Nowa Fantastyka: Różnice pomiędzy wersjami

Nowa Fantastyka
Częstotliwość	miesięcznik
Państwo	Polska
Wydawca	Prószyński Media
Tematyka	literatura
Pierwszy numer	1982
Redaktor naczelny	Jerzy Rzymowski
Średni nakład	36 tys. egz.
Format	A4
Liczba stron	84
ISSN	0867-132X
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 14:14, 23 lis 2024

Adam Hollanek, pierwszy redaktor naczelny miesięcznika „Fantastyka” (1997)

Nowa Fantastyka, do 1990 Fantastyka – polski miesięcznik literacki, pierwsze w Polsce czasopismo poświęcone szeroko rozumianej fantastyce, w szczególności literaturze science fiction i fantasy. Ukazuje się od 1982.

W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. Andrzej Sapkowski, Jacek Dukaj, Feliks W. Kres czy Marek S. Huberath^[1].

Charakterystyka

W miesięczniku publikowane są utwory – powieści i krótsze formy polskich oraz zagranicznych autorów fantastyki, recenzje filmów oraz książek fantastycznych, a także artykuły o tematyce popularnonaukowej i felietony. W przeszłości na łamach NF pojawiały się również komiksy, a także informacje na temat konwentów i ważniejszych wydarzeń w fandomie.

Pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma był Adam Hollanek, po zmianie wydawcy funkcję tę objął Lech Jęczmyk, potem długo sprawował ją Maciej Parowski, obecnie piastuje ją Jerzy Rzymowski. Wydawcą jest Prószyński Media.

Historia

Polska Rzeczpospolita Ludowa

Andrzej Wójcik wspomina, że na pomysł utworzenia czasopisma w drugiej połowie lat 70. XX wieku wpadł działacz Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction Andrzej Pruszyński^[2]. Po latach starań, w których niebagatelne okazało się poparcie działaczy PZPR, Hieronima Kubiaka i Karola Rodka (ojca działacza fandomu Jacka Rodka), grupa aktywistów w maju 1982 uzyskała zgodę na uruchomienie czasopisma^[2]. Miesięcznik założyła grupa entuzjastów sci-fi: Andrzej Krzepkowski, Jacek Rodek i Andrzej Wójcik^[3]. W pierwszym zespole redakcyjnym znaleźli się także m.in. Maciej Parowski, Tadeusz Markowski, Krzysztof Szolginia, Wiktor Malski. Władze nie zgodziły się, by redaktorem naczelnym został Krzysztof Boruń, więc mianowano nim ówczesnego dziennikarza „Trybuny Ludu” Adama Hollanka^[2]. Rafał Ziemkiewicz wspomina, że Hollanek był „buforem pomiędzy zbuntowaną literaturą a partyjnymi nadzorcami” i że „wywiązał się z niej znakomicie, zapewniając redakcji i autorom, jak na ten czas, maksimum swobody”^[4].

„Fantastyka” była pierwszym czasopismem w Polsce poświęconym wyłącznie fantastyce. Pierwszy numer miesięcznika ukazał się w październiku 1982. Pismo wydawała Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”, koncern prasowy należący do PZPR^[5]. Czasopismo od początku uzyskało ogromną popularność. Średnio kioski otrzymywały 2–3 egzemplarze pisma, które kupowano jeszcze w dniu dostawy. Pod koniec lat 80. „Fantastyka”, mimo dużych nakładów, miała duże problemy z regularnym trafianiem do kiosków.

III Rzeczpospolita

W lipcu 1990 zmienił się wydawca, a pismo przyjęło nazwę „Nowa Fantastyka”. W tym czasie nastąpiły również znaczące zmiany w wyglądzie czasopisma – zwiększono liczbę stron, zmieniono format, rozbudowany został dział publicystyczny.

W połowie 2003 zwiększono liczbę kolorowych stron.

„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na polskim rynku. Średni nakład w 2015 to 15 tys. egzemplarzy^[6]. W czasach swej największej świetności – w latach 80. – nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w 1996 wynosił 76 tys.^[7], a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych ZKDP za 2004).

Od 2014 do 2016 „Nowa Fantastyka” dostępna była w wersji elektronicznej. Jako powód rezygnacji z e-wydania podano jego nieopłacalność^[8]^[9].

