Przejdź do zawartości

Wikipedia:Zalecenia edycyjne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: {{nawigacja}} poprawiam na {{Wikipedia:Pięć filarów/nawigacja}}
 
(Nie pokazano 30 wersji utworzonych przez 6 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{skrót|[[WP:ZE]]}}
{{Skrót|[[WP:ZE]]}}
{{Pomoc:Nawigacja metastron
{| class="messagebox" style="background-color:#f9f9f9; padding:10px;"
| n2 = 5
|-
| zakładka = edytowanie
| [[Plik:Gtk-ok.svg|35px]]
| link2 1= Wikipedia:Zasady
||
| nazwa2 1= Zasady
'''Zalecenia są zbiorem rozwiązań problemów i niejasności, pojawiających się przy pracy nad artykułami.''' Ich celem jest zapewnienie poprawności i jednolitości tekstu artykułów.
| link2 2 = Wikipedia:Współpraca

| nazwa2 2 = Współpraca
Najstarsze zalecenia zostały wypracowane w [[Wikipedia:Zalecenia edycyjne (wersja robocza)|ogólnej dyskusji]].
| link2 3= Wikipedia:Społeczność wikipedystów

| nazwa2 3= Społeczność
Prosimy wszystkich wikipedystów o przestrzeganie podanych tu zaleceń. Każde zalecenie z ważnych i dobrze umotywowanych względów może zostać zawieszone, poddane pod ponowną dyskusję i ewentualnie zmienione.
| link2 4 = Wikipedia:Szablony
|}
| nazwa2 4 = Szablony
{{Nawigacja|zalecenia}}
| link2 5 = Pomoc:Spis treści

| nazwa2 5 = Pomoc
== Tworzenie nowych haseł ==
| zakładka2 = Wikipedia:Zasady
{{osobny artykuł|Pomoc:Tworzenie nowych haseł}}
}}

{{ombox|grafika={{ikona|zasady|30}}|tekst='''Strona podaje zbiór rozwiązań problemów i niejasności pojawiających się przy pracy nad artykułami.''' Celem zaleceń edycyjnych jest zapewnienie poprawności i jednolitości tekstu artykułów.<br />Na tej stronie zostały przedstawione tylko nieliczne zalecenia. Większość jest umieszczona w osobnych stronach (linki podano w nawigacji po prawej).<br /><small>Prosimy wszystkich wikipedystów o przestrzeganie zaleceń. Każde zalecenie z ważnych i dobrze umotywowanych względów może zostać zawieszone, poddane pod ponowną dyskusję i ewentualnie zmienione.</small>}}
=== Wybieranie tematu ===
{{Wikipedia:Pięć filarów/nawigacja|zalecenia}}
Decyzja o stworzeniu strony na pewien konkretny temat powinna z jednej strony być odpowiedzialna i przemyślana, jednak z drugiej strony '''nie ma definitywnych zakazów''' tworzenia strony na temat, który '''Ty''' uważasz za ważny.<br />

Wiele tematów artykułów będzie się dokładnie pokrywać z tematami, które znajdujemy w „normalnej” – papierowej encyklopedii.<br />

Plusami Wikipedii jest to, że:
* mogą to być tematy zbliżone bardziej do eseju lub opracowania na pewien skonkretyzowany temat niż krótkie i suche hasła encyklopedyczne
* tematem mogą być aktualne „gorące” tematy – takie jak [[Usama ibn Ladin|Osama bin Laden]] czy [[talibowie]]

=== Tworzenie nazw haseł (stron) ===
* Używamy '''liczby pojedynczej''', liczba mnoga będzie pojawiać się rzadko, tylko w uzasadnionych przypadkach, np. [[metale ciężkie]] trudno by umieścić pod hasłem „metal ciężki”, z kolei [[dobra]] i [[dobro]] znaczą zupełnie coś innego.
* Noty biograficzne umieszczamy w formacie „Imię Nazwisko”. Nie stosujemy w nazwie strony drugiego imienia, chyba że to niezbędne – np. [[George W. Bush]]. To nie papierowa encyklopedia, stosujemy format „imię nazwisko”.<br />
*: Można stosować formę „Nazwisko, Imię (Imiona)”, ale powinno to być przekierowanie na stronę podstawową.<br />Formę podstawową „Pseudonim” stosuje się, jeżeli jest on częściej używany niż właściwe imię i nazwisko (patrz [[Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą/Pseudonimy|decyzja w tej sprawie]]).
* Nazwy stron powinny być jak najprostsze, precyzyjnie określające temat artykułu.<br />
*: Zazwyczaj będą one podobne do haseł, jakie można spotkać w każdej papierowej lub innej sieciowej encyklopedii.<br />W odróżnieniu od „normalnej encyklopedii” mogą pojawiać się szersze hasła, np. [[Film polski]] lub [[Historia medycyny]]. Tego typu hasła w „normalnej encyklopedii” zwykle wchodzą w skład bardziej ogólnych pojęć zdefiniowanych w ramach encyklopedii tj. [[Polska]] i [[Medycyna]].
* W nazwie stron nie stosujemy odsyłaczy – ani wewnętrznych (wikilinków), ani zewnętrznych.

==== Kapitalizacja nazw stron ====
Kapitalizacja to inaczej pisanie wielką literą, np.:

Nowy Sposób Pisania Zdań.

Wyrazy w powyższym zdaniu są kapitalizowane.

