Przejdź do zawartości

Strefa Śmierci (Yellowstone): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
MarcinWie123 (dyskusja | edycje)
10 811 edycji
→Sytuacja prawna: drobne redakcyjne
m Zamiana 1 czerwonych linków na szablon {{Link-interwiki}}
 
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 7 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
[[Plik:Yellowstone Zone of Death.png|thumb|Strefa Śmierci (zaznaczona na czerwono) jest częścią Parku Narodowego Yellowstone (zaznaczonego na zielono) położoną w stanie Idaho, w południowo-zachodnim narożniku parku]]
[[Plik:Yellowstone Zone of Death.png|thumb|Strefa Śmierci (zaznaczona na czerwono) jest częścią Parku Narodowego Yellowstone (zaznaczonego na zielono) położoną w stanie Idaho, w południowo-zachodnim narożniku parku]]
'''Strefa Śmierci''' ({{w języku|en|Zone of Death}}) – obszar o powierzchni ok. 130 km² w części [[Park Narodowy Yellowstone|Parku Narodowego Yellowstone]] położonej w stanie [[Idaho]], w którym w wyniku [[Luka w prawie|luki prawnej]] w [[Konstytucja Stanów Zjednoczonych|Konstytucji Stanów Zjednoczonych]] można teoretycznie uniknąć skazania za każde popełnione przestępstwo, włącznie z [[zabójstwo|zabójstwem]]<ref>{{Cytuj książkę |url = https://books.google.pl/books?id=FVJtDwAAQBAJ&q=yellowstone+zone+of+death&pg=PA85&redir_esc=y#v=snippet&q=yellowstone%20zone%20of%20death&f=false |tytuł = Myths and Legends of Yellowstone |autor = Ednor Therriault |wydawca = Bowman & Littlefield |data = 2018 |język = en |isbn = 978-1493032150 |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.latimes.com/socal/daily-pilot/tn-dpt-me-0423-population-zero-20160422-story.html |tytuł = 'Population Zero,' debuting at film festival, explores the Zone of Death |autor = Bradley Zint |opublikowany = [[Los Angeles Times]] |data = 22.04.2016 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.denverpost.com/2007/08/02/murder-in-majestic-yellowstone/ |tytuł = Murder in majestic Yellowstone |autor = |opublikowany = The Denver Post |data = 2.08.2007 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.law.msu.edu/news/2007/releases/death-zone.html |tytuł = MSU Law Professor Discusses Yellowstone National Park's "Zone of Death" |autor = Katie Gallagher |opublikowany = Michigan State University College of Law |data = 25.04.2007 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.forbes.com/sites/robinandrews/2017/11/26/icymi-you-can-get-away-with-murder-in-part-of-yellowstone-national-park/#44e6144afaaa |tytuł = A Legal Loophole Might Let You Get Away With Murder In Yellowstone |autor = Robin Andrews |opublikowany = [[Forbes]] |data = 26.11.2017 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.
'''Strefa Śmierci''' ({{ang.|Zone of Death}}) – obszar o powierzchni ok. 130 km² w części [[Park Narodowy Yellowstone|Parku Narodowego Yellowstone]] położonej w stanie [[Idaho]], w którym w wyniku [[Luka w prawie|luki prawnej]] w [[Konstytucja Stanów Zjednoczonych|Konstytucji Stanów Zjednoczonych]] można teoretycznie uniknąć skazania za każde popełnione przestępstwo, włącznie z [[zabójstwo|zabójstwem]]<ref>{{Cytuj książkę |url = https://books.google.pl/books?id=FVJtDwAAQBAJ&q=yellowstone+zone+of+death&pg=PA85&redir_esc=y#v=snippet&q=yellowstone%20zone%20of%20death&f=false |tytuł = Myths and Legends of Yellowstone |autor = Ednor Therriault |wydawca = Bowman & Littlefield |data = 2018 |język = en |isbn = 978-1493032150 |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.latimes.com/socal/daily-pilot/tn-dpt-me-0423-population-zero-20160422-story.html |tytuł = 'Population Zero,' debuting at film festival, explores the Zone of Death |autor = Bradley Zint |opublikowany = [[Los Angeles Times]] |data = 22.04.2016 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.denverpost.com/2007/08/02/murder-in-majestic-yellowstone/ |tytuł = Murder in majestic Yellowstone |autor = |opublikowany = The Denver Post |data = 2.08.2007 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.law.msu.edu/news/2007/releases/death-zone.html |tytuł = MSU Law Professor Discusses Yellowstone National Park's "Zone of Death" |autor = Katie Gallagher |opublikowany = Michigan State University College of Law |data = 25.04.2007 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.forbes.com/sites/robinandrews/2017/11/26/icymi-you-can-get-away-with-murder-in-part-of-yellowstone-national-park/#44e6144afaaa |tytuł = A Legal Loophole Might Let You Get Away With Murder In Yellowstone |autor = Robin Andrews |opublikowany = [[Forbes]] |data = 26.11.2017 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.


