Ajatana

Ajatana (skt. Āyatana) - termin związany z teorią umysłu i zarazem z teorią karmy w mahajanie.

Słowo to można przetłumaczyć jako sfera.

Sześć ajatan, to sześć sfer wejść lub podstaw poznania czyli sześć organów zmysłów (zwanych także korzeniami, wewnętrznymi sferami - skt. indrija (indriya) wraz z sześcioma danymi zmysłowymi czy też przedmiotami zmysłów (zwanymi także kurzami, skt. guna) lub zewnętrznymi sferami (skt. visaya). A więc: oczy, uszy, nos, język, ciało i umysł (intelekt) oraz odpowiednie im: barwa-forma, dźwięk, zapach, smak, dotyk, postrzeganie rzeczy zewnętrznych-koordynacja danych.

Ajatany składają się więc z 12 elementów: sześciu organów zmysłów, których funkcja podobna jest do drzwi (wejścia, skt. āya) aby mogły wejść wrażenia wynikające z ich zetknięcia się z sześcioma odpowiednimi danymi zmysłowymi.

Z tych sześciu organów zmysłów, pięć jest zewnętrznych (oczy, uszy, nos, język i ciało) i jeden, czyli umysł, jest wewnętrzny. Są one konfrontowane z danymi zmysłowymi (barwo-kształt, dźwięk itd.). Zejście się razem dwóch odpowiednich elementów wywołuje rezultat widzenia i inne rodzaje poznania. Oko widzi kolor i kształt, ucho słyszy dźwięk itd.

Funkcję organów zmysłowych można uważać za czynnik aktywny, przez który rzeczy, zjawiska itd. są postrzegane.

Poniższa tabelka przedstawia 12 ajatan.

organ zmysłów	przedmiot zmysłów
oczy	widzenie
uszy	dźwięki
nos	zapachy
język	smaki
ciało	dotyk
umysł	koordynacja danych itd.

Zobacz:

• Osiemnaście elementów istnienia

chiń. ru ( ) | kor. ip ( ) | jap. jū ( ) | wiet. nhâp | tyb. skje.mč'ed ( )

12 ajatan - skt dvadaśāyatanam ( ) | chiń. shierchu ( ) | kor. sibich'ǒ ( ) | rokuso ( ) | wiet. luc xu'