzaj = ''[[tamaryna|Saguinus]]''
|Commons=Saguinus bicolor
|gatunek = tamaryna srokata
|synonimy = * ''Midas bicolor'' {{small|Spix, 1823}}<ref name="spix" />
|status IUCN = CR
|IUCN id = 40644
|mapa występowania = Saguinus bicolor distribution.svg
|opis mapy występowania =
⚫
|wikispecies = Saguinus bicolor
|commons = Category:Saguinus bicolor
}}
}}
'''Tamaryna srokata'''<ref name="Cichocki&inni" />, tamaryna dwubarwna<ref name="wiem"/>, marykina<ref name="Kowalski&inni"/> (''Saguinus bicolor'') – [[gatunek (biologia)|gatunek]] [[ssaki|ssaka]] z [[rodzina (biologia)|rodziny]] [[pazurkowcowate|pazurkowcowatych]] (Callitrichidae).


== Taksonomia ==
'''Tamaryna dwubarwna, marykina''' (''Saguinus bicolor'') - [[ssak]] z rodziny [[płaksowate|płaksowatych]].
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami [[binominalne nazewnictwo gatunków|nazewnictwa binominalnego]] opisał w 1823 roku niemiecki [[historia naturalna|przyrodnik]] [[Johann Baptist von Spix]], nadając mu nazwę ''Midas bicolor''<ref name="spix" />. [[Miejsce typowe]] to [[Manaus]], Barra do Rio Negro, Brazylia<ref name="msw" /><ref name="icmw" /><ref name="mdd" />. [[Holotyp]] to zamontowana skóra z czaszką w środku młodocianego osobnika (sygnatura ZSM 7) ze zbiorów Zoologische Staatssammlung München<ref name="kra" />.


''Saguinus bicolor'' należy do grupy gatunkowej ''bicolor''<ref name="icmw" />. Dawniej w obrębie ''S. bicolor'' wyróżniano dwa podgatunki (''martinsi'' i ''ochraceus''), ale ''S. martinsi'' jest obecnie odrębnym gatunkiem, a ''ochraceus'' może być [[mieszaniec|mieszańcem]] ''S. martinsi'' X ''S. bicolor''<ref name="icmw" />.
=== Wygląd ===
⚫
Długość ciała 30 cm, długość ogona 40 cm, waga - 400 g. Długa sierść, pierś i przednie łapy białe, reszta brunatna. Naga, czarna głowa.


Autorzy ''[[Handbook of the Mammals of the World|Illustrated Checklist of the Mammals of the World]]'' uznają ten gatunek za [[gatunek monotypowy|monotypowy]]<ref name="icmw" />.
=== Występowanie ===
Lasy tropikalne [[Ameryka Południowa|Ameryki Południowej]].


=== Tryb życia ===
=== Etymologia ===
* ''Saguinus'': {{fr.|sagouin}} ‘pazurczatka’, być może od brazylijskiej, lokalnej nazwy ''sahui'', używanej w okolicach [[Bahia]]<ref name="pal" />.
Dzienny tryb życia. Żyje w małych grupach rodzinnych, wszystkożerna.
* ''bicolor'': {{łac.|bicolor}}, ''bicoloris'' ‘dwukolorowy’, od ''bi-'' ‘dwu-’, od ''bis'' ‘dwukrotny’; ''color'', ''coloris'' ‘kolor’<ref>{{The Key to Scientific Names|nazwa=bicolor|data dostępu=2023-09-12}}</ref>.


== Zasięg występowania ==
{{zoologia stub}}
Tamaryna srokata występuje w [[Brazylia|brazylijskiej]] części [[Amazonia|Amazonii]], na małym obszarze na północ od rzeki [[Solimões]], od rzeki [[Rio Negro]] na wschód aż do rzeki [[Urubu]] i na północ do rzeki [[Cuieiras]], 30–45 km na północ od [[Manaus]]<ref name="icmw" />.


== Morfologia ==
⚫
[[Kategoria:Płaksowate]]
⚫
Długość ciała 23–33 cm, długość ogona 34–42 cm; masa ciała 480–600 g<ref name="hmw3" /><ref name="amw" />. Długa sierść, pierś i przednie łapy białe, reszta brunatna lub żółtawobrązowa. Część twarzowa głowy pozbawiona włosów, głowa i uszy czarne.
⚫
[[Kategoria:Ssaki Ameryki Południowej]]


== Tryb życia ==
[[ca:Saguinus bicolor]]
Zamieszkuje lasy tropikalne. Prowadzi dzienny tryb życia. Żyje w małych grupach rodzinnych, wszystkożerna, zjada owoce, owady, jaja ptaków i małe kręgowce. Po pięciomiesięcznej ciąży samica rodzi jedno, rzadziej dwa młode.
[[de:Mantelaffe (Tamarin)]]

[[en:Pied Tamarin]]
== Status zagrożenia ==
[[fr:Saguinus bicolor]]
W [[Czerwona księga gatunków zagrożonych|Czerwonej księdze gatunków zagrożonych]] [[Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody|Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów]] został zaliczony do kategorii CR ({{ang.|critically endangered}} ‘krytycznie zagrożony’)<ref name="iucn" />.
[[it:Saguinus bicolor]]

