Akatyzja

Parkinsonizm wtórny wywołany innymi lekami

{{{nazwa naukowa}}}
Synonimy	{{{synonimy}}}
Specjalizacja	{{{specjalizacja}}}
Objawy	{{{objawy}}}
Powikłania	{{{powikłania}}}
Początek	{{{początek}}}
Czas trwania	{{{czas trwania}}}
Typy	{{{typy}}}
Przyczyny	{{{przyczyny}}}
Czynniki ryzyka	{{{czynniki ryzyka}}}
Rozpoznanie	{{{rozpoznanie}}}
Różnicowanie	{{{różnicowanie}}}
Zapobieganie	{{{zapobieganie}}}
Leczenie	{{{leczenie}}}
Leki	{{{leki}}}
Rokowanie	{{{rokowanie}}}
Zapadalność	{{{zapadalność}}}
Śmiertelność	{{{śmiertelność}}}
Klasyfikacje
ICD-11	{{{ICD11}}} {{{ICD11 nazwa}}}
ICD-10	G21.1
DSM-5	{{{DSM-5}}} {{{DSM-5 nazwa}}}
DSM-IV	{{{DSM-IV}}} {{{DSM-IV nazwa}}}
DiseasesDB	32479
MeSH	D011595

{{Choroba infobox}} Sugerowane pola (wstaw w kodzie): | zapadalność = | commons = | ICD11 nazwa = | DSM-5 = | DSM-5 nazwa = | typy = | specjalizacja = | czas trwania = | leki = | synonimy = | powikłania = | DSM-IV = | śmiertelność = | DSM-IV nazwa = | czynniki ryzyka = | leczenie = | zapobieganie = | objawy = | rozpoznanie = | początek = | nazwa naukowa = | ICD11 = | opis grafiki = | różnicowanie = | alt grafiki = | przyczyny = | rokowanie = Nieznane pola: "DSM nazwa łacińska", "MeshYear", "DSM", "nazwa łacińska", "DSM nazwa" oraz "podpis grafiki".

Akatyzja – zespół objawów polegający na występowaniu:

• pobudzenia ruchowego i przymusu bycia w ciągłym ruchu. Osoby dotknięte akatyzją nie mogą usiedzieć nieruchomo, ciągle poruszają kończynami, zmieniają pozycję, wstają, chodzą.
• lęku
• rozdrażnienia
• trudnego do zniesienia niepokoju.

Jest przeciwieństwem akinezji.

Do lat 50 XX wieku, czyli do pojawienia się leków neuroleptycznych, akatyzję wiązano głównie z chorobami neurologicznymi a przede wszystkim z chorobą Parkinsona. Obecnie objawy akatyzji pojawiają się najczęściej w trakcie leczenia neuroleptykami, ale zostały również opisane w przypadkach stosowania selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (głównie fluoksetyny). Innymi lekami, po których obserwowano pojawienie się akatyzji, są: rezerpina, pemolina, antagonisty kanału wapniowego (werapamil, nifedypina, dilitiazem, flunaryzyna), metoklopramid, agonisty dopaminy (L-dopa), apomorfina, amfetamina, buspiron oraz etosuksymid.

Występowanie objawów akatyzji jest wiązane z zaburzeniami w neuroprzekaźnictwie dopaminergicznym, noradrenergicznym i prawdopodobnie serotoninergicznym.

Do oceny nasilenia akatyzji stosuje się obecnie skalę akatyzji Barnesa (BARS, od ang. Barnes Akathisia Rating Scale)

Leczenie polega na stopniowym zmniejszeniu dawki, gdyż gwałtowne odstawienie neuroleptyków może nasilić objawy. Jako leki wspomagające stosuje się propranolol lub diazepam, małe dawki amitryptyliny lub klonidyny.

Termin „akatyzja” wprowadził do medycyny Ladislav Haškovec.

Bibliografia

• Adam Bilikiewicz, Włodzimierz Strzyżewski: Psychiatria: podręcznik dla studentów medycyny. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, 1992, s. 482. ISBN 83-200-1688-6.
• Tomasz Zyss, Marta Banach, Andrzej Zięba. Akatyzja-diagnoza, patofizjologia, terapia. „Psychiatria Polska”. XLIII numer 4, s. 387-402, 2009. Kraków: PTP. 

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.