Od 2014 redakcja przyznaje swoje nagrody dla utworów literackich i komiksów^[10].

Redaktorzy naczelni

Fantastyka (1982–1990)

Adam Hollanek (1982–1990)

Nowa Fantastyka (od 1990)

Lech Jęczmyk (1990–1992)
Maciej Parowski (1992–2003)
Arkadiusz Nakoniecznik (2003–2005)
Maciej Makowski (2005–2006)
Paweł Matuszek (2006–2009)
Kamil Śmiałkowski (pełniący obowiązki, 2009–2010)
Jakub Winiarski (2010–2013)
Jerzy Rzymowski (od 2013)

Felietoniści

obecnie

Maciej Bachorski
Krystyna de Binzer
Łukasz Czarnecki
Paweł Deptuch
Agnieszka Haska
Andrzej Kaczmarczyk
Rafał Kosik
Joanna Kułakowska
Paweł Laudański
Waldemar Miaśkiewicz
Łukasz Orbitowski
Przemysław Pieniążek
Radosław Pisula
Aleksandra Radziejewska
Jerzy Stachowicz
Marek Starosta
Rafał Śliwiak
Witold Vargas
Peter Watts
Łukasz M. Wiśniewski
Tymoteusz Wronka

w przeszłości także

Komiksy

Na łamach pisma debiutowało wielu polskich twórców komiksowych, a premierę miały znane serie takie, jak Funky Koval. Najdłużej ukazującą się regularnie serią jest Lil i Put, który od roku 2017 jest stałym elementem magazynu.^[11]

Osobny artykuł: Lista komiksów publikowanych w „Fantastyce” i „Nowej Fantastyce”.

Pochodne czasopisma

Oprócz samej „Fantastyki” w różnych okresach powstały:

Mała Fantastyka – kwartalnik dla dzieci, wydawany w latach 1987–1990
Komiks – Fantastyka – wydawany w latach 80., na początku lat 90. przekształcony w czasopismo „Komiks”
Fantastyka – wydanie specjalne – kwartalnik zawierający jedynie teksty literackie, w tym powieści, wydawany w latach 2003–2019
Czas Fantastyki – kwartalnik poświęcony publicystyce na temat fantastyki, wydawany w latach 2004–2015, dostępny jedynie w prenumeracie i w sieci Empik.

Gloria Artis

29 października 2007, z okazji 25-lecia pisma, minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski uhonorował czasopismo srebrnym medalem „Gloria Artis”^[12]. Uhonorowani zostali również współpracownicy „Nowej Fantastyki”:

Medal srebrny

Medal brązowy

Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”

Przypisy

↑ Sylwetka Marka S. Huberatha w portalu culture.pl.
↑ ^a ^b ^c Andrzej Wójcik, Marek Żelkowski. Kierowałem się zamiłowaniem do fantastyki [Z Andrzejem Wójcikiem rozmawia Marek Żelkowski]. „Czas Fantastyki”. 4(44), s. 41-45, 2015. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 1733-635X.
↑ Michael Verfasser.M.V. Ashley Michael Verfasser.M.V., The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990, ISBN 978-1-78138-440-4, OCLC 1011407519 [dostęp 2019-12-05] .
↑ RafałR. Ziemkiewicz RafałR., Pies musi wystrzelić, Świat Książki, 2009 .
↑ Zatwierdzenie planu zagospodarowania majątku Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa-Książka-Ruch" w likwidacji oraz dysponowanie składnikami majątku tej Spółdzielni. prawo.pl, 1991. [dostęp 2022-07-10].
↑ Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców). [dostęp 2017-10-09]. (pol.).
↑ Rzeczpospolita.
↑ Nowa Fantastyka w formatach epub i mobi [online], fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31] .
↑ Wersja czytnikowa NF i FWS [online], fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31] .
↑ Urszula Garncarz: Nagrody Nowej Fantastyki – wyniki. coprzeczytac.pl, 2021-05-27. [dostęp 2022-07-10].
↑ Nowa Fantastyka 03/24, artykuł "Najlepszym lekarstwem jest humor", Waldemar Miaśkiewicz.
↑ Medale „Gloria Artis” i odznaczenia „Zasłużony dla kultury polskiej” dla twórców związanych z pismem „Fantastyka” 30.10.07.

