Wikipedysta:Plogeo/brudnopis3

Klasyfikacja WRB gleb Europy

WRB, czwarta edycja (2022)

Klasyfikacja gleb WRB (Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata, ang. World Reference Base for Soil Resources – WRB) – międzynarodowy standard systematyki i nomenklatury gleb.

Klasyfikacja została opublikowana w 1998 r. przez specjalistów reprezentujących Organizację Narodów Zjednoczonych do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (Food and Agriculture Organization of the United Nations – FAO), Międzynarodowe Centrum Informacji o Glebie (International Soil Reference and Information Centre – ISRIC) oraz Międzynarodowe Towarzystwo Gleboznawcze (International Society of Soil Sciences – ISSS). Zgodnie z przyjętym założeniem, że aktualizacje systematyki gleb FAO będą robione co 8 lat, w 2014 r. opublikowana została trzecia edycja WRB , którą opisuje poniży artykuł. W 2022 opublikowano czwartą edycje WRB .

W klasyfikacji WRB wydziela się 32 główne grupy glebowe (Reference Soil Groups – RSG), które w pewnym przybliżeniu można traktować jako odpowiedniki typów w klasyfikacji gleb Polskiego Towarzystwa Gleboznawczego. Grupy dzieli się na jednostki niższego rzędu.

Historia powstania

Międzynarodowa współpraca dotycząca ujednolicenia nomenklatury, systematyki i kartografii gleb rozpoczęła się w 1956 r. na VI Kongresie Międzynarodowego Towarzystwa Gleboznawczego w Paryżu. FAO, UNESCO (United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization – Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Oświaty, Nauki i Kultury) i ISSS wzięły na siebie trud rozwoju współpracy i opracowania powszechnie akceptowanej nomenklatury i klasyfikacji służącej dokonywaniu porównań i wymianie informacji na arenie międzynarodowej oraz oszacowania zasobów glebowych świata. Efektem wieloletnich prac było powstanie klasyfikacji gleb FAO/UNESCO z 1974 r., uaktualnionej w 1988 r. Klasyfikacja ta powstała na potrzeby legendy do Mapy gleb świata (Soil map of the world (1:5 mln)) wykorzystywanej przez agencje ONZ i została uznana przez gleboznawców za pierwszą międzynarodową klasyfikację gleb. Opierała się ona w znacznej mierze na podejściu geograficzno-genetycznym i w miarę możliwości wykorzystywała tradycyjne nazwy zaczerpnięte z systematyk narodowych. W legendzie mapy z 1974 r. wyodrębniono 106 jednostek glebowych, które grupowały się w 26 odpowiedników typów gleb (Acrisols, Andosols, Arenosols, Cambisols, Chernozems, Ferralsols, Fluvisols, Gleysols, Greyzems, Gypsisols, Histosols, Kastanozems, Lithosols, Luvisols, Nitosols, Phaeozems, Planosols, Podzols, Podzoluvisols, Rankers, Regosols, Rendzinas, Solonchaks, Solonetz, Vertisols, Yermosols).

Pierwszym krokiem do powstania następcy legendy do Mapy gleb świata były, inicjowane przez FAO, UNESCO, UNEP (United Nations Environment Programme – Program ds. Środowiska Narodów Zjednoczonych) i ISSS, spotkania gleboznawców w Sofii w 1980 i 1981 r., gdzie ustalono rozpoczęcie prac nad opracowaniem Międzynarodowej Bazy Referencyjnej Zasobów Glebowych (International Reference Base for Soil Classification – IRB). Miał to być system ułatwiający korelowanie i ujednolicanie istniejących klasyfikacji oraz wymianę informacji i doświadczeń. Prace były prowadzone w ramach Grupy Roboczej lub Komisji ISSS. W 1992 r. ustalono, że podstawą prac będzie Zrewidowana Legenda do Mapy Gleb Świata FAO/UNESCO z 1988 r. i zmieniono nazwę IRB na WRB (World Reference Base for Soil Resources – Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata).

