Przejdź do zawartości

Pomorze (prowincja): Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
Usunięta treść Dodana treść
Nordat (dyskusja | edycje)
Linia 486: Linia 486:
| {{Flaga|Polska}}
| {{Flaga|Polska}}
|-
|-
| align="center" | [[Plik:Wappen bergen.PNG|20px]]
| align="center" | [[Plik:Wappen bergen auf ruegen.svg|20px]]
| [[Bergen auf Rügen|Góra]]
| [[Bergen auf Rügen|Góra]]
| Bergen auf Rügen
| Bergen auf Rügen

Wersja z 12:19, 14 wrz 2021

{{{nazwa}}}
Herb Flaga
[[Herb {{{dopełniacz nazwy}}}|Herb]] [[Flaga {{{dopełniacz nazwy}}}|Flaga]]
Hymn: Pommernlied
[[Plik:{{{hymn audio}}}|200px]]
Stolica

Szczecin

Powierzchnia

38 401

Populacja
• liczba ludności


2 393 844
(1939)

Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
Prowincja Pomorze w 1905
Mapa Prowincji Pomorze w 1913 r.
Mapa Prowincji Pomorze w 1939 r.
Wielka Rzesza Niemiecka w 1944
Gmach Sejmu Pomorskiego w Szczecinie – widok współczesny

Prowincja Pomorze (niem. Provinz Pommern) – prowincja państwa pruskiego, a potem zjednoczonych w XIX w. Niemiec (do 1945 r.). Stolicą prowincji był Szczecin, a przejściowo w okresie 1808–1814 Stargard[1]. W 1939 roku prowincja miała powierzchnię 38 401 km² i liczyła 2 405 021 mieszkańców.

Numery rejestracyjne samochodów w zaczynały się tam od "I H".

Zmiany terytorialne

W wyniku traktatu wersalskiego niewielki fragment powiatów: bytowskiego, lęborskiego i słupskiego (w sumie około 6 km²) został przekazany Polsce. W roku 1932 rejencja stralsundzka została przyłączona do rejencji szczecińskiej, a w roku 1938 (po likwidacji prowincji Marchia Graniczna) powstała nowa, trzecia (obok szczecińskiej i koszalińskiej), rejencja pilska (Regierungsbezirk Grenzmark Posen-Westpreußen) z siedzibą władz w Pile. Po II wojnie światowej większa, wschodnia część prowincji przypadła Polsce, część zachodnia (Pomorze Przednie) przypadła Niemcom i obecnie wchodzi w skład kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie.

Podział administracyjny Pomorza (do 1920 roku)

Stolica: Szczecin

Szczegółowe podziały administracyjne rejencji znajdują się w poszczególnych opisach tych rejencji.

Demografia

W 1905 roku Prowincja Pomorze obejmowała powierzchnię 30 120 km² i miała 1 684 326 mieszkańców, z których 1 616 550 stanowili protestanci, 50 206 katolicy, 9960 Żydzi[2].

W 1900 roku przy granicy z prowincją Prusy Zachodnie mieszkały 14 162 osoby z ojczystym językiem kaszubskim, oraz w rejonie jezior Łebsko i Gardno ogółem 310 osób posługujących się tym językiem[2].


Nadprezydenci Pomorza

Lata urzędowania Nadprezydent Lata życia
1815–1816 Karl Heinrich Ludwig Freiherr von Ingersleben 1753 – 1831
1816–1831 Johann August Sack 1764 – 1831
1831–1835 Moritz Haubold Freiherr von Schönberg 1770 – ?
1835–1852 Wilhelm Friedrich Fürchtegott von Bonin 1786 – 1852
1852–1866 Ernst Karl Friedrich Wilhelm Adolf Freiherr Senfft von Pilsach 1795 – 1882
1867–1882 Ferdinand Karl Wilhelm August Freiherr von Münchhausen 1810 – 1882
1883–1891 Ulrich von Behr-Negendank 1826 – 1902
1891–1899 Robert von Puttkamer 1828 – 1900
1900–1911 Helmuth Freiherr von Maltzahn 1840 – 1923
1911–1917 Wilhelm Hans August von Waldow 1856 – 1937
1917–1918 Max Hermann Freiherr von Ziller 1856 – 1929
1918–1919 Georg Michaelis 1857 – 1936
1919–1930 Julius Lippmann 1864 – 1934
1930–1933 Carl von Halfern 1873 – 1937
1933–1945 Franz Schwede (gauleiter) 1888 – 1960

Wykaz miast 1816–1945 (stan ludności na 1 grudnia 1905)

