Caresse Crosby: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
N |
d |
||
| (Nie pokazano 8 wersji utworzonych przez 6 użytkowników) | |||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox |
{{Biogram infobox |
||
|imię i nazwisko = Caresse Crosby |
|imię i nazwisko = Caresse Crosby |
||
|imię i nazwisko org = Mary Phelps Jacob |
|imię i nazwisko org = Mary Phelps Jacob |
||
|grafika = Caresse Crosby and her whippet.jpg |
|grafika = Caresse Crosby and her whippet.jpg |
||
|opis grafiki = |
|opis grafiki = Caresse Crosby, 1922 r. |
||
|alt grafiki = |
|alt grafiki = |
||
|data urodzenia = [[20 kwietnia]] [[1891]] |
|data urodzenia = [[20 kwietnia]] [[1891]] |
||
|miejsce urodzenia = |
|miejsce urodzenia = [[New Rochelle]] |
||
|data śmierci = [[24 stycznia]] [[1970]] |
|data śmierci = [[24 stycznia]] [[1970]] |
||
|miejsce śmierci = |
|miejsce śmierci = [[Rzym]] |
||
|zawód = mecenaska sztuki i wynalazczyni |
|zawód = mecenaska sztuki i wynalazczyni |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
||
|commons = |
|commons = Category:Caresse Crosby |
||
}} |
}} |
||
| ⚫ | '''Caresse Crosby''', wł. '''Mary Phelps Jacob''' (ur. [[20 kwietnia]] [[1891]] w [[New Rochelle]], zm. [[24 stycznia]] [[1970]] w [[Rzym]]ie) – [[Stany Zjednoczone|amerykańska]] wydawczyni, mecenaska sztuki, [[Liryka|poetka]] i [[Wynalazek|wynalazczyni]], posiadaczka patentu na [[Biustonosz|stanik]]. |
||
| ⚫ | |||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
Urodziła się 20 kwietnia 1891 r. jako Mary Phelps Jacob<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Francis Booth |tytuł = Caresse Crosby, Patron of the Literary Lost Generation |data = 2021-06-08 |data dostępu = 2024-09-20 |opublikowany = Literary Ladies Guide |url = https://www.literaryladiesguide.com/literary-musings/caresse-crosby-patron-of-the-literary-lost-generation/ |język = en |
Urodziła się 20 kwietnia 1891 r. w New Rochelle<ref name=":3" /> jako Mary Phelps Jacob<ref name=":0">{{Cytuj |autor = Francis Booth |tytuł = Caresse Crosby, Patron of the Literary Lost Generation |data = 2021-06-08 |data dostępu = 2024-09-20 |opublikowany = Literary Ladies Guide |url = https://www.literaryladiesguide.com/literary-musings/caresse-crosby-patron-of-the-literary-lost-generation/ |język = en}}</ref> w zamożnej rodzinie zamieszkałej na Manhattanie i w [[Watertown (Connecticut)|Watertown]]. Uczęszczała do szkoły pani Chapin w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], a potem do szkoły Rosemary Hall w [[Wallingford (Connecticut)|Wallingford]]<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Kate Kelly |tytuł = First Bra Patent 1913 |data = 2011-03-13 |data dostępu = 2024-09-20 |opublikowany = America Comes Alive |url = https://americacomesalive.com/caresse-crosby-born-mary-phelps-jacob-and-called-polly-1892-1970/ |język = en}}</ref>. Gdy w wieku 19 lat przygotowywała się na [[bal debiutantek]]<ref name=":1" />, zauważyła że pod przeźroczystą suknią<ref name=":3">{{Cytuj |tytuł = Mary Phelps Jacob (Caresse Crosby) |data dostępu = 2024-09-20 |opublikowany = phelpsfamilyhistory.com |url = https://www.phelpsfamilyhistory.com/bios/mary_phelps_jacob.asp}}</ref> widoczne są usztywnienia [[gorset]]u. Jako że dodatkowo gorset był bardzo ograniczający i wiele kobiet miało trudności z oddychaniem w nim<ref name=":1" />, zdecydowała się stworzyć wygodniejszą i mniej uciążliwą alternatywę. W tym celu wykorzystała dwie [[jedwab]]ne<ref name=":2" /> chusteczki do nosa<ref name=":3" /> i wraz ze służącą zszyła je razem za pomocą różowej wstążki i sznurka. Powstała w ten sposób bielizna była miękka i lekka, a także dopasowywała się do kształtu ciała