Kazimierz Żegleń: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Pernambuko (dyskusja | edycje) infobox, ilustracja |
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Biogram infobox}} |
||
(Nie pokazano 37 wersji utworzonych przez 17 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Biogram infobox |
{{Biogram infobox |
||
|imię i nazwisko = Kazimierz Żegleń |
|imię i nazwisko = Kazimierz Żegleń |
||
⚫ | |||
|imię i nazwisko org = |
|||
| |
|opis grafiki = |
||
| |
|alt grafiki = |
||
| |
|data urodzenia = 4 marca 1869 |
||
| |
|miejsce urodzenia = [[Kaczanówka (obwód tarnopolski)|Kaczanówka]] |
||
⚫ | |||
|miejsce urodzenia = [[Kaczanówka (obwód tarnopolski)|Kaczanówka]] |
|||
| |
|miejsce śmierci = |
||
|zawód = ksiądz, przedsiębiorca i wynalazca |
|||
|miejsce śmierci = |
|||
| |
|odznaczenia = |
||
| |
|commons = |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
}} |
}} |
||
[[Plik:First bulletproof vest.jpg|thumb|250px|Test kamizelki kuloodpornej skonstruowanej przez Jana Szczepanika.]] |
[[Plik:First bulletproof vest.jpg|thumb|250px|Test kamizelki kuloodpornej skonstruowanej przez [[Jan Szczepanik|Jana Szczepanika]] z kuloodpornej tkaniny Żeglenia. Rok 1901]] |
||
'''Kazimierz Żegleń''' (w USA Casimir Zeglen{{odn| |
'''Kazimierz Żegleń''' (w USA: ''Casimir Zeglen''{{odn|Miller|2010}}) (ur. 4 marca 1869 w [[Kaczanówka (obwód tarnopolski)|Kaczanówce]] k. [[Tarnopol]]a, zm. około 1910 roku) – polski zakonnik ze [[Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa|Zgromadzenia Zmartwychwstańców]] oraz wynalazca i przedsiębiorca działający w [[Stany Zjednoczone|USA]]. Wynalazł [[kamizelka kuloodporna|materiał kuloodporny]], bezdętkowe i nieprzebijalne [[Opona pneumatyczna|opony samochodowe]] oraz kuloodporną płytę pancerną. |
||
== |
== Życiorys == |
||
Urodził się jako syn Bartłomieja i Marianny we wsi Kaczanówka znajdującej się w [[Galicja (Europa Środkowa)|Galicji]] |
Urodził się jako syn Bartłomieja i Marianny we wsi Kaczanówka znajdującej się w [[Galicja (Europa Środkowa)|Galicji]], leżącej wówczas w [[zabór austriacki|zaborze austriackim]] w [[Austro-Węgry|Monarchii Austro-Węgierskiej]]. W wieku osiemnastu lat wstąpił do [[Zgromadzenie Zmartwychwstania Pana Naszego Jezusa Chrystusa|zakonu Zmartwychwstańców]] we [[Lwów|Lwowie]]{{odn|Drapikowski|2009|s=2}}. |
||
W 1890 w wieku 21 lat wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął obowiązki w polskim kościele ''St. Stanislaus Kostka Church'' pod |
W 1890, w wieku 21 lat, wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął obowiązki [[zakrystian]]a w polskim kościele ''St. Stanislaus Kostka Church'' pod wezwaniem [[Stanisław Kostka|Stanisława Kostki]] w [[Chicago]], który obsługiwał najliczniejszą, bo liczącą 40 tys. wiernych, katolicką, [[Polonia w Stanach Zjednoczonych|polską diasporę w USA]]{{odn|Drapikowski|2009|s=2}}. |
||
Na początku XX wieku odszedł z zakonu, ożenił się i zajął biznesem zakładając kilka firm produkujących kamizelki i materiały kuloodporne. Założył trzy przedsiębiorstwa i fabryki{{odn|Drapikowski|2009|s=9}}: |
|||
* Zeglen Bullet Proof Cloth Co. z siedzibą w [[South Bend]] w stanie [[Indiana]] oraz w Chicago, |
