Przejdź do zawartości

Ryt ambrozjański: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
przypis
m WP:SK, drobne techniczne
Linia 7: Linia 7:
Obrządek ambrozjański jest rytem liturgicznym Kościoła katolickiego odmiennym od [[Ryt rzymski|rytu rzymskiego]] praktykownego w prawie całym [[Kościół łaciński|Kościele zachodnim]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = DIFFERENZE TRA RITO AMBROSIANO E RITO ROMANO {{!}} CP sette |data = 2019-06-01 |data dostępu = 2019-06-01 |opublikowany = web.archive.org |url = http://web.archive.org/web/20190601100434/https://www.cpsette.it/differenze-tra-rito-ambrosiano-e-rito-romano-16485}}</ref>.
Obrządek ambrozjański jest rytem liturgicznym Kościoła katolickiego odmiennym od [[Ryt rzymski|rytu rzymskiego]] praktykownego w prawie całym [[Kościół łaciński|Kościele zachodnim]]<ref name=":0">{{Cytuj |tytuł = DIFFERENZE TRA RITO AMBROSIANO E RITO ROMANO {{!}} CP sette |data = 2019-06-01 |data dostępu = 2019-06-01 |opublikowany = web.archive.org |url = http://web.archive.org/web/20190601100434/https://www.cpsette.it/differenze-tra-rito-ambrosiano-e-rito-romano-16485}}</ref>.


Pierwsze wzmianki poświadczające istnienie odrębnego rytu w [[Archidiecezja mediolańska|diecezji mediolańskiej]] pochodzą z pism św. Ambrożego ([[340]]-[[397]]): ''De mysteriis'' i ''De sacramentis''<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Nadolski, Bogusław, (1933- ) |tytuł = Liturgika. T. 1, Liturgika fundamentalna |data = 1989 |data dostępu = 2019-06-01 |isbn = 8370141153 |miejsce = Poznań |wydawca = "Pallottinum" |oclc = 69590744 |url = https://www.worldcat.org/oclc/69590744}}</ref>.
Pierwsze wzmianki poświadczające istnienie odrębnego rytu w [[Archidiecezja mediolańska|diecezji mediolańskiej]] pochodzą z pism św. Ambrożego ([[340]]-[[397]]): ''De mysteriis'' i ''De sacramentis''<ref name=":1">{{Cytuj |autor = Bogusław Nadolski |tytuł = Liturgika. T. 1, Liturgika fundamentalna |data = 1989 |data dostępu = 2019-06-01 |isbn = 8370141153 |miejsce = Poznań |wydawca = "Pallottinum" |oclc = 69590744}}</ref>.


Gdy papież [[Grzegorz I]] pod koniec VI wieku zarządził rozszerzenie liturgii rzymskiej na cały Kościół zachodni, obrządek ambrozjański (podobnie jak [[ryt mozarabski]]) przetrwał stłumienie wielu lokalnych liturgii<ref name=":0" />.
Gdy papież [[Grzegorz I]] pod koniec VI wieku zarządził rozszerzenie liturgii rzymskiej na cały Kościół zachodni, obrządek ambrozjański (podobnie jak [[ryt mozarabski]]) przetrwał stłumienie wielu lokalnych liturgii<ref name=":0" />.
Linia 25: Linia 25:
[[Adwent]] ambrozjański trwa sześć tygodni, w porównaniu do czterech tygodni adwentu w liturgii rzymskiej, i kończy się nowenną bożonarodzeniową<ref name=":0" />.
[[Adwent]] ambrozjański trwa sześć tygodni, w porównaniu do czterech tygodni adwentu w liturgii rzymskiej, i kończy się nowenną bożonarodzeniową<ref name=":0" />.


[[Wielki post|Wielki Post]] rozpoczyna się nie w [[Popielec|środę popielcową]], ale w szóstą niedzielę przed [[Wielkanoc|Wielkanocą]] (pierwszą niedzielę Wielkiego Postu)<ref name=":0" />. [[Wielki Tydzień]] nazywa się Tygodniem Autentycznym (Hebdomada Authentica)<ref name=":0" />.
[[Wielki post|Wielki Post]] rozpoczyna się nie w [[Popielec|środę popielcową]], ale w szóstą niedzielę przed [[Wielkanoc]]ą (pierwszą niedzielę Wielkiego Postu)<ref name=":0" />. [[Wielki Tydzień]] nazywa się Tygodniem Autentycznym (Hebdomada Authentica)<ref name=":0" />.