użytkowniczki w znacznie bardziej wygodny sposób niż tradycyjne gorsety. Wkrótce jej wynalazek zyskał popularność wśród rodziny, przyjaciół, a nawet nieznajomych. Projekt Jacob był pierwszym biustonoszem, który cieszył się względnie szerokim użyciem. Dostrzegając potencjał swojego wynalazku''<ref name=":2">{{Cytuj |tytuł = Mary Phelps Jacob: Inventor of the Modern Brassiere |data dostępu = 2024-09-20 |opublikowany = women-inventors.com |url = http://www.women-inventors.com/Mary-Phelps-Jacob.asp}}</ref>'', 12 lutego 1914 r. złożyła wniosek patentowy na ten projekt<ref name=":1" />, a potem rozpoczęła sprzedaż<ref name=":2" />. Patent na „miękki biustonosz bez pleców” otrzymała oficjalnie 3 listopada 1914 r.<ref name=":3" /> Chociaż podobne elementy garderoby podtrzymujące piersi istniały już wcześniej, ona jako pierwsza opatentowała bieliznę o nazwie „brassiere”<ref name=":3" />. |
||
Wyszła za mąż za Richarda |
Wyszła za mąż za Richarda Peabody’ego i przeprowadziła się do [[Boston]]u, gdzie założyła przedsiębiorstwo Fashion Form Brassiere Company, które przez kilka lat produkowało biustonosze<ref name=":2" />. Jako że prowadzenie firmy nie szło jej zbyt dobrze<ref name=":3" />, sprzedała za 1500 dolarów swój patent na biustonosze przedsiębiorstwu Warner Brothers Company<ref name=":1" />, które przez następne 30 lat czerpało z niego zyski, sprzedając najpopularniejszy biustonosz w kraju. Po przystąpieniu do [[I wojna światowa|I wojny światowej]] rząd USA zaczął domagać się, by kobiety przestały kupować gorsety w celu oszczędzania metalu niezbędnego do prowadzenia walk i dopiero od tego momentu zaczęły być one masowo zastępowane w damskiej modzie przez pozbawione metalu biustonosze<ref name=":2" />. Spadek sprzedaży gorsetów w kraju uwolnił około 28 tys. ton metalu – wystarczająco dużo, by zbudować dwa [[pancernik]]i<ref name=":4">{{Cytuj |tytuł = Mary Jacob {{!}} Lemelson |data dostępu = 2024-09-20 |opublikowany = lemelson.mit.edu |url = https://lemelson.mit.edu/resources/mary-jacob}}</ref>. |
||
Po zakończeniu I wojny światowej jej małżeństwo rozpadło się<ref name=":2" />, gdyż doświadczenia Richarda |
Po zakończeniu I wojny światowej jej małżeństwo rozpadło się<ref name=":2" />, gdyż wojenne doświadczenia Richarda Peabody’ego były traumatyczne, w efekcie czego popadł w [[alkoholizm]]<ref name=":3" />. Wraz z Peabody’m mieli dwoje dzieci: syna Williama Jacoba i córkę Polly<ref name=":3" />. 9 września 1922 r.<ref name=":3" /> wyszła ponownie za mąż, za Harry’ego Crosby’ego, wykształconego na [[Uniwersytet Harvarda|Uniwersytecie Harvarda]] bratanka [[J.P. Morgan]]a<ref name=":0" />, również weterana I wojny światowej, który służył w [[Bitwa pod Verdun|II bitwie pod Verdun]] i w 1919 r. otrzymał francuski [[Krzyż Wojenny (Francja)|Krzyż Wojenny]]. Była od drugiego męża starsza o 6 lat. Para już dwa tygodnie po zawarciu znajomości rozpoczęła romans, który był obiektem powszechnych plotek w wyższych sferach Bostonu, gdyż była jeszcze wówczas mężatką<ref name=":3" />. |
||
Drugi mąż nie chciał pozostać w Stanach Zjednoczonych i już dwa dni po ślubie para przeniosła się do [[Paryż |
