Rydwan: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m poprawa linków |
Nie podano opisu zmian |
||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Inne znaczenia|pojazdu zaprzęgowego|[[Rydwan (tarot)|Rydwan]] – karta tarota, [[Rydwan (staw)|Rydwan]] - staw w okolicach Łowicza}} |
{{Inne znaczenia|pojazdu zaprzęgowego|[[Rydwan (tarot)|Rydwan]] – karta tarota, [[Rydwan (staw)|Rydwan]] - staw w okolicach Łowicza}} |
||
[[Plik:Hittite Chariot.jpg|thumb|[[Hetyci|Hetycki]] rydwan – rysunek z egipskiego [[relief]]u]] |
[[Plik:Hittite Chariot.jpg|thumb|250px|[[Hetyci|Hetycki]] rydwan – rysunek z egipskiego [[relief]]u]] |
||
[[Plik:Egyptian-Chariot.png|thumb|250px|Egipski lekki [[rydwan]]]] |
|||
[[Plik:Chariot spread.png|thumb|250px|Mapa przedstawiająca uproszczone drogi i czas rozprzestrzeniania się rydwanu, 2000–500 p.n.e.]] |
[[Plik:Chariot spread.png|thumb|250px|Mapa przedstawiająca uproszczone drogi i czas rozprzestrzeniania się rydwanu, 2000–500 p.n.e.]] |
||
'''Rydwan''' – [[pojazd]] konny, najczęściej dwukołowy zaprzężony w dwa lub cztery konie, zwykle z tyłu otwarty, {{fakt|znany od około XXVIII w. p.n.e. na całym [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]], i w [[Egipt|Egipcie]] od około XVIII w. p.n.e. oraz w [[Grecja|starożytnej Grecji]] od XII wieku p.n.e. (o czym wspomina [[Homer]]), później także w [[Rzym]]ie. Mógł być zaprzężony w dwa konie – wtedy zwał się [[biga (wóz)|bigą]], lub w cztery i wtedy nazywał się [[kwadryga|kwadrygą]]. Jechały nim zazwyczaj stojąc dwie osoby.|data=2013-11}} |
'''Rydwan''' – [[pojazd]] konny, najczęściej dwukołowy zaprzężony w dwa lub cztery konie, zwykle z tyłu otwarty, {{fakt|znany od około XXVIII w. p.n.e. na całym [[Bliski Wschód|Bliskim Wschodzie]], i w [[Egipt|Egipcie]] od około XVIII w. p.n.e. oraz w [[Grecja|starożytnej Grecji]] od XII wieku p.n.e. (o czym wspomina [[Homer]]), później także w [[Rzym]]ie. Mógł być zaprzężony w dwa konie – wtedy zwał się [[biga (wóz)|bigą]], lub w cztery i wtedy nazywał się [[kwadryga|kwadrygą]]. Jechały nim zazwyczaj stojąc dwie osoby.|data=2013-11}} |
||
Wersja z 15:45, 25 kwi 2014
Rydwan – pojazd konny, najczęściej dwukołowy zaprzężony w dwa lub cztery konie, zwykle z tyłu otwarty, znany od około XXVIII w. p.n.e. na całym Bliskim Wschodzie, i w Egipcie od około XVIII w. p.n.e. oraz w starożytnej Grecji od XII wieku p.n.e. (o czym wspomina Homer), później także w Rzymie. Mógł być zaprzężony w dwa konie – wtedy zwał się bigą, lub w cztery i wtedy nazywał się kwadrygą. Jechały nim zazwyczaj stojąc dwie osoby.[potrzebny przypis]
Rydwanu używano w różnych celach. Załogę rydwanu mogło tworzyć od dwóch do czterech osób. Jeśli załogę rydwanu tworzyły dwie osoby był to tylko woźnica i łucznik. W załodze czteroosobowej dochodził włócznik i miecznik. Niektórzy zeskakiwali z wozu i walczyli dalej pieszo. Na Bliskim Wschodzie rydwany pojawiają się na polach bitew jeszcze w IV w. p.n.e. W Europie tradycja walki z rydwanu przetrwała najdłużej na Wyspach Brytyjskich, bo do I w n.e. Na początku swego istnienia rydwan służył także do polowań. W Grecji i Rzymie służył głównie do wyścigów w czasie igrzysk olimpijskich, natomiast w cyrkach – także w celach kultowych i reprezentacyjnych.
Rydwan był atrybutem bogów i bogiń:
- Afrodyta – miała rydwan zaprzężony w gołębie;
- Demeter – miała rydwan zaprzężony w skrzydlate smoki;
- Hera – miała rydwan zaprzężony w pawie;
- Kybele – miała rydwan zaprzężony w lwy;
- Dionizos – miał rydwan zaprzężony w pantery;
- Helios – miał rydwan zaprzężony w 4 konie;
- Pluton – miał rydwan zaprzężony w kare konie;
- Posejdon – miał rydwan zaprzężony w hippokampy.
Specjalnymi typami rydwanu były currus w starożytnym Rzymie i carroccio w średniowiecznych republikach włoskich, gdzie służył za punkt dowodzenia, ołtarz i miejsce ekspozycji sztandaru państwa-miasta.
