Przejdź do zawartości

Nowa Fantastyka: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m MalarzBOT: regeneracja szablonu {{Czasopismo infobox}}
 
(Nie pokazano 48 wersji utworzonych przez 23 użytkowników)
Linia 5: Linia 5:
|grafika =
|grafika =
|opis grafiki = Pierwszy numer, październik 1982
|opis grafiki = Pierwszy numer, październik 1982
|alt grafiki =
|częstotliwość = [[miesięcznik]]
|częstotliwość = [[miesięcznik]]
|państwo = Polska
|państwo = Polska
Linia 25: Linia 26:
|OCLC =
|OCLC =
|DOI =
|DOI =
|odznaczenia =
|odznaczenia = {{order|GA|S}}
|commons = Category:Fantastyka (magazine)
|commons = Category:Fantastyka (magazine)
|wikiźródła =
|wikiźródła =
Linia 31: Linia 32:
|www = http://www.fantastyka.pl
|www = http://www.fantastyka.pl
}}
}}
⚫
[[Plik:30th anniversary of 'Fantastyka' plaque, Festival of Comics in Łódź 2012.jpg|thumb|Medal pamiątkowy wydany z okazji 30-lecia czasopisma]]
[[Plik:Hollanek001.jpg|mały|upright=0.85|Adam Hollanek, pierwszy redaktor naczelny miesięcznika „Fantastyka” (1997)]]
[[Plik:Hollanek001.jpg|mały|upright=0.85|Adam Hollanek, pierwszy redaktor naczelny miesięcznika „Fantastyka” (1997)]]
[[Plik:Lech Jęczmyk portrait, Festival of Comics in Łódź 2012.jpg|mały|upright=0.85|Lech Jęczmyk, drugi redaktor naczelny „Nowej Fantastyki” (2012)]]
[[Plik:Lech Jęczmyk, Festival of Comics in Łódź 2012-2.jpg|mały|upright=0.85|Lech Jęczmyk, drugi redaktor naczelny „Nowej Fantastyki” (2012)]]
[[Plik:Maciej Parowski.jpg|mały|upright=0.85|Maciej Parowski, trzeci redaktor naczelny „Nowej Fantastyki” (2006)]]
[[Plik:Maciej Parowski.jpg|mały|upright=0.85|Maciej Parowski, trzeci redaktor naczelny „Nowej Fantastyki” (2006)]]
⚫
'''Nowa Fantastyka''', do 1990 '''Fantastyka''' – polski [[czasopismo literackie|miesięcznik literacki]], pierwsze w Polsce czasopismo poświęcone szeroko rozumianej [[fantastyka|fantastyce]], w szczególności literaturze [[Fantastyka naukowa|science fiction]] i [[fantasy]]. Ukazuje się od 1982.
⚫
[[Plik:30th anniversary of 'Fantastyka' 2, Festival of Comics in Łódź 2012.jpg|mały|upright=1.2|30-lecie „Fantastyki” – Maciej Parowski, Lech Jęczmyk, Jacek Dukaj, Szczepan Twardoch, Marek Baraniecki na 23 Międzynarodowym Festiwalu Komiksu i Gier, Łódź 2012]]
⚫
'''Nowa Fantastyka''', do 1990 '''Fantastyka''' – polski [[czasopismo literackie|miesięcznik literacki]] poświęcony szeroko rozumianej [[fantastyka|fantastyce]], w szczególności literaturze [[Fantastyka naukowa|science fiction]] i [[fantasy]].


⚫
W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. [[Andrzej Sapkowski]], [[Jacek Dukaj]], Feliks W. Kres czy [[Marek S. Huberath]]<ref>[http://culture.pl/pl/tworca/marek-s-huberath Sylwetka Marka S. Huberatha] w portalu culture.pl.</ref>.
== Opis pisma ==
⚫
Jego pierwszym redaktorem naczelnym był [[Adam Hollanek]], potem długo funkcję tę pełnił [[Maciej Parowski]], obecnie piastuje ją [[Jerzy Rzymowski]]. Wydawcą jest [[Prószyński Media]].


