Konfederacja tyszowiecka: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja nieprzejrzana] | [wersja przejrzana] |
Siedmiorgu (dyskusja | edycje) mNie podano opisu zmian Znaczniki: Wycofane VisualEditor |
m Anulowanie wersji 69680127 autorstwa Siedmiorgu (dyskusja), przywrócenie poprzedniej wersji Znacznik: Anulowanie edycji |
||
| Linia 8: | Linia 8: | ||
W zawiązaniu konfederacji tyszowieckiej udział wzięły wojska dowodzone przez hetmanów koronnych. Pewną rolę odegrała także szlachta okolicznych ziem i powiatów. Konfederacja rozpisała w całym kraju pobór [[piechota łanowa|regimentów łanowych]] i [[piechota wybraniecka|wybrańców]] i powołała pod broń wszystkie stany. |
W zawiązaniu konfederacji tyszowieckiej udział wzięły wojska dowodzone przez hetmanów koronnych. Pewną rolę odegrała także szlachta okolicznych ziem i powiatów. Konfederacja rozpisała w całym kraju pobór [[piechota łanowa|regimentów łanowych]] i [[piechota wybraniecka|wybrańców]] i powołała pod broń wszystkie stany. |
||
Wracający z wygnania Jan II Kazimierz Waza nie potwierdził uchwał konfederacji i nie przyłączył się do niej. Przywódcy konfederatów prowadzili z królem rozmowy w czasie jego podróży do [[Lwów|Lwowa]], w [[Krosno|Krośnie]] i [[Łańcut|Łańcucie]]. Ostatecznie zawiązano [ |
Wracający z wygnania Jan II Kazimierz Waza nie potwierdził uchwał konfederacji i nie przyłączył się do niej. Przywódcy konfederatów prowadzili z królem rozmowy w czasie jego podróży do [[Lwów|Lwowa]], w [[Krosno|Krośnie]] i [[Łańcut|Łańcucie]]. Ostatecznie zawiązano [[konfederacja łańcucka|nową konfederację]], na czele której stanął król. |
||
Oryginalny tekst aktu konfederacji ani jego druki ulotne nie przetrwały do czasów współczesnych. W Archiwum Państwowym w Lublinie zachował się natomiast tekst uniwersału sokalskiego z 16 grudnia 1655, mającego być zbliżonym do aktu konfederacji, oraz uniwersału konfederacji o pospolitym ruszeniu z 31 grudnia 1655<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655 r. |data = |data dostępu = 2019-04-26 |opublikowany = Archiwum Państwowe w Lublinie |url = http://lublin.ap.gov.pl/nauka-popularyzacja-i-edukacja/galerie-online/15-najwazniejszych-wydarzen-z-historii-lubelszczyzny-w-dokumencie-archiwalnym/zawiazanie-konfederacji-w-tyszowcach-29-grudnia-1655-r/ |język = pl-PL}}</ref>. |
Oryginalny tekst aktu konfederacji ani jego druki ulotne nie przetrwały do czasów współczesnych. W Archiwum Państwowym w Lublinie zachował się natomiast tekst uniwersału sokalskiego z 16 grudnia 1655, mającego być zbliżonym do aktu konfederacji, oraz uniwersału konfederacji o pospolitym ruszeniu z 31 grudnia 1655<ref>{{Cytuj |autor = |tytuł = Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655 r. |data = |data dostępu = 2019-04-26 |opublikowany = Archiwum Państwowe w Lublinie |url = http://lublin.ap.gov.pl/nauka-popularyzacja-i-edukacja/galerie-online/15-najwazniejszych-wydarzen-z-historii-lubelszczyzny-w-dokumencie-archiwalnym/zawiazanie-konfederacji-w-tyszowcach-29-grudnia-1655-r/ |język = pl-PL}}</ref>. |
||
Wersja z 20:04, 23 lut 2023
_-_DSC02850_v1.jpg)
Konfederacja tyszowiecka – konfederacja wojskowo-szlachecka zawiązana 29 grudnia 1655 w Tyszowcach przez hetmana wielkiego koronnego Stanisława „Rewerę” Potockiego i hetmana polnego koronnego Stanisława Lanckorońskiego w celu podjęcia ponownej walki z najazdem szwedzkim i poddania wojska prawowitemu monarsze Janowi II Kazimierzowi Wazie.
Opis
Jesienią 1655 szlachtę wzburzyły informacje o oblężeniu przez Szwedów Jasnej Góry, którzy pogwałcili tym samym wolność religii katolickiej i podnieśli świętokradczą rękę na miejsce najznaczniejsze nie tylko Rzeczypospolitej ale i Orbi Christiano[1]. 18 grudnia 1655 na wieść, że wojsko koronne zamierza opuścić Szwedów, król Jan II Kazimierz Waza wyruszył w drogę powrotną do Polski.
W zawiązaniu konfederacji tyszowieckiej udział wzięły wojska dowodzone przez hetmanów koronnych. Pewną rolę odegrała także szlachta okolicznych ziem i powiatów. Konfederacja rozpisała w całym kraju pobór regimentów łanowych i wybrańców i powołała pod broń wszystkie stany.
Wracający z wygnania Jan II Kazimierz Waza nie potwierdził uchwał konfederacji i nie przyłączył się do niej. Przywódcy konfederatów prowadzili z królem rozmowy w czasie jego podróży do Lwowa, w Krośnie i Łańcucie. Ostatecznie zawiązano nową konfederację, na czele której stanął król.
Oryginalny tekst aktu konfederacji ani jego druki ulotne nie przetrwały do czasów współczesnych. W Archiwum Państwowym w Lublinie zachował się natomiast tekst uniwersału sokalskiego z 16 grudnia 1655, mającego być zbliżonym do aktu konfederacji, oraz uniwersału konfederacji o pospolitym ruszeniu z 31 grudnia 1655[2].
Przypisy
- ↑ Zbigniew Wójcik: Jan Kazimierz Waza, Wrocław 2004, s. 132-134.
- ↑ Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655 r. [online], Archiwum Państwowe w Lublinie [dostęp 2019-04-26] (pol.).
Bibliografia
- Adam Kersten: Z badań nad konfederacją tyszowiecką, w: Rocznik Lubelski t. I, Lublin 1958, s. 99-116.
- Władysław Konopczyński: Dzieje Polski nowożytnej, t. II, 1936, s. 26.
- Zbigniew Wójcik: Jan Kazimierz Waza, Wrocław 2004, s. 132-136.
Linki zewnętrzne
- Zawiązanie konfederacji w Tyszowcach – 29 grudnia 1655. lublin.ap.gov.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-06-12)].