== Sytuacja prawna ==
== Sytuacja prawna ==
Sąd Okręgowy Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Wyoming jest obecnie jedynym sądem okręgowym Stanów Zjednoczonych, który ma jurysdykcję nad częściami kilku stanów, ze względu to, że obejmuje cały Park Narodowy Yellowstone, który rozciąga się nieznacznie poza granice stanu [[Wyoming]] także na Idaho i [[Montana|Montanę]]. W związku z tym rząd federalny ma wyłączną jurysdykcję nad parkiem, więc przestępstwa popełnione na jego terenie nie mogą być ścigane na podstawie prawa żadnego ze stanów<ref name="Kalt2005">{{Cytuj pismo |url = https://www.forbes.com/sites/robinandrews/2017/11/26/icymi-you-can-get-away-with-murder-in-part-of-yellowstone-national-park/#44e6144afaaa |tytuł = The Perfect Crime |autor = Brian C. Kalt |czasopismo = The Georgetown Law Journal |wolumin = 93 (2) |data = 2005 |strony = 675 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.
Terytorium [[Park Narodowy Yellowstone|Parku Narodowego Yellowstone]] znajduje się w obrębie trzech stanów – [[Wyoming]] (91% terytorium parku), [[Montana]] i [[Idaho]]. Wyłączną jurysdykcję nad parkiem ma {{link-interwiki|Q=Q48525|rząd federalny Stanów Zjednoczonych|tekst=rząd federalny}}. Oznacza to, że osoba popełniająca przestępstwo na terenie parku może być sądzona wyłącznie przez sąd federalny, nie zaś przez sądy stanowe. Całe terytorium parku podlega federalnemu sądowi okręgowemu dla okręgu Wyoming ({{k|en|U.S. District Court for the District of Wyoming}}). Jest to jedyny okręg sądowy w Stanach Zjednoczonych, który wykracza poza granice jednego stanu<ref name="Kalt2005">{{Cytuj pismo |url = https://core.ac.uk/download/pdf/228469043.pdf |tytuł = The Perfect Crime |autor = Brian C. Kalt |czasopismo = The Georgetown Law Journal |wolumin = 93 (2) |data = 2005 |strony = 675 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.