* Zeglen Bullet Proof Cloth Co. z siedzibą w [[South Bend (Indiana)|South Bend]] w stanie [[Indiana]] oraz w Chicago, |
||
* |
* Zeglen Tire Co. produkującej bezdętkowe, nieprzebijalne opony samochodowe, |
||
* American Rubber and Fabric Company z siedzibą w [[Wilmington]], [[Delaware]] |
* American Rubber and Fabric Company z siedzibą w [[Wilmington (Delaware)|Wilmington]], [[Delaware]]. |
||
Do końca życia (prawdopodobnie 1910) mieszkał i pracował w Chicago. |
Do końca życia (prawdopodobnie w 1910) mieszkał i pracował w Chicago. |
||
== Wynalazczość == |
|||
⚫ | |||
Był autorem kilku wynalazków użytkowych, które wdrożył do produkcji. Na pomysł [[kamizelka kuloodporna|kamizelki kuloodpornej]] wpadł w 1893, po tragicznej śmierci [[burmistrz]]a Chicago [[Carter Harrison|Cartera Harrisona]], który został zastrzelony przez zamachowca we własnym biurze{{odn| |
Był [[Samokształcenie|samoukiem]], autorem kilku wynalazków użytkowych, które opatentował i wdrożył do produkcji. Na pomysł [[kamizelka kuloodporna|kamizelki kuloodpornej]] wpadł w 1893, po tragicznej śmierci [[burmistrz]]a Chicago [[Carter Harrison|Cartera Harrisona]], który został zastrzelony przez zamachowca we własnym biurze{{odn|Holper|2006|s=80}}. W okresie tym, na przełomie wieków, licznych zamachów na dygnitarzy, przedstawicieli władzy, a nawet na głowy państw dokonywali [[anarchizm|anarchiści]]. Wstrząśnięty falą brutalnych zbrodni Żegleń rozpoczął prace nad swoim wynalazkiem, który opatentował w 1897{{odn|Łotysz|2013|s=202}}. |
||
Konstrukcja kamizelki miała układ warstwowy składając się z kilkunastu warstw gęsto tkanego [[jedwab]]iu impregnowanego specjalną substancją, której skład |
Konstrukcja kamizelki miała układ warstwowy składając się początkowo z trzech, a później z kilkunastu warstw gęsto tkanego [[jedwab]]iu impregnowanego specjalną substancją, której skład Żegleń utrzymywał w tajemnicy. |
||
Wiosną 1898 udał się w podróż do Europy, gdzie w [[Wiedeń|Wiedniu]] skontaktował się z innym sławnym polskim wynalazcą i przedsiębiorcą [[Jan Szczepanik|Janem Szczepanikiem]], autorem wielu patentów i wynalazków z dziedziny włókiennictwa. Nawiązał z nim współpracę, w wyniku której podjęli produkcję kamizelek kuloodpornych. Szczepanik zlecił [[Nicolas Reiser|Nicolasowi Reiserowi]] z [[Akwizgran]]u wykonanie specjalnego krosna do wyrobu kuloodpornej tkaniny według pomysłu Żeglenia. Jesienią 1898 na tej maszynie utkane zostały pierwsze kamizelki, z którymi Żegleń wrócił do USA. Tam ubrany w kamizelkę wykonaną z materiału własnego pomysłu przeprowadził wiele publicznych prezentacji testujących skuteczność wynalazku{{odn|Łotysz|2009}}{{odn|Łotysz|2013}}. |
|||
* „Tkanina Żeglenia” - opatentowany w 1897 roku materiał kuloodporny, |
|||
⚫ | |||
Późniejsze prace i testy doprowadziły do udoskonalenia tej konstrukcji oraz dalszych patentów. |
|||
⚫ | |||
* 1897 - „Tkanina Żeglenia” materiał kuloodporny, |
|||
⚫ | |||
* Płyta pancerna odporna na przestrzelenie. |
* Płyta pancerna odporna na przestrzelenie. |
||
==Upamiętnienie== |
== Upamiętnienie == |
||