== Msza w rycie abrozjańskim ==
== Msza w rycie abrozjańskim ==
Linia 31: Linia 31:


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
*{{cytuj książkę |tytuł =Dizionario di Liturgia Ambrosiana|miejsce =Mediolan |rok =1996|wydawca =Marco Navoni|isbn=88-7023-219-0}}
*{{cytuj książkę |tytuł =Dizionario di Liturgia Ambrosiana |miejsce =Mediolan |data =1996 |wydawca =Marco Navoni |isbn=88-7023-219-0}}

== Przypisy ==
{{Przypisy}}


[[Kategoria:Katolickie ryty liturgiczne]]
[[Kategoria:Katolickie ryty liturgiczne]]

Wersja z 16:22, 1 cze 2019

Katedra w Mediolanie

Ryt ambrozjański (ryt mediolański) – ryt Kościoła katolickiego praktykowany przez około 5 milionów wiernych we włoskim regionie Lombardii oraz w szwajcarskim kantonie Ticino. Jego nazwa pochodzi od św. Ambrożego, biskupa Mediolanu z IV w., któremu przypisuje się jego powstanie.

Historia

Msza w rycie ambrozjańskim antycznym w kościele Narodzenia NMP w Legnano
Msza w rycie ambrozjańskim antycznym uroczysta (tj. z asystą) w kościele św. Ambrożego w Legnano

Obrządek ambrozjański jest rytem liturgicznym Kościoła katolickiego odmiennym od rytu rzymskiego praktykownego w prawie całym Kościele zachodnim[1].

Pierwsze wzmianki poświadczające istnienie odrębnego rytu w diecezji mediolańskiej pochodzą z pism św. Ambrożego (340-397): De mysteriis i De sacramentis[2].

Gdy papież Grzegorz I pod koniec VI wieku zarządził rozszerzenie liturgii rzymskiej na cały Kościół zachodni, obrządek ambrozjański (podobnie jak ryt mozarabski) przetrwał stłumienie wielu lokalnych liturgii[1].

Liturgia ambrozjańska przetrwała setki lat praktycznie nienaruszona[1]. Faktyczną romanizację tej liturgii (upodobnienie jej do liturgii rzymskiej) w Górnej Italii datuje się dopiero na okres między IX a XI w.

Ostateczna legitymizacja rytu ambrozjańskiego przyszła wraz z Soborem Trydenckim. Z Mediolanu pochodził ówczesny papież Pius IV, a jednym z najwybitniejszych teologów soboru był arcybiskup archidiecezji mediolańskiej św. Karol Boromeusz[1].

Po Soborze Watykańskim II liturgia ambrozjańska została zreformowana zgodnie z zaleceniami soborowej konstytycji Sacrosanctum concilium, w szczególności wprowadzono do liturgii język narodowy (włoski), a także wdrożono celebrację mszy twarzą do wiernych. Posoborowy Mszał Ambrożego został zatwierdzony przez Stolicę Apostolską w roku 1974[2]. Niektórzy kapłani celebrują według ksiąg przedsoborowych, w tzw. rycie ambrozjańskim antycznym (tradycyjnym)[3].

Cechy charakterystyczne liturgii ambrozjańskiej

Obszar, na którym celebrowana jest współcześnie liturgia ambrozjańska

W rycie ambrozjańskim występują pewne różnice w sprawowaniu mszy, a także w przebiegu roku liturgicznego. Ryt ten charakteryzują oryginalne i bogate hymny.

W ciągłości z tradycją żydowską sobota jest uważana za dzień świąteczny, choć nadal mniej ważny niż niedziela[1].

Adwent ambrozjański trwa sześć tygodni, w porównaniu do czterech tygodni adwentu w liturgii rzymskiej, i kończy się nowenną bożonarodzeniową[1].

Wielki Post rozpoczyna się nie w środę popielcową, ale w szóstą niedzielę przed Wielkanocą (pierwszą niedzielę Wielkiego Postu)[1]. Wielki Tydzień nazywa się Tygodniem Autentycznym (Hebdomada Authentica)[1].

Msza w rycie abrozjańskim

Obchody mszy zawierają podobne elementy, co msza obrządku rzymskiego, lecz niektóre z nich występują w innym momencie celebracji. Dla przykładu, znak pokoju nie następuje bezpośrednio przed komunią wiernych, ale pod koniec Liturgii słowa, przed przygotowaniem darów. Inne różnice to m.in. brak Agnus Dei i potrójne wezwanie Kyrie eleison bez wezwań Christe eleison obecnych w rycie rzymskim[1].

Bibliografia

  • Dizionario di Liturgia Ambrosiana. Mediolan: Marco Navoni, 1996. ISBN 88-7023-219-0.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i DIFFERENZE TRA RITO AMBROSIANO E RITO ROMANO | CP sette [online], web.archive.org, 1 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-01].
  2. ↑ a b Bogusław Nadolski, Liturgika. T. 1, Liturgika fundamentalna, Poznań: "Pallottinum", 1989, ISBN 83-7014-115-3, OCLC 69590744 [dostęp 2019-06-01].
  3. ↑ Santa Messa Tradizionale Ambrosiana [online], web.archive.org, 1 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-01] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-01].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ryt_ambrozjański&oldid=56796936”