[[he:טמרין מנומר]]
== Przypisy ==
[[hu:Csupaszpofájú tamarin]]
<references>
[[pt:Soim-de-coleira]]
<ref name="spix">{{cytuj książkę| autor = J.B. von Spix| tytuł = Simiarum et Vespertilionum Brasiliensium species novae|url = https://www.sil.si.edu/DigitalCollections/NHRareBooks/Spix/SIL6-2-_1Page50.html|rok = 1823|wydawca = typis F.S. Hübschmanni|miejsce = Monachii|strony = 30|język = la}}</ref>
[[fi:Korvatamariini]]
<ref name="iucn">{{IUCN |id = 40644 |nazwa = Saguinus bicolor |autor = M. Gordo, L. Jerusalinsky, R.A. Mittermeier, F. Rohe, J. Boubli, R. Subirá, M. Vidal |iucn rok = 2016 |wersja = 2016-2 |data dostępu = 2016-11-24}}</ref>
<ref name="Cichocki&inni">{{Cytuj książkę | autor = W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz| tytuł = Polskie nazewnictwo ssaków świata | wydawca = Muzeum i Instytut Zoologii PAN | miejsce = Warszawa | rok = 2015 | isbn = 978-83-88147-15-9| strony = 37| język = pl | język2 = en}}</ref>
<ref name="wiem">{{cytuj stronę| url = http://portalwiedzy.onet.pl/3121,,,,marykina,haslo.html| tytuł = Marykina| opublikowany = onet.wiem| data dostępu = 2015-11-24| autor = | język = | archiwum = https://web.archive.org/web/20161125052004/http://portalwiedzy.onet.pl/3121,,,,marykina,haslo.html| zarchiwizowano = 2016-11-25}}</ref>
<ref name="Kowalski&inni">{{cytuj książkę |nazwisko = Kowalski (redaktor naukowy)| imię = K.|nazwisko2 = Krzanowski |imię2 = A.|nazwisko3 = Kubiak|imię3 = H.|nazwisko4 = Rzebik-Kowalska|imię4 = B. |nazwisko5 = Sych|imię5 = L.| wydanie = IV| tytuł = Ssaki|wydawca = Wiedza Powszechna| seria = Mały słownik zoologiczny | miejsce = Warszawa| rok = 1991| strony = 193|isbn = 83-214-0637-8}}</ref>
<ref name="hmw3">{{Cytuj książkę | autor = R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy)| tytuł = [[Handbook of the Mammals of the World]] | autor r = A.B. Rylands, R.A. Mittermeier| rozdział = Family Callitrichidae (Marmosets and Tamarins)| część = 3 | tytuł części = Primates| wydawca = Lynx Edicions | miejsce = Barcelona | strony = 337| isbn = 978-84-96553-89-7| rok = 2013 | język = en}}</ref>
<ref name="msw">{{cytuj stronę|autor = D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy)|url = https://www.departments.bucknell.edu/biology/resources/msw3/browse.asp?id=12100216|tytuł = Species ''Saguinus bicolor'' |opublikowany = Johns Hopkins University Press |praca = Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) |rok = 2005 | data dostępu = 2023-09-12}}</ref>
<ref name="icmw">{{cytuj książkę| autor = C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest| tytuł = Illustrated Checklist of the Mammals of the World|url = https://www.lynxeds.com/product/illustrated-checklist-of-the-mammals-of-the-world/| rok = 2020|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|część = 1|tytuł części = Monotremata to Rodentia|isbn = 978-84-16728-34-3|strony = 182|język = en}}</ref>
<ref name="mdd">{{cytuj stronę | url = https://www.mammaldiversity.org/explore.html#genus=Saguinus&species=bicolor&id=1000806| tytuł = ''Saguinus bicolor'' (Spix, 1823)| praca = ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11)|opublikowany = American Society of Mammalogists| data dostępu = 2023-09-12| autor = N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby| język = en}}</ref>
<ref name="amw">{{cytuj książkę| autor = Lynx Nature Books| tytuł = All the Mammals of the World|url = | rozdział = Class Mammalia|rok = 2023|wydawca = Lynx Edicions|miejsce = Barcelona|isbn = 978-84-16728-66-4|strony = 117|język = en}}</ref>
<ref name="kra">{{cytuj pismo |autor = R. Kraft|tytuł = Die von J. B. von Spix beschriebenen neotropischen Primaten und Chiropteren. Verzeichnis der in der Zoologischen Staatssammlung München aufbewahrten Typusexemplare |url = https://www.biodiversitylibrary.org/page/29941369|czasopismo = Spixiana| wolumin = Supplement 9| strony = 437|data = 1983| język = de}}</ref>
<ref name="pal">{{cytuj pismo| autor = T.S. Palmer| autor link = Theodore Sherman Palmer|tytuł = Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals|url = https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/624/mode/1up|rok = 1904|czasopismo = North American Fauna |wolumin = 23| strony = 616|język = en}}</ref>
</references>

