Vaud

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 17 lut 2013, była oparta na tej wersji.

Szablon:CHE kanton infobox Vaud (fr.: Vaud, niem. Waadt, rom. Vad, wł.: Vaud, ang.: Vaud) – kanton w zachodniej Szwajcarii. Vaud dołączył do Konfederacji Szwajcarskiej w 1803 roku. Nazwa pochodzi od łac. Pagus Waldensis. Stolicą jest Lozanna.

Geografia

Południowa część kantonu leży nad Jeziorem Genewskim. Od strony północnej Vaud graniczy z kantonem Neuchâtel i jeziorem o tej samej nazwie. Po stronie zachodniej rozlega się łańcuch gór Jura, tworzący granicę z Francją. Na wschodzie Vaud graniczy z kantonami Fryburg i Berno, na południowym zachodzie z kantonem Genewa i na południowym wschodzie z kantonem Valais. Najwyższy szczyt, Les Diablerets, znajduje się 3210 m n.p.m.

Podział administracyjny

Kanton Vaud dzieli się obecnie na 10 dystryktów (fr.: district):

Aigle, ze stolicą Aigle,
Broye-Vully, ze stolicą Payerne,
Gros-de-Vaud, ze stolicą Echallens,
Jura-North Vaudois, ze stolicą Yverdon-les-Bains,
Lausanne, ze stolicą Lozanna,
Lavaux-Oron, ze stolicą Cully,
Morges, ze stolicą Morges,
Nyon, ze stolicą Nyon,
Riviera-Pays-d'Enhaut, ze stolicą Vevey,
Ouest lausannois, ze stolicą Renens.

Wcześniej, od 1803, było ich 19.

Historia

Ziemie kantonu były zamieszkane już w czasach prehistorycznych. Później zamieszkiwało je celtyckie plemię Helwetów. W 58 r. p.n.e. zostały podbite przez Cezara. Rzymianie założyli wiele miast, m.in. Vevey (łac.: Viviscus) i Lozannę (łac.: Lausonium lub Lausonna). Między II a IV w. osiedlili się tutaj Alamanowie. W V w. zostały podbite przez Burgundów, a później przez Franków pod wodzą Merowingów. Do 888 w imperium Karolingów. W latach 1032-1218 pod panowaniem niemieckiej dynastii Zähringen. Po niej ziemie te weszły w skład księstwa Sabaudii. Na początku XV w. były okupowane przez wojska berneńskie, a od 1536 r. włączone do Berna. Reformacja zawitała tu za sprawą Piotra Vireta, współpracownika Kalwina. Przez wiele lat próbowano zrzucić zwierzchnictwo Berna. Udało się to dopiero podczas rewolucji francuskiej. W 1803 kanton stał się częścią Szwajcarii.