Pomorze (prowincja): Różnice pomiędzy wersjami

Prowincja Pomorze
Provinz Pommern
	prowincja
	1816–1945
Herb	Flaga
	Hymn: ''Pommernlied (Pieśń Pomorza)
Państwo	Prusy
Siedziba	Szczecin
Data powstania	1816
Data likwidacji	1945
Powierzchnia	38 401 km²
Populacja (1939); • liczba ludności	; 2 405 021
• gęstość	62,63 osób/km²
	Położenie na mapie;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja nieprzejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 22:09, 3 lut 2024

Prowincja Pomorze (niem. Provinz Pommern) – prowincja państwa pruskiego, a potem zjednoczonych w XIX w. Niemiec (do 1945 r.). Stolicą prowincji był Szczecin, a przejściowo w okresie 1808–1814 Stargard^[1]. W 1939 roku prowincja miała powierzchnię 38 401 km² i liczyła 2 405 021 mieszkańców.

Numery rejestracyjne samochodów zarejestrowanych w prowincji zaczynały się od „I H”.

Zmiany terytorialne

W wyniku traktatu wersalskiego niewielki fragment powiatów: bytowskiego, lęborskiego i słupskiego (w sumie około 6 km²) został przekazany Polsce. W roku 1932 rejencja stralsundzka została przyłączona do rejencji szczecińskiej, a w roku 1938 (po likwidacji prowincji Marchia Graniczna) powstała nowa, trzecia (obok szczecińskiej i koszalińskiej), rejencja pilska (Regierungsbezirk Grenzmark Posen-Westpreußen) z siedzibą władz w Pile. Po II wojnie światowej większa, wschodnia część prowincji przypadła Polsce, część zachodnia (Pomorze Przednie) przypadła Niemcom i obecnie wchodzi w skład kraju związkowego Meklemburgia-Pomorze Przednie.

Podział administracyjny Pomorza (do 1920 roku)

Stolica: Szczecin

rejencja szczecińska (Regierungsbezirk Stettin)
rejencja koszalińska (Regierungsbezirk Köslin)
rejencja strzałowiecka (Regierungsbezirk Stralsund)

Szczegółowe podziały administracyjne rejencji znajdują się w poszczególnych opisach tych rejencji.

Demografia

W 1905 roku Prowincja Pomorze obejmowała powierzchnię 30 120 km² i miała 1 684 326 mieszkańców, z których 1 616 550 stanowili protestanci, 50 206 katolicy, 9960 Żydzi^[2].

W 1900 roku przy granicy z prowincją Prusy Zachodnie mieszkały 14 162 osoby z ojczystym językiem kaszubskim, oraz w rejonie jezior Łebsko i Gardno ogółem 310 osób posługujących się tym językiem^[2].

Nadprezydenci Pomorza

Lata urzędowania	Nadprezydent	Lata życia
1815–1816	Karl Heinrich Ludwig Freiherr von Ingersleben	1753 – 1831
1816–1831	Johann August Sack	1764 – 1831
1831–1835	Moritz Haubold Freiherr von Schönberg	1770 – ?
1835–1852	Wilhelm Friedrich Fürchtegott von Bonin	1786 – 1852
1852–1866	Ernst Karl Friedrich Wilhelm Adolf Freiherr Senfft von Pilsach	1795 – 1882
1867–1882	Ferdinand Karl Wilhelm August Freiherr von Münchhausen	1810 – 1882
1883–1891	Ulrich von Behr-Negendank	1826 – 1902
1891–1899	Robert von Puttkamer	1828 – 1900
1900–1911	Helmuth Freiherr von Maltzahn	1840 – 1923
1911–1917	Wilhelm Hans August von Waldow	1856 – 1937
1917–1918	Max Hermann Freiherr von Ziller	1856 – 1929
1918–1919	Georg Michaelis	1857 – 1936
1919–1930	Julius Lippmann	1864 – 1934
1930–1933	Carl von Halfern	1873 – 1937
1933–1945	Franz Schwede (gauleiter)	1888 – 1960

Wykaz miast 1816–1945 (stan ludności na 1 grudnia 1905)

Miasto	Ludność 1905	Rejencja 1905	Powiat 1905
Stettin (Szczecin)	224 119	szczecińska	Stettin-Stadt
Stralsund(Strzałów)	31 809	strzałowiecka	Stralsund-Stadt
Stolp (Słupsk)	31 154	koszalińska	Stolp-Stadt
Stargard	26 907	szczecińska	Stargard-Stadt
Greifswald(Gryfia)	23 767	strzałowiecka	Greifswald-Stadt
Kolberg (Kołobrzeg)	22 856	koszalińska	Kolberg-Körlin
Köslin (Koszalin)	21 474	koszalińska	Köslin
Anklam(Toglin)	15 625	strzałowiecka	Anklam
Swinemünde (Świnoujście)	13 272	szczecińska	Usedom-Wollin
Demmin(Dymin)	12 536	szczecińska	Demmin
Lauenburg (Lębork)	12 502	koszalińska	Lauenburg
Neustettin (Szczecinek)	10 785	koszalińska	Neustettin
Pasewalk(Pozdawilk)	10 520	szczecińska	Ueckermünde
Gollnow (Goleniów)	9194	szczecińska	Naugard
Pyritz (Pyrzyce)	8600	szczecińska	Pyritz
Belgard an der Persante (Białogard)	8589	koszalińska	Belgard
Wolgast(Wołogoszcz)	8346	strzałowiecka	Greifswald-Land
Treptow an der Rega(Trzebiatów)	7794	szczecińska	Greifenberg
Altdamm (Dąbie)	7451	szczecińska	Randow
Barth(Bardowo)	7344	strzałowiecka	Franzburg
Schivelbein (Świdwin)	7219	koszalińska	Schivelbein
Greifenberg (Gryfice)	7207	szczecińska	Greifenberg
Bütow (Bytów)	7011	koszalińska	Bütow
Greifenhagen (Gryfino)	6583	szczecińska	Greifenhagen
Ueckermünde(Wkryujście)	6263	szczecińska	Ueckermünde
Schlawe (Sławno)	6221	koszalińska	Schlawe
Dramburg (Drawsko Pomorskie)	6107	koszalińska	Dramburg
Rügenwalde (Darłowo)	5968	koszalińska	Schlawe
Cammin (Kamień Pomorski)	5923	szczecińska	Cammin
Rummelsburg (Miastko)	5701	koszalińska	Rummelsburg
Labes (Łobez)	5183	szczecińska	Regenwalde
Bublitz (Bobolice)	5154	koszalińska	Bublitz
Polzin (Połczyn-Zdrój)	5046	koszalińska	Belgard
Naugard (Nowogard)	4872	szczecińska	Naugard
Falkenburg (Złocieniec)	4702	koszalińska	Dramburg
Wollin (Wolin)	4560	szczecińska	Usedom-Wollin
Treptow an der Tollense(Trzebiatów nad Tolężą)	4429	szczecińska	Demmin
Tempelburg (Czaplinek)	4377	koszalińska	Neustettin
Pölitz (Police)	4303	szczecińska	Randow
Bergen auf Rügen(Górsko Rańskie)	4045	strzałowiecka	Rügen
Loitz (Łosice)	4020	strzałowiecka	Grimmen
Gartz an der Oder(Gardziec Odrzański)	3947	szczecińska	Randow
Grimmen(Grzymie)	3825	strzałowiecka	Grimmen
Kallies (Kalisz Pomorski)	3627	koszalińska	Dramburg
Regenwalde (Resko)	3477	szczecińska	Regenwalde
Tribsees(Trzebudzice)	3423	strzałowiecka	Grimmen
Jarmen(Jaromin)	3083	szczecińska	Demmin
Körlin an der Persante (Karlino)	2999	koszalińska	Kolberg-Körlin
Zanow (Sianów)	2795	koszalińska	Schlawe
Fiddichow (Widuchowa)	2725	szczecińska	Greifenhagen
Wangerin (Węgorzyno)	2677	szczecińska	Regenwalde
Massow (Maszewo)	2666	szczecińska	Naugard
Nörenberg (Ińsko)	2634	szczecińska	Saatzig
Bahn (Banie)	2628	szczecińska	Greifenhagen
Freienwalde (Chociwel)	2562	szczecińska	Saatzig
Plathe (Płoty)	2557	szczecińska	Regenwalde
Pollnow (Polanów)	2521	koszalińska	Schlawe
Bärwalde (Barwice)	2282	koszalińska	Neustettin
Daber (Dobra)	2253	szczecińska	Naugard
Ratzebuhr (Okonek)	2192	koszalińska	Neustettin
Lassan(Lesiany)	2148	strzałowiecka	Greifswald-Land
Leba (Łeba)	2027	koszalińska	Lauenburg
Garz auf Rügen(Gardziec Rański)	2015	strzałowiecka	Rügen
Gützkow(Choćków)	2007	strzałowiecka	Greifswald-Land
Neuwarp (Nowe Warpno)	1883	szczecińska	Ueckermünde
Jacobshagen (Dobrzany)	1871	szczecińska	Saatzig
Penkun(Pieńkuń)	1810	szczecińska	Randow
Usedom(Uznam)	1729	szczecińska	Usedom-Wollin
Damgarten(Dębogóra)	1700	strzałowiecka	Franzburg
Richtenberg(Rychtenbork)	1658	strzałowiecka	Franzburg
Franzburg(Nowopole)	1470	strzałowiecka	Franzburg
Zachan (Suchań)	1384	szczecińska	Saatzig

1 października 1938 do Pomorza przyłączono 21 miast z Marchii Granicznej Poznańsko-Zachodniopruskiej: Choszczno (Arnswalde), Drawno (Neuwedell) (Unruhstadt) z powiatu choszczeńskiego, Dobiegniew (Woldenberg), Drezdenko (Driesen) i Strzelce Krajeńskie (Friedeberg) z powiatu strzeleckiego, Biały Bór (Baldenburg), Czarne (Hammerstein), Człuchów (Schlochau), Debrzno (Preußisch Friedland) i Lędyczek (Landeck) z powiatu człuchowskiego, Złotów (Flatow) i Krajenka (Krojanke) z powiatu złotowskiego, Wałcz, Jastrowie, Mirosławiec, Człopa i Tuczno z powiatu wałeckiego, Krzyż i Trzcianka z powiatu noteckiego oraz miasto Piła.

Miasta

Populacja największych miast prowincji w latach 1890 i 1925 oraz ich współczesna przynależność państwowa:

	miasto	pop. 1890	pop. 1925	rejencja	źródło
1.	Szczecin	116 228	254 466	szczecińska	^[3]
2.	Słupsk	23 862	41 602	koszalińska	^[4]
3.	Stralsund	27 814	39 469	stralsundzka	^[5]
4.	Stargard	23 785	32 545	szczecińska	^[6]
5.	Kołobrzeg	16 999	30 115	koszalińska	^[7]
6.	Koszalin	17 810	28 812	koszalińska	^[8]
7.	Greifswald	21 624	26 695	stralsundzka	^[9]

Przypisy

↑ Podziały administracyjne Pomorza Zachodniego w latach 1800–1970, red. T. Białecki, Szczecin, 1970, s. 7–8.
↑ ^a ^b Meyers Großes Konversationslexikon, 6. Auflage, 16. Band, Leipzig/Wien 1909, s. 134–137.
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-22] (niem.).
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-18] (niem.).
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).
↑ Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).

Linki zewnętrzne

Prowincja Pomorze

[1] Podziały administracyjne Pomorza Zachodniego w latach 1800–1970, red. T. Białecki, Szczecin, 1970, s. 7–8.

[meyer134-2] Meyers Großes Konversationslexikon, 6. Auflage, 16. Band, Leipzig/Wien 1909, s. 134–137.

[3] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2017-07-22] (niem.).

[4] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).

[5] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).

[6] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).

[7] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] [zarchiwizowane z adresu 2011-09-18] (niem.).

[8] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).

[9] Informationsseite – DENIC eG [online], www.verwaltungsgeschichte.de [dostęp 2018-07-27] (niem.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

@@ Linia 152: / Linia 152: @@
 | [[Stralsund]](Strzałów)
 | {{L|f=tak|31809}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Stralsund|Stralsund-Stadt]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 173: / Linia 173: @@
 | [[Greifswald]](Gryfia)
 | {{L|f=tak|23767}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Greifswald|Greifswald-Stadt]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 194: / Linia 194: @@
 | [[Anklam]](Toglin)
 | {{L|f=tak|15625}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Anklam (1818–1952)|Anklam]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 257: / Linia 257: @@
 | [[Wolgast]](Wołogoszcz)
 | {{L|f=tak|8346}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Greifswald (1806–1952)|Greifswald-Land]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 278: / Linia 278: @@
 | [[Barth]](Bardowo)
 | {{L|f=tak|7344}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Franzburg-Barth|Franzburg]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 418: / Linia 418: @@
 | [[Bergen auf Rügen]](Górsko Rańskie)
 | {{L|f=tak|4045}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Rügen (1818–1952)|Rügen]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 425: / Linia 425: @@
 | [[Loitz]] (Łosice)
 | {{L|f=tak|4020}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Grimmen (1818–1952)|Grimmen]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 439: / Linia 439: @@
 | [[Grimmen]](Grzymie)
 | {{L|f=tak|3825}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Grimmen (1818–1952)|Grimmen]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 460: / Linia 460: @@
 | [[Tribsees]](Trzebudzice)
 | {{L|f=tak|3423}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Grimmen (1818–1952)|Grimmen]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 565: / Linia 565: @@
 | [[Lassan]](Lesiany)
 | {{L|f=tak|2148}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Greifswald (1806–1952)|Greifswald-Land]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 579: / Linia 579: @@
 | [[Garz|Garz auf Rügen]](Gardziec Rański)
 | {{L|f=tak|2015}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Rügen (1818–1952)|Rügen]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 586: / Linia 586: @@
 | [[Gützkow]](Choćków)
 | {{L|f=tak|2007}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Greifswald (1806–1952)|Greifswald-Land]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 621: / Linia 621: @@
 | [[Ribnitz-Damgarten|Damgarten]](Dębogóra)
 | {{L|f=tak|1700}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Franzburg-Barth|Franzburg]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 628: / Linia 628: @@
 | [[Richtenberg]](Rychtenbork)
 | {{L|f=tak|1658}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Franzburg-Barth|Franzburg]]
 | {{Flaga|Niemcy}}
@@ Linia 635: / Linia 635: @@
 | [[Franzburg]](Nowopole)
 | {{L|f=tak|1470}}
-| [[Regierungsbezirk Stralsund|stralsundzka]]
+| [[Regierungsbezirk Stralsund|strzałowiecka]]
 | [[Powiat Franzburg-Barth|Franzburg]]
 | {{Flaga|Niemcy}}

1815	Brandenburgia Wielkie Księstwo Nadrenii Jülich-Kleve-Berg Prusy Wschodnie Pomorze Wielkie Księstwo Poznańskie Saksonia Śląsk Westfalia Prusy Zachodnie
1822–1850	Nadrenia (1822) Prusy (1829) Poznańska (1846) Kraj Hohenzollernów (1850)
1867	Hannover Hesja-Nassau Szlezwik-Holsztyn
1919–1920	Prusy Wschodnie Brandenburgia Pomorze Dolny Śląsk (od 1919) Górny Śląsk (od 1919) Saksonia Szlezwik-Holsztyn Hanower Westfalia Nadrenia Hesja-Nassau
1922	Marchia Graniczna Poznańsko-Zachodniopruska