W ramach Wikipedii ''nie należy'' bez potrzeby kapitalizować nazw stron. Znaczy to, że przede wszystkim kapitalizujemy nazwy własne. Jeżeli np. chcemy utworzyć stronę o Polskiej Akademii Nauk, to oczywiście link do tej strony będzie wyglądał tak:

<nowiki>[[Polska Akademia Nauk]]</nowiki>

a nie np.

<nowiki>[[Polska akademia nauk]]</nowiki>

Z drugiej strony starajmy się nie kapitalizować nazw stron, które nie są nazwami własnymi, np.

<nowiki>[[Literatura Polska]]</nowiki>

będzie niewłaściwie nazwany, jeżeli chodzi nam o temat opisujący dzieje polskiej literatury pięknej. (Inna sprawa, gdy będzie nam chodzić o nazwę miesięcznika zajmującego się polską literaturą.) Oprogramowanie obsługujące Wikipedię automatycznie kapitalizuje pierwsze słowo linku, zatem nie musimy tego robić, a nawet ''nie powinniśmy'' tego robić, bo w większości wypadków zdanie będzie wyglądać nienaturalnie. Np.:

<nowiki>W swoim eseju opisuje on dzieje [[Film]]u.</nowiki>

będzie wyglądać tak:

* W swoim eseju opisuje on dzieje [[Film]]u.

zamiast

* W swoim eseju opisuje on dzieje [[film]]u.

Przy tworzeniu ujednoznaczniania nazwy strony (artykułu) nie należy pisać słowa (słów) ujednoznaczniających wielką literą.<br />

Lepiej pisać <nowiki>[[Warta (rzeka)]]</nowiki> i <nowiki>[[Warta (miasto)]]</nowiki>, a nie <nowiki>[[Warta (Rzeka)]]</nowiki> i <nowiki>[[Warta (Miasto)]]</nowiki>.

==== Strony ujednoznaczniające ====
{{osobny artykuł|Wikipedia:Strony ujednoznaczniające}}

Może się zdarzyć, że trzeba odróżnić w jakiś sposób hasła o identycznym brzmieniu. Gdy się okazuje, że nazwę Terefere nosi szczyt, miasto i rzeka, robimy stronę ujednoznaczniającą [[Terefere]] i stamtąd linki do [[Terefere (rzeka)]], [[Terefere (miasto)]], [[Terefere (szczyt)]]. Gdy się okazuje, że miasto Terefere znajduje się w Kanadzie i w Meksyku, likwidujemy stronę artykułu [[Terefere (miasto)]] i zakładamy [[Terefere (miasto w Kanadzie)]] i [[Terefere (miasto w Meksyku)]]. Gdyby się okazało, że jest rzeka Terefere w Kanadzie i w USA, tworzymy stronę ujednoznaczniającą [[Terefere (rzeka)]] i tworzymy [[Terefere (rzeka w USA)]] i [[Terefere (rzeka w Kanadzie)]]. Tak samo robimy, gdy powstanie zespół o nazwie Terefere czy cokolwiek innego.

Nie robimy natomiast linków [[Terefere (Kanada)]] – bo nie wiadomo, czy chodzi o rzekę w Kanadzie, miasto, zespół czy cokolwiek innego, co może dotyczyć Kanady. '''Nie robimy też linków z przecinkami w nazwie, lecz z nawiasami'''.

==== Nomenklatura imion monarchów europejskich ====
W przypadku nazwisk władców stosujemy następujące reguły:
# Tworząc artykuł o władcy, podajemy jego imię, numer oraz przydomek lub nazwisko rodowe (jeśli takowe są), np. Bolesław I Chrobry, Ludwik XV Burbon. W przypadku przydomków bierzemy pod uwagę najczęściej używane lub najbardziej wyróżniające.
# Pisząc artykuł o danym władcy, staramy się podać wszystkie jego numery i przezwiska, [np. '''Henryk II Wspaniały''' znany też jako [[Henryk II Filozof]] (1380-1427) – król AAA (1415-1427), książę BBB (1422-1427 jako Henryk III Wielki), w latach 1425-1427 król CCC (jako Henryk V AAAwski).
# Robimy listy dynastyczne, podając najlepiej tę nazwę władcy, która jest tytułem dotyczącego go artykułu. W listach dynastycznych uwzględniamy wszystkich władców (nawet gdy prawa do władzy rościło sobie kilka osób jednocześnie), wyjaśniając pokrótce daną sytuację. Podajemy lata panowania danego władcy (wliczając lata regencji podczas jego małoletniości i okresy, gdy faktycznie nie rządził, np. został obalony, ale nie zrzekł się tytułu, oczywiście dodając krótki komentarz). Przykład:
## [[Henryk VII Waleczny]] 1355-1370 – od 1365 panował tylko w północnej części kraju
## [[Maciej V Krnąbrny]] 1365-1377 – rządził tylko w południowej części kraju
## [[Henryk VIII Odnowiciel]] 1370-1390 – do 1377 rządził tylko w północnej części kraju
# W przypadku pojawienia się bliźniaków (dwóch władców o tym samym przydomku) piszemy np. <nowiki>[[Alfons III Mały (król Garamancho)]] i [[Alfons III Mały (książę Mechicano)]]</nowiki>. Następnie ręcznie robimy odpowiednie zmiany przy występujących wcześniej Alfonsach Małych, żeby zapewnić właściwe linkowanie.