Herb Miasto Nazwa niem. 1905 Ludność 1905 Rejencja 1905 Powiat 1905 Obecna lokacja
Szczecin Stettin 224 119 szczecińska Szczecin-Miasto (Stettin-Stadt) Polska
Strzałów Stralsund 31 809 stralsundzka Strzałów-Miasto (Stralsund-Stadt) Niemcy
Słupsk Stolp 31 154 koszalińska Słupsk-Miasto (Stolp-Stadt) Polska
Stargard Stargard 26 907 szczecińska Stargard-Miasto (Stargard-Stadt) Polska
Gryfia Greifswald 23 767 stralsundzka Gryfia-Miasto (Greifswald-Stadt) Niemcy
Kołobrzeg Kolberg 22 856 koszalińska kołobrzesko-karliński (Kolberg-Körlin) Polska
Koszalin Köslin 21 474 koszalińska koszaliński (Köslin) Polska
Nakło Anklam 15 625 stralsundzka nakielski (Anklam) Niemcy
Świnoujście Swinemünde 13 272 szczecińska uznamsko-woliński (Usedom-Wollin) Polska
Dymin Demmin 12 536 szczecińska dymiński (Demmin) Niemcy
Lębork Lauenburg 12 502 koszalińska lęborski (Lauenburg) Polska
Szczecinek Neustettin 10 785 koszalińska szczecinecki (Neustettin) Polska
Pozdawilk Pasewalk 10 520 szczecińska wkryujski (Ueckermünde) Niemcy
Goleniów Gollnow 9194 szczecińska nowogardzki (Naugard) Polska
Pyrzyce Pyritz 8600 szczecińska pyrzycki (Pyritz) Polska
Białogard Belgard an der Persante 8589 koszalińska białogardzki (Belgard) Polska
Wołogoszcz Wolgast 8346 stralsundzka gryfijski (Greifswald-Land) Niemcy
Trzebiatów Treptow an der Rega 7794 szczecińska gryficki (Greifenberg) Polska
Dąbie Altdamm 7451 szczecińska rędowski (Randow) Polska
Bardo Barth 7344 stralsundzka nowopolski (Franzburg) Niemcy
Świdwin Schivelbein 7219 koszalińska świdwiński (Schivelbein) Polska
Gryfice Greifenberg 7207 szczecińska gryficki (Greifenberg) Polska
Bytów Bütow 7011 koszalińska bytowski (Bütow) Polska
Gryfino Greifenhagen 6583 szczecińska gryfiński (Greifenhagen) Polska
Wkryujście Ueckermünde 6263 szczecińska wkryujski (Ueckermünde) Niemcy
Sławno Schlawe 6221 koszalińska sławieński (Schlawe) Polska
Drawsko Pomorskie Dramburg 6107 koszalińska drawski (Dramburg) Polska
Darłowo Rügenwalde 5968 koszalińska sławieński (Schlawe) Polska
Kamień Pomorski Cammin 5923 szczecińska kamieński (Cammin) Polska
Miastko Rummelsburg 5701 koszalińska miastecki (Rummelsburg) Polska
Łobez Labes 5183 szczecińska reski (Regenwalde) Polska
Bobolice Bublitz 5154 koszalińska bobolicki (Bublitz) Polska
Połczyn-Zdrój Polzin 5046 koszalińska białogardzki (Belgard) Polska
Nowogard Naugard 4872 szczecińska nowogardzki (Naugard) Polska
Złocieniec Falkenburg 4702 koszalińska drawski (Dramburg) Polska
Wolin Wollin 4560 szczecińska uznamsko-woliński (Usedom-Wollin) Polska
Dolenica Treptow an der Tollense 4429 szczecińska dymiński (Demmin) Niemcy
Czaplinek Tempelburg 4377 koszalińska szczecinecki (Neustettin) Polska
Police Pölitz 4303 szczecińska rędowski (Randow) Polska
Góra Bergen auf Rügen 4045 stralsundzka rugijski (Rügen) Niemcy
Łosice Loitz 4020 stralsundzka grzymski (Grimmen) Niemcy
Gardziec Odrzański Gartz an der Oder 3947 szczecińska rędowski (Randow) Niemcy
Grzymie Grimmen 3825 stralsundzka grzymski (Grimmen) Niemcy
Kalisz Pomorski Kallies 3627 koszalińska drawski (Dramburg) Polska
Resko Regenwalde 3477 szczecińska reski (Regenwalde) Polska
Trzebusz Tribsees 3423 stralsundzka grzymski (Grimmen) Niemcy
Jaromin Jarmen 3083 szczecińska dymiński (Demmin) Niemcy
Karlino Körlin an der Persante 2999 koszalińska kołobrzesko-karliński (Kolberg-Körlin) Polska
Sianów Zanow 2795 koszalińska sławieński (Schlawe) Polska
Widuchowa Fiddichow 2725 szczecińska gryfiński (Greifenhagen) Polska
Węgorzyno Wangerin 2677 szczecińska reski (Regenwalde) Polska
Maszewo Massow 2666 szczecińska nowogardzki (Naugard) Polska
Ińsko Nörenberg 2634 szczecińska szadzki (Saatzig) Polska
Banie Bahn 2628 szczecińska gryfiński (Greifenhagen) Polska
Chociwel Freienwalde 2562 szczecińska szadzki (Saatzig) Polska
Płoty Plathe 2557 szczecińska reski (Regenwalde) Polska
Polanów Pollnow 2521 koszalińska sławieński (Schlawe) Polska
Barwice Bärwalde 2282 koszalińska szczecinecki (Neustettin) Polska
Dobra Daber 2253 szczecińska nowogardzki (Naugard) Polska
Okonek Ratzebuhr 2192 koszalińska szczecinecki (Neustettin) Polska
Lesiany Lassan 2148 stralsundzka gryfijski (Greifswald-Land) Niemcy
Łeba Leba 2027 koszalińska lęborski (Lauenburg) Polska
Gardziec Rański Garz auf Rügen 2015 stralsundzka rugijski (Rügen) Niemcy
Choćków Gützkow 2007 stralsundzka gryfijski (Greifswald-Land) Niemcy
Nowe Warpno Neuwarp 1883 szczecińska wkryujski (Ueckermünde) Polska
Dobrzany Jacobshagen 1871 szczecińska szadzki (Saatzig) Polska
Pieńkuń Penkun 1810 szczecińska rędowski (Randow) Niemcy
Uznam Usedom 1729 szczecińska uznamsko-woliński (Usedom-Wollin) Niemcy
Dębogóra Damgarten 1700 stralsundzka nowopolski (Franzburg) Niemcy
Richtenberg Richtenberg 1658 stralsundzka nowopolski (Franzburg) Niemcy
Stepnica (miasto 18??–19??) Groß Stepenitz 1576 szczecińska kamieński (Cammin) Polska
Nowopole Franzburg 1470 stralsundzka nowopolski (Franzburg) Niemcy
Suchań Zachan 1384 szczecińska szadzki (Saatzig) Polska

