Przejdź do zawartości

Order Odrodzenia Polski

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 5.173.40.157 (dyskusja) o 21:53, 25 lut 2016. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Order Odrodzenia Polski
Polonia Restituta
Awers
Awers insygniów Krzyża Wielkiego
Orderu Odrodzenia Polski
Awers
Awers insygniów Krzyża Komandorskiego
z Gwiazdą OOP
Awers
Awers insygniów Krzyża Komandorskiego OOP
(wzór II RP)
Rewers
Rewers insygniów Krzyża Komandorskiego OOP
(wzór II RP)
Baretka
Baretka Krzyża Wielkiego OOP
Baretka
Baretka Krzyża Kawalerskiego OOP
Ustanowiono

4 lutego 1921

Dewiza

POLONIA RESTITUTA
(Polska Odrodzona)

Powyżej

Order Virtuti Militari

Poniżej

Order Krzyża Wojskowego

Order Odrodzenia Polski, Polonia Restitutadrugie pod względem precedencji polskie państwowe odznaczenie cywilne (po Orderze Orła Białego), nadawane za wybitne osiągnięcia na polu oświaty, nauki, sportu, kultury, sztuki, gospodarki, obronności kraju, działalności społecznej, służby państwowej oraz rozwijania dobrych stosunków z innymi krajami. Ustanowione przez Sejm Rzeczypospolitej ustawą z dnia 4 lutego 1921 jako najwyższe odznaczenie państwowe po Orderze Orła Białego[1]. Na straży honoru Orderu stoi Kapituła Orderu.

Noszony na czerwonej wstędze z białymi pasami po bokach, przez prawe ramię (w I klasie), na szyi (w II i III klasie) lub na lewej stronie piersi (IV i V klasa).

W precedencji orderów i odznaczeń Order Odrodzenia Polski występuje po Orderze Orła Białego oraz Orderze Wojennym Virtuti Militari, a przed Orderem Krzyża Wojskowego, Orderem Krzyża Niepodległości i Orderem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej.

Klasy

Order dzieli się na 5 klas:

1. Krzyż Wielki * Ribbon
2. Krzyż Komandorski z Gwiazdą Ribbon
3. Krzyż Komandorski Ribbon
4. Krzyż Oficerski Ribbon
5. Krzyż Kawalerski Ribbon

(*) do 1960 roku w kraju i do 1990 na uchodźstwie: Wielka Wstęga

W II Rzeczypospolitej

Pierwotnie, w pracach ustawodawczych Komisji Konstytucyjnej Sejmu RP, nazwa orderu „Polonia Restituta” (Polska Odrodzona) została zaproponowana w miejsce nazwy „Bene Merenti” (pol. Dobrze Zasłużonym[2])[3]. Na mocy ustawy z dnia 4 lutego 1921 roku o ustanowieniu orderu „Odrodzenia Polski” order ten dzielił się na cztery klasy. Nowy podział, na pięć klas, wraz z tytułami przysługującymi kawalerom wprowadzony został rok później[4].

Zgodnie z tą ustawą, kawalerom Orderu Odrodzenia Polski przysługiwały tytuły:

  • pierwszej klasy: Kawalera wielkiej wstęgi orderu „Odrodzenia Polski”;
  • drugiej klasy: Kawalera Krzyża Komandorskiego z gwiazdą orderu „Odrodzenia Polski”;
  • trzeciej klasy: Kawalera Krzyża Komandorskiego orderu „Odrodzenia Polski”;
  • czwartej klasy: Kawalera Krzyża Oficerskiego orderu „Odrodzenia Polski”;
  • piątej klasy: Kawalera orderu „Odrodzenia Polski”.

Wymiar krzyża wynosił: w klasie I – 69 mm, w klasach II i III – 58 mm, w klasie IV – 50 mm i w klasie V – 41 mm. Ustawa nie podawała wymiarów krzyża I klasy, podając jedynie, że zamieszczony wzór jest „wielkości naturalnej”. Pozostałe klasy miały być wykonane według tego samego wzoru, ale proporcjonalnie mniejsze, z długością krzyża pomiędzy końcami przeciwległych ramion jak podano wyżej.