* W 2007 roku Kazimierza Żeglenia upamiętniono w amerykańskim serialu dokumentalnym [[Discovery Channel]] o rozwoju broni palnej pt. ''"Weaponology"'' w odcinku ''"Bulletproof Vest"'' ( |
* W 2007 roku Kazimierza Żeglenia upamiętniono w amerykańskim serialu dokumentalnym [[Discovery Channel]] o rozwoju broni palnej pt. ''"Weaponology"'' w odcinku drugim pierwszej serii pt ''"Bulletproof Vest"'' (inny tytuł ''"Body Armor"''} (pol. Kamizelka kuloodporna). |
||
* W 2008 roku o życiu i działalności wynalazczej Żeglenia, w programie „Oblicza Ameryki“ nadawanym we współpracy z [[Polsat 2]] przez Polish Television, polskojęzyczną stację telewizyjną z [[Chicago]], opowiadał historyk techniki, [[Sławomir Łotysz]] ([https://www.youtube.com/watch?v=lo8Ww1NdoyY film dokumentalny na Youtube.]). |
|||
== Przypisy == |
|||
{{Przypisy}} |
|||
==Bibliografia== |
== Bibliografia == |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj |autor=Sławomir Łotysz |tytuł = Wynalazczość polska w Stanach Zjednoczonych rozdz. tkanina kuloodporna| wydawca = Polska Akademia Nauk, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR| miejsce = Warszawa| data= 2013| isbn = 9788375454444| s= 202|odn= tak}} |
||
* {{cytuj |
* {{cytuj |autor=Sławomir Łotysz | tytuł = „Historia sporu o pewien wynalazek. Jan Szczepanik, Kazimierz Żegleń i kamizelka kuloodporna”| czasopismo = Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki nr 1-2| data= 2009 |odn= tak}} |
||
* {{cytuj | autor= Michał Drapikowski | tytuł= Prekursor kamizelki kuloodpornej – Kazimierz Żegleń – zakonnik wynalazca | url= http://kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl/pliki/Drapikowski%20Kazimierz%20Zeglen.pdf | czasopismo= SSE II rok I Procesy innowacyjne i gospodarka oparta na wiedzy | data= 2009 | s= 11 | odn= tak | data dostępu= 2015-03-14 | archiwum= https://web.archive.org/web/20150402105009/http://kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl/pliki/Drapikowski%20Kazimierz%20Zeglen.pdf | zarchiwizowano= 2015-04-02 }} |
|||
⚫ | |||
* {{cytuj |
* {{cytuj |autor=Frederic P. Miller |tytuł = Casimir Zeglen | wydawca = VDM Publishing| data= 2010| isbn = 9786132640253 |odn= tak}} |
||
⚫ | |||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Linia 55: | Linia 61: | ||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http://polonia.wp.pl/country,0,kat,83994,wid,9627755,wiad_media.html?P%5Bpage%5D=1 Sławomir Łotysz, "Mnich Wynalazca"/Polonia.wpl.pl] |
* [http://polonia.wp.pl/country,0,kat,83994,wid,9627755,wiad_media.html?P%5Bpage%5D=1 Sławomir Łotysz, "Mnich Wynalazca"/Polonia.wpl.pl] |
||
* [http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf? |
* [http://query.nytimes.com/mem/archive-free/pdf?res=9F0DE1D81230E333A25756C0A9619C94669ED7CF&oref=slogin Artykuł w New York Times] |
||
* |
* {{Cytuj stronę | url = http://kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl/pliki/Drapikowski%20Kazimierz%20Zeglen.pdf | tytuł = Prekursor kamizelki kuloodpornej – Kazimierz Żegleń | opublikowany = kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl | archiwum = https://web.archive.org/web/20150402105009/http://kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl/pliki/Drapikowski%20Kazimierz%20Zeglen.pdf | zarchiwizowano = 2015-04-02}} |
