Irena Byrska

Irena Byrska
Data i miejsce urodzenia	9 października 1901 ; Warszawa
Data i miejsce śmierci	28 stycznia 1997 ; Skolimów-Konstancin
Zawód	aktor; reżyser; scenarzysta
Współmałżonek	Tadeusz Byrski
	Odznaczenia

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 26 lut 2024, była oparta na tej wersji.

Irena Byrska (ur. 9 października 1901 w Warszawie, zm. 28 stycznia 1997 w Skolimowie) – polska aktorka, reżyser, dyrektor teatrów, pedagog.

Życiorys

Ukończyła Wyższą Szkołę Ogrodniczą w Warszawie. Po studiach pracowała jako nauczycielka przyrody i uczęszczała do szkoły dramatycznej. Przed wojną pracowała jako aktorka w teatrach w Rydze i w Wilnie. Od 1928 do 1929 pracowała jako aktorka w Teatrze Ateneum w Warszawie. W latach 1933–1935 związana była z Teatrem Reduta, w latach 1935–1939 współpracowała z Polskim Radiem w Warszawie jako aktorka i reżyser. W czasie II wojny światowej prowadziła tajne zajęcia teatralne i pomagała więźniom Pawiaka. Po wojnie prowadziła teatr w Opolu, zajęcia w warszawskiej PWST oraz pracowała w Toruniu, gdzie w Teatrze Ziemi Pomorskiej reżyserowała sztuki. W latach 1952–1959 reżyserowała, a także od 1 października do 31 grudnia 1958 pełniła funkcję kierownika artystycznego Teatru im. Żeromskiego w Kielcach. Od 13 lipca 1955 do 31 grudnia 1958 kierowała utworzonym przy tym teatrze Studium Teatralnym. W 1959 przeniosła się do Poznania. Na początku lat 60. zainicjowała w TVP cykl widowisk dla szkół. W latach 1962–1966 była dyrektorem naczelnym i artystycznym Teatru im. Juliusza Osterwy w Gorzowie Wielkopolskim. Współpracowała jako reżyser ze scenami w Łodzi, Wałbrzychu, Nowej Hucie, Opolu, Gdyni, Gdańsku, Kielcach i Poznaniu. Jako pedagog pracowała w warszawskim Teatrze Guliwer.

W grudniu 1975 roku była sygnatariuszką Listu 59^[1]. 23 sierpnia 1980 roku dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami^[2]. Podczas stanu wojennego towarzyszyła wielu działaniom ludzi pracujących w podziemiu.

Wystąpiła m.in. w „Człowieku z żelaza” Andrzeja Wajdy oraz w „Przypadku” Krzysztofa Kieślowskiego.

Matka aktorki Agnieszki Byrskiej oraz indologa Marii Krzysztofa Byrskiego, żona Tadeusza Byrskiego.

Została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie w grobie rodzinnym (kwatera 163-3-33)^[3].

Przypisy

↑ Kultura 1976/01/340 – 02/341 Paryż 1976, s. 236.
↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s.]).
↑ Cmentarz Stare Powązki: SzymańscY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-12-31] .

Linki zewnętrzne

Irena Byrska w bazie filmpolski.pl
Irena Byrska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09] .

[1] Kultura 1976/01/340 – 02/341 Paryż 1976, s. 236.

[2] Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 [b.n.s.]).

[3] Cmentarz Stare Powązki: SzymańscY, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2017-12-31] .

[1]

[2]

[3]