Linki zewnętrzne

[1] Sylwetka Marka S. Huberatha w portalu culture.pl.

[czas-2] Andrzej Wójcik, Marek Żelkowski. Kierowałem się zamiłowaniem do fantastyki [Z Andrzejem Wójcikiem rozmawia Marek Żelkowski]. „Czas Fantastyki”. 4(44), s. 41-45, 2015. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 1733-635X.

[3] Michael Verfasser.M.V. Ashley Michael Verfasser.M.V., The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990, ISBN 978-1-78138-440-4, OCLC 1011407519 [dostęp 2019-12-05] .

[4] RafałR. Ziemkiewicz RafałR., Pies musi wystrzelić, Świat Książki, 2009 .

[5] Zatwierdzenie planu zagospodarowania majątku Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa-Książka-Ruch" w likwidacji oraz dysponowanie składnikami majątku tej Spółdzielni. prawo.pl, 1991. [dostęp 2022-07-10].

[NFRek-6] Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców). [dostęp 2017-10-09]. (pol.).

[7] Rzeczpospolita.

[8] Nowa Fantastyka w formatach epub i mobi [online], fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31] .

[9] Wersja czytnikowa NF i FWS [online], fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31] .

[10] Urszula Garncarz: Nagrody Nowej Fantastyki – wyniki. coprzeczytac.pl, 2021-05-27. [dostęp 2022-07-10].

[11] Nowa Fantastyka 03/24, artykuł "Najlepszym lekarstwem jest humor", Waldemar Miaśkiewicz.

[12] Medale „Gloria Artis” i odznaczenia „Zasłużony dla kultury polskiej” dla twórców związanych z pismem „Fantastyka” 30.10.07.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