==== Imiona świętych katolickich i prawosławnych ====
Zalecenia stosują się do tytułów artykułów oraz początkowego określenia w artykułach o osobach uznanych za święte przez Kościoły: katolicki i prawosławny.

# Dla osób nowożytnych stosuje się imię i nazwisko (ewentualnie pseudonim) bez określenia „święty”.
# Dla osób żyjących w starożytności i średniowieczu stosuje się imię i przydomek, pod jakimi są znane, bez określenia „święty”. Można zastosować tytuł [[Święty X]], jeśli osoba jest powszechnie identyfikowana w ten sposób, a w literaturze nie jest spotykane inne polskojęzyczne określenie tej postaci.
# Dla postaci wyłącznie legendarnych można stosować określenie „święty” w tytule (jeśli są znane właśnie pod nazwą zawierającą to określenie); np. [[Święty Jerzy]].
# Dla postaci legendarnych o charakterze świeckim, mających pierwowzory w postaciach historycznych, można stosować określenie [[Święty X]]; np. [[Święty Mikołaj]].
# Jeśli określenie „Święty” pełni rolę przydomka, stosuje się je w tytule; np. [[Ludwik IX Święty]].
# Jeśli istnieje więcej niż jedna osoba uznana za świętą o danym imieniu, strona [[Święty X]] jest stroną ujednoznaczniającą.
# Jeśli osoba uznana za świętą o danym imieniu jest zdecydowanie bardziej znana od pozostałych osób uznanych za świętych o tym samym imieniu (określanych mianem „święty X”), strona [[Święty X]] stanowi artykuł lub przekierowanie na artykuł o tej osobie, a na górze tej strony umieszcza się informację o pozostałych osobach uznanych za świętych o tym imieniu. Jeśli jest tylko jedna taka osoba, informacja ma postać:<br />''Jako „święty X” jest określany również [[X z Y]]''<br />a jeśli jest więcej takich osób:<br />''Istnieją też inne osoby określane jako „święty X”; zobacz: [[Święty X (ujednoznacznienie)]]''
# W każdym przypadku tworzy się strony [[Św. X]] przekierowujące na stronę [[Święty X]] (jeśli ta ostatnia też jest przekierowaniem, odpowiednio poprawia się pierwsze przekierowanie).

==== Nazewnictwo artykułów o polskich uczelniach wyższych ====
Stosujemy pełne nazwy statutowe polskich uczelni wyższych, inne nazwy pozostają przekierowaniami<ref>[[Wikipedia:Głosowania/Zasady nazewnictwa uczelni|Ustalenie z głosowania społeczności, grudzień 2008]]</ref>.

==== Nazewnictwo biologiczne i systematyka taksonów ====
{{osobny artykuł|Wikipedia:Zalecenia dotyczące nazewnictwa biologicznego i systematyki}}

=== Zmiana nazw stron ===
{{osobny artykuł|Pomoc:Zmiana nazwy strony}}

Zmiana nazwy strony dostępna jest dla [[Pomoc:Logowanie|zalogowanych]] użytkowników.

Należy najpierw wyświetlić stronę, która ma ulec przeniesieniu. Następnie należy kliknąć na zakładkę „przenieś” znajdującą się nad hasłem. W formularzu należy wpisać starannie prawidłową nazwę nowej strony i kliknąć klawisz „Przenieś stronę”. Na skutek tej operacji cała zawartość starej strony (razem z [[Pomoc:Historia strony|historią]] i [[Pomoc:Strona dyskusji|dyskusją]]) zostanie przeniesiona do nowej strony, a na starej stronie zostanie założone automatycznie [[Pomoc:Przekierowanie|przekierowanie]] do nowej. Jeśli nowa strona już istnieje, oprogramowanie poinformuje Cię o tym i zablokuje całą operację.

== Pisownia nazw własnych ==
=== Nazwy polskie ===
* Nazwiska złożone podajemy złączone dywizem, i jeśli wśród członów jest nazwisko rodowe (panieńskie u kobiet), to występuje ono jako pierwsze. Regułę taką stosuje Rada Języka Polskiego. Prawidłową formą jest zatem Maria Skłodowska-Curie<ref>Miała miejsce mała dyskusja, czy należy hasło o polskiej chemiczce i fizyczce '''[[Maria Skłodowska-Curie|Marii Skłodowskiej-Curie]]''' zatytułować:
# Maria Skłodowska-Curie
# Maria Skłodowska
# Marie Curie
''Ja ([[Wikipedysta:Kpjas|Kpjas]]) uważam, że rozwiązanie nr 1. Dlaczego? Po pierwsze dlatego, że w ten sposób ta osoba jest identyfikowana przez większość osób posługujących się językiem polskim. Inna sprawa jak wygląda to od strony prawa cywilnego, dowodu tożsamości czy identyfikacji samej M. S-C. Jeżeli ktoś ma udokumentowane dane, że M. S-C uważała się za Francuzkę i posługiwała się tylko nazwiskiem męża, należy to przedstawić w samym haśle. Żeby nie było podejrzeń o lokalny patriotyzm.''<br />
''Prof. Bralczyk twierdzi, że nr 1 jest poprawny, najpierw nazwisko własne, po myślniku nazwisko męża.''</ref>. Występują jednak przypadki, gdy współcześnie w wyniku decyzji USC stosowana jest pisownia nazwisk złożonych bez dywizu. Przypadki takie nie mają jeszcze wypracowanego przez polską wikipedię zalecenia<ref>Porównaj dyskusja nt. pisowni [[Wikipedia:Kawiarenka/Artykuły dyskusja/Archiwum/14#Marta Żmuda Trzebiatowska / Marta Żmuda-Trzebiatowska|Marta ''Żmuda Trzebiatowska'' czy Marta ''Żmuda-Trzebiatowska'']]</ref>.
* Posługujemy się najbardziej znanym określeniem danej osoby, często będzie to pseudonim artystyczny czy literacki – tytuł strony brzmi „[[Bolesław Prus]]”, nie „Aleksander Głowacki” (chociaż może być przekierowanie z „Aleksandra Głowackiego” do „Bolesława Prusa”<ref>Poparcie dla tej zasady zostało wyrażone w [[Wikipedia:Kawiarenka pod Wesołym Encyklopedystą/Pseudonimy|tej ankiecie]]</ref>).
* Alternatywne pisownie, imiona, przydomki, pseudonimy i tytuły podajemy tylko w treści hasła, nigdy w tytule hasła.
* Tytuły książek, utworów, wierszy, dzieł itp. wpisujemy kursywą za pomocą <tt><nowiki>''słowo''</nowiki></tt>, np. ''De revolutionibus orbium coelestium''. Wyjątkiem są tytuły czasopism, wpisywane w cudzysłowach.
* Posługujemy się polskim brzmieniem ([[egzonim]]ami) nazw geograficznych miejsc poza granicami Polski w przypadku trwałego uzusu historycznego, czyli np. Brześć – nie Brest, Londyn – nie London, Paryż – nie Paris itd.<ref>RJP: Jeśli chodzi o (...) pary Ratyzbona/Regensburg, Fryburg Bryzgowijski/Freiburg im Breisgau, a także o takie jak np. Budziszyn/Bautzen, Chociebuż/Cottbus, Monachium/München, to – ze względu na szacunek dla polskiej tradycji – zaleca się stosowanie ich pierwszych form; te bowiem zostały utrwalone w naszym języku i w naszej kulturze.</ref>, natomiast ogólnie należy stosować zalecenia podane w następnym punkcie.
{{osobny artykuł|Pomoc:Nazewnictwo geograficzne}}

=== Nazwy obcojęzyczne ===
Poniższe zalecenia dotyczą zarówno nazw stron jak i użycia nazw w samym tekście.

* Nazwy obcojęzyczne, pochodzące z języków używających alfabetów opartych na alfabecie łacińskim, piszemy w pisowni oryginalnej i ze wszystkimi znakami diakrytycznymi. Dotyczy to również nazw pochodzących z języków słowiańskich zapisywanych w alfabecie łacińskim. Piszemy więc np. „Slobodan Milošević”, nie: „Slobodan Miloszewić”.
* Nazwy nieprzyjęte za oficjalne w języku polskim (oboczne, niepoprawne lub związane z nieścisłościami w transliteracji nazw obcych), które mogą z różnych względów być użyte w wyszukiwaniu na Wikipedii, powinny być przekierowaniami do nazwy oficjalnej.
* Nazwiska Rosjan w tytule hasła wpisujemy bez [[Nazwisko patronimiczne|patronimikum]].
* Dla obcych nazw geograficznych stosujemy ustalenia Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych, a w razie ich braku [[endonim]]y. Stosowanie [[egzonim]]ów omówiono powyżej.

==== Wyjątki ====
Wyjątkami od tych reguł są nazwy obce, które mają popularną i utrwaloną inną pisownię i wymowę w języku polskim. Stosowane kryteria trwałości i popularności opierają się na: ustaleniach Rady Języka Polskiego, ustaleniach Komisji Standaryzacji Nazw Geograficznych (tylko w odniesieniu do nazw geograficznych), słownikach języka polskiego, literaturze fachowej, literaturze popularnej, prasie i innych mediach (w tej kolejności). Zawsze jednak w artykule musi być podana pisownia oryginalna.

W przypadkach, gdy istnieje kilka popularnych, zalecanych pisowni (w szczególności różnych od pisowni proponowanej przez Wikipedię), tworzone są strony przekierowujące na hasło o nazwie ustalonej zgodnie z powyższymi regułami.

==== Nazwy z języków używających alfabetów niełacińskich ====
* Jeśli dany język używa innego rodzaju pisma, piszemy w zalecanej w języku polskim latynizacji, a w artykule podajemy oryginalną pisownię (używając oryginalnego pisma).
* Jeśli nie ma w języku polskim zalecanej latynizacji, stosujemy latynizację oficjalną, tzn. uznaną przez państwa, w których dany język jest językiem urzędowym lub najpopularniejszą w środowiskach filologów i lingwistów w skali ogólnoświatowej społeczności fachowców, a nie tylko w środowiskach polskich. Zalecenia dotyczące latynizacji sa podane poniżej.
* Podajemy wymowę, np. w alfabecie [[:en:International Phonetic Alphabet|IPA]], z tym że polska wikipedia co do tego alfabetu nie wypracowała jeszcze ostatecznej decyzji.
* Podajemy w nawiasie oryginalną pisownię, w lokalnej wersji [[alfabet łaciński|alfabetu łacińskiego]], [[kanji]], [[cyrylica|cyrylicy]], po [[język hebrajski|hebrajsku]], itp. właściwym dla danego języka. Nazwy te należy ujmować w nawiasy, gdyż mogą być czytelnicy nieposiadający odpowiednich fontów.