Pierwsza wersja klasyfikacji została opublikowana pod patronatem ISSS, ISRIC i FAO w 1998 r. i została zarekomendowana przez ISSS jako oficjalne źródło terminologii dotyczącej klasyfikacji gleb. W następnych latach WRB została przetłumaczona na 13 języków, stała się oficjalnym systemem klasyfikacji gleb Komisji Europejskiej, a także wywarła istotny wpływ na wiele systematyk regionalnych. Powstała oficjalna strona internetowa i forum WRB. Klasyfikacja obejmowała 30 Głównych Grup Glebowych (RSG – Histosols, Cryosols, Anthrosols, Leptosols, Vertisols, Fluvisols, Solonchaks, Gleysols, Andosols, Podzols, Plinthosols, Ferralsols, Solonetz, Planosols, Chernozems, Kastanozems, Phaeozems, Gypsisols, Durisols, Calcisols, Albeluvisols, Alisols, Nitisols, Acrisols, Luvisols, Lixisols, Umbrisols, Cambisols, Arenosols, Regosols). Uzgodniono, że kolejna wersja klasyfikacji powstanie za 8 lat. W międzyczasie intensywnie pracowano nad oceną zaproponowanego systemu i możliwościami jego ulepszenia.

Mapa gleb świata według WRB

W 2006 r. pod patronatem IUSS (International Society of Soil Sciences – Międzynarodowa Unia Towarzystw Gleboznawczych, przemianowana w 2002 r. z ISSS), ISRIC i FAO ukazała się druga, zrewidowana edycja WRB z aktualizacją w 2007 r. (wynikającą z konieczności poprawienia istotnych błędów i niedociągnięć w wersji wydrukowanej w 2006 r.), dwa lata później ukazało się polskie tłumaczenie . Dodano dwie nowe jednostki – Technosols i Stagnosols, zmodyfikowano kolejność w kluczu do wydzielania RSG, zmieniono definicje wielu poziomów, właściwości i materiałów diagnostycznych i podzielono kwalifikatory na prefiksowe i sufiksowe.

Zgodnie z przyjętym założeniem, że aktualizacje systematyki gleb FAO będą robione co 8 lat, w 2014 r. FAO i IUSS opublikowały kolejną, trzecią edycję klasyfikacji WRB. Wprowadzono pewne zmiany w kluczu do wyznaczania RSG oraz zastąpiono Albeluvisols przez nieco szerzej definiowane Retisols. Zmieniono i dodano nowe definicje wielu poziomów, właściwości i materiałów diagnostycznych . W 2022 r. opublikowano czwartą edycję WRB .

Główne założenia

• Klasyfikacja gleb odbywa się na podstawie właściwości zdefiniowanych jako poziomy diagnostyczne (diagnostic horizons), właściwości diagnostyczne (diagnostic properties) lub materiały diagnostyczne (diagnostic materials). Powinny być one w największym możliwym stopniu wymierne i możliwe do zmierzenia w terenie.
• Cechy diagnostyczne wynikają z zachodzących procesów glebotwórczych (zgodnie z aktualną wiedzą), jednak same procesy nie są uważane za kryteria klasyfikacji.
• Cechy najważniejsze z punktu widzenia użytkowania gleby są postawione najwyżej w klasyfikacji.
• Parametry klimatu nie są brane pod uwagę przy klasyfikacji gleb (jak w przypadku USDA Soil Taxonomy), choć są przydatne przy interpretacji. Pozwala to uniknąć problemów przy braku danychn klimatycznych oraz zmiany nazwy gleby w przypadku gdy zmienia się jedynie klimat, a profil glebowy pozostaje bez zmian.
• WRB jest kompleksowym systemem klasyfikacji umożliwiającym uwzględnienie krajowych klasyfikacji gleb.
• WRB nie zastępuje krajowych klasyfikacji gleb, a ma służyć jako wspólny mianownik w komunikacji międzynarodowej.
• Klasyfikacja WRB odbywa się na 2 poziomach:
  • Główna Grupa Glebowa (RSG), jedna spośród 32.
  • Kwalifikatory (główny i dodatkowe) dodane do nazwy grupy glebowej (z osobnej listy dla każdej RSG).
• Wiele grup glebowych reprezentuje główne regiony glebowe świata, tak by otrzymać kompleksowy przegląd pokrywy glebowej świata.
• Definicje i opisy gleb odzwierciedlają poziomą i pionową zmienność cech gleb w krajobrazie.
• Termin baza referencyjna odzwierciedla funkcję współnego mianownika: ułatwienie korelacji i harmonizacji systemów krajowych.
• WRB służy również jako narzędzie do komunikacji przy kompilowaniu globalnych baz danych o glebie oraz inwentaryzacji i monitorowaniu światowych zasobów gleby.
• Nazewnictwo zachowuje tradycyjne terminy lub takie, które łatwo wprowadzić do potocznego języka. By uniknąć nieporozumień nazwy zostały precyzyjnie zdefiniowane.