Na uchodźstwie

Do 1990 w wersji przedwojennej także nadawane przez Rząd Rzeczypospolitej na uchodźstwie.

W Polsce Ludowej

W 1944 dekretem PKWN z dnia 22 grudnia[5] order ten został włączony do systemu odznaczeń nowego, socjalistycznego państwa (Polski Ludowej). Zachowano jego kształt i barwy, pozbawiając jednak godło korony, a na rewersie krzyża zmieniono rok na „1944”.

Ustawą z 1960[6] order został 2 najwyższym odznaczeniem państwowym (po Orderze Budowniczych Polski Ludowej). Ustawa ta zmieniła nazwę pierwszej klasy na Krzyż Wielki orderu Odrodzenia Polski (wcześniej była to Wielka wstęga orderu Odrodzenia Polski). Pozostałe klasy pozostały niezmienione. Nowy opis odznaki orderu zawierała uchwała Rady Państwa z 29 lutego 1960[7]. Ta sama uchwała ustanawiała nową precedencję orderu.

W latach 1982-1992, zgodnie z zapisami ustawy Karta Nauczyciela, nauczycielom nadawany był Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, ale wyłącznie z tytułu trzydziestoletniej szczególnie wyróżniającej pracy pedagogicznej[8]. Z tego tytułu nadano go 63 416 osobom[9]. Podobne przepisy obowiązywały w okresie PRL również dla innych grup zawodowych (górników, hutników, stoczniowców, portowców)[10], określając lata nieprzerwanej i wyróżniającej się pracy oraz klasę orderu lub odznaczenia (przykładowo górnicy otrzymywali już po 20 latach pracy Order Sztandaru Pracy II klasy – wyższy od Krzyża Komandorskiego Orderu Odrodzenia Polski w precedencji odznaczeń PRL .

W latach 1944-1992 (do końca obowiązywania ustawy z okresu PRL) przyznano 681 949 Orderów Odrodzenia Polski[11].

W III Rzeczypospolitej

Współczesny wygląd Orderu Odrodzenia Polski ustalony został rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 10 listopada 1992 r. w sprawie opisu, materiału, wymiarów wzorów rysunkowych oraz sposobu i okoliczności noszenia odznak orderów i odznaczeń[12]: „Odznaką Orderu Odrodzenia Polski jest krzyż równoramienny, złocony, zakończony na rogach ramion kulkami. W środku krzyża, na okrągłej, czerwonej, emaliowanej tarczy, umieszczony jest biało emaliowany orzeł według wzoru określonego w ustawie z dnia 1 sierpnia 1919 r. o godłach i barwach Rzeczypospolitej Polskiej. Kontury, korona, dziób i szpony orła są złocone. Na otoku, pokrytym szafirową emalią, umieszczony jest złocony napis „POLONIA RESTITUTA”. Na odwrotnej stronie ramiona krzyża są złocone, z obramowaniem. W środku krzyża, na okrągłej, czerwono emaliowanej tarczy, w ornamentowanym obramowaniu, umieszczona jest złocona data „1918”. Wymiar krzyża wynosi: w klasie I – 68 mm, w klasach II i III – 60 mm, w klasie IV – 55 mm i w klasie V – 44 mm.

W klasie I Orderu krzyż zawieszony jest na czerwonej, wielkiej wstędze szerokości 100 mm z białymi paskami po bokach, szerokości 5 mm. W klasach II i III krzyże zawieszone są na czerwonej wstędze, szerokości 45 mm z białymi paskami po bokach, szerokości 3 mm. W klasie IV krzyż zawieszony jest na czerwonej wstążce, szerokości 36 mm z białymi paskami, szerokości 2 mm z umieszczoną pośrodku wstążki rozetką, o średnicy 30 mm upiętą z tejże wstążki. W klasie V krzyż zawieszony jest na takiej samej wstążce, bez rozetki.

W klasach I i II odznaką Orderu jest ponadto gwiazda orderowa srebrzona, o średnicy 75 mm z ośmiu pęków promieni. W środku gwiazdy, na okrągłej, biało emaliowanej tarczy, umieszczony jest złocony monogram „RP”, na otoku pokrytym szafirową emalią złocony napis „POLONIA RESTITUTA”.