== Bibliografia ==
* {{cytuj książkę |autor = K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych| wydanie = IV| tytuł = Ssaki|wydawca = Wiedza Powszechna| seria = Mały słownik zoologiczny | miejsce = Warszawa| rok = 1991| strony = 193|isbn = 83-214-0637-8}}

{{Kontrola autorytatywna}}

⚫
[[Kategoria:Pazurkowcowate]]
⚫
[[Kategoria:Ssaki Ameryki Południowej]]
[[Kategoria:Gatunki i podgatunki zwierząt nazwane w 1823 roku]]

Aktualna wersja na dzień 00:12, 21 cze 2024

Tamaryna srokata
Saguinus bicolor
(Spix, 1823)[1]
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

łożyskowce

Rząd

naczelne

Podrząd

wyższe naczelne

Parvordo

małpy szerokonose

Rodzina

pazurkowcowate

Rodzaj

tamaryna

Podrodzaj

Saguinus

Gatunek

tamaryna srokata

Synonimy
  • Midas bicolor Spix, 1823[1]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Tamaryna srokata[3], tamaryna dwubarwna[4], marykina[5] (Saguinus bicolor) – gatunek ssaka z rodziny pazurkowcowatych (Callitrichidae).

Taksonomia

[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1823 roku niemiecki przyrodnik Johann Baptist von Spix, nadając mu nazwę Midas bicolor[1]. Miejsce typowe to Manaus, Barra do Rio Negro, Brazylia[6][7][8]. Holotyp to zamontowana skóra z czaszką w środku młodocianego osobnika (sygnatura ZSM 7) ze zbiorów Zoologische Staatssammlung München[9].

Saguinus bicolor należy do grupy gatunkowej bicolor[7]. Dawniej w obrębie S. bicolor wyróżniano dwa podgatunki (martinsi i ochraceus), ale S. martinsi jest obecnie odrębnym gatunkiem, a ochraceus może być mieszańcem S. martinsi X S. bicolor[7].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[7].

Etymologia

[edytuj | edytuj kod]
  • Saguinus: fr. sagouin ‘pazurczatka’, być może od brazylijskiej, lokalnej nazwy sahui, używanej w okolicach Bahia[10].
  • bicolor: łac. bicolor, bicoloris ‘dwukolorowy’, od bi- ‘dwu-’, od bis ‘dwukrotny’; color, coloris ‘kolor’[11].

Zasięg występowania

[edytuj | edytuj kod]

Tamaryna srokata występuje w brazylijskiej części Amazonii, na małym obszarze na północ od rzeki Solimões, od rzeki Rio Negro na wschód aż do rzeki Urubu i na północ do rzeki Cuieiras, 30–45 km na północ od Manaus[7].

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała 23–33 cm, długość ogona 34–42 cm; masa ciała 480–600 g[12][13]. Długa sierść, pierś i przednie łapy białe, reszta brunatna lub żółtawobrązowa. Część twarzowa głowy pozbawiona włosów, głowa i uszy czarne.

Tryb życia

[edytuj | edytuj kod]

Zamieszkuje lasy tropikalne. Prowadzi dzienny tryb życia. Żyje w małych grupach rodzinnych, wszystkożerna, zjada owoce, owady, jaja ptaków i małe kręgowce. Po pięciomiesięcznej ciąży samica rodzi jedno, rzadziej dwa młode.

Status zagrożenia

[edytuj | edytuj kod]

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii CR (ang. critically endangered ‘krytycznie zagrożony’)[2].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c J.B. von Spix: Simiarum et Vespertilionum Brasiliensium species novae. Monachii: typis F.S. Hübschmanni, 1823, s. 30. (łac.).
  2. ↑ a b M. Gordo i inni, Saguinus bicolor, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2016-2 [dostęp 2016-11-24] (ang.).
  3. ↑ W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 37. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  4. ↑ Marykina. onet.wiem. [dostęp 2015-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-25)].
  5. ↑ K. Kowalski (redaktor naukowy), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska, L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 193, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
  6. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Saguinus bicolor. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-09-12].
  7. ↑ a b c d e C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 182. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  8. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Saguinus bicolor (Spix, 1823). [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-09-12]. (ang.).
  9. ↑ R. Kraft. Die von J. B. von Spix beschriebenen neotropischen Primaten und Chiropteren. Verzeichnis der in der Zoologischen Staatssammlung München aufbewahrten Typusexemplare. „Spixiana”. Supplement 9, s. 437, 1983. (niem.). 
  10. ↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 616, 1904. (ang.). 
  11. ↑ bicolor, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2023-09-12] (ang.).
  12. ↑ A.B. Rylands, R.A. Mittermeier: Family Callitrichidae (Marmosets and Tamarins). W: R.A. Mittermeier, A.B. Rylands & D.E. Wilson (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 3: Primates. Barcelona: Lynx Edicions, 2013, s. 337. ISBN 978-84-96553-89-7. (ang.).
  13. ↑ Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 117. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • K. Kowalski (red.), A. Krzanowski, H. Kubiak, B. Rzebik-Kowalska & L. Sych: Ssaki. Wyd. IV. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1991, s. 193, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0637-8.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tamaryna_srokata&oldid=74063745”