 

Grupy gleb według WRB (2022)

Grupa gleb	Pochodzenie nazwy	Charakterystyka	Niektóre odpowiedniki regionalne
Gleby z grubą warstwą organiczną:
Histosols	gr. histos – tkanka	miąższe poziomy organiczne	gleby bagienne, gleby torfowe, gleby organiczne
Gleby silnie przekształcone przez człowieka:
Anthrosols	gr. anthropos – człowiek	po długiej, intensywnej uprawie rolnej	gleby antropogeniczne, gleby kulturoziemne
Technosols	gr. technikos – zręcznie wykonany	z dużą ilością antropogenicznych artefaktów	gleby antropogeniczne, gleby industrioziemne
Gleby z ograniczeniami dla wzrostu korzeni:
Cryosols	gr. kryos – zimny, lód	z wieloletnią zmarzliną	gleby poligonalne i strukturalne, gleby marzłociowe
Leptosols	gr. leptos – cienki	płytkie gleby inicjalne i słabo wykształcone ze skał litych lub ekstremalnie szkieletowe	litosole, rankery, rędziny
Solonetz	ros. sol – sól	dużo wymiennego Na w kompleksie sorpcyjnym, zasadowe pH	sołońce, sołodzie
Vertisols	łac. vertere – odwracać	bogate w pęczniejące iły, naprzemienne kurczenie i pęcznienie w okresach suchych i wilgotnych	vertisole, smolnice, smonice, regury, tirsy
Solonchaks	ros. sol – sól	wysokie stężenie soli rozpuszczalnych	sołonczaki
Gleby wyróżniające się dominującą rolą związków Fe i Al:
Gleysols	ros. glej – glej	pod wpływem wód gruntowych lub pływów, wilgotne lub zalane, z procesami redukcji (oglejenie)	gleby glejowe
Andosols	jap. an – ciemny, do – gleba	gleby zawierające allofany i/albo kompleksy glinowo-próchniczne	gleby wulkaniczne, andosole
Podzols	ros. pod – pod, zoła – popiół	iluwialne nagromadzenie związków Fe i/albo próchnicy, powstają pod wpływem cheluwiacji i chiluwiacji	bielica, gleby bielicowe, gleby glejo-bielicoziemne
Plinthosols	gr. plinthos – cegła	akumulacja Fe w warunkach hydromorficznych	gleby laterytowe
Planosols	łac. planus – płaski, równy	stagnacja wody na cięższym materiale (nagła zmiana uziarnienia)	gleby stagnoglejowe, gleby pseudoglejowe
Stagnosols	łac. stagnare – stagnować	stagnacja wody na materiale o innej strukturze lub przy umiarkowanej zmianie uziarnienia	gleby stagnoglejowe, pseudoglejowe
Nitisols	łac. nitidus – lśniący	strukturalne, minerały ilaste o niskiej aktywności, silnie związany fosfor, dużo tlenków Fe, silnie strukturalne	czerwone gleby ferralitowe
Ferralsols	łac. ferrum – żelazo, łac. alumen – glin	dominacja kaolinitu i tlenków Fe i Al	czerwonożółte gleby ferralitowe
Gleby z wyraźną akumulacją materii organicznej w wierzchniej, mineralnej części profilu:
Chernozems	ros. czornyj – czarny, ziemla – ziemia	czarny, miąższy poziom próchniczny, wtórne węglany	czarnoziemy
Kastanozems	łac. castanea – kasztan, ros. ziemla – ziemia	ciemny poziom próchniczny, wtórne węglany, bardziej suche od czarnoziemów	gleby kasztanowe
Phaeozems	gr. phaios – ciemny, ros. ziemla – ziemia	ciemny poziom próchniczny, brak węglanów (lub bardzo głęboko), wysokie wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami	bruniziemy (czarnoziemne gleby prerii), niektóre czarne ziemie, zdegradowane czarnoziemy, szare gleby leśne
Umbrisols	łac. umbra – cień	ciemny poziom próchniczny, niskie wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami	zdegradowane czarnoziemy, zdegradowane czarne ziemie
Gleby z akumulacją soli średnio rozpuszczalnych lub substancji niebędących solami:
Durisols	łac. durum – twardy	akumulacja i scementowane wtórną krzemionką	gleby w rejonach semiaridowych zawierające wytrącenia wtórnej krzemionki w postaci konkrecji lub nieprzepuszczalnych warstw
Gypsisols	łac. gypsum – gips	akumulacja wtórnych gipsów	buroziemy lub gleby szarobure z poziomem akumulacji gipsu
Calcisols	łac. calx – wapno	akumulacja wtórnych węglanów	gleby z poziomem akumulacji węglanu wapnia, głównie półpustynne i pustynne
Gleby wzbogacone w ił w poziomach podpowierzchniowych:
Retisols	łac. rete – sieć	zacieki jaśniejszego materiału wchodzące w poziom o drobniejszym uziarnieniu i bardziej intensywnym kolorze	gleby płowe bielicowe, gleby płowe opadowo-glejowe, gleby płowe zaciekowe
Acrisols	łac. acer – bardzo kwaśny	minerały ilaste o niskiej aktywności, niskie wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami	żółtoziemy i czerwonoziemy
Lixisols	łac. lixus – wymyty	minerały ilaste o niskiej aktywności, wysokie wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami	gleby cynamonoczerwone i gleby czerwonobure
Alisols	łac. alumen – glin	minerały ilaste o wysokiej aktywności, niskie wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami, dużo wolnego Al	gleby alitowe
Luvisols	łac. eluo – myje, płuczę	minerały ilaste o wysokiej aktywności, wysokie wysycenie kompleksu sorpcyjnego zasadami	gleby płowe
Młode gleby o słabo rozwiniętym lub nie rozwiniętym profilu:
Cambisols	łac. cambiare – zmieniać	gleby średnio ukształtowane, z poziomem wietrzeniowym	gleby brunatne, brunisole, gleby cynamonowe
Arenosols	łac. arena – piasek	piaszczyste, bez wykształconych poziomów diagnostycznych	arenosole
Fluvisols	łac. fluvius – rzeka	warstwowane osady rzeczne, morskie lub jeziorne	mady, gleby aluwialne, gleby napływowe
Regosols	gr. rhegos – przykryty	gleby inicjalne i słaboukształtowane na nieskonsolidowanym podłożu	regosole

W dwóch pierwszych wydaniach systematyki wydzielane były również Albeluvisols, których nie ma w poźniejszych odsłonach WRB. Zastępujące je Retisols.

Poziomy, właściwości i materiały diagnostyczne

Poziomy i właściwości diagnostyczne cechuje kombinacja cech, które odzwierciedlają efekty procesów glebotwórczych lub wskazują specyficzne warunki tworzenia się gleb. Cechy te są obserwowalne lub mierzalne w terenie lub w laboratorium i posiadają maksimum i minimum, które służą do zakwalifikowania poziomu lub właściwości jako diagnostycznego. Poziomy diagnostyczne muszą posiadać formę poziomu glebowego, a zatem mieć pewną określoną miąższość.

Materiały diagnostyczne są to materiały, które w znacznym stopniu wpływają na procesy glebotwórcze lub na nie wskazują  .

• Lista poziomów diagnostycznych WRB (2014) : Anthraquic, Argic, Calcic, Cambic, Chernic, Cryic, Duric, Ferralic, Ferric, Folic, Fragic, Fulvic, Gypsic, Histic, Hortic, Hydragric, Irragric, Melanic, Mollic, Natric, Nitic, Petrocalcic, Petroduric, Petrogypsic, Petroplinthic, Pisoplinthic, Plaggic, Plinthic, Pretic, Protovertic, Salic, Sombric, Spodic, Terric, Thionic, Umbric, Vertic.
• Skrócony opis wybranych poziomów diagnostycznych:
  • Histic – powierzchniowy lub podpowierzchniowy poziom składający się z materiału organicznego o miąższości ≥10 cm.
  • Mollic – powierzchniowy poziom próchniczny (≥0,6% węgla organicznego) o miąższości min. 10–20 cm, ciemnej barwie, dobrze rozwiniętej strukturze i wysyceniu kompleksu sorpcyjnego zasadami (w 1MCH₃COONH₄) ≥50%.
  • Umbric – powierzchniowy poziom próchniczny (≥0,6% węgla organicznego) o miąższości min. 10–20 cm, ciemnej barwie, dobrze rozwiniętej strukturze i wysyceniu kompleksu sorpcyjnego zasadami (w 1MCH₃COONH₄) <50%.
  • Argic – podpowierzchniowy poziom mineralny o uziarnieniu piasku gliniastego lub drobniejszym zawierający min 8% frakcji iłu i zawierający wyraźnie więcej iłu niż poziom leżący nad nim lub zawierający ślady iluwiacji (wmycia) iłu (wyściółki i otoczki ilaste).
  • Cambic – podpowierzchniowy poziom mineralny o miąższości min. 15 cm, uziarnieniu drobniejszym od gliny piaszczystej lub piasku bardzo drobnego wykazujący oznaki przekształceń pedogenicznych wobec poziomu niżej położonego (zmiana struktury, barwy, wymycie węglanów lub gipsów).
  • Spodic – podpowierzchniowy poziom mineralny o miąższości min. 2,5 cm Z iluwialnym nagromadzeniem próchnicy i amorficznych związków Fe i Al. O pH (H₂O)<5,9, żywej barwie i częstym położeniem pod materiałem Albic.
• Lista właściwości diagnostycznych WRB (2014) : Nagła różnica uziarnienia, Albeluvic glossae, Andic, Anthric, Aridic, lita skała, Geric, Gleyic, zmiana litologii, Protocalcic, warunki redukcyjne, Retic, szczeliny od wysychania, Sideralic, Stagnic, Takyric, Vitric, Yermic.
• Lista materiałów diagnostycznych WRB (2014) : Albic, arefakty, Calcaric, Colluvic, Dolomitic, Fluvic, Gypsiric, Hypersulfidic, Hyposulfidic, Limnic, mineralny, organiczny, Ornithogenic, glebowy węgiel organiczny, Sulfidic, Technic hard, Tephric.

Zasady klasyfikacji gleb według WRB

1. Wydzielenie poziomów, właściwości i materiałów diagnostycznych. Wstępna klasyfikacja możliwa jest w terenie, lecz jedynie posiadając dane z analiz laboratoryjnych można definitywnie je sklasyfikować. Należy się przy tym dokładnie trzymać granicznych wartości liczbowych, nie naciągając ich.
2. Ustalenie grupy glebowej (RSG) posługując się kluczem.
3. Dodanie kwalifikatorów (z listy przy każdej grupie). Kwalifikatory główne dodaje się przed nazwą RSG, od prawej do lewej, według ważności (najważniejszy jest tuż przy nazwie RSG). Kwalifikatory dodatkowe można dodać w nawiasie, alfabetycznie po nazwie grupy glebowej. Jeżeli kwalifikatory dotyczą tylko części profilu, można dodać przedrostki takie jak np. Epi-, Endo-, Amphi-, Panto-, precyzujące, o którą część profilu chodzi  .

Przykład klasyfikacji WRB :

Opis terenowy: Gleba powstała z lessu, wzrost zawartości iłu na głębokości 60 cm, poniżej nacieki ilaste. pH pomiędzy 50 a 100 cm wynosi 6,0. Uboższy w ił poziom (0–60 cm) dzieli się na 2 części: górną – ciemniejszą, dolną – jaśniejszą. Poziom wzbogacony w ił ma wewnątrz agregatów pewną ilość plamek o intensywnym kolorze i warunki redukcyjne przez pewną część roku (na wiosnę).

1. wzrost zawartości iłu i nacieki ilaste → poziom argic
2. poziom argic z dużą pojemnością sorpcyjną (skała lessowa) z dużą ilością zasad w kompleksie sorbcyjnym (pH=6,0) → Luvisol
3. jasny kolor → kwalifikator Albic
4. plamki → właściwości stagnic
5. właściwości stagnic i warunki redukcyjne zaczynają się na 60 cm → kwalifikator Endostagnic
6. nacieki ilaste → kwalifikator Cutanic
7. zwiększenie zawartości iłu → kwalifikator Differentic

W trakcie badań terenowych możemy glebę nazwać: Albic Endostagnic Luvisol (Cutanic, Differentic).