Drugi mąż nie chciał pozostać w Stanach Zjednoczonych i już dwa dni po ślubie para przeniosła się do [[Paryż]]a<ref name=":3" />. To właśnie Crosby zasugerował, aby przyjęła nowe imię, co miało podkreślić nowy etap w jej życiu. Wówczas zaczęła nazywać siebie Caresse<ref name=":1" />, a pod koniec 1924 r. mąż przekonał ją do formalnej zmiany imienia na Caresse<ref name=":3" />. Para zamieszkała w starym [[Młyn zbożowy|młynie]] koło zamku księcia de la Rochefoucauld<ref name=":0" /> na przedmieściach [[Ermenonville]], który nazwali ''Le Moulin du Soleil'' (pol. ''Młyn Słońca'')<ref name=":3" />. Małżonkowie zakupili młyn podczas wizyty w tymże zamku<ref name=":0" />. Młyn stał się miejscem przyjęć z artystami, w którym spotykali się z pisarzami, studiowali literaturę i zaczęli pisać oraz publikować własne prace. Jej mąż początkowo pracował dla swojego wuja w paryskim banku, ale wkrótce zmęczyło go życie zawodowe i pod koniec 1923 r. rzucił pracę. W latach 1922–1925 małżonkowie wiedli pełen przepychu styl życia finansowany ze sprzedaży [[Obligacja|obligacji]] i [[Akcja (finanse)|akcji]], których [[Dywidenda|dywidendy]] były wcześniej podstawą ich dochodów. Tworzyli tzw. ''otwarte małżeństwo'' i oboje mieli liczne romanse pozamałżeńskie''<ref name=":3" />''. |
||
Po opublikowaniu dwóch tomików własnej twórczości, z których nie byli technicznie zadowoleni, małżonkowie znaleźli drukarza, który do tamtej pory zajmował się głównie produkcją [[nekrolog]]ów. Para była bardzo zadowolona z wydania tomiku wierszy ''Red Skeletons'' i postanowiła założyć wydawnictwo, początkowo nazwane od ich czarnego charta, Narcisse Noir. W połowie 1928 r. nazwa wydawnictwa została zmieniona na Black Sun Press<ref name=":3" />. Małżeństwo stało się mecenasami sztuki, patronując artystom z tzw. [[Stracone pokolenie|straconego pokolenia]]. Publikowali wczesne prace niektórych wpływowych później pisarzy czy poetów, w tym [[Kay Boyle|Kay’a Boyle’a]], [[D.H. Lawrence|D.H. Lawrence’a]], [[Hart Crane|Harta Crane’a]], [[Ernest Hemingway|Ernesta Hemingwaya]], [[Henry Miller|Henry’ego Millera]] i [[Anaïs Nin]], [[James Joyce|Jamesa Joyce’a]]<ref name=":0" /> i [[Archibald MacLeish|Archibalda MacLeisha]]<ref name=":1" />. Black Sun Press słynęło z publikowania bogato oprawionych, typograficznie nienagannych książek. Tylko w 1929 r. opublikowali czternaście dzieł Jamesa Joyce’a, Ernesta Hemingwaya i [[Ezra Pound|Ezry Pounda]], a Caresse wydała własny tomik poezji – ''Crosses of Gold''<ref name=":3" />. |
|||
Po śmierci Harry'ego Crosby'ego, który 10 grudnia 1929 r. popełnił [[samobójstwo]], wcześniej zabijając swoją kochankę, kontynuowała swoją pracę<ref name=":0" />. Angażowała się również politycznie i społecznie, m.in. założyła organizację Women Against War<ref name=":4" />. |
|||
Podczas gdy Caresse miała zrównoważony charakter, jej mąż coraz bardziej obsesyjnie myślał o śmierci. W 1928 r. poznał Josephine Noyes Rotch, która go miała zainspirować do napisania zbioru wierszy ''Transit of Venus''. Szybko nawiązał z nią romans, którego nie przerwał jej ślub<ref name=":3" />. Para zginęła 10 grudnia 1929 r. – Harry Crosby popełnił [[samobójstwo]], wcześniej zabijając swoją kochankę<ref name=":0" />. Po śmierci męża Caresse kontynuowała pracę<ref name=":4" /> pisarską i wydawniczą w Black Sun. Założyła również firmę księgarską Crosby Continental Editions<ref name=":3" />. |
|||
Wraz z pierwszym mężem mieli dwoje dzieci: syna Williama Jacoba i córkę Polly<ref name=":3" />. |
|||
W 1937 r. poślubiła młodszego od niej o dwadzieścia lat piłkarza Selberta Younga oraz kupiła i odnowiła zrujnowany dom w Bowling Green w stanie Wirginia, a później kupiła także zamek na północ od Rzymu oraz schroniska górskie na Cyprze i w Delfach. Otworzyła galerię sztuki w Waszyngtonie i założyła ''Portfolio'', magazyn o sztuce i literaturze<ref name=":3" />. Była również aktywna politycznie i założyła organizację Women Against War<ref name=":4" />. W 1950 r. rozwiodła się z Youngiem i przeprowadziła się do Rocca Sinibalda we Włoszech, gdzie planowała stworzyć kolonię artystów. W 1953 r. opublikowała autobiografię zatytułowaną ''The Passionate Years''<ref name=":3" />. |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