||
* [https://www.youtube.com/watch?v=ASU7_pCWZdE Weaponology - "Bulletproof Vest" odcinek prezentujący historię kamizelki kuloodpornej oraz postać Kazimierza Żeglenia - cały odcinek na Youtube] |
* [https://www.youtube.com/watch?v=ASU7_pCWZdE Weaponology - "Bulletproof Vest" odcinek prezentujący historię kamizelki kuloodpornej oraz postać Kazimierza Żeglenia - cały odcinek na Youtube] |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
|||
{{SORTUJ:Żegleń, Kazimierz}} |
{{SORTUJ:Żegleń, Kazimierz}} |
||
[[Kategoria:Amerykańscy wynalazcy]] |
|||
[[Kategoria:Amerykańscy przedsiębiorcy]] |
|||
[[Kategoria:Autodydakci]] |
|||
[[Kategoria:Polscy duchowni katoliccy w Stanach Zjednoczonych]] |
[[Kategoria:Polscy duchowni katoliccy w Stanach Zjednoczonych]] |
||
[[Kategoria:Polscy przedsiębiorcy]] |
|||
[[Kategoria:Polscy wynalazcy]] |
[[Kategoria:Polscy wynalazcy]] |
||
[[Kategoria:Polscy zmartwychwstańcy]] |
[[Kategoria:Polscy zmartwychwstańcy]] |
Aktualna wersja na dzień 15:42, 10 lis 2023
Data i miejsce urodzenia |
4 marca 1869 |
---|---|
Data śmierci |
1910 |
Zawód, zajęcie |
ksiądz, przedsiębiorca i wynalazca |
Kazimierz Żegleń (w USA: Casimir Zeglen[1] ) (ur. 4 marca 1869 w Kaczanówce k. Tarnopola, zm. około 1910 roku) – polski zakonnik ze Zgromadzenia Zmartwychwstańców oraz wynalazca i przedsiębiorca działający w USA. Wynalazł materiał kuloodporny, bezdętkowe i nieprzebijalne opony samochodowe oraz kuloodporną płytę pancerną.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się jako syn Bartłomieja i Marianny we wsi Kaczanówka znajdującej się w Galicji, leżącej wówczas w zaborze austriackim w Monarchii Austro-Węgierskiej. W wieku osiemnastu lat wstąpił do zakonu Zmartwychwstańców we Lwowie[2].
W 1890, w wieku 21 lat, wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie podjął obowiązki zakrystiana w polskim kościele St. Stanislaus Kostka Church pod wezwaniem Stanisława Kostki w Chicago, który obsługiwał najliczniejszą, bo liczącą 40 tys. wiernych, katolicką, polską diasporę w USA[2].
Na początku XX wieku odszedł z zakonu, ożenił się i zajął biznesem zakładając kilka firm produkujących kamizelki i materiały kuloodporne. Założył trzy przedsiębiorstwa i fabryki[3]:
- Zeglen Bullet Proof Cloth Co. z siedzibą w South Bend w stanie Indiana oraz w Chicago,
- Zeglen Tire Co. produkującej bezdętkowe, nieprzebijalne opony samochodowe,
- American Rubber and Fabric Company z siedzibą w Wilmington, Delaware.
Do końca życia (prawdopodobnie w 1910) mieszkał i pracował w Chicago.
Wynalazczość
[edytuj | edytuj kod]Był samoukiem, autorem kilku wynalazków użytkowych, które opatentował i wdrożył do produkcji. Na pomysł kamizelki kuloodpornej wpadł w 1893, po tragicznej śmierci burmistrza Chicago Cartera Harrisona, który został zastrzelony przez zamachowca we własnym biurze[4]. W okresie tym, na przełomie wieków, licznych zamachów na dygnitarzy, przedstawicieli władzy, a nawet na głowy państw dokonywali anarchiści. Wstrząśnięty falą brutalnych zbrodni Żegleń rozpoczął prace nad swoim wynalazkiem, który opatentował w 1897[5].