===== Metody latynizacji =====
* dla [[język arabski|języka arabskiego]] – brak oficjalnych zaleceń, de facto przyjęta jest uproszczona transkrypcja polska
* dla [[język chiński|języka chińskiego]] i nazw własnych z obszaru Chin kontynentalnych i [[Republika Chińska|Tajwanu]] lub stamtąd pochodzących jest to '''transkrypcja [[hanyu pinyin]]''' (w nazwach haseł bez oznaczania tonów);<br />zalecany w języku polskim, także zalecany przez [[Chiny|Chińską Republikę Ludową (Chiny kontynentalne)]] i od 2008 przez władze tajwańskie, transkrypcja [[Wade-Giles]] nie jest zalecana.
* dla [[język japoński|języka japońskiego]] jest to [[transkrypcja Hepburna]], nieoficjalna, ale najczęściej używana – transkrypcja [[Kunrei]] nie jest zalecana
* dla [[język koreański|języka koreańskiego]]: nazwy geograficzne według oficjalnej w Polsce transkrypcji McCune'a-Reischauera; nazwy pospolite zasadniczo według romanizacji poprawionej, chyba że tradycyjnie utrwalona jest inna pisownia (np. [[taekwondo]]). W przypadku nazw jednoznacznie związanych z [[Korea Północna|KRLD]] stosujemy północnokoreański wariant McCune'a-Reischauera<ref>[[Metody latynizacji języka koreańskiego|Romanizacje języka koreańskiego]]</ref>.
* dla języków używających alfabetu [[Pismo dewanagari|dewanagari]], np. sanskrytu, hindi – brak konsensusu co do zasad<ref>por. [[wikt:Aneks:Transliteracja języka hindi|tabele transliteracji alfabetu dewanagari na Wikisłowniku]] (nieukończone)</ref>
* dla języka rosyjskiego, ukraińskiego, białoruskiego, bułgarskiego, macedońskiego – polska transkrypcja zgodnie z polskimi zasadami ortograficznymi<ref>[http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629693 Słownik ortograficzny PWN - zasady transkrypcji]</ref>
** zasady transkrypcji (pomimo błędnego użycia w nazwie dane aktu prawnego określenia „transliteracja”) imion i nazwisk z alfabetów: rosyjskiego, ukraińskiego, białoruskiego, łemkowskiego, hebrajskiego, jidysz i ormiańskiego normuje rozporządzenie MSWiA z 30 maja 2005 roku<ref>{{Dziennik Ustaw|rok=2005|numer=102|pozycja=855}}</ref>
* dla języka tybetańskiego uproszczona transkrypcja polska oraz transliteracja Wyliego (najpopularniejsza w środowisku tybetologów)<ref>zob. [[wikt:Aneks:Transliteracja języka tybetańskiego|tabele transliteracji j. tyb. na Wikisłowniku]]</ref>

==== Porządkowanie nazwisk obcojęzycznych ====
{{osobny artykuł|Wikipedia:Zasady porządkowania nazwisk obcojęzycznych}}

==== Odmiana nazw obcych z lub bez apostrofu ====
{{osobny artykuł|Pomoc:Odmiana francuskich imion i nazwisk}}
Znakiem ' ([[apostrof]]em) poprzedzamy w języku polskim końcówkę fleksyjną, jeśli dołączamy ją do formy mianownikowej odmienianego wyrazu, której końcowe litery nie zaliczają się do [[Temat wyrazu|tematu fleksyjnego]]<ref>[http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629595 Zasady pisowni nazwisk obcych na stronach PWN]</ref>. Dzieje się tak zasadniczo w dwóch przypadkach:

'''1'''. Na końcu wyrazu występuje niewymawiane -''e'', -(''e'')''s'' lub -(''e'')''x'' (gł. w nazwach francuskich i angielskich). Przykładowo:
:: ''Mike'' [wym.: majk], ''Mike'a'', ''Mike'owi'', ''z Mikiem'', ''o Mike'u''.
: Odmiana jest analogiczna jak rzeczowników męskich zakończonych na spółgłoskę -''k'', np. ''wnuk'', ''wnuka'', ''wnukowi'', ''z wnukiem'', ''o wnuku''; nieme końcowe -''e'' nie jest traktowane jak część tematu fleksyjnego – i ten właśnie fakt podkreśla apostrof – pozostawiamy je jednak w przypadkach zależnych dla odróżnienia od ewentualnej analogicznej nazwy bez końcówki (odmienianej według tego samego wzorca). Wyjątkiem jest sytuacja, gdy temat ulega zmianie (najczęściej zmiękczeniu przez końcówkę zaczynającą się na -''i'') – wówczas w formie odmienionej opuszczamy końcówkę mianownika (a zatem apostrof jest zbędny), stąd forma: ''z Mikiem''. Inny przykład:
:: ''Robespierre'' [wym.: robespier], ''Robespierre'a'', ''Robespierre'owi'', ''z Robespierre'em'', ''o Robespierze''.
: Podobnie traktujemy występującą w nazwach francuskich niewymawianą końcówkę -''es'' (a także -''ex''):
:: ''Combes'' [wym.: kąb], ''Combes'a'', ''Combes'owi'', ''z Combes'em'', ''o Combie'';
:: ''Charles'' [wym.: szarl], ''Charles'a'', ''Charles'owi'', ''z Charles'em'', ''o Charles'u'',
: jak również nieme -''s'' (lub -''x''), przed którym następuje samogłoska wymawiana jako [e]:
:: ''Rabelais'' [wym.: rable], ''Rabelais'go'', ''Rabelais'mu'', ''z Rabelais'm'', ''o Rabelais'm'' (odmiana przymiotnikowa, jak w przypadku nazwisk zakończonych na wymawiane -''e'').
: '''UWAGA'''. Należy odróżnić francuskie imię ''Charles'', wymawiane [szarl], od angielskiego imienia ''Charles'' [wym.: czarls], gdzie końcowe -''es'' nie jest nieme i stanowi pełnoprawny składnik tematu fleksyjnego:
:: ''Charles'' [wym.: czarls], ''Charlesa'', ''Charlesowi'', ''z Charlesem'', ''o Charlesie''.
: '''UWAGA 2'''. Litery ''e'' będącej składnikiem dwuznaku samogłoskowego, np. częstego w języku angielskim połączenia ''ie'', wymawianego jako [i], nie uważamy za nieme ''e'', lecz za składnik dwuznaku (w angielszczyźnie samodzielne ''i'' ma zwykle inną wartość fonetyczną). Stąd nazwy zakończone na -''ie'' odmieniamy bez apostrofu:
:: ''Charlie'', ''Charliego'', ''Charliemu'', ''z Charliem'', ''o Charliem''.