== Przypisy == |
== Przypisy == |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
{{SORTUJ:Crosby, Caresse}} |
{{SORTUJ:Crosby, Caresse}} |
||
[[Kategoria:Amerykańscy mecenasi sztuki]] |
[[Kategoria:Amerykańscy mecenasi sztuki]] |
||
Aktualna wersja na dzień 21:50, 22 paź 2024
 Caresse Crosby, 1922 r. | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Zawód, zajęcie |
mecenaska sztuki i wynalazczyni |
Caresse Crosby, wł. Mary Phelps Jacob (ur. 20 kwietnia 1891 w New Rochelle, zm. 24 stycznia 1970 w Rzymie) – amerykańska wydawczyni, mecenaska sztuki, poetka i wynalazczyni, posiadaczka patentu na stanik.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodziła się 20 kwietnia 1891 r. w New Rochelle[1] jako Mary Phelps Jacob[2] w zamożnej rodzinie zamieszkałej na Manhattanie i w Watertown. Uczęszczała do szkoły pani Chapin w Nowym Jorku, a potem do szkoły Rosemary Hall w Wallingford[3]. Gdy w wieku 19 lat przygotowywała się na bal debiutantek[3], zauważyła że pod przeźroczystą suknią[1] widoczne są usztywnienia gorsetu. Jako że dodatkowo gorset był bardzo ograniczający i wiele kobiet miało trudności z oddychaniem w nim[3], zdecydowała się stworzyć wygodniejszą i mniej uciążliwą alternatywę. W tym celu wykorzystała dwie jedwabne[4] chusteczki do nosa[1] i wraz ze służącą zszyła je razem za pomocą różowej wstążki i sznurka. Powstała w ten sposób bielizna była miękka i lekka, a także dopasowywała się do kształtu ciała użytkowniczki w znacznie bardziej wygodny sposób niż tradycyjne gorsety. Wkrótce jej wynalazek zyskał popularność wśród rodziny, przyjaciół, a nawet nieznajomych. Projekt Jacob był pierwszym biustonoszem, który cieszył się względnie szerokim użyciem. Dostrzegając potencjał swojego wynalazku[4], 12 lutego 1914 r. złożyła wniosek patentowy na ten projekt[3], a potem rozpoczęła sprzedaż[4]. Patent na „miękki biustonosz bez pleców” otrzymała oficjalnie 3 listopada 1914 r.[1] Chociaż podobne elementy garderoby podtrzymujące piersi istniały już wcześniej, ona jako pierwsza opatentowała bieliznę o nazwie „brassiere”[1].
Wyszła za mąż za Richarda Peabody’ego i przeprowadziła się do Bostonu, gdzie założyła przedsiębiorstwo Fashion Form Brassiere Company, które przez kilka lat produkowało biustonosze[4]. Jako że prowadzenie firmy nie szło jej zbyt dobrze[1], sprzedała za 1500 dolarów swój patent na biustonosze przedsiębiorstwu Warner Brothers Company[3], które przez następne 30 lat czerpało z niego zyski, sprzedając najpopularniejszy biustonosz w kraju. Po przystąpieniu do I wojny światowej rząd USA zaczął domagać się, by kobiety przestały kupować gorsety w celu oszczędzania metalu niezbędnego do prowadzenia walk i dopiero od tego momentu zaczęły być one masowo zastępowane w damskiej modzie przez pozbawione metalu biustonosze[4]. Spadek sprzedaży gorsetów w kraju uwolnił około 28 tys. ton metalu – wystarczająco dużo, by zbudować dwa pancerniki[5].
Po zakończeniu I wojny światowej jej małżeństwo rozpadło się[4], gdyż wojenne doświadczenia Richarda Peabody’ego były traumatyczne, w efekcie czego popadł w alkoholizm[1]. Wraz z Peabody’m mieli dwoje dzieci: syna Williama Jacoba i córkę Polly[1]. 9 września 1922 r.[1] wyszła ponownie za mąż, za Harry’ego Crosby’ego, wykształconego na Uniwersytecie Harvarda bratanka J.P. Morgana[2], również weterana I wojny światowej, który służył w II bitwie pod Verdun i w 1919 r. otrzymał francuski Krzyż Wojenny. Była od drugiego męża starsza o 6 lat. Para już dwa tygodnie po zawarciu znajomości rozpoczęła romans, który był obiektem powszechnych plotek w wyższych sferach Bostonu, gdyż była jeszcze wówczas mężatką[1].
Drugi mąż nie chciał pozostać w Stanach Zjednoczonych i już dwa dni po ślubie para przeniosła się do Paryża[1]. To właśnie Crosby zasugerował, aby przyjęła nowe imię, co miało podkreślić nowy etap w jej życiu. Wówczas zaczęła nazywać siebie Caresse[3], a pod koniec 1924 r. mąż przekonał ją do formalnej zmiany imienia na Caresse[1]. Para zamieszkała w starym młynie koło zamku księcia de la Rochefoucauld[2] na przedmieściach Ermenonville, który nazwali Le Moulin du Soleil (pol. Młyn Słońca)[1]. Małżonkowie zakupili młyn podczas wizyty w tymże zamku[2]. Młyn stał się miejscem przyjęć z artystami, w którym spotykali się z pisarzami, studiowali literaturę i zaczęli pisać oraz publikować własne prace. Jej mąż początkowo pracował dla swojego wuja w paryskim banku, ale wkrótce zmęczyło go życie zawodowe i pod koniec 1923 r. rzucił pracę. W latach 1922–1925 małżonkowie wiedli pełen przepychu styl życia finansowany ze sprzedaży obligacji i akcji, których dywidendy były wcześniej podstawą ich dochodów. Tworzyli tzw. otwarte małżeństwo i oboje mieli liczne romanse pozamałżeńskie[1].
Po opublikowaniu dwóch tomików własnej twórczości, z których nie byli technicznie zadowoleni, małżonkowie znaleźli drukarza, który do tamtej pory zajmował się głównie produkcją nekrologów. Para była bardzo zadowolona z wydania tomiku wierszy Red Skeletons i postanowiła założyć wydawnictwo, początkowo nazwane od ich czarnego charta, Narcisse Noir. W połowie 1928 r. nazwa wydawnictwa została zmieniona na Black Sun Press[1]. Małżeństwo stało się mecenasami sztuki, patronując artystom z tzw. straconego pokolenia. Publikowali wczesne prace niektórych wpływowych później pisarzy czy poetów, w tym Kay’a Boyle’a, D.H. Lawrence’a, Harta Crane’a, Ernesta Hemingwaya, Henry’ego Millera i Anaïs Nin, Jamesa Joyce’a[2] i Archibalda MacLeisha[3]. Black Sun Press słynęło z publikowania bogato oprawionych, typograficznie nienagannych książek. Tylko w 1929 r. opublikowali czternaście dzieł Jamesa Joyce’a, Ernesta Hemingwaya i Ezry Pounda, a Caresse wydała własny tomik poezji – Crosses of Gold[1].
Podczas gdy Caresse miała zrównoważony charakter, jej mąż coraz bardziej obsesyjnie myślał o śmierci. W 1928 r. poznał Josephine Noyes Rotch, która go miała zainspirować do napisania zbioru wierszy Transit of Venus. Szybko nawiązał z nią romans, którego nie przerwał jej ślub[1]. Para zginęła 10 grudnia 1929 r. – Harry Crosby popełnił samobójstwo, wcześniej zabijając swoją kochankę[2]. Po śmierci męża Caresse kontynuowała pracę[5] pisarską i wydawniczą w Black Sun. Założyła również firmę księgarską Crosby Continental Editions[1].
W 1937 r. poślubiła młodszego od niej o dwadzieścia lat piłkarza Selberta Younga oraz kupiła i odnowiła zrujnowany dom w Bowling Green w stanie Wirginia, a później kupiła także zamek na północ od Rzymu oraz schroniska górskie na Cyprze i w Delfach. Otworzyła galerię sztuki w Waszyngtonie i założyła Portfolio, magazyn o sztuce i literaturze[1]. Była również aktywna politycznie i założyła organizację Women Against War[5]. W 1950 r. rozwiodła się z Youngiem i przeprowadziła się do Rocca Sinibalda we Włoszech, gdzie planowała stworzyć kolonię artystów. W 1953 r. opublikowała autobiografię zatytułowaną The Passionate Years[1].
Zmarła 24 stycznia 1970 r.[2] w Rzymie[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Mary Phelps Jacob (Caresse Crosby) [online], phelpsfamilyhistory.com [dostęp 2024-09-20].
- ↑ a b c d e f g Francis Booth, Caresse Crosby, Patron of the Literary Lost Generation [online], Literary Ladies Guide, 8 czerwca 2021 [dostęp 2024-09-20] (ang.).
- ↑ a b c d e f g Kate Kelly, First Bra Patent 1913 [online], America Comes Alive, 13 marca 2011 [dostęp 2024-09-20] (ang.).
- ↑ a b c d e f Mary Phelps Jacob: Inventor of the Modern Brassiere [online], women-inventors.com [dostęp 2024-09-20].
- ↑ a b c Mary Jacob | Lemelson [online], lemelson.mit.edu [dostęp 2024-09-20].