Postawy wobec języka

Postawy wobec języka – stanowiska zajmowane w sprawach językowych, zawierające zbiory poglądów, uzasadnianych racjonalnie lub emocjonalnie.

Stanowisko takie jest najważniejszym składnikiem świadomości językowej użytkowników. Charakteryzuje się też względną trwałością poglądów, w przeciwieństwie do wyrażanych okazjonalnie sądów językowych. Postawa taka ma przeważnie charakter przemyślany. Aby jednak wyartykułowany sąd językowy został uznany za przejaw przemyślanej postawy musi być podparty wiedzą teoretyczną z zakresu kultury języka, znajomością uzusu, albo emocjami.

Wśród Polaków językoznawcy wyróżniają kilka takich postaw. Są to:

• Puryzm
• Konserwatyzm
• Perfekcjonizm
• Logizowanie
• Liberalizm
• Indyferentyzm
• Leseferyzm
• Postawa naturalna
• Postawa racjonalistyczna

Postawy wobec języka są charakterystyczne nie tylko dla poszczególnych użytkowników, ale także i całych grup społecznych. Jednak, jak do tej pory, nie przeprowadzono wśród Polaków żadnych badań, których wyniki pozwoliłyby na przypisanie danej postawy językowej określonemu środowisku. Językoznawcy ostrożnie wypowiadają się, na podstawie badań cząstkowych, że puryzm (w odmianach tradycjonalistycznym lub elitarnym) występuje przeważnie wśród użytkowników pochodzących z wielopokoleniowej inteligencji, perfekcjonizm jest popularny w środowisku użytkowników zajmujących się zawodowo naukami ścisłymi lub techniką, a środowisko młodzieży charakteryzuje liberalizm lub indyferentyzm językowy.

Bibliografia

• Andrzej Markowski: Postawy wobec języka. W: Nowy słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13681-2. Brak numerów stron w książce

Zobacz też

• Poprawność językowa
• Hiperpoprawność