Badania laboratoryjne potwierdziły dużą pojemność sorpcyjną i znaczne wysycenie kationami zasadowymi poziomu argic. Analiza uziarnienia wykazała, że jest to glina pylasto-ilasta zawierająca 30% iłu w poziomie powierzchniowym (Siltic) i 45% iłu wewnątrz profilu (Clayic).

Pełna nazwa gleby: Albic Endostagnic Luvisol (Endoclayic, Cutanic, Differentic, Episiltic).

Relacja WRB do innych klasyfikacji

Klasyfikacja gleb WRB została stworzona jako kompromis czerpiący najlepsze elementy z uaktualnionej legendy do Mapy Gleb Świata FAO/UNESCO z 1988 r., amerykańskiej Soil Taxonomy, a także regionalnych klasyfikacji z poszczególnych krajów, szczególnie francuskiej i rosyjskiej. Nawet genetyczna bliskość założeń poszczególnych klasyfikacji nie powoduje szczególnego podobieństwa i ścisłej korelacji pomiędzy wydzielanymi jednostkami (typami, RSG). Szczegółowe analizy porównawcze są rzadkością, lecz wiele narodowych systematyk gleb doczekało się szacunkowych korelacji z WRB. Każda nowa edycja WRB lub narodowej klasyfikacji powoduje, że bardziej szczegółowe porównania stają się nieaktualne. Niemniej, pod wpływem uwag gleboznawców z całego świata, kolejne edycje WRB dążą do precyzyjniejszego i bardziej trafnego opisu gleb w różnych zakątkach Ziemi, przez co często w szczegółach zbliżają się do klasyfikacji narodowych.

WRB a Systematyka gleb Polski

Stosowanie zarówno innych cech diagnostycznych w definicji poziomów, materiałów i właściwości diagnostycznych, jak i inne graniczne wartości liczbowe przyjęte w obu klasyfikacjach powodują, że zarówno większości typom i podtypom polskiej systematyki odpowiada kilka jednostek systematycznych WRB (nieraz nawet kilka różnych RSG), jak i do większości głównych grup glebowych (RSG) można przyporządkować kilka różnych typów i podtypów gleb.

Główna grupa glebowa (RSG) WRB (1998)/(2006)	Przykładowe typy i podtypy Systematyki gleb polski (1989)	Przykładowe typy i podtypy Systematyki gleb polski (2011)
Histosols	gleby mułowe; gleby torfowe; gleby murszowe; rędziny butwinowe górskie	Gleby organiczne
Anthrosols	hortisole; rigosole	niektóre gleby kulturoziemne lub gleby industroziemne
Leptosols	litosole; regosole; rankery; rędziny inicjalne, właściwe, czarnoziemne, butwinowe górskie; pararędziny inicjalne	gleby inicjalne skaliste, niektóre gleby inicjalne rumoszowe i rędziny właściwe
Vertisols	Smolnice	vertisole
Fluvisols	mady rzeczne właściwe, próchniczne, brunatne; gleby mułowe; mady morskie	Gleby inicjalne akumulacyjne, mady właściwe i czarnoziemne
Gleysols	gleby glejowe; gleby glejobielicowe; czarne ziemie; gleby mułowe; gleby murszowe; gleby murszowate	gleby eluwialne czarnoziemne, gleby murszaste, gleby glejowe
Podzols	gleby bielicowe; bielice; gleby glejobielicowe; glejobielice	gleby bielicoziemne
Planosols	gleby opadowo-glejowe	–
Chernozems	czarnoziemy niezdegradowane, zdegradowane; czarne ziemie	czarnoziemy i niektóre czarne ziemie
Phaeozems	czarnoziemy niezdegradowane, zdegradowane; gleby brunatne właściwe szarobrunatne; czarne ziemie; gleby murszowate; gleby deluwialne	niektóre czarne ziemie, mady czarnoziemne, rędziny czarnoziemne i niektóre gleby kulturoziemne
Albeluvisols	gleby płowe zaciekowe, bielicowane	gleby płowe zaciekowe
Luvisols	gleby płowe typowe, zbrunatniałe, opadowo-glejowe, gruntowo-glejowe, z poziomem argic	gleby płowe, gleby płowe podmokłe
Umbrisols	rankery; czarnoziemy zdegradowane; gleby brunatne kwaśne typowe; gleby rdzawe brunatno-rdzawe; gleby glejo-bielicowe; czarne ziemie; gleby opadowo-glejowe; gleby murszowate; gleby deluwialne	–
Cambisols	Gleby brunatne właściwe typowe, szarobrunatne, oglejone, wyługowane; gleby brunatne kwaśne typowe, bielicowane, oglejone; rankery; rędziny brunatne; pararędziny brunatne; czarnoziemy zdegradowane; mady rzeczne brunatne; gleby deluwialne	prawie wszystkie gleby brunatnoziemne
Arenosols	regosole; arenosole; gleby brunatne właściwe wyługowane; gleby brunatne kwaśne typowe, bielicowane, oglejone; gleby rdzawe brunatno-rdzawe, właściwe, bielicowo-rdzawe; gleby bielicowe; bielice; gleby glejobielicowe; glejobielice; gleby opadowo-glejowe; gleby murszowate murszaste; mady rzeczne brunatne; gleby deluwialne	arenosole, gleby rdzawe, gleby ochrowe
Regosols	pelosole; rankery; rędziny właściwe, czarnoiziemne, butwinowe górskie, brunatne; pararędziny właściwe, brunatne; czarne ziemie; gleby opadowo-glejowe; rigosole; gleby antropogeniczne o niewyksztrałconym profilu, próchniczne, pararędziny antropogeniczne, gleby słone antropogeniczne	większość gleb inicjalnych i gleb słabo ukształtowanych
Technosols	–	gleby urbiziemne i część gleb industroziemnych
Solonchaks	–	Gleby słone i zasolone

Powyższej tabeli z pracy Charzyńskiego nie należy traktować jako opracowania wyczerpującego (mimo dość dużej dokładności i zastosowania opisu ok. 500 profili glebowych) ani aktualnego (nieaktualne już klasyfikacje). Podobnie korelacje zawarte w piątym wydaniu systematyki gleb Polski odnoszą się do najbardziej podobnych jednostek systematycznych, co nie znaczy, że identycznych.

Zobacz też

• Systematyka gleb
• USDA Soil Taxonomy
• Systematyka gleb Polski

Bibliografia

• IUSS Working Group WRB: World Reference Base for Soil Resources. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps. 4th edition.. Vienna, Austria: International Union of Soil Sciences (IUSS), 2022, s. 1–236. ISBN 979-8-9862451-1-9. (ang.).
• * Marcin Świtoniak i in.: Illustrated Handbook of WRB Soil Classification. Wrocław: Wrocław University of Environmental and Life Sciences, 2022. ISBN 078-83-7717-386-2. (ang.).
• Peter Schad. World Reference Base for Soil Resources—Its fourth editionand its history. „Journal of Plant Nutrition and Soil Science”. 186 (2), s. 147-236, 2023. Wiley-VCH GmbH. DOI: 10.1002/jpln.202200417. ISSN 1436-8730. [dostęp 2024-08-11]. (ang.). 
• IUSS Working Group WRB: World reference base for soil resources 2014, update 2015. International soil classification system for naming soils and creating legends for soil maps.. Rome: FAO, 2015, seria: World Soil Resources Reports No. 106. ISBN 978-92-5-108370-3. ISBN 978-92-5-108369-7. (ang.).
• Przemysław Charzyński, Cezary Kabała: Klasyfikacja Zasobów Glebowych Świata 2006. Aktualizacja 2007. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 2009. ISBN 978-83-231-2425-2. (pol.).
• Klasyfikacja gleb na stronie FAO. [dostęp 2014-11-06]. (ang.).
• W. Zech, P. Schad, G. Hintermaier-Erhard: Soils of the World. Springer, Berlin 2022. ISBN 978-3-540-30460-9.

Linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Międzynarodowej Unii Towarzystw Gleboznawczych
• Oficjalna strona WRB
• Oficjalna strona ISRIC
• Portal glebowy FAO