'''2'''. Wyraz zakończony jest na -''y'' wymawiane jako [y] lub [i]. Stosujemy wówczas odmianę przymiotnikową, pozostawiając w przypadkach zależnych końcowe -''y'' dla odróżnienia od ewentualnych analogicznie odmienianych nazw zakończonych na (wymawiane) -''e''. Przykładowo:
:: ''Kennedy'', ''Kennedy'ego'', ''Kennedy'emu'', ''z Kennedym'', ''o Kennedym'';
:: ''Valéry'', ''Valéry'ego'', ''Valéry'emu'', ''z Valérym'', ''o Valérym''.
: Wyjątek stanowią nazwiska węgierskie, w których nie należy stosować apostrofu mimo nieopuszczania końcowego -''y'' w odmianie:
: ''Ormandy'', ''Ormandyego'', ''Ormandyemu'', ''z Ormandym'', ''o Ormandym''.
: Nazwiska pochodzenia słowiańskiego zakończone na -''sky'', -''cky'' itp. odmieniają się tak jak polskie nazwiska zakończone na -''ski'', -''cki'', ze zmiękczeniem, a zatem w odmianie nie występuje końcówka mianownika ani apostrof:
:: ''Kowalsky'', ''Kowalskiego'', ''Kowalskiemu'', ''z Kowalskim'', ''o Kowalskim'';
:: ''Radetzky'', ''Radetzkiego'', ''Radetzkiemu'', ''z Radetzkim'', ''o Radetzkim''.
: UWAGA. W języku węgierskim występują dwuznaki ''gy'', ''ly'', ''ny'' o wartości fonetycznej odpowiednio [d'], [j], [ń]. Nazwiska zakończone na te dwuznaki odmieniają się rzeczownikowo, zgodnie z wymową:
:: ''Nagy'' [wym.: nod'], ''Nagya'', ''Nagyowi'', ''z Nagyem'', ''o Nagyu'';
:: ''Kodaly'' [wym.: kodaj], ''Kodalya'', ''Kodalyowi'', ''z Kodalyem'', ''o Kodalyu'';
:: ''Arany'' [wym.: arań], ''Aranya'', ''Aranyowi'', ''z Aranyem'', ''o Aranyu''.

'''Nie należy''' stosować apostrofu:

'''1'''. W odmianie nazw, których temat fleksyjny stanowi całą formę mianownikową:
:: ''Bush'', ''Busha'', ''Bushowi'', ''z Bushem'', ''o Bushu'';
:: ''Blériot'', ''Blériota'', ''Blériotowi'', ''z Blériotem'', ''o Blériocie'';
:: ''Nicolas'', ''Nicolasa'', ''Nicolasowi'', ''z Nicolasem'', ''o Nicolasie''.
: Choć w ostatnich dwóch przykładach końcowa spółgłoska mianownika nie jest wymawiana, wchodzi ona w skład tematu, o czym świadczy wzór odmiany (jak rzeczowników zakończonych na spółgłoskę). W przypadkach zależnych zwykle wymawia się tę spółgłoskę.
: Szczególny nacisk należy tu położyć na nazwy zakończone na -''y'' wymawiane jako [j] lub jako [[dyftong]], którego drugim (niezgłoskotwórczym) składnikiem jest [j], albo będące składnikiem dwuznaku wymawianego jako [i] (typowym przykładem będzie angielskie -''ey'' w niektórych wyrazach). Odmieniają się one jak polskie rzeczowniki zakończone na -''j'', a więc zakończenie wchodzi w skład tematu i apostrofu nie stosujemy:
:: ''McCartney'', ''McCartneya'', ''McCartneyowi'', ''z McCartneyem'', ''o McCartneyu'';
:: (Karol) ''May'', ''Maya'', ''Mayowi'', ''z Mayem'', ''o Mayu'';
:: ''Dewey'', ''Deweya'', ''Deweyowi'', ''z Deweyem'', ''o Deweyu''.