[[Rozprawa sądowa|Procesy]] w sądzie okręgowym odbywają się zazwyczaj w budynku sądu federalnego w [[Cheyenne]] w stanie Wyoming. Jednakże [[6. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych]] stanowi, że „oskarżony ma prawo do szybkiego i publicznego procesu przed bezstronną [[ława przysięgłych|ławą przysięgłych]] stanu i okręgu, w którym popełniono przestępstwo”.
[[Rozprawa sądowa|Procesy]] w sądzie okręgowym odbywają się zazwyczaj w budynku sądu federalnego w [[Cheyenne]] w stanie Wyoming. Jednakże [[6. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych]] stanowi, że „przysługuje oskarżonemu prawo do szybkiego i publicznego procesu przed bezstronnym sądem [[ława przysięgłych|przysięgłych]] tego stanu i okręgu, w którym przestępstwo zostało popełnione”<ref>{{Cytuj książkę |autor = |inni = Andrzej Pułło (tłum. i wstęp) |tytuł = Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki |wydawca = Wydawnictwo Sejmowe |miejsce = Warszawa |rok = 2002}}</ref>.


Z tego powodu zarzuty dotyczące przestępstwa popełnionego na terenie parku w stanie Idaho musiałyby zostać rozpatrzone przez ławę przysięgłych składającą się wyłącznie z mieszkańców tego obszaru<ref name="Kalt2005"/>. Ponieważ część parku leżąca w Idaho jest niezamieszkana, ława przysięgłych składająca się z mieszkańców stanu i okręgu fizycznie nie może zostać powołana.
Z tego powodu zarzuty dotyczące przestępstwa popełnionego w tej części parku, która znajduje się w stanie Idaho, musiałyby zostać rozpatrzone przez ławę przysięgłych składającą się wyłącznie z mieszkańców tego obszaru. Ponieważ jest to obszar niezamieszkany, ława przysięgłych składająca się z mieszkańców stanu i okręgu fizycznie nie może zostać powołana<ref name="Kalt2005" />.


Ponieważ Konstytucja gwarantuje prawo do procesu z udziałem ławy przysięgłych – który jest określony trzykrotnie (Artykuł III, Sekcja 2; 6. poprawka; [[7. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych|7. poprawka]]) – oskarżony o jakiekolwiek przestępstwo lub wykroczenie nie mógłby otrzymać procesu zgodnego z Konstytucją, a zatem nie mógłby zostać prawnie ukarany niezależnie od swojej winy lub niewinności<ref name="Kalt2005"/><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.atlasobscura.com/places/yellowstones-zone-of-death |tytuł = Yellowstone's Zone of Death |autor = Wolfe Kerry |opublikowany = Atlas Obscura |data = |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.
Ponieważ Konstytucja gwarantuje prawo do procesu z udziałem ławy przysięgłych, które jest wzmiankowane trzykrotnie (Artykuł III, Sekcja 2; 6. poprawka; [[7. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych|7. poprawka]]) – oskarżony o jakiekolwiek przestępstwo lub wykroczenie nie mógłby otrzymać procesu zgodnego z Konstytucją, a zatem nie mógłby zostać prawnie ukarany niezależnie od swojej winy lub niewinności<ref name="Kalt2005" /><ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.atlasobscura.com/places/yellowstones-zone-of-death |tytuł = Yellowstone's Zone of Death |autor = Wolfe Kerry |opublikowany = Atlas Obscura |data = |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.

Sytuacja dotyczy wyłącznie części parku znajdującej się w granicach stanu Idaho, gdyż pozostałe części parku są zamieszkane<ref name="Kalt2005" />.


== Odkrycie ==
== Odkrycie ==
Luka prawna w tym obszarze została odkryta przez profesora prawa na [[Uniwersytet Stanu Michigan|Uniwersytecie Stanu Michigan]], [[Brian C. Kalt|Briana C. Kalta]], gdy planował napisać [[esej]] o szczegółach technicznych 6. poprawki, która daje oskarżonym o przestępstwo prawo do sprawiedliwego i szybkiego procesu<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.law.cornell.edu/constitution/sixth_amendment |tytuł = Sixth Amendment |autor = Wolfe Kerry |opublikowany = Legal Information Institute |data = |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>. Kalt zastanawiał się nad hipotetycznym miejscem, w którym nie byłoby wystarczającej liczby uprawnionych obywateli do utworzenia ławy przysięgłych i wysunął teorię, że nie może być żadnego procesu, a zatem żadnej kary nawet za poważne przestępstwa popełnione na tym obszarze. Później zdał sobie sprawę, że takie miejsce naprawdę istnieje: część Parku Narodowego Yellowstone położona w stanie Idaho. Przerażony swoim odkryciem Kalt skupił się na napisaniu eseju o tym obszarze, aby przekonać rząd do naprawienia luki. Esej, który nosi tytuł ''The Perfect Crime'', został opublikowany w 2005 roku w „The Georgetown Law Journal”<ref name="Kalt2005"/>. Kalt obawiał się, że przestępcy mogą przeczytać esej i popełnić przestępstwo w Strefie, zanim luka zostanie załatana<ref name="howstuffworks">{{Cytuj stronę |url = https://history.howstuffworks.com/history-vs-myth/can-get-away-with-crime-in-yellowstone.htm |tytuł = Inside Yellowstone's 'Zone of Death' Crimes Can't Be Prosecuted |autor = |opublikowany = HowStuffWorks |data = |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.
Luka prawna dotycząca tego obszaru została odkryta przez profesora prawa na [[Uniwersytet Stanu Michigan|Uniwersytecie Stanu Michigan]], {{link-interwiki |Brian C. Kalt |tekst=Briana C. Kalta |Q=Q28924869}}, gdy zajmował się o szczegółami technicznymi 6. poprawki, która daje oskarżonym o przestępstwo prawo do sprawiedliwego i szybkiego procesu<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.law.cornell.edu/constitution/sixth_amendment |tytuł = Sixth Amendment |autor = Wolfe Kerry |opublikowany = Legal Information Institute |data = |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>. Kalt zastanawiał się nad hipotetycznym miejscem, w którym nie byłoby wystarczającej liczby uprawnionych obywateli do utworzenia ławy przysięgłych i wyciągnął wniosek, że nie może być żadnego procesu, a zatem żadnej kary nawet za poważne przestępstwa popełnione na tym obszarze. Później zdał sobie sprawę, że takie miejsce naprawdę istnieje: część Parku Narodowego Yellowstone położona w stanie Idaho. Przerażony swoim odkryciem Kalt skupił się na napisaniu pracy naukowej o tym obszarze, aby przekonać rząd do naprawienia luki. Praca, która nosi tytuł ''The Perfect Crime'', została opublikowana w 2005 roku w „The Georgetown Law Journal”<ref name="Kalt2005" />. Kalt obawiał się, że przestępcy mogą ją przeczytać i popełnić przestępstwo w Strefie, zanim luka zostanie załatana<ref name="howstuffworks">{{Cytuj stronę |url = https://history.howstuffworks.com/history-vs-myth/can-get-away-with-crime-in-yellowstone.htm |tytuł = Inside Yellowstone's 'Zone of Death' Crimes Can't Be Prosecuted |autor = |opublikowany = HowStuffWorks |data = |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.


== Historia ==
== Historia ==
Po odkryciu luki prawnej Kalt starał się, aby [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongres]] szybko ją zlikwidował<ref name="Kalt2008">{{Cytuj pismo |url = https://digitalcommons.law.msu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1021&context=facpubs |tytuł = Tabloid Constitutionalism: How a Bill Doesn't Become a Law |autor = Brian C. Kalt |czasopismo = The Georgetown Law Journal |wolumin = 96 (6) |data = 2008 |strony = 1971, 1975–78 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>. Zasugerował prawodawcom ze stanu Wyoming, aby Strefa Śmierci została włączona do jurysdykcji federalnego sądu okręgowego dla okręgu Idaho, a nie okręgu Wyoming, co rozwiązałoby problem. Jednak Kongres zignorował sugestię Kalta. W 2007 roku autor C. J. Box napisał powieść zatytułowaną ''Free Fire'', w której opisano Strefę, co w zamierzaniach miało zwiększyć świadomość rządu<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Box |imię = C. J. |tytuł = Free Fire. New York: G.P. Putnam's Sons |wydawca = |miejsce = |rok = 2007 |język = en |isbn = 978-0399154270}}</ref>. Powieść ta rzeczywiście zwróciła uwagę senatora Wyoming [[Mike Enzi|Mike’a Enziego]] na ten problem, lecz Enzi nie był w stanie przekonać Kongresu do dyskusji na ten temat<ref name="howstuffworks"/>. Chociaż przypadki zaginięć osób w pobliżu Strefy przyciągnęły uwagę mediów, od czasu odkrycia Kalta nie popełniono żadnych odnotowanych przestępstw w Strefie Śmierci<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.cbsnews.com/news/yellowstone-national-park-legal-loophole-zone-of-death-federal-fix/ |tytuł = After high-profile disappearances, lawmaker wants federal fix to Yellowstone's "zone of death" legal loophole |autor = Associated Press |opublikowany = [[CBS News]] |data = 4.02.2022 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.
Po odkryciu luki prawnej Kalt starał się, aby [[Kongres Stanów Zjednoczonych|Kongres]] szybko ją zlikwidował<ref name="Kalt2008">{{Cytuj pismo |url = https://digitalcommons.law.msu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1021&context=facpubs |tytuł = Tabloid Constitutionalism: How a Bill Doesn't Become a Law |autor = Brian C. Kalt |czasopismo = The Georgetown Law Journal |wolumin = 96 (6) |data = 2008 |strony = 1971, 1975–78 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>. Zasugerował prawodawcom ze stanu Wyoming, aby Strefa Śmierci została włączona do jurysdykcji federalnego sądu okręgowego dla okręgu Idaho, a nie okręgu Wyoming, co rozwiązałoby problem. Jednak Kongres zignorował sugestię Kalta. W 2007 roku autor C. J. Box napisał powieść zatytułowaną ''Free Fire'', w której opisano Strefę, co w zamierzeniach miało zwiększyć świadomość rządu<ref>{{Cytuj książkę |nazwisko = Box |imię = C. J. |tytuł = Free Fire. New York: G.P. Putnam's Sons |wydawca = |miejsce = |rok = 2007 |język = en |isbn = 978-0399154270}}</ref>. Powieść ta rzeczywiście zwróciła uwagę senatora Wyoming [[Mike Enzi|Mike’a Enziego]] na ten problem, lecz Enzi nie był w stanie przekonać Kongresu do dyskusji na ten temat<ref name="howstuffworks" />. Chociaż przypadki zaginięć osób w pobliżu Strefy przyciągnęły uwagę mediów, od czasu odkrycia Kalta nie popełniono żadnych odnotowanych przestępstw w Strefie Śmierci<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.cbsnews.com/news/yellowstone-national-park-legal-loophole-zone-of-death-federal-fix/ |tytuł = After high-profile disappearances, lawmaker wants federal fix to Yellowstone's "zone of death" legal loophole |autor = Associated Press |opublikowany = [[CBS News]] |data = 4.02.2022 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>.


W grudniu 2005 roku [[kłusownictwo|kłusownik]] Michael Belderrain nielegalnie upolował [[Łoś euroazjatycki|łosia]] w części Parku Narodowego Yellowstone położonej w Montanie. Chociaż ta część parku ma wystarczająco dużo mieszkańców, aby utworzyć z nich ławę przysięgłych, mogą wystąpić trudności w zebraniu wiarygodnego i sprawiedliwego grona ze względu na liczne podróże lub niechęć członków tak małej populacji do tego typu służby publicznej. Sędzia federalny orzekł, że Belderrain może zostać osądzony w Sądzie Okręgowym Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Wyoming, pomimo problemu 6. poprawki. Belderrain zacytował pracę Kalta ''The Perfect Crime'', aby udowodnić, że jego proces z ławą przysięgłych z innego stanu niż ten, w którym popełniono przestępstwo, jest nielegalny. Sąd oddalił ten argument<ref>{{Cytuj stronę |url = https://billingsgazette.com/news/state-and-regional/wyoming/yellowstone-no-mans-land-leaves-jurisdiction-question/article_f4caad4c-fd01-5e78-b2d9-1a0cf37b4855.html |tytuł = Yellowstone 'no man's land' leaves jurisdiction question |autor = Tom Morton |opublikowany = Casper Star-Tribune |data = 12.03.2009 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>. Belderrain przyjął ugodę warunkową, zgodnie z którą nie będzie się odwoływał od kwestii w [[apelacja (prawo)|apelacji]] Strefy Śmierci do 10. Okręgu (wyższej instancji na tym obszarze), co czyni tę kwestię bezprzedmiotową, przynajmniej na razie<ref name="Kalt2008"/>.
W grudniu 2005 roku [[kłusownictwo|kłusownik]] Michael Belderrain nielegalnie upolował [[Łoś euroazjatycki|łosia]] w części Parku Narodowego Yellowstone położonej w Montanie. Chociaż ta część parku ma wystarczająco dużo mieszkańców, aby utworzyć z nich ławę przysięgłych, mogą wystąpić trudności w zebraniu wiarygodnego i sprawiedliwego grona ze względu na liczne podróże lub niechęć członków tak małej populacji do tego typu służby publicznej. Sędzia federalny orzekł, że Belderrain może zostać osądzony w Sądzie Okręgowym Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Wyoming, pomimo problemu 6. poprawki. Belderrain zacytował pracę Kalta ''The Perfect Crime'', aby udowodnić, że jego proces z ławą przysięgłych z innego stanu niż ten, w którym popełniono przestępstwo, jest nielegalny. Sąd oddalił ten argument<ref>{{Cytuj stronę |url = https://billingsgazette.com/news/state-and-regional/wyoming/yellowstone-no-mans-land-leaves-jurisdiction-question/article_f4caad4c-fd01-5e78-b2d9-1a0cf37b4855.html |tytuł = Yellowstone 'no man's land' leaves jurisdiction question |autor = Tom Morton |opublikowany = Casper Star-Tribune |data = 12.03.2009 |język = en |data dostępu = 2024-08-14}}</ref>. Belderrain przyjął ugodę warunkową, zgodnie z którą nie będzie się odwoływał od kwestii w [[apelacja (prawo)|apelacji]] Strefy Śmierci do 10. Okręgu (wyższej instancji na tym obszarze), co czyni tę kwestię bezprzedmiotową, przynajmniej na razie<ref name="Kalt2008" />.


== Przypisy ==
== Przypisy ==
{{przypisy}}
{{Przypisy}}


[[Kategoria:Prawo w Stanach Zjednoczonych]]
[[Kategoria:Prawo w Stanach Zjednoczonych]]
[[Kategoria:Park Narodowy Yellowstone]]
[[Kategoria:Park Narodowy Yellowstone]]
[[Kategoria:Idaho]]

Aktualna wersja na dzień 20:33, 10 wrz 2024

Strefa Śmierci (zaznaczona na czerwono) jest częścią Parku Narodowego Yellowstone (zaznaczonego na zielono) położoną w stanie Idaho, w południowo-zachodnim narożniku parku

Strefa Śmierci (ang. Zone of Death) – obszar o powierzchni ok. 130 km² w części Parku Narodowego Yellowstone położonej w stanie Idaho, w którym w wyniku luki prawnej w Konstytucji Stanów Zjednoczonych można teoretycznie uniknąć skazania za każde popełnione przestępstwo, włącznie z zabójstwem[1][2][3][4][5].

Sytuacja prawna

[edytuj | edytuj kod]

Terytorium Parku Narodowego Yellowstone znajduje się w obrębie trzech stanów – Wyoming (91% terytorium parku), Montana i Idaho. Wyłączną jurysdykcję nad parkiem ma rząd federalny(inne języki). Oznacza to, że osoba popełniająca przestępstwo na terenie parku może być sądzona wyłącznie przez sąd federalny, nie zaś przez sądy stanowe. Całe terytorium parku podlega federalnemu sądowi okręgowemu dla okręgu Wyoming (U.S. District Court for the District of Wyoming). Jest to jedyny okręg sądowy w Stanach Zjednoczonych, który wykracza poza granice jednego stanu[6].

Procesy w sądzie okręgowym odbywają się zazwyczaj w budynku sądu federalnego w Cheyenne w stanie Wyoming. Jednakże 6. poprawka do Konstytucji Stanów Zjednoczonych stanowi, że „przysługuje oskarżonemu prawo do szybkiego i publicznego procesu przed bezstronnym sądem przysięgłych tego stanu i okręgu, w którym przestępstwo zostało popełnione”[7].

Z tego powodu zarzuty dotyczące przestępstwa popełnionego w tej części parku, która znajduje się w stanie Idaho, musiałyby zostać rozpatrzone przez ławę przysięgłych składającą się wyłącznie z mieszkańców tego obszaru. Ponieważ jest to obszar niezamieszkany, ława przysięgłych składająca się z mieszkańców stanu i okręgu fizycznie nie może zostać powołana[6].

Ponieważ Konstytucja gwarantuje prawo do procesu z udziałem ławy przysięgłych, które jest wzmiankowane trzykrotnie (Artykuł III, Sekcja 2; 6. poprawka; 7. poprawka) – oskarżony o jakiekolwiek przestępstwo lub wykroczenie nie mógłby otrzymać procesu zgodnego z Konstytucją, a zatem nie mógłby zostać prawnie ukarany niezależnie od swojej winy lub niewinności[6][8].

Sytuacja dotyczy wyłącznie części parku znajdującej się w granicach stanu Idaho, gdyż pozostałe części parku są zamieszkane[6].

Odkrycie

[edytuj | edytuj kod]

Luka prawna dotycząca tego obszaru została odkryta przez profesora prawa na Uniwersytecie Stanu Michigan, Briana C. Kalta(inne języki), gdy zajmował się o szczegółami technicznymi 6. poprawki, która daje oskarżonym o przestępstwo prawo do sprawiedliwego i szybkiego procesu[9]. Kalt zastanawiał się nad hipotetycznym miejscem, w którym nie byłoby wystarczającej liczby uprawnionych obywateli do utworzenia ławy przysięgłych i wyciągnął wniosek, że nie może być żadnego procesu, a zatem żadnej kary nawet za poważne przestępstwa popełnione na tym obszarze. Później zdał sobie sprawę, że takie miejsce naprawdę istnieje: część Parku Narodowego Yellowstone położona w stanie Idaho. Przerażony swoim odkryciem Kalt skupił się na napisaniu pracy naukowej o tym obszarze, aby przekonać rząd do naprawienia luki. Praca, która nosi tytuł The Perfect Crime, została opublikowana w 2005 roku w „The Georgetown Law Journal”[6]. Kalt obawiał się, że przestępcy mogą ją przeczytać i popełnić przestępstwo w Strefie, zanim luka zostanie załatana[10].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Po odkryciu luki prawnej Kalt starał się, aby Kongres szybko ją zlikwidował[11]. Zasugerował prawodawcom ze stanu Wyoming, aby Strefa Śmierci została włączona do jurysdykcji federalnego sądu okręgowego dla okręgu Idaho, a nie okręgu Wyoming, co rozwiązałoby problem. Jednak Kongres zignorował sugestię Kalta. W 2007 roku autor C. J. Box napisał powieść zatytułowaną Free Fire, w której opisano Strefę, co w zamierzeniach miało zwiększyć świadomość rządu[12]. Powieść ta rzeczywiście zwróciła uwagę senatora Wyoming Mike’a Enziego na ten problem, lecz Enzi nie był w stanie przekonać Kongresu do dyskusji na ten temat[10]. Chociaż przypadki zaginięć osób w pobliżu Strefy przyciągnęły uwagę mediów, od czasu odkrycia Kalta nie popełniono żadnych odnotowanych przestępstw w Strefie Śmierci[13].

W grudniu 2005 roku kłusownik Michael Belderrain nielegalnie upolował łosia w części Parku Narodowego Yellowstone położonej w Montanie. Chociaż ta część parku ma wystarczająco dużo mieszkańców, aby utworzyć z nich ławę przysięgłych, mogą wystąpić trudności w zebraniu wiarygodnego i sprawiedliwego grona ze względu na liczne podróże lub niechęć członków tak małej populacji do tego typu służby publicznej. Sędzia federalny orzekł, że Belderrain może zostać osądzony w Sądzie Okręgowym Stanów Zjednoczonych dla Dystryktu Wyoming, pomimo problemu 6. poprawki. Belderrain zacytował pracę Kalta The Perfect Crime, aby udowodnić, że jego proces z ławą przysięgłych z innego stanu niż ten, w którym popełniono przestępstwo, jest nielegalny. Sąd oddalił ten argument[14]. Belderrain przyjął ugodę warunkową, zgodnie z którą nie będzie się odwoływał od kwestii w apelacji Strefy Śmierci do 10. Okręgu (wyższej instancji na tym obszarze), co czyni tę kwestię bezprzedmiotową, przynajmniej na razie[11].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Ednor Therriault: Myths and Legends of Yellowstone. Bowman & Littlefield, 2018. ISBN 978-1493032150. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  2. ↑ Bradley Zint: 'Population Zero,' debuting at film festival, explores the Zone of Death. Los Angeles Times, 22.04.2016. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  3. ↑ Murder in majestic Yellowstone. The Denver Post, 2.08.2007. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  4. ↑ Katie Gallagher: MSU Law Professor Discusses Yellowstone National Park's "Zone of Death". Michigan State University College of Law, 25.04.2007. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  5. ↑ Robin Andrews: A Legal Loophole Might Let You Get Away With Murder In Yellowstone. Forbes, 26.11.2017. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  6. ↑ a b c d e Brian C. Kalt. The Perfect Crime. „The Georgetown Law Journal”. 93 (2), s. 675, 2005. [dostęp 2024-08-14]. (ang.). 
  7. ↑ Konstytucja Stanów Zjednoczonych Ameryki. Andrzej Pułło (tłum. i wstęp). Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2002.
  8. ↑ Wolfe Kerry: Yellowstone's Zone of Death. Atlas Obscura. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  9. ↑ Wolfe Kerry: Sixth Amendment. Legal Information Institute. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  10. ↑ a b Inside Yellowstone's 'Zone of Death' Crimes Can't Be Prosecuted. HowStuffWorks. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  11. ↑ a b Brian C. Kalt. Tabloid Constitutionalism: How a Bill Doesn't Become a Law. „The Georgetown Law Journal”. 96 (6), s. 1971, 1975–78, 2008. [dostęp 2024-08-14]. (ang.). 
  12. ↑ C. J. Box: Free Fire. New York: G.P. Putnam's Sons. 2007. ISBN 978-0399154270. (ang.).
  13. ↑ Associated Press: After high-profile disappearances, lawmaker wants federal fix to Yellowstone's "zone of death" legal loophole. CBS News, 4.02.2022. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
  14. ↑ Tom Morton: Yellowstone 'no man's land' leaves jurisdiction question. Casper Star-Tribune, 12.03.2009. [dostęp 2024-08-14]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Strefa_Śmierci_(Yellowstone)&oldid=74728067”