1 października 1938 do Pomorza przyłączono 21 miast z Marchii Granicznej Poznańsko-Zachodniopruskiej: Choszczno (Arnswalde), Drawno (Neuwedell) (Unruhstadt) z powiatu choszczeńskiego, Dobiegniew (Woldenberg), Drezdenko (Driesen) i Strzelce Krajeńskie (Friedeberg) z powiatu strzeleckiego, Biały Bór (Baldenburg), Czarne (Hammerstein), Człuchów (Schlochau), Debrzno (Preußisch Friedland) i Lędyczek (Landeck) z powiatu człuchowskiego, Złotów (Flatow) i Krajenka (Krojanke) z powiatu złotowskiego, Wałcz, Jastrowie, Mirosławiec, Człopa i Tuczno z powiatu wałeckiego, Krzyż i Trzcianka z powiatu noteckiego oraz miasto Piła.

Miasta

Szczecin, 1917

Populacja największych miast prowincji w latach 1890 i 1925 oraz ich współczesna przynależność państwowa:

miasto pop. 1890 pop. 1925 rejencja źródło 2014
1. Szczecin 116 228 254 466 szczecińska [3] Polska
2. Słupsk 23 862 41 602 koszalińska [4] Polska
3. Stralsund 27 814 39 469 stralsundzka [5] Niemcy
4. Stargard 23 785 32 545 szczecińska [6] Polska
5. Kołobrzeg 16 999 30 115 koszalińska [7] Polska
6. Koszalin 17 810 28 812 koszalińska [8] Polska
7. Greifswald 21 624 26 695 stralsundzka [9] Niemcy

Przypisy

  1. Podziały administracyjne Pomorza Zachodniego w latach 1800–1970, red. T. Białecki, Szczecin, 1970, s. 7–8.
  2. a b Meyers Großes Konversationslexikon, 6. Auflage, 16. Band, Leipzig/Wien 1909, s. 134–137.
  3. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-22] (niem.).
  4. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
  5. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
  6. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
  7. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
  8. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
  9. Informationsseite - DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).

Linki zewnętrzne