'''2'''. W odmianie nazw zakończonych na -''a'', -''o'' i wymawiane -''e'':
:: ''Derrida'', ''Derridy'', ''Derridzie'', ''z Derridą'', ''o Derridzie'';
:: ''Picasso'', ''Picassa'', ''Picassowi'', ''z Picassem'', ''o Picassie'';
:: ''Dante'', ''Dantego'', ''Dantemu'', ''z Dantem'', ''o Dantem'';
:: ''Poincaré'', ''Poincarégo'', ''Poincarému'', ''z Poincarém'', ''o Poincarém''.

== Synonimy ==
=== '''Radziecki''' lub '''sowiecki''' ===

Polska Wikipedia stosuje w nazwach oficjalnych, czyli państwowych, organizacyjnych itp. przymiotnik „radziecki”. W innych przypadkach przymiotniki „radziecki” i „sowiecki” są równoprawnymi synonimami, ponadto przyjęto w celu zapobieżenia wojnom edycyjnym, że dane określenie wprowadzone w danym tekście po raz pierwszy nie ulega już zmianom<ref>Porównaj dyskusje: [[Wikipedia:Kawiarenka/Artykuły dyskusja/Achiwum 2#sowiecki vs radziecki|sowiecki vs radziecki]], [[Wikipedia:Kawiarenka/Nazewnictwo dyskusja/Archiwum/2#Związek Radziecki czy Związek Sowiecki|Związek Radziecki czy Związek Sowiecki]]</ref>.

== Linki (odnośniki do innych haseł) ==
Ogólne zasady tworzenia odnośników opisane są w artykule [[Pomoc:Tworzenie linków w Wikipedii|tworzenie linków na Wikipedii]].

Linki tworzą z Wikipedii dokument [[hipertekst]]owy, czyli możliwy do czytania [[Wątek (grupy dyskusyjne)|wątkami]]. Przestrzeganie przedstawionych tu zaleceń powinno wystarczyć, by wątki te nie wyprowadziły czytelnika na manowce.<br />

W Wikipedii stosowane są:
* [[#Linki wewnętrzne|Linki wewnętrzne]], czyli odnośniki do innych stron w polskiej Wikipedii
* [[#Linki interwiki|Linki interwiki]], czyli odnośniki do stron w Wikipediach obcojęzycznych
* [[#Linki zewnętrzne|Linki zewnętrzne]], czyli odnośniki do stron internetowych poza projektem Wikipedia

Specyficznymi odnośnikami uogólniającymi są:
* [[Wikipedia:Kategorie|Kategorie]], przypisujące i jednocześnie prowadzące do stron grupujących (automatycznie!) hasła już opracowane (zobacz: [[Wikipedia:Kategoryzacja|Kategoryzacja]])

=== Linki wewnętrzne ===
{{osobny artykuł|Wikipedia:Linkowanie|Pomoc:Tworzenie linków w Wikipedii}}

Odnośniki tworzy się bezpośrednio w tekście artykułu oraz w jego wydzielonej części „Zobacz też”.

* Odnośniki w tekście mają pomóc w zrozumieniu treści objaśniającej hasło. Należy zadbać, aby nie prowadziły do haseł niezwiązanych z tematem. Przykładowo: nie należy tworzyć odnośnika z liczby (np. [[567]] – prowadzi on do kalendarza historycznego), jeżeli hasło podstawowe nie dotyczy wydarzeń. Jeżeli pojęcie jest wieloznaczne, odnośnik powinien kierować czytelnika bezpośrednio do hasła związanego z wyjaśnieniem hasła podstawowego.
* Odnośniki w wydzielonej części hasła „Zobacz też” mają skierować czytelnika do haseł, które w jakiś sposób są blisko związane z hasłem podstawowym, a więc są jego odmianą, przeciwieństwem lub pozwalają na umiejscowienie hasła na szerszym polu. Nie należy wymieniać tutaj haseł tylko dlatego, że należą do tej samej kategorii, co hasło podstawowe.

Jeśli autor uważa, że istnieje potrzeba pogrupowania odnośników, powinien tę potrzebę objaśnić krótkim komentarzem przy każdej grupie. Do grupowania najdogodniej jest wykorzystać [[Pomoc:Formatowanie tekstu#Rozdziały, akapity, listy i linie|listy nienumerowane]].

Uwaga: wikilinków '''nie stosujemy''' w nagłówku definicji (nie piszemy np. '''Stała [[matematyka|matematyczna]]''' – ''definicja'').

=== Linki zewnętrzne ===
{{osobny artykuł|Wikipedia:Zasady wstawiania linków zewnętrznych|Wikipedia:Spam}}

Wikipedia w zamierzeniu jest opracowaniem samodzielnym, ale w odróżnieniu od encyklopedii papierowych może bezpośrednio korzystać z wiedzy zgromadzonej w innych stronach w Internecie. Dlatego linki zewnętrzne są mile widziane, ale wyłącznie jako uzupełnienie artykułu, szczególnie wtedy, gdy w znaczący sposób poszerzają zawarte w nim informacje.