Konstrukcja kamizelki miała układ warstwowy składając się początkowo z trzech, a później z kilkunastu warstw gęsto tkanego jedwabiu impregnowanego specjalną substancją, której skład Żegleń utrzymywał w tajemnicy.
Wiosną 1898 udał się w podróż do Europy, gdzie w Wiedniu skontaktował się z innym sławnym polskim wynalazcą i przedsiębiorcą Janem Szczepanikiem, autorem wielu patentów i wynalazków z dziedziny włókiennictwa. Nawiązał z nim współpracę, w wyniku której podjęli produkcję kamizelek kuloodpornych. Szczepanik zlecił Nicolasowi Reiserowi z Akwizgranu wykonanie specjalnego krosna do wyrobu kuloodpornej tkaniny według pomysłu Żeglenia. Jesienią 1898 na tej maszynie utkane zostały pierwsze kamizelki, z którymi Żegleń wrócił do USA. Tam ubrany w kamizelkę wykonaną z materiału własnego pomysłu przeprowadził wiele publicznych prezentacji testujących skuteczność wynalazku[6][7] .
Późniejsze prace i testy doprowadziły do udoskonalenia tej konstrukcji oraz dalszych patentów.
Wynalazki
[edytuj | edytuj kod]- 1897 - „Tkanina Żeglenia” materiał kuloodporny,
- Na początku XX wieku opracował projekt bezdętkowych i nieprzebijalnych opon samochodowych,
- Płyta pancerna odporna na przestrzelenie.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]- W 2007 roku Kazimierza Żeglenia upamiętniono w amerykańskim serialu dokumentalnym Discovery Channel o rozwoju broni palnej pt. "Weaponology" w odcinku drugim pierwszej serii pt "Bulletproof Vest" (inny tytuł "Body Armor"} (pol. Kamizelka kuloodporna).
- W 2008 roku o życiu i działalności wynalazczej Żeglenia, w programie „Oblicza Ameryki“ nadawanym we współpracy z Polsat 2 przez Polish Television, polskojęzyczną stację telewizyjną z Chicago, opowiadał historyk techniki, Sławomir Łotysz (film dokumentalny na Youtube.).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Miller 2010 ↓.
- ↑ a b Drapikowski 2009 ↓, s. 2.
- ↑ Drapikowski 2009 ↓, s. 9.
- ↑ Holper 2006 ↓, s. 80.
- ↑ Łotysz 2013 ↓, s. 202.
- ↑ Łotysz 2009 ↓.
- ↑ Łotysz 2013 ↓.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sławomir Łotysz , Wynalazczość polska w Stanach Zjednoczonych rozdz. tkanina kuloodporna, Warszawa: Polska Akademia Nauk, Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, 2013, s. 202, ISBN 978-83-7545-444-4 .
- Sławomir Łotysz , „Historia sporu o pewien wynalazek. Jan Szczepanik, Kazimierz Żegleń i kamizelka kuloodporna”, „Analecta. Studia i Materiały z Dziejów Nauki nr 1-2”, 2009 .
- Michał Drapikowski , Prekursor kamizelki kuloodpornej – Kazimierz Żegleń – zakonnik wynalazca, „SSE II rok I Procesy innowacyjne i gospodarka oparta na wiedzy”, 2009, s. 11 [dostęp 2015-03-14] [zarchiwizowane z adresu 2015-04-02] .
- Frederic P. Miller , Casimir Zeglen, VDM Publishing, 2010, ISBN 978-613-2-64025-3 .
- Paul Holper , Inventing Millions, Dehli: Orient Paperbacks, 2006, ISBN 978-81-222-0458-2 .
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Sławomir Łotysz, "Mnich Wynalazca"/Polonia.wpl.pl
- Artykuł w New York Times
- Prekursor kamizelki kuloodpornej – Kazimierz Żegleń. kwasnicki.prawo.uni.wroc.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-02)].
- Weaponology - "Bulletproof Vest" odcinek prezentujący historię kamizelki kuloodpornej oraz postać Kazimierza Żeglenia - cały odcinek na Youtube