Współczesną wersję odznaczenia opracował rzeźbiarz i medalier Edward Gorol.

Kapituła Orderu Odrodzenia Polski

Na straży honoru Orderu stoi Kapituła Orderu. Pierwsza Kapituła Orderu Odrodzenia Polski została powołana 2 sierpnia 1921[13] w składzie: Jan Karol Kochanowski (Kanclerz Kapituły), Kajetan Olszewski (Sekretarz Kapituły), Bernard Chrzanowski (Skarbnik Kapituły), Jan Dąbski, Władysław Raczkiewicz, Michał Siedlecki, Włodzimierz Tetmajer i Leon Wyczółkowski (członkowie)[14]. 5 września 1936 prezydent Ignacy Mościcki powołał na trzyletnią kadencję nowy skład Kapituły, której kanclerzem został gen. dyw. Kazimierz Sosnkowski[15].

Precedencja

Precedencja, czyli kolejność noszenia orderów i odznaczeń regulowana jest ustawami prawa. Więcej o tym można przeczytać w osobnym artykule Precedencja polskich odznaczeń. Order Odrodzenia Polski w każdej z epok zajmował jedno z najwyższych miejsc. Poniżej znajduje się szczegółowy opis każdej z klas orderu i jej miejsca w hierarchi odznaczeń państwowych.

Precedencja Okres II RP
(1918-1939)
Okres Polski Ludowej
(1946-1990)
Okres III RP
(po 1990 r.)
I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
powyżej

poniżej
Order Virtuti Militari V-klasy
7 miejsce
Order Odrodzenia Polski II-klasy
Order Budowniczych Polski Ludowej
2 miejsce
Order Virtuti Militari I-klasy
Order Virtuti Militari V-klasy
7 miejsce
Order Odrodzenia Polski II-klasy
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
powyżej

poniżej
Order Odrodzenia Polski I-klasy
8 miejsce
Order Odrodzenia Polski III-klasy
Order Sztandaru Pracy I-klasy
6 miejsce
Order Virtuti Militari II-klasy
Order Odrodzenia Polski I-klasy
8 miejsce
Order Odrodzenia Polski III-klasy
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
powyżej

poniżej
Order Odrodzenia Polski II-klasy
9 miejsce
Krzyż Niepodległości
Order Sztandaru Pracy II-klasy
10 miejsce
Order Krzyża Grunwaldu III-klasy
Order Odrodzenia Polski II-klasy
9 miejsce
Order Odrodzenia Polski IV-klasy
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
powyżej

poniżej
Krzyż Niepodległości
11 miejsce
Order Odrodzenia Polski V-klasy
Order Virtuti Militari III-klasy
13 miejsce
Order Virtuti Militari IV-klasy
Order Odrodzenia Polski III-klasy
10 miejsce
Order Odrodzenia Polski V-klasy
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
powyżej

poniżej
Order Odrodzenia Polski IV-klasy
12 miejsce
Krzyż Walecznych
Order Virtuti Militari IV-klasy
15 miejsce
Order Virtuti Militari V-klasy
Order Odrodzenia Polski IV-klasy
11 miejsce
Order Krzyża Wojskowego I-klasy

Statystyki

III Rzeczpospolita (od 1990)

Zbiorcze zestawienie nadań Orderów Odrodzenia Polski od 1990 do września 2015 (do końca pełnienia Urzędu przez Bronisława Komorowskiego) z podaniem liczby oraz procentowego udziału nadań poszczególnych klas Orderu w danym okresie:

