Przejdź do zawartości

Letycja Buonaparte: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
m drobne techniczne, drobne redakcyjne, drobne merytoryczne
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
m Poprawa linkowań i typografii
 
(Nie pokazano 22 wersji utworzonych przez 19 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Robert Lefèvre 001.jpg|thumb|right|250px|'''Letycja Bonaparte]]
[[Plik:Robert Lefèvre 001.jpg|thumb|250px|Letycja Bonaparte]]
'''Maria Letizia Buonaparte''' ([[język włoski|wł.]]), [[język francuski|fr.]] ''Maria-Laetizia , Madame Mère, Altesse Impériale'', z domu ''Ramolino''. Była matką [[Józef Bonaparte|Józefa]] – krótkotrwałego króla [[królestwo Neapolu|Neapolu]], późniejszego króla [[Hiszpania|Hiszpanii]], [[Napoleon Bonaparte|Napoleona I]] – Cesarza Francuzów, [[Ludwik Bonaparte|Ludwika]] – krótkotrwałego króla [[Holandia|Holandii]] i [[Hieronim Bonaparte|Hieronima]], króla [[Westfalia|Westfalii]]. Była protoplastką wszystkich [[Bonaparte (ród)|Bonapartych]] XIX i XX wieku.
'''Maria Letycja Buonaparte''', [[język włoski|wł.]] ''Maria Letizia Buonaparte'', [[język francuski|fr.]] ''Maria-Laetizia'', z domu ''Ramolino'' (ur. [[24 sierpnia]] [[1750]] w [[Ajaccio]], zm. [[2 lutego]] [[1836]] w [[Rzym]]ie) – matka [[Józef Bonaparte|Józefa]] – krótkotrwałego króla [[królestwo Neapolu|Neapolu]], późniejszego króla [[Hiszpania|Hiszpanii]], [[Napoleon Bonaparte|Napoleona I]] – Cesarza Francuzów, [[Ludwik Bonaparte|Ludwika]] – krótkotrwałego króla [[Holandia|Holandii]] i [[Hieronim Bonaparte|Hieronima]], króla [[Westfalia|Westfalii]]. Jako matka Napoleona I, nosiła w latach 1806–1815 tytuł ''Pani Matki Cesarza'' (fr. ''Madame Mère de l'Empereur'', w skrócie ''Madame Mère''). Przysługiwał jej również [[tytuły i zwroty honorowe|zwrot]] ''Jej Cesarskiej Wysokości'' (fr. ''Altesse Impériale''). Była protoplastką wszystkich [[Bonaparte (ród)|Bonapartych]] XIX i XX wieku.
Urodziła się w [[Ajaccio]] [[24 sierpnia]] [[1749]]. Zmarła [[2 lutego]] [[1836]] w [[Rzym]]ie.


== Rodzina Letycji ==
== Rodzina Letycji ==
Rodzina Ramolino była osiadłym na Korsyce od 200 lat starym rodem szlacheckim wywodzącym się od [[Lombardia|lombardzkich]] hrabiów ''Collalto''. Ojciec Letycji, ''Giovanni Girolamo'' († [[1755]]) był przez pewien czas komendantem [[garnizon]]u w Ajaccio, potem generalnym inspektorem dróg i mostów na Korsyce. Po śmierci męża matka Letycji ''Angela Maria'' z domu ''Pietrosanta'' († [[1790]]) wyszła za [[Szwajcaria|Szwajcara]] ''Franza Fescha'' i miała z nim syna, późniejszego [[kardynał]]a [[Józef Fesch|Józefa Fescha]], który przez całe życie pomagał dzieciom przyrodniej siostry. Angela Maria Pietrosanta wywodziła się ze słynącego z okrucieństwa górskiego rodu - we wczesnej młodości Letycja nosiła sztylet za pasem.
Rodzina Ramolino była osiadłym na Korsyce od 200 lat starym rodem szlacheckim wywodzącym się od [[Lombardia|lombardzkich]] hrabiów ''Collalto''. Ojciec Letycji, ''Giovanni Girolamo'' († [[1755]]) był przez pewien czas komendantem [[garnizon]]u w Ajaccio, potem generalnym inspektorem dróg i mostów na Korsyce. Po śmierci męża matka Letycji ''Angela Maria'' z domu ''Pietrosanta'' († [[1790]]) wyszła za [[Szwajcaria|Szwajcara]] ''Franza Fescha'' i miała z nim syna, późniejszego [[kardynał]]a [[Joseph Fesch|Józefa Fescha]], który przez całe życie pomagał dzieciom przyrodniej siostry. Angela Maria Pietrosanta wywodziła się ze słynącego z okrucieństwa górskiego rodu - we wczesnej młodości Letycja nosiła sztylet za pasem.


== Małżeństwo z Buonapartem ==
== Małżeństwo z Buonapartem ==
Linia 11: Linia 10:
Carlo i Maria Letycja mieli trzynaścioro dzieci (pięcioro zmarło we wczesnym dzieciństwie):
Carlo i Maria Letycja mieli trzynaścioro dzieci (pięcioro zmarło we wczesnym dzieciństwie):
[[Plik:BNCF, statua madre napoleone.JPG|400px|thumb|left|Posąg Letycji Buonaparte]]
[[Plik:BNCF, statua madre napoleone.JPG|400px|thumb|left|Posąg Letycji Buonaparte]]
* Napoleone Buonaparte (1764/1765 - 17 sierpnia 1765),
* Napoleone Buonaparte (1764/1765 17 sierpnia 1765),
* Maria Anna Buonaparte (3 stycznia 1767 - 1 stycznia 1768),
* Maria Anna Buonaparte (3 stycznia 1767 1 stycznia 1768),
* [[Józef Bonaparte]] (7 stycznia 1768 - 28 lipca 1844), król [[królestwo Neapolu|Neapolu]], później król [[Hiszpania|Hiszpanii]],
* [[Józef Bonaparte]] (7 stycznia 1768 28 lipca 1844), król [[królestwo Neapolu|Neapolu]], później król [[Hiszpania|Hiszpanii]],
* [[Napoleon Bonaparte]] (15 sierpnia 1769 - 5 maja 1821), cesarz Francuzów, nosił to samo imię co jego starszy brat, zmarły we wczesnym dzieciństwie,
* [[Napoleon Bonaparte]] (15 sierpnia 1769 5 maja 1821), cesarz Francuzów, nosił to samo imię co jego starszy brat, zmarły we wczesnym dzieciństwie,
* Maria Anna Buonaparte (1770), nosiła to samo imię co jej starsza siostra, zmarła we wczesnym dzieciństwie,
* Maria Anna Buonaparte (1770), nosiła to samo imię co jej starsza siostra, zmarła we wczesnym dzieciństwie,
* Maria Anna Buonaparte (14 lipca 1770 - 23 listopada 1771), nosiła to samo imię co jej starsza siostra, zmarła rok wcześniej,
* Maria Anna Buonaparte (14 lipca 1770 23 listopada 1771), nosiła to samo imię co jej starsza siostra, zmarła rok wcześniej,
* [[Lucjan Bonaparte]] (21 maja 1775 - 29 czerwca 1840), książę [[Canino]],
* [[Lucien Bonaparte|Lucjan Bonaparte]] (21 maja 1775 29 czerwca 1840), książę [[Canino]],
* [[Eliza Bonaparte]] (13 stycznia 1777 - 7 sierpnia 1820), wielka księżna [[Toskania|Toskanii]],
* [[Eliza Bonaparte]] (13 stycznia 1777 7 sierpnia 1820), wielka księżna [[Toskania|Toskanii]],
* [[Ludwik Bonaparte]] (2 września 1779 - 25 lipca 1844), król [[Holandia|Holandii]],
* [[Ludwik Bonaparte]] (2 września 1779 25 lipca 1844), król [[Holandia|Holandii]],
* [[Paulina Bonaparte]] - Borghese (20 października 1780 - 9 czerwca 1825), księżna [[Guastalla]], później księżna Borghese,
* [[Paulina Bonaparte]] Borghese (20 października 1780 9 czerwca 1825), księżna [[Guastalla]], później księżna Borghese,
* [[Maria Anuncjata Karolina Bonaparte|Karolina Bonaparte]] (24 marca 1782 - 18 maja 1839), wielka księżna [[Księstwo Bergu|Bergu]] i [[Księstwo Kleve|Kleve]]. Żona [[Joachim Murat|Joachima Murata]], późniejsza królowa [[Królestwo Neapolu|Neapolu]],
* [[Maria Anuncjata Karolina Bonaparte|Karolina Bonaparte]] (24 marca 1782 18 maja 1839), wielka księżna [[Księstwo Bergu|Bergu]] i [[Księstwo Kleve|Kleve]]. Żona [[Joachim Murat|Joachima Murata]], późniejsza królowa [[Królestwo Neapolu|Neapolu]],
* [[Hieronim Bonaparte]] (15 listopada 1784 - 24 czerwca 1860), król wasalnego wobec Francji [[Westfalia|Królestwa Westfalii]].
* [[Hieronim Bonaparte]] (15 listopada 1784 24 czerwca 1860), król wasalnego wobec Francji [[Westfalia|Królestwa Westfalii]].


== Życie wdowy ==
== Życie wdowy ==
Linia 28: Linia 27:


== Jej Cesarska Wysokość Pani Matka ==
== Jej Cesarska Wysokość Pani Matka ==
[[Plik:Joseph Karl Stieler - Portrait of Madame Mère de l'Empereur (Maria Laetitia Ramolino Bonaparte, 1750 - 1836).jpg|thumb|Letycja Bonaparte, 1811]]
[[Plik:Letizia Ramolino.jpg|thumb|Letycja Bonaparte na łożu śmierci]]
[[Plik:Letizia Ramolino.jpg|thumb|Letycja Bonaparte na łożu śmierci]]
Dekret Napoleona z [[23 marca]] [[1805]] zapewnił matce tytuł "Jej Cesarskiej Wysokości Pani Matki", pałac w Paryżu i zamek pod miastem oraz roczną dotację. W roku [[1807]] Pani Matka przejęła protektorat nad szpitalami i organizacjami filantropijnymi Cesarstwa.
Dekret Napoleona z [[23 marca]] [[1805]] zapewnił matce tytuł "Jej Cesarskiej Wysokości Pani Matki", pałac w Paryżu i zamek pod miastem oraz roczną dotację. W roku [[1807]] Pani Matka przejęła protektorat nad szpitalami i organizacjami filantropijnymi Cesarstwa.


Po pierwszej [[Abdykacja|abdykacji]] Napoleona Letycja przeniosła się do [[Rzym]]u. Stamtąd udała się na [[Elba|Elbę]], by odwiedzić syna, i pozostała przy nim do chwili ekspedycji do Francji. W czasie tzw. [[100 dni Napoleona|Stu Dni Napoleona]] była u jego boku w Paryżu. Po [[Bitwa pod Waterloo|Waterloo]] wróciła do Rzymu, gdzie spędziła resztę życia w istniejącym do dziś pałacu przy ulicy Corso.
Po pierwszej [[Abdykacja|abdykacji]] Napoleona Letycja przeniosła się do [[Rzym]]u. Stamtąd udała się na [[Elba|Elbę]], by odwiedzić syna, i pozostała przy nim do chwili ekspedycji do Francji. W czasie tzw. [[100 dni Napoleona|Stu Dni Napoleona]] była u jego boku w Paryżu. Po [[Bitwa pod Waterloo|Waterloo]] wróciła do Rzymu, gdzie spędziła resztę życia w istniejącym do dziś pałacu przy ulicy Corso.


== Ostatnie lata ==
== Ostatnie lata ==
Linia 39: Linia 39:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* ''Biographie Générale'', 1 - 48, Paris 1866
* ''Biographie Générale'', 1 48, Paris 1866.
* Skrypt historyczny Stowarzyszenia Historycznego Legionów Polskich i Legii Polsko-Włoskiej w Nysie, Nysa 2010, pod red. Marek Szczerski, kpt. Tomek.


{{Kontrola autorytatywna}}
{{DEFAULTSORT:Buonaparte, Letycja}}

[[Kategoria:Bonapartowie|{{PAGENAME}}]]
{{SORTUJ:Buonaparte, Letycja}}
[[Kategoria:Bonapartowie|Letycja Buonaparte]]
[[Kategoria:Zmarli w 1836]]
[[Kategoria:Zmarli w 1836]]
[[Kategoria:Urodzeni w XVIII wieku]]
[[Kategoria:Urodzeni w XVIII wieku]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Ajaccio]]

[[br:Maria Letizia Ramolino]]
[[ca:Maria Letizia Ramolino]]
[[cs:Laetitia Ramolino]]
[[de:Laetitia Ramolino]]
[[en:Letizia Ramolino]]
[[es:María Leticia Ramolino]]
[[eu:Maria Laetizia Ramolino]]
[[fr:Maria Letizia Ramolino]]
[[it:Maria Letizia Ramolino]]
[[la:Laetitia Ramolino]]
[[lmo:Maria Letizia Ramolino]]
[[hu:Letizia Ramolino]]
[[nl:Maria Laetitia Ramolino]]
[[ja:マリア・レティツィア・ボナパルト]]
[[no:Letizia Ramolino]]
[[pt:Maria Letícia Ramolino]]
[[ksh:Laetitia Ramolino]]
[[ro:Letizia Ramolino]]
[[ru:Рамолино, Летиция]]
[[sv:Laetitia Ramolino]]
[[uk:Летиція Рамоліно]]

Aktualna wersja na dzień 23:22, 30 lip 2024

Letycja Bonaparte

Maria Letycja Buonaparte, wł. Maria Letizia Buonaparte, fr. Maria-Laetizia, z domu Ramolino (ur. 24 sierpnia 1750 w Ajaccio, zm. 2 lutego 1836 w Rzymie) – matka Józefa – krótkotrwałego króla Neapolu, późniejszego króla Hiszpanii, Napoleona I – Cesarza Francuzów, Ludwika – krótkotrwałego króla Holandii i Hieronima, króla Westfalii. Jako matka Napoleona I, nosiła w latach 1806–1815 tytuł Pani Matki Cesarza (fr. Madame Mère de l'Empereur, w skrócie Madame Mère). Przysługiwał jej również zwrot Jej Cesarskiej Wysokości (fr. Altesse Impériale). Była protoplastką wszystkich Bonapartych XIX i XX wieku.

Rodzina Letycji

[edytuj | edytuj kod]

Rodzina Ramolino była osiadłym na Korsyce od 200 lat starym rodem szlacheckim wywodzącym się od lombardzkich hrabiów Collalto. Ojciec Letycji, Giovanni Girolamo († 1755) był przez pewien czas komendantem garnizonu w Ajaccio, potem generalnym inspektorem dróg i mostów na Korsyce. Po śmierci męża matka Letycji Angela Maria z domu Pietrosanta († 1790) wyszła za Szwajcara Franza Fescha i miała z nim syna, późniejszego kardynała Józefa Fescha, który przez całe życie pomagał dzieciom przyrodniej siostry. Angela Maria Pietrosanta wywodziła się ze słynącego z okrucieństwa górskiego rodu - we wczesnej młodości Letycja nosiła sztylet za pasem.

Małżeństwo z Buonapartem

[edytuj | edytuj kod]

Carlo Maria Buonaparte poznał Letycję w roku 1764 i poślubił 1 czerwca tego samego roku. Niedługo potem na Korsyce wybuchło powstanie niepodległościowe w proteście przed przekazaniem wyspy Francji przez zadłużoną Republikę Genui.

Carlo i Maria Letycja mieli trzynaścioro dzieci (pięcioro zmarło we wczesnym dzieciństwie):

Posąg Letycji Buonaparte
  • Napoleone Buonaparte (1764/1765 – 17 sierpnia 1765),
  • Maria Anna Buonaparte (3 stycznia 1767 – 1 stycznia 1768),
  • Józef Bonaparte (7 stycznia 1768 – 28 lipca 1844), król Neapolu, później król Hiszpanii,
  • Napoleon Bonaparte (15 sierpnia 1769 – 5 maja 1821), cesarz Francuzów, nosił to samo imię co jego starszy brat, zmarły we wczesnym dzieciństwie,
  • Maria Anna Buonaparte (1770), nosiła to samo imię co jej starsza siostra, zmarła we wczesnym dzieciństwie,
  • Maria Anna Buonaparte (14 lipca 1770 – 23 listopada 1771), nosiła to samo imię co jej starsza siostra, zmarła rok wcześniej,
  • Lucjan Bonaparte (21 maja 1775 – 29 czerwca 1840), książę Canino,
  • Eliza Bonaparte (13 stycznia 1777 – 7 sierpnia 1820), wielka księżna Toskanii,
  • Ludwik Bonaparte (2 września 1779 – 25 lipca 1844), król Holandii,
  • Paulina Bonaparte – Borghese (20 października 1780 – 9 czerwca 1825), księżna Guastalla, później księżna Borghese,
  • Karolina Bonaparte (24 marca 1782 – 18 maja 1839), wielka księżna Bergu i Kleve. Żona Joachima Murata, późniejsza królowa Neapolu,
  • Hieronim Bonaparte (15 listopada 1784 – 24 czerwca 1860), król wasalnego wobec Francji Królestwa Westfalii.

Życie wdowy

[edytuj | edytuj kod]

Kariera syna Napoleona wyzwoliła ją z nędzy. Przeniosła się do Paryża, gdzie poznała Józefinę de Beauharnais.

Jej Cesarska Wysokość Pani Matka

[edytuj | edytuj kod]
Letycja Bonaparte, 1811
Letycja Bonaparte na łożu śmierci

Dekret Napoleona z 23 marca 1805 zapewnił matce tytuł "Jej Cesarskiej Wysokości Pani Matki", pałac w Paryżu i zamek pod miastem oraz roczną dotację. W roku 1807 Pani Matka przejęła protektorat nad szpitalami i organizacjami filantropijnymi Cesarstwa.

Po pierwszej abdykacji Napoleona Letycja przeniosła się do Rzymu. Stamtąd udała się na Elbę, by odwiedzić syna, i pozostała przy nim do chwili ekspedycji do Francji. W czasie tzw. Stu Dni Napoleona była u jego boku w Paryżu. Po Waterloo wróciła do Rzymu, gdzie spędziła resztę życia w istniejącym do dziś pałacu przy ulicy Corso.

Ostatnie lata

[edytuj | edytuj kod]

Zmarła na zapalenie płuc w lutym 1836 roku.

Pochowana została w Corveto koło Civitavecchia. W roku 1851 wnuk Ludwik Napoleon przeniósł jej szczątki do Ajaccio, a w r. 1860 Letycja spoczęła we wzniesionej przez wnuka Kaplicy Cesarskiej przy katedrze w tym mieście. Swoje serce Letycja kazała pochować na Korsyce.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Biographie Générale, 1 – 48, Paris 1866.