Peter Stamm

Peter Stamm (2012)

Peter Stamm (ur. 18 stycznia 1963 w Scherzingen, Turgowia) – szwajcarski pisarz.

Biografia

Peter Stamm był synem księgowego, dorastał z trójką rodzeństwa w Weinfelden w Kantonie Thurgau. W szkole czuł się nieswojo, dlatego już bardzo wcześnie uciekał myślami w świat fantazji. Po szkole podstawowej i szkole średniej, między rokiem 1979 a 1982 odbywał praktykę przygotowującą do zawodu handlowca i czasami pracował również jako księgowy. Na koniec szkoły średniej zdał maturę.

Jego pierwsze literackie próby spotkały się z wieloma przeciwnościami. Pierwsze 3 powieści nie znalazły wydawnictwa. Agnes (powieść){{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: 2, 3 oraz 4., czwarta powieść, którą zaczął pisać w wieku 29 lat, została opublikowana dopiero 6 lat później. Po półrocznym studiowaniu anglistyki na Uniwersytecie w Zurychu i następnie po półrocznym mieszkaniu w Nowym Jorku Stamm zmienił kierunek studiów na psychologię z psychopatologią i rozpoczął informatykę jako dodatkowy kierunek; poza tym odbywał praktykę zawodową w wielu rożnych klinikach psychiatrycznych. Stamm zdecydował się na studia, kierując się swoimi literackim zainteresowaniami: Chciał dowiedzieć się o ludziach o wiele więcej, niż przedstawia to literatura. Stamm świadomie przerwał studia psychologiczne, ponieważ chciał postawić tworzenie w centrum swojego życia. Po rezygnacji ze studiów pozostała mu jeszcze jedna decyzja do podjęcia, zacząć tworzyć lub pracować ponownie jako księgowy.

Po długim pobycie w Nowym Jorku, Paryżu i Skandynawii Peter Stamm w 1990 r. zamieszkał na stałe w Winterthur. Tam pracował głównie jako dziennikarz, co umożliwiło mu po raz pierwszy publikację własnych tekstów. Stamm pracował m.in. dla „Neue Zürcher Zeitung”, „Tages-Anzeiger”, „Weltwoche”, a także dla satyrycznego czasopisma „Nebelspalter”. Od 1997 był członkiem literackiego czasopisma „Entwürfe{{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: 2 oraz 3.”. Od 1998 do 2003 roku mieszkał w Zurychu, później znowu w Winterthur. Po sukcesie związanym z powieścią Erstling i jej kolejnymi publikacjami działalność dziennikarska usuwała się coraz bardziej w cień w stosunku do literatury, na której w międzyczasie Stamm się koncentrował. Od 2003 jest członkiem związku Autorinnen und Autoren der Schweiz{{Link-interwiki}} Brakujące pola: Q. Nieznane pola: 2 oraz 3. .

Działalność

Peter Stamm jest autorem prozy, słuchowisk i sztuk teatralnych. Dla jego twórczości znamienne są: zdystansowany sposób opowiadania i całkowicie pozbawiony ozdobnych przymiotników, metafor i porównań prosty styl, który tworzą krótkie zdania. Stamm opisuje nawet, że jego styl opiera się mocno na powtarzającej się redukcji tego, co już zostało napisane. Im bardziej język stawałby się tłem, tym realniej byłyby podkreślone obrazy.

Stamm pisze o ludziach i związkach międzyludzkich. Powracającymi tematami są różnorodne możliwości relacji miłosnych, niemożność miłości, dystans i bliskość, a także relacja między obrazem a rzeczywistością. Jednocześnie w utworze to nie treść jest centralnym punktem, ale sposób, w jaki coś jest opowiadane. Dlatego nie wybrał on oryginalnych treści, które mogłyby odciągać uwagę od jakości tekstu.

Wraz z trzecią powieścią An einem Tag wie diesem Stamm zmienił wydawnictwo z Arche Verlag na S. Fischer Verlag we Frankfurcie nad Menem. W porównaniu do większości szwajcarskich autorów sprzedawał już wcześniej i aż pięciokrotnie więcej swoich książek  w Niemczech niż w Szwajcarii. Daniel Arnet wyjaśnił to słowami ,,język wolny od szwajcaryzmu” i ,,treści wolne od pelargonii” a jego uniwersalność ,,nie jest kodowana federalnie”. Konferencja z 1999 roku w Literarischen Quartett przyczyniła się  także do jego sukcesu w Niemczech, gdzie Marcel Reich-Ranicki ogłosił narracyjną kolekcję Blitzeis jedną z najpiękniejszych i najważniejszych książek sezonu, podczas gdy Hellmuth Karasek orzekł: ,,To jest narrator, który może dużo zrobić, ponieważ wie, jak pominąć, jak się skoncentrować.”

Wyróżnienia

• 1998 Ehrengabe des Kantons Zürich (Honorowa Nagroda Kantonu Zurych)
• 1999 Rauriser Literaturpreis (Literacka Nagroda Austriackiej Gminy Rauris)
• 2000 Rheingau Literatur Preis (Literacka Nagroda Regionu Rheingau)
• 2000 2. Hörspielpreis der Stiftung Radio Basel (2. Radiowa Nagroda Fundacji Radio Bazylea)
• 2001 Ehrengabe der Stadt Zürich (Honorowa Nagroda Miasta Zurych)
• 2002 Preis der Schweizerischen Schillerstiftung (Nagroda Szwajcarskiej Fundacji Schillera)
• 2002 Preis der Winterthurer Carl Heinrich Ernst-Kunststiftung (Nagroda Fundacji Sztuki Carla Heinricha Ernsta w Winterthur)
• 2003 Kulturpreis der Stadt Winterthur (Kulturalna Nagroda Miasta Winterthur)
• 2003 Thurgauer Kulturpreis (Kulturalna Nagroda Kantonu Turgowia)
• 2004 Poetikdozentur: junge Autoren der Fachhochschule Wiesbaden (Docentura Teorii Poezji: młodzi Autorzy Wyższej Szkoły Zawodowej w Wiesbaden)
• 2008 Förderpreis des Kantons Thurgau (Nagroda Finansowa Kantonu Turgowia)
• 2011 Alemannischer Literaturpreis (Alemańska Nagroda Literacka)
• 2012 Bodensee-Literaturpreis (Literacka Nagroda-Jezioro Bodeńskie)
• 2013 Mainzer Stadtschreiber (Urzędnik Miasta Moguncja)
• 2013 Shortlist des Man Booker International Prize (Lista Finalistów Międzynarodowej Nagrody Man Booker)
• 2014 Friedrich-Hölderlin-Preis der Stadt Bad Homburg (Nagroda Friedricha Hölderlin Miasta Bad Homburg)
• 2014 Poetik-Professur an der Universität Bamberg (Profesura z Teorii Poezji na Uniwersytecie w Bamberg)
• 2017 Schillerpreis der Zürcher Kantonalbank (Nagroda Schillera Kantonalnego Baku w Zurychu)
• 2017 Johann-Friedrich-von-Cotta-Literaturpreis der Landeshauptstadt Stuttgart für Weit über das Land (Johann-Friedrich-von-Cotta-Nagroda Literacka stolicy landu Stuttgart za powieść Weit über das Land)