Nie zaleca się wstawiania linków zewnętrznych do treści artykułu. Odnośniki tworzy się zasadniczo w części artykułu '''linki zewnętrzne''' wydzielonej za pomocą nagłówka (zazwyczaj drugiego poziomu) w następujący sposób:

<nowiki>== Linki zewnętrzne ==</nowiki>

Sekcja ta powinna być ostatnią w obrębie artykułu, pod spisem źródeł w postaci przypisów lub sekcji bibliografii. Dzięki wyodrębnieniu jej jako nagłówka użytkownicy, szczególnie ci początkujący, niedoświadczeni, którzy chcą dopisać jedynie jakiś link, mają możliwość edycji tylko tej sekcji – co radykalnie ogranicza liczbę stron uszkodzonych nieumyślnie przez niewłaściwą edycję. Jest to również wygodniejsze dla wszystkich innych – Wiki wciąż czasami działa bardzo wolno – edycja sekcji, a nie całego artykułu, znakomicie ułatwia pracę.

Linki zewnętrzne formatuje się w następujący sposób:

<nowiki>* [http://www.adres.strony/ Tytuł strony] Ewentualne dodatkowe informacje</nowiki>

Linki zewnętrzne nie powinny kierować do stron internetowych traktowanych jako źródłowe w odniesieniu do hasła. Do tego służą sekcje [[wp:Bibliografia|Bibliografia]] i [[Pomoc:Przypisy|Przypisy]]. Nie należy tworzyć odnośników do stron o nieokreślonym terminie istnienia, własnych witryn, reklam, oraz innych encyklopedii internetowych.

=== Linki interwiki ===
{{osobny artykuł|Pomoc:Interwiki}}

== Bibliografia ==
=== Bibliografia przedmiotowa ===

Bibliografia przedmiotowa, czyli wykaz dzieł wykorzystanych przy opracowaniu artykułu, jest zalecanym elementem artykułów w Wikipedii. Wykaz należy umieścić w osobnej sekcji artykułu, na samym jego dole lub przed sekcją „Linki zewnętrzne”, jeśli taka istnieje.

Jak dotąd nie ma jednolitego systemu formatowania pozycji bibliograficznych, ale zaleca się, aby informacja bibliograficzna była jak najpełniejsza – tzn. zawierała pełną nazwę autora/autorów – tytuł pracy, dokładne miejsce jej opublikowania (nazwę czasopisma/książki, wydawcę, rok wydania, numery stron, numer [[International Standard Book Number|ISBN]] lub [[International Standard Serial Number|ISSN]]).

{{osobny artykuł|Wikipedia:Bibliografia}}

=== Bibliografia podmiotowa ===
Bibliografia podmiotowa jako część wykazu dzieł autora opisywanego w artykule jest również zalecanym elementem artykułów w Wikipedii. Bibliografię i wykazy innych dzieł należy umieścić w sekcji „Twórczość”, „Dzieła” albo „Publikacje” jak zaleca [[Wikipedia:Standardy artykułów/biogram]].

Zalecenia dotyczące formatowania są ściślejsze niż w przypadku bibliografii przedmiotowej – wykaz powinien być w kolejności chronologicznej według daty pierwszego wydania, ze względów praktycznych powinien też zawierać dane wydania ostatniego.

== Sekcja dotycząca pokrewnych i powiązanych artykułów ==
{{Osobny artykuł|Pomoc:Zobacz też}}

== Tworzenie spisów podstawowych zagadnień wiedzy ==
{{osobny artykuł|Wikipedia:Zasady tworzenia spisów podstawowych zagadnień wiedzy}}

== Kwestie typograficzne ==
Jako [[myślnik]] należy stosować [[Pauza (znak typograficzny)|półpauzy]] (pierwsza kreska w symbolach do wstawienia), a wewnątrz wyrazów [[dywiz]]y (dostępny bezpośrednio z klawiatury)<ref>[http://so.pwn.pl/zasady.php?id=629831 ''Zasady pisowni i interpunkcji – (408) 93.12.''] ''Wielki słownik ortograficzny PWN.'' wyd. II, 2006.</ref>.

== Kolejność sekcji końcowych ==
Kolejność sekcji końcowych powinna być następująca<ref>Zgodnie z [[Wikipedia:Głosowania/Zalecenia dotyczące kolejności sekcji końcowych|głosowaniem]] z maja 2010</ref>:
* Zobacz też
* Przypisy (bibliograficzne i merytoryczne)
* Bibliografia
* Linki zewnętrzne

Zalecenie to dotyczy wyłącznie kolejności i w razie niewystąpienia którejś sekcji, zostaje ona pominięta, a dalsza kolejność pozostaje bez zmian.


== Zobacz też ==
== Zobacz też ==
* [[Wikipedia:Zasady|Zasady Wikipedii]]
* [[:Kategoria:Zasady Wikipedii|Zasady Wikipedii]]
* [[:Kategoria:Propozycje zasad Wikipedii|Propozycje zasad Wikipedii]]
* [[Wikipedia:Zalecenia edycyjne (wersja robocza)|Zalecenia edycyjne (wersja robocza)]]
* [[:Kategoria:Propozycje zaleceń Wikipedii|Propozycje zaleceń Wikipedii]]

* [[Wikipedia:Zalecenia edycyjne (wersja robocza)|Stara dyskusja wprowadzająca pierwsze zalecenia]]
{{Przypisy|2}}


[[Kategoria:Zalecenia Wikipedii| ]]
[[Kategoria:Zalecenia Wikipedii| ]]

Aktualna wersja na dzień 22:33, 12 lis 2020

Dla czytelnikówPierwsze krokiPortal wikipedystów
ZasadyWspółpracaSpołecznośćSzablonyPomoc

Skocz poniżej nawigacji.

Zobacz też

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wikipedia:Zalecenia_edycyjne&oldid=61334549”