@@ Linia 26: / Linia 26: @@
  |OCLC                  =
  |DOI                   =
- |odznaczenia           =
+ |odznaczenia           = {{order|GA|S}}
  |commons               = Category:Fantastyka (magazine)
  |wikiźródła            =
@@ Linia 37: / Linia 37: @@
 '''Nowa Fantastyka''', do 1990 '''Fantastyka''' – polski [[czasopismo literackie|miesięcznik literacki]], pierwsze w Polsce czasopismo poświęcone szeroko rozumianej [[fantastyka|fantastyce]], w szczególności literaturze [[Fantastyka naukowa|science fiction]] i [[fantasy]]. Ukazuje się od 1982.
-W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. [[Andrzej Sapkowski]], [[Jacek Dukaj]] czy [[Marek S. Huberath]]<ref>[http://culture.pl/pl/tworca/marek-s-huberath Sylwetka Marka S. Huberatha] w portalu culture.pl.</ref>.
+W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. [[Andrzej Sapkowski]], [[Jacek Dukaj]],  Feliks W. Kres czy  [[Marek S. Huberath]]<ref>[http://culture.pl/pl/tworca/marek-s-huberath Sylwetka Marka S. Huberatha] w portalu culture.pl.</ref>.
 == Charakterystyka ==
@@ Linia 46: / Linia 46: @@
 == Historia ==
 === Polska Rzeczpospolita Ludowa ===
-[[Andrzej Wójcik (pisarz)|Andrzej Wójcik]] wspomina, że na pomysł utworzenia czasopisma w drugiej połowie lat 70. XX wieku wpadł działacz [[Ogólnopolski Klub Miłośników Fantastyki i Science Fiction|Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction]] [[Andrzej Pruszyński (fandom)|Andrzej Pruszyński]]<ref name="czas">{{Cytuj pismo|autor link=Andrzej Wójcik (pisarz)|nazwisko=Wójcik|imię=Andrzej|tytuł=Kierowałem się zamiłowaniem do fantastyki [Z Andrzejem Wójcikiem rozmawia Marek Żelkowski]|url=|czasopismo=Czas Fantastyki|adres czasopisma=|wolumin=4(44)|strony=41-45|rok=2015|odpowiedzialność=|wydawca=Prószyński Media|miejsce=Warszawa|imię2=Marek|nazwisko2=Żelkowski|autor link2=Marek Żelkowski|issn=1733-635X|data dostępu=2024-05-13}}</ref>. Po latach starań, w których niebagatelne okazało się poparcie działaczy [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]], [[Hieronim Kubiak|Hieronima Kubiaka]] i [[Karol Rodek|Karola Rodka]] (ojca działacza fandomu [[Jacek Rodek|Jacka Rodka]]), grupa aktywistów w maju 1982 uzyskała zgodę na uruchomienie czasopisma<ref name="czas" />. Miesięcznik założyła grupa entuzjastów sci-fi: [[Andrzej Krzepkowski]], Jacek Rodek i Andrzej Wójcik<ref>{{Cytuj |autor = Ashley, Michael Verfasser. |tytuł = The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990 |data dostępu = 2019-12-05 |isbn = 978-1-78138-440-4 |oclc = 1011407519}}</ref>. W pierwszym zespole redakcyjnym znaleźli się także m.in. Maciej Parowski, [[Tadeusz Markowski (pisarz)|Tadeusz Markowski]], [[Krzysztof Szolginia]], [[Wiktor Malski]]. Władze nie zgodziły się, by redaktorem naczelnym został [[Krzysztof Boruń]], więc mianowano nim ówczesnego dziennikarza „[[Trybuna Ludu|Trybuny Ludu]]” [[Adam Hollanek|Adama Hollanka]]<ref name="czas" />. [[Rafał Ziemkiewicz]] wspomina, że Hollanek był „buforem pomiędzy zbuntowaną literaturą a partyjnymi nadzorcami” i, że „wywiązał się z niej znakomicie, zapewniając redakcji i autorom, jak na ten czas, maksimum swobody”<ref>{{Cytuj |autor = [[Rafał Ziemkiewicz]] w: Adam Hollanek |tytuł = Pies musi wystrzelić |data = 2009 |wydawca = [[Świat Książki]]}}</ref>.
+[[Andrzej Wójcik (pisarz)|Andrzej Wójcik]] wspomina, że na pomysł utworzenia czasopisma w drugiej połowie lat 70. XX wieku wpadł działacz [[Ogólnopolski Klub Miłośników Fantastyki i Science Fiction|Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction]] [[Andrzej Pruszyński (fandom)|Andrzej Pruszyński]]<ref name="czas">{{Cytuj pismo|autor link=Andrzej Wójcik (pisarz)|nazwisko=Wójcik|imię=Andrzej|tytuł=Kierowałem się zamiłowaniem do fantastyki [Z Andrzejem Wójcikiem rozmawia Marek Żelkowski]|url=|czasopismo=Czas Fantastyki|adres czasopisma=|wolumin=4(44)|strony=41-45|rok=2015|odpowiedzialność=|wydawca=Prószyński Media|miejsce=Warszawa|imię2=Marek|nazwisko2=Żelkowski|autor link2=Marek Żelkowski|issn=1733-635X|data dostępu=2024-05-13}}</ref>. Po latach starań, w których niebagatelne okazało się poparcie działaczy [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]], [[Hieronim Kubiak|Hieronima Kubiaka]] i [[Karol Rodek|Karola Rodka]] (ojca działacza fandomu [[Jacek Rodek|Jacka Rodka]]), grupa aktywistów w maju 1982 uzyskała zgodę na uruchomienie czasopisma<ref name="czas" />. Miesięcznik założyła grupa entuzjastów sci-fi: [[Andrzej Krzepkowski]], Jacek Rodek i Andrzej Wójcik<ref>{{Cytuj |autor = Ashley, Michael Verfasser. |tytuł = The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990 |data dostępu = 2019-12-05 |isbn = 978-1-78138-440-4 |oclc = 1011407519}}</ref>. W pierwszym zespole redakcyjnym znaleźli się także m.in. Maciej Parowski, [[Tadeusz Markowski (pisarz)|Tadeusz Markowski]], [[Krzysztof Szolginia]], [[Wiktor Malski]]. Władze nie zgodziły się, by redaktorem naczelnym został [[Krzysztof Boruń]], więc mianowano nim ówczesnego dziennikarza „[[Trybuna Ludu|Trybuny Ludu]]” [[Adam Hollanek|Adama Hollanka]]<ref name="czas" />. [[Rafał Ziemkiewicz]] wspomina, że Hollanek był „buforem pomiędzy zbuntowaną literaturą a partyjnymi nadzorcami” i że „wywiązał się z niej znakomicie, zapewniając redakcji i autorom, jak na ten czas, maksimum swobody”<ref>{{Cytuj |autor = [[Rafał Ziemkiewicz]] w: Adam Hollanek |tytuł = Pies musi wystrzelić |data = 2009 |wydawca = [[Świat Książki]]}}</ref>.
 „Fantastyka” była pierwszym czasopismem w Polsce poświęconym wyłącznie fantastyce. Pierwszy numer miesięcznika ukazał się w październiku 1982. Pismo wydawała [[Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”]], koncern prasowy należący do [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.prawo.pl/akty/m-p-1991-3-13,16823099.html | tytuł = Zatwierdzenie planu zagospodarowania majątku Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa-Książka-Ruch" w likwidacji oraz dysponowanie składnikami majątku tej Spółdzielni | autor = | opublikowany = prawo.pl | data = 1991 | język = | data dostępu = 2022-07-10}}</ref>. Czasopismo od początku uzyskało ogromną popularność. Średnio [[Kiosk (architektura)|kioski]] otrzymywały 2–3 egzemplarze pisma, które kupowano jeszcze w dniu dostawy. Pod koniec lat 80. „Fantastyka”, mimo dużych nakładów, miała duże problemy z regularnym trafianiem do kiosków.
@@ Linia 55: / Linia 55: @@
 W połowie 2003 zwiększono liczbę kolorowych stron.
-„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na polskim rynku. Średni nakład w 2015 to 15 tys. egzemplarzy<ref name=NFRek>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20150420143010/http://www.fantastyka.pl/media/nowafantastyka_2015.pdf |tytuł = Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców) |język = pl |data dostępu = 2017-10-09}}</ref>. W czasach swej największej świetności – w latach 80. nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w 1996 wynosił 76 tys.<ref>[http://archiwum.rp.pl/artykul/117484-Sukcesy-polskiej-fantastyki.html Rzeczpospolita].</ref>, a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych [[Związek Kontroli Dystrybucji Prasy|ZKDP]] za 2004).
+„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na polskim rynku. Średni nakład w 2015 to 15 tys. egzemplarzy<ref name=NFRek>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20150420143010/http://www.fantastyka.pl/media/nowafantastyka_2015.pdf |tytuł = Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców) |język = pl |data dostępu = 2017-10-09}}</ref>. W czasach swej największej świetności – w latach 80. – nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w 1996 wynosił 76 tys.<ref>[http://archiwum.rp.pl/artykul/117484-Sukcesy-polskiej-fantastyki.html Rzeczpospolita].</ref>, a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych [[Związek Kontroli Dystrybucji Prasy|ZKDP]] za 2004).
 Od 2014 do 2016 „Nowa Fantastyka” dostępna była [[E-book|w wersji elektronicznej]]. Jako powód rezygnacji z e-wydania podano jego nieopłacalność<ref>{{Cytuj |tytuł = Nowa Fantastyka w formatach epub i mobi |data dostępu = 2016-08-31 |opublikowany = fantastyka.pl |url = http://www.fantastyka.pl/hydepark/pokaz/12241}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Wersja czytnikowa NF i FWS |data dostępu = 2016-08-31 |opublikowany = fantastyka.pl |url = http://www.fantastyka.pl/hydepark/pokaz/16449}}</ref>.
@@ Linia 176: / Linia 176: @@
 [[Kategoria:Czasopisma w języku polskim]]
 [[Kategoria:Czasopisma wydawane od 1982]]
-[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”| ]]
+[[Kategoria:Organizacje odznaczone Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]
 [[Kategoria:Miesięczniki w Polsce]]
 [[Kategoria:Polskie czasopisma literackie]]

Fantastyka	1982–1990: Adam Hollanek
Nowa Fantastyka	1990–1992: Lech Jęczmyk 1992–2003: Maciej Parowski 2003–2005: Arkadiusz Nakoniecznik 2005–2006: Maciej Makowski 2006–2009: Paweł Matuszek 2009–2010: Kamil Śmiałkowski (p.o.) 2010–2013: Jakub Winiarski od 2013: Jerzy Rzymowski