Prezydent Krzyż Wielki
(I klasa)
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Komandorski z Gwiazdą
(II klasa)
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Komandorski
(III klasa)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Oficerski
(IV klasa)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Kawalerski
(V klasa)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
Lech Wałęsa 21 0,13% 88 0,53% 314 1,90% 1132 6,83% 15021 90,61% 16576
Aleksander Kwaśniewski
(I kadencja)
44 0,54% 207 2,53% 723 8,83% 2169 26,50% 5041 61,60% 8184
Aleksander Kwaśniewski
(II kadencja)
29 0,27% 146 1,34% 739 6,78% 2750 25,23% 7234 66,38% 10898
Lech Kaczyński 64 1,06% 169 2,8% 866 14,34% 1871 30,99% 3068 50,81% 6038
Bronisław Komorowski* 46 0,77% 106 1,78% 459 7,70% 1436 24,11% 3910 65,64% 5420
Andrzej Duda 5 5,4%*** 9 9,89% 11 0,00% 30 12,09% 36 39,56% 91
Razem 209 0,44%
(+5)**
725 1,53% 3112 6,58% 9388 19,88% 34 310 72,68% 47 207
(+5)**

(*) – Obejmuje również nadania dokonane przez Bronisława Komorowskiego, gdy jako marszałek Sejmu pełnił obowiązki prezydenta.
(**) – Krzyże Wielkie Orderu Odrodzenia Polski, które z urzędu dostają prezydenci RP

(***) - Prezydent Andrzej Duda odznaczył Krzyżem Wielkim dominikanina o. Jana Wojciecha Górę.

Andrzej Duda (2015-2020)

Prezydentura Andrzeja Dudy

Rok I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
2015[16] 5 9 11 30 36 91

Bronisław Komorowski (2010-2015)

Prezydentura Bronisława Komorowskiego[17]:

Rok I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
2010 5 8 57 134 405 609
2011 11 43 149 532 1267 2002
2012 3 14 75 273 685 1050
2013 4 7 72 164 537 784
2014 7 10 45 184 570 816
2015 5 6 31 106 389 537
Razem 35 88 429 1393 3853 5798

Marszałek Bronisław Komorowski w czasie, gdy pełnił obowiązki Prezydenta (kwiecień-lipiec 2010)[18]:

IV-VII
2010 r.
I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
Razem 11 18 30 43 57 159

Lech Kaczyński (2005-2010)

Prezydentura Lecha Kaczyńskiego[19]:

Rok I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
2006 17 41 161 309 279 807
2007 13 43 168 443 757 1424
2008 10 30 166 415 780 1401
2009 19 51 279 604 1105 2058
2010 5 4 92[20] 100 147 348
Razem 64[21] 169 866 1871 3068 6038

Aleksander Kwaśniewski – II kadencja (2001-2005)

Prezydentura Aleksandra Kwaśniewskiego – II kadencja[22]:

Rok I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
2001 6 36 175 611 1524 2352
2002 5 36 142 525 1429 2137
2003 6 22 99 428 1205 1760
2004 2 23 137 485 1311 1958
2005 10 29 186 701 1765 2691
Razem 29[23] 146 739 2750 7234 10898

Aleksander Kwaśniewski – I kadencja (1996-2000)

Prezydentura Aleksandra Kwaśniewskiego – I kadencja[24]:

Rok I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
1996 6 15 59 146 378 604
1997 10 44 105 344 898 1401
1998 15 57 154 369 1016 1611
1999 4 47 201 588 1143 1983
2000 9 44 204 722 1606 2585
Razem 44[23] 207 723 2169 5041 8184

Lech Wałęsa (1990-1995)

Prezydentura Lecha Wałęsy[24]:

Rok I klasa
Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski
II klasa
Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski
III klasa
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
IV klasa
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
V klasa
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Razem
1990 1 6 83 481 8755 9326
1991 4 7 47 115 3472 3645
1992 3 11 52 203 1605 1874
1993 6 18 32 87 392 535
1994 4 17 37 119 292 469
1995 4 29 63 127 505 728
Razem 22[23] 88 314 1132 15021 16577

Na straży honoru Orderu stoi Kapituła Orderu Odrodzenia Polski składająca się z Wielkiego Mistrza Orderu i ośmiu członków Kapituły, powoływanych przez Wielkiego Mistrza na pięć lat. Zgodnie z ustawą o orderach i odznaczeniach, Prezydent RP z urzędu staje się Kawalerem Orderu Odrodzenia Polski klasy I i przewodniczy Kapitule jako Wielki Mistrz Orderu.