== Charakterystyka ==
„Fantastyka” była pierwszym czasopismem w Polsce poświęconym popularyzacji fantastyki.
⚫
W miesięczniku publikowane są utwory – [[powieść|powieści]] i krótsze formy polskich oraz zagranicznych autorów fantastyki, [[recenzja|recenzje]] filmów oraz książek fantastycznych, a także artykuły o tematyce popularnonaukowej i [[felieton]]y. W przeszłości na łamach NF pojawiały się również [[komiks]]y, a także informacje na temat [[Konwent fanów|konwentów]] i ważniejszych wydarzeń w [[fandom]]ie.


⚫
Pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma był [[Adam Hollanek]], po zmianie wydawcy funkcję tę objął [[Lech Jęczmyk]], potem długo sprawował ją [[Maciej Parowski]], obecnie piastuje ją [[Jerzy Rzymowski]]. Wydawcą jest [[Prószyński Media]].
⚫
W miesięczniku publikowane są utwory, opowiadania i powieści polskich oraz zagranicznych autorów fantastyki, recenzje filmów oraz książek fantastycznych, a także artykuły o tematyce popularnonaukowej i felietony. W przeszłości na łamach NF pojawiały się również informacje na temat [[Konwent fanów|konwentów]] i ważniejszych wydarzeń w [[fandom]]ie.

⚫
W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. [[Andrzej Sapkowski]], [[Feliks W. Kres]] czy [[Marek S. Huberath]]<ref>[http://culture.pl/pl/tworca/marek-s-huberath Sylwetka Marka S. Huberatha] w portalu culture.pl.</ref>.


== Historia ==
== Historia ==
=== Polska Rzeczpospolita Ludowa ===
=== Polska Rzeczpospolita Ludowa ===
„Fantastykę” założyła grupa entuzjastów sci-fi, [[Andrzej Krzepkowski]], [[Jacek Rodek]] i [[Andrzej Wójcik (pisarz)|Andrzej Wójcik]], wraz z [[Adam Hollanek|Adamem Hollankiem]], popularyzatorem nauki i pisarzem, który został pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma<ref>{{Cytuj |autor = Ashley, Michael Verfasser. |tytuł = The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990 |data dostępu = 2019-12-05 |isbn = 978-1-78138-440-4 |oclc = 1011407519}}</ref>. [[Rafał Ziemkiewicz]] tak wspomina ten wybór: „zaczęliśmy go doceniać w miarę dojrzewania. W moim wypadku wiązało się to z pracą w „Fantastyce” – wtedy zobaczyłem, jak trudną wziął na siebie rolę jako bufor pomiędzy zbuntowaną literaturą a partyjnymi nadzorcami. Wywiązał się z niej znakomicie, zapewniając redakcji i autorom, jak na ten czas, maksimum swobody”<ref>{{Cytuj |autor = Rafał Ziemkiewicz w: Adam Hollanek |tytuł = Pies musi wystrzelić |data = 2009 |wydawca = Świat Książki}}</ref>.
[[Andrzej Wójcik (pisarz)|Andrzej Wójcik]] wspomina, że na pomysł utworzenia czasopisma w drugiej połowie lat 70. XX wieku wpadł działacz [[Ogólnopolski Klub Miłośników Fantastyki i Science Fiction|Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction]] [[Andrzej Pruszyński (fandom)|Andrzej Pruszyński]]<ref name="czas">{{Cytuj pismo|autor link=Andrzej Wójcik (pisarz)|nazwisko=Wójcik|imię=Andrzej|tytuł=Kierowałem się zamiłowaniem do fantastyki [Z Andrzejem Wójcikiem rozmawia Marek Żelkowski]|url=|czasopismo=Czas Fantastyki|adres czasopisma=|wolumin=4(44)|strony=41-45|rok=2015|odpowiedzialność=|wydawca=Prószyński Media|miejsce=Warszawa|imię2=Marek|nazwisko2=Żelkowski|autor link2=Marek Żelkowski|issn=1733-635X|data dostępu=2024-05-13}}</ref>. Po latach starań, w których niebagatelne okazało się poparcie działaczy [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]], [[Hieronim Kubiak|Hieronima Kubiaka]] i [[Karol Rodek|Karola Rodka]] (ojca działacza fandomu [[Jacek Rodek|Jacka Rodka]]), grupa aktywistów w maju 1982 uzyskała zgodę na uruchomienie czasopisma<ref name="czas" />. Miesięcznik założyła grupa entuzjastów sci-fi: [[Andrzej Krzepkowski]], Jacek Rodek i Andrzej Wójcik<ref>{{Cytuj |autor = Ashley, Michael Verfasser. |tytuł = The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990 |data dostępu = 2019-12-05 |isbn = 978-1-78138-440-4 |oclc = 1011407519}}</ref>. W pierwszym zespole redakcyjnym znaleźli się także m.in. Maciej Parowski, [[Tadeusz Markowski (pisarz)|Tadeusz Markowski]], [[Krzysztof Szolginia]], [[Wiktor Malski]]. Władze nie zgodziły się, by redaktorem naczelnym został [[Krzysztof Boruń]], więc mianowano nim ówczesnego dziennikarza „[[Trybuna Ludu|Trybuny Ludu]]” [[Adam Hollanek|Adama Hollanka]]<ref name="czas" />. [[Rafał Ziemkiewicz]] wspomina, że Hollanek był „buforem pomiędzy zbuntowaną literaturą a partyjnymi nadzorcami” i że „wywiązał się z niej znakomicie, zapewniając redakcji i autorom, jak na ten czas, maksimum swobody”<ref>{{Cytuj |autor = [[Rafał Ziemkiewicz]] w: Adam Hollanek |tytuł = Pies musi wystrzelić |data = 2009 |wydawca = [[Świat Książki]]}}</ref>.


Pierwszy numer „Fantastyki” ukazał się w październiku 1982 r. Czasopismo już po kilku numerach uzyskało ogromną popularność. Średnio kioski otrzymywały 2–3 egzemplarze pisma, które kupowano jeszcze w dniu dostawy. Pod koniec lat 80. „Fantastyka” miała duże problemy z regularnym trafianiem do kiosków.
„Fantastyka” była pierwszym czasopismem w Polsce poświęconym wyłącznie fantastyce. Pierwszy numer miesięcznika ukazał się w październiku 1982. Pismo wydawała [[Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”]], koncern prasowy należący do [[Polska Zjednoczona Partia Robotnicza|PZPR]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.prawo.pl/akty/m-p-1991-3-13,16823099.html | tytuł = Zatwierdzenie planu zagospodarowania majątku Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa-Książka-Ruch" w likwidacji oraz dysponowanie składnikami majątku tej Spółdzielni | autor = | opublikowany = prawo.pl | data = 1991 | język = | data dostępu = 2022-07-10}}</ref>. Czasopismo od początku uzyskało ogromną popularność. Średnio [[Kiosk (architektura)|kioski]] otrzymywały 2–3 egzemplarze pisma, które kupowano jeszcze w dniu dostawy. Pod koniec lat 80. „Fantastyka”, mimo dużych nakładów, miała duże problemy z regularnym trafianiem do kiosków.


=== III Rzeczpospolita ===
=== III Rzeczpospolita ===
W lipcu 1990 r. zmienił się wydawca, a pismo przyjęło nazwę „Nowa Fantastyka”. W tym czasie nastąpiły również znaczące zmiany w wyglądzie czasopisma – zwiększono liczbę stron, zmieniono format, rozbudowany został dział publicystyczny.
W lipcu 1990 zmienił się wydawca, a pismo przyjęło nazwę „Nowa Fantastyka”. W tym czasie nastąpiły również znaczące zmiany w wyglądzie czasopisma – zwiększono liczbę stron, zmieniono format, rozbudowany został dział publicystyczny.

⚫
W połowie 2003 zwiększono liczbę kolorowych stron.


⚫
„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na polskim rynku. Średni nakład w 2015 to 15 tys. egzemplarzy<ref name=NFRek>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20150420143010/http://www.fantastyka.pl/media/nowafantastyka_2015.pdf |tytuł = Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców) |język = pl |data dostępu = 2017-10-09}}</ref>. W czasach swej największej świetności – w latach 80. – nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w 1996 wynosił 76 tys.<ref>[http://archiwum.rp.pl/artykul/117484-Sukcesy-polskiej-fantastyki.html Rzeczpospolita].</ref>, a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych [[Związek Kontroli Dystrybucji Prasy|ZKDP]] za 2004).
⚫
W połowie 2003 r. zwiększono liczbę kolorowych stron.


⚫
Od 2014 do 2016 „Nowa Fantastyka” dostępna była [[E-book|w wersji elektronicznej]]. Jako powód rezygnacji z e-wydania podano jego nieopłacalność<ref>{{Cytuj |tytuł = Nowa Fantastyka w formatach epub i mobi |data dostępu = 2016-08-31 |opublikowany = fantastyka.pl |url = http://www.fantastyka.pl/hydepark/pokaz/12241}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Wersja czytnikowa NF i FWS |data dostępu = 2016-08-31 |opublikowany = fantastyka.pl |url = http://www.fantastyka.pl/hydepark/pokaz/16449}}</ref>.
⚫
„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na rynku i jednym z najstarszych ukazujących się nieprzerwanie na świecie (wydawanie słynnego amerykańskiego magazynu „Asimov’s Science Fiction” rozpoczęto zaledwie kilka lat wcześniej). Średni nakład w 2015 roku to 15 tys. egzemplarzy<ref name=NFRek>{{Cytuj stronę |url = https://web.archive.org/web/20150420143010/http://www.fantastyka.pl/media/nowafantastyka_2015.pdf |tytuł = Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców) |język = pl |data dostępu = 2017-10-09}}</ref>. W czasach swej największej świetności – w latach 80. nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w roku 1996 wynosił 76 tys.<ref>[http://archiwum.rp.pl/artykul/117484-Sukcesy-polskiej-fantastyki.html Rzeczpospolita].</ref>, a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych [[Związek Kontroli Dystrybucji Prasy|ZKDP]] za 2004).


Od 2014 redakcja przyznaje [[Nagrody „Nowej Fantastyki”|swoje nagrody]] dla utworów literackich i komiksów<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.coprzeczytac.pl/nagrody-nowej-fantastyki-wyniki/ | tytuł = Nagrody Nowej Fantastyki – wyniki | autor = Urszula Garncarz | opublikowany = coprzeczytac.pl | data = 2021-05-27 | język = | data dostępu = 2022-07-10}}</ref>.
⚫
Od 2014 do 2016 roku „Nowa Fantastyka” dostępna była [[E-book|w wersji elektronicznej]]. Jako powód rezygnacji z e-wydania podano jego nieopłacalność<ref>{{Cytuj |tytuł = Nowa Fantastyka w formatach epub i mobi |data dostępu = 2016-08-31 |opublikowany = fantastyka.pl |url = http://www.fantastyka.pl/hydepark/pokaz/12241}}</ref><ref>{{Cytuj |tytuł = Wersja czytnikowa NF i FWS |data dostępu = 2016-08-31 |opublikowany = fantastyka.pl |url = http://www.fantastyka.pl/hydepark/pokaz/16449}}</ref>.


== Redaktorzy naczelni ==
== Redaktorzy naczelni ==
Linia 67: Linia 66:


=== Nowa Fantastyka (od 1990) ===
=== Nowa Fantastyka (od 1990) ===
{{Kolumna-podział|2|
* [[Lech Jęczmyk]] (1990–1992)
* [[Lech Jęczmyk]] (1990–1992)
* [[Maciej Parowski]] (1992–2003)
* [[Maciej Parowski]] (1992–2003)
Linia 76: Linia 74:
* [[Jakub Winiarski]] (2010–2013)
* [[Jakub Winiarski]] (2010–2013)
* [[Jerzy Rzymowski]] (od 2013)
* [[Jerzy Rzymowski]] (od 2013)
}}


== Felietoniści ==
== Felietoniści ==
{{Kolumna-podział|3|

=== obecnie ===
=== obecnie ===
* Maciej Bachorski
* Maciej Bachorski
Linia 109: Linia 104:
* [[Jacek Dukaj]]
* [[Jacek Dukaj]]
* [[Jarosław Grzędowicz]]
* [[Jarosław Grzędowicz]]
* [[Arkadiusz Grzegorzak]]
* [[Adam Hollanek]]
* [[Adam Hollanek]]
* [[Lech Jęczmyk]]
* [[Lech Jęczmyk]]
Linia 125: Linia 121:
* [[Kamil Śmiałkowski]]
* [[Kamil Śmiałkowski]]
* [[Rafał Ziemkiewicz]]
* [[Rafał Ziemkiewicz]]
}}


== Komiksy ==
== Komiksy ==
Na łamach pisma debiutowało wielu polskich twórców [[komiks]]owych, a premierę miały znane serie, takie jak [[Funky Koval]].
Na łamach pisma debiutowało wielu polskich twórców [[komiks]]owych, a premierę miały znane serie takie, jak [[Funky Koval]]. Najdłużej ukazującą się regularnie serią jest [[Lil i Put]], który od roku 2017 jest stałym elementem magazynu.<ref>Nowa Fantastyka 03/24, artykuł "Najlepszym lekarstwem jest humor", Waldemar Miaśkiewicz.</ref>
{{osobny artykuł|Lista komiksów publikowanych w „Fantastyce” i „Nowej Fantastyce”}}
{{osobny artykuł|Lista komiksów publikowanych w „Fantastyce” i „Nowej Fantastyce”}}


Linia 136: Linia 131:
* ''[[Komiks – Fantastyka]]'' – wydawany w latach 80., na początku lat 90. przekształcony w czasopismo „[[Komiks (czasopismo)|Komiks]]”
* ''[[Komiks – Fantastyka]]'' – wydawany w latach 80., na początku lat 90. przekształcony w czasopismo „[[Komiks (czasopismo)|Komiks]]”
* ''[[Fantastyka – wydanie specjalne]]'' – kwartalnik zawierający jedynie teksty literackie, w tym powieści, wydawany w latach 2003–2019
* ''[[Fantastyka – wydanie specjalne]]'' – kwartalnik zawierający jedynie teksty literackie, w tym powieści, wydawany w latach 2003–2019
* ''Czas Fantastyki'' – kwartalnik poświęcony publicystyce na temat fantastyki, wydawany w latach [[2004]]–[[2015]], dostępny jedynie w prenumeracie i w sieci [[Empik]].
* ''[[Czas Fantastyki]]'' – kwartalnik poświęcony publicystyce na temat fantastyki, wydawany w latach 2004–2015, dostępny jedynie w prenumeracie i w sieci [[Empik]].


== Gloria Artis ==
== Gloria Artis ==
⚫
[[Plik:30th anniversary of 'Fantastyka' plaque, Festival of Comics in Łódź 2012.jpg|mały|Medal pamiątkowy wydany z okazji 30-lecia czasopisma]]
⚫
29 października 2007 roku, z okazji 25-lecia pisma, [[Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego|minister kultury i dziedzictwa narodowego]] [[Kazimierz Michał Ujazdowski]] uhonorował czasopismo srebrnym medalem „[[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”|Gloria Artis]]”<ref>{{cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20071213211015/http://www.mkidn.gov.pl/website/index.jsp?artId=1829 |tytuł = Medale „Gloria Artis” i odznaczenia „Zasłużony dla kultury polskiej” dla twórców związanych z pismem „Fantastyka” 30.10.07}}</ref>. Uhonorowani zostali również współpracownicy „Nowej Fantastyki”:
⚫
[[Plik:30th anniversary of 'Fantastyka' 2, Festival of Comics in Łódź 2012.jpg|mały|30-lecie „Fantastyki” – Maciej Parowski, Lech Jęczmyk, Jacek Dukaj, Szczepan Twardoch, Marek Baraniecki na 23 Międzynarodowym Festiwalu Komiksu i Gier, Łódź 2012]]

⚫
29 października 2007, z okazji 25-lecia pisma, [[Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego|minister kultury i dziedzictwa narodowego]] [[Kazimierz Michał Ujazdowski]] uhonorował czasopismo srebrnym medalem „[[Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”|Gloria Artis]]”<ref>{{cytuj stronę |url = http://web.archive.org/web/20071213211015/http://www.mkidn.gov.pl/website/index.jsp?artId=1829 |tytuł = Medale „Gloria Artis” i odznaczenia „Zasłużony dla kultury polskiej” dla twórców związanych z pismem „Fantastyka” 30.10.07}}</ref>. Uhonorowani zostali również współpracownicy „Nowej Fantastyki”:
{{Kolumna-podział|2|


=== Medal srebrny ===
=== Medal srebrny ===
Linia 160: Linia 155:
=== [[Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”]] ===
=== [[Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”]] ===
* [[Małgorzata Berlińska]]
* [[Małgorzata Berlińska]]
* [[Andrzej Kaczorowski|Andrzej W. Kaczorowski]]
* Andrzej W. Kaczorowski
* [[Sławomir Kędzierski]]
* [[Sławomir Kędzierski]]
* [[Tadeusz Markowski (pisarz)|Tadeusz Markowski]]
* [[Tadeusz Markowski (pisarz)|Tadeusz Markowski]]
Linia 167: Linia 162:
* [[Marek Zalejski]]
* [[Marek Zalejski]]
* [[Paweł Ziemkiewicz]]
* [[Paweł Ziemkiewicz]]
}}


== Przypisy ==
== Przypisy ==
Linia 174: Linia 168:
== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
* [http://fantastyka.pl Strona oficjalna pisma]
* [http://fantastyka.pl Strona oficjalna pisma]
* [http://niniwa22.cba.pl/maciej_parowski_nowa_fantastyka.htm Maciej Parowski w rozmowie o historii „Fantastyki”]


{{Redaktorzy naczelni Nowej Fantastyki}}
{{Redaktorzy naczelni Nowej Fantastyki}}
{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


[[Kategoria:Czasopisma fantastyczne]]
[[Kategoria:Polskie czasopisma fantastyczne]]
[[Kategoria:Czasopisma w języku polskim]]
[[Kategoria:Czasopisma w języku polskim]]
[[Kategoria:Czasopisma wydawane od 1982]]
[[Kategoria:Czasopisma wydawane od 1982]]
[[Kategoria:Odznaczeni Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”| ]]
[[Kategoria:Organizacje odznaczone Srebrnym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”]]
[[Kategoria:Miesięczniki w Polsce]]
[[Kategoria:Miesięczniki w Polsce]]
[[Kategoria:Polskie pisma literackie]]
[[Kategoria:Polskie czasopisma literackie]]

Aktualna wersja na dzień 14:14, 23 lis 2024

Nowa Fantastyka
Częstotliwość

miesięcznik

Państwo

 Polska

Wydawca

Prószyński Media

Tematyka

literatura

Pierwszy numer

1982

Redaktor naczelny

Jerzy Rzymowski

Średni nakład

36 tys. egz.

Format

A4

Liczba stron

84

ISSN

0867-132X

Odznaczenia
Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa
Adam Hollanek, pierwszy redaktor naczelny miesięcznika „Fantastyka” (1997)
Lech Jęczmyk, drugi redaktor naczelny „Nowej Fantastyki” (2012)
Maciej Parowski, trzeci redaktor naczelny „Nowej Fantastyki” (2006)

Nowa Fantastyka, do 1990 Fantastyka – polski miesięcznik literacki, pierwsze w Polsce czasopismo poświęcone szeroko rozumianej fantastyce, w szczególności literaturze science fiction i fantasy. Ukazuje się od 1982.

W piśmie debiutowali liczni polscy twórcy m.in. Andrzej Sapkowski, Jacek Dukaj, Feliks W. Kres czy Marek S. Huberath[1].

Charakterystyka

[edytuj | edytuj kod]

W miesięczniku publikowane są utwory – powieści i krótsze formy polskich oraz zagranicznych autorów fantastyki, recenzje filmów oraz książek fantastycznych, a także artykuły o tematyce popularnonaukowej i felietony. W przeszłości na łamach NF pojawiały się również komiksy, a także informacje na temat konwentów i ważniejszych wydarzeń w fandomie.

Pierwszym redaktorem naczelnym czasopisma był Adam Hollanek, po zmianie wydawcy funkcję tę objął Lech Jęczmyk, potem długo sprawował ją Maciej Parowski, obecnie piastuje ją Jerzy Rzymowski. Wydawcą jest Prószyński Media.

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Polska Rzeczpospolita Ludowa

[edytuj | edytuj kod]

Andrzej Wójcik wspomina, że na pomysł utworzenia czasopisma w drugiej połowie lat 70. XX wieku wpadł działacz Ogólnopolskiego Klubu Miłośników Fantastyki i Science Fiction Andrzej Pruszyński[2]. Po latach starań, w których niebagatelne okazało się poparcie działaczy PZPR, Hieronima Kubiaka i Karola Rodka (ojca działacza fandomu Jacka Rodka), grupa aktywistów w maju 1982 uzyskała zgodę na uruchomienie czasopisma[2]. Miesięcznik założyła grupa entuzjastów sci-fi: Andrzej Krzepkowski, Jacek Rodek i Andrzej Wójcik[3]. W pierwszym zespole redakcyjnym znaleźli się także m.in. Maciej Parowski, Tadeusz Markowski, Krzysztof Szolginia, Wiktor Malski. Władze nie zgodziły się, by redaktorem naczelnym został Krzysztof Boruń, więc mianowano nim ówczesnego dziennikarza „Trybuny Ludu” Adama Hollanka[2]. Rafał Ziemkiewicz wspomina, że Hollanek był „buforem pomiędzy zbuntowaną literaturą a partyjnymi nadzorcami” i że „wywiązał się z niej znakomicie, zapewniając redakcji i autorom, jak na ten czas, maksimum swobody”[4].

„Fantastyka” była pierwszym czasopismem w Polsce poświęconym wyłącznie fantastyce. Pierwszy numer miesięcznika ukazał się w październiku 1982. Pismo wydawała Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa-Książka-Ruch”, koncern prasowy należący do PZPR[5]. Czasopismo od początku uzyskało ogromną popularność. Średnio kioski otrzymywały 2–3 egzemplarze pisma, które kupowano jeszcze w dniu dostawy. Pod koniec lat 80. „Fantastyka”, mimo dużych nakładów, miała duże problemy z regularnym trafianiem do kiosków.

III Rzeczpospolita

[edytuj | edytuj kod]

W lipcu 1990 zmienił się wydawca, a pismo przyjęło nazwę „Nowa Fantastyka”. W tym czasie nastąpiły również znaczące zmiany w wyglądzie czasopisma – zwiększono liczbę stron, zmieniono format, rozbudowany został dział publicystyczny.

W połowie 2003 zwiększono liczbę kolorowych stron.

„Nowa Fantastyka” jest obecnie najstarszym tego typu pismem na polskim rynku. Średni nakład w 2015 to 15 tys. egzemplarzy[6]. W czasach swej największej świetności – w latach 80. – nakład pisma przekraczał 150 tys. egz., w 1996 wynosił 76 tys.[7], a w 2004 – 36 tys. egzemplarzy (według danych ZKDP za 2004).

Od 2014 do 2016 „Nowa Fantastyka” dostępna była w wersji elektronicznej. Jako powód rezygnacji z e-wydania podano jego nieopłacalność[8][9].

Od 2014 redakcja przyznaje swoje nagrody dla utworów literackich i komiksów[10].

Redaktorzy naczelni

[edytuj | edytuj kod]

Fantastyka (1982–1990)

[edytuj | edytuj kod]

Nowa Fantastyka (od 1990)

[edytuj | edytuj kod]

Felietoniści

[edytuj | edytuj kod]

obecnie

[edytuj | edytuj kod]
  • Maciej Bachorski
  • Krystyna de Binzer
  • Łukasz Czarnecki
  • Paweł Deptuch
  • Agnieszka Haska
  • Andrzej Kaczmarczyk
  • Rafał Kosik
  • Joanna Kułakowska
  • Paweł Laudański
  • Waldemar Miaśkiewicz
  • Łukasz Orbitowski
  • Przemysław Pieniążek
  • Radosław Pisula
  • Aleksandra Radziejewska
  • Jerzy Stachowicz
  • Marek Starosta
  • Rafał Śliwiak
  • Witold Vargas
  • Peter Watts
  • Łukasz M. Wiśniewski
  • Tymoteusz Wronka

w przeszłości także

[edytuj | edytuj kod]

Komiksy

[edytuj | edytuj kod]

Na łamach pisma debiutowało wielu polskich twórców komiksowych, a premierę miały znane serie takie, jak Funky Koval. Najdłużej ukazującą się regularnie serią jest Lil i Put, który od roku 2017 jest stałym elementem magazynu.[11]

 Osobny artykuł: Lista komiksów publikowanych w „Fantastyce” i „Nowej Fantastyce”.

Pochodne czasopisma

[edytuj | edytuj kod]

Oprócz samej „Fantastyki” w różnych okresach powstały:

Gloria Artis

[edytuj | edytuj kod]
Medal pamiątkowy wydany z okazji 30-lecia czasopisma
30-lecie „Fantastyki” – Maciej Parowski, Lech Jęczmyk, Jacek Dukaj, Szczepan Twardoch, Marek Baraniecki na 23 Międzynarodowym Festiwalu Komiksu i Gier, Łódź 2012

29 października 2007, z okazji 25-lecia pisma, minister kultury i dziedzictwa narodowego Kazimierz Michał Ujazdowski uhonorował czasopismo srebrnym medalem „Gloria Artis”[12]. Uhonorowani zostali również współpracownicy „Nowej Fantastyki”:

Medal srebrny

[edytuj | edytuj kod]

Medal brązowy

[edytuj | edytuj kod]

Odznaka honorowa „Zasłużony dla Kultury Polskiej”

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Sylwetka Marka S. Huberatha w portalu culture.pl.
  2. ↑ a b c Andrzej Wójcik, Marek Żelkowski. Kierowałem się zamiłowaniem do fantastyki [Z Andrzejem Wójcikiem rozmawia Marek Żelkowski]. „Czas Fantastyki”. 4(44), s. 41-45, 2015. Warszawa: Prószyński Media. ISSN 1733-635X. 
  3. ↑ Michael Verfasser. Ashley, The history of the science-fiction magazine, Volume 4, Science fiction rebels. The story of the science-fiction magazines from 1981 to 1990, ISBN 978-1-78138-440-4, OCLC 1011407519 [dostęp 2019-12-05].
  4. ↑ Rafał Ziemkiewicz, Pies musi wystrzelić, Świat Książki, 2009.
  5. ↑ Zatwierdzenie planu zagospodarowania majątku Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej "Prasa-Książka-Ruch" w likwidacji oraz dysponowanie składnikami majątku tej Spółdzielni. prawo.pl, 1991. [dostęp 2022-07-10].
  6. ↑ Nowa Fantastyka 2015 (informacje dla reklamodawców). [dostęp 2017-10-09]. (pol.).
  7. ↑ Rzeczpospolita.
  8. ↑ Nowa Fantastyka w formatach epub i mobi [online], fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31].
  9. ↑ Wersja czytnikowa NF i FWS [online], fantastyka.pl [dostęp 2016-08-31].
  10. ↑ Urszula Garncarz: Nagrody Nowej Fantastyki – wyniki. coprzeczytac.pl, 2021-05-27. [dostęp 2022-07-10].
  11. ↑ Nowa Fantastyka 03/24, artykuł "Najlepszym lekarstwem jest humor", Waldemar Miaśkiewicz.
  12. ↑ Medale „Gloria Artis” i odznaczenia „Zasłużony dla kultury polskiej” dla twórców związanych z pismem „Fantastyka” 30.10.07.

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Redaktorzy naczelni czasopisma Nowa Fantastyka
Fantastyka
Nowa Fantastyka
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nowa_Fantastyka&oldid=75333221”