Odznaczeni

 Z tym tematem związana jest kategoria: Odznaczeni Orderem Odrodzenia Polski.

Odznaczeni Orderem Odrodzenia Polski I Klasy

bez ustalonej daty i okresu

miejscowości[27]

Odznaczeni w latach 1921–1939

Układ chronologiczny, układ alfabetyczny zob. Kategoria:Odznaczeni Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita).

bez ustalonej daty

Odznaczeni w latach 1939–1990 przez władze RP na uchodźstwie

Układ chronologiczny, układ alfabetyczny zob. Kategoria:Odznaczeni Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski (władze RP na uchodźstwie).

bez ustalonej daty

Odznaczeni w latach 1944–1989 przez władze Polski Ludowej

Układ chronologiczny, układ alfabetyczny zob. Kategoria:Odznaczeni Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (1944-1989).

bez ustalonej daty

Odznaczeni po 1990 r. KC (lista pełna)

Zobacz też

  1. Dz.U. z 1921 r. nr 24, poz. 137Ustawa z dnia 4 lutego 1921 r. o ustanowieniu orderu „Odrodzenia Polski”.
  2. Warszawa: wręczenie dyplomów Benemerenti ordynariatu polowego. ekai.pl, 5 stycznia 2015. [dostęp 17 lutego 2015].
  3. Ze spraw polskich. Sejm Walny. „Gazeta Lwowska”, s. 5, Nr 28 z 5 lutego 1921. 
  4. Dz.U. z 1922 r. nr 31, poz. 255 Ustawą z dnia 28 kwietnia 1922 r. w przedmiocie zmian w ustawie z dnia 4 lutego 1921 r. o ustanowieniu orderu "Odrodzenia Polski"
  5. Dz.U. z 1944 r. nr 17, poz. 91
  6. Dz.U. z 1960 r. nr 10, poz. 66 Ustawa z dnia 17 lutego 1960 r. o orderach i odznaczeniach.
  7. M.P. z 1960 r. nr 25, poz. 120
  8. Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 1982 r. nr 3, poz. 19)
  9. Juliusz Ćwieluch: Medalomania. Raport: Medale i ordery. Kto daje, komu i za co. polityka.pl, 20 listopada 2010. [dostęp 4 maja 2012].
  10. Uchwała Rady Państwa z dnia 1 lipca 1960 r. w sprawie nadawania orderów i odznaczeń za nieprzerwaną i wyróżniającą się pracę w górnictwie, hutnictwie i w stoczniach oraz późniejsze przepisy w tym zakresie (M.P. z 1960 r. nr 55, poz. 261)
  11. Juliusz Ćwieluch: Medalomania. Raport: Medale i ordery. Kto daje, komu i za co. polityka.pl, 20 listopada 2010. [dostęp 4 maja 2012].
  12. Dz.U. z 1992 r. nr 90, poz. 452.
  13. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 3.
  14. Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 11.
  15. Nowa Kapituła Orderu „Odrodzenia Polski”. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 221 z 26 września 1936. 
  16. Statystyki Odznaczeń. prezydent.pl. [dostęp 2016-02-13].
  17. Kancelaria Prezydenta RP: Statystyki odznaczeń. [dostęp 14/10/2015].
  18. Kancelaria Prezydenta RP: Statystyka odznaczeń nadanych przez Marszałka Sejmu. [dostęp 16/03/2013].
  19. Kancelaria Prezydenta RP: Archiwalne statystyki odznaczeń. [dostęp 06/11/2010].
  20. M.P. z 2010 r. nr 31, poz. 423 Ta nieproporcjonalnie większa niż w innych okresach liczba nadań Krzyża Komandorskiego wynika z uhonorowania postanowieniem z dnia 25 stycznia 2010 r. aż 72 osób, w tym 57 pośmiertnie, za bohaterską postawę i niezwykłą odwagę wykazaną w ratowaniu życia Żydom podczas II wojny światowej, za wybitne zasługi w obronie godności człowieczeństwa i praw ludzkich.
  21. Kancelaria Prezydenta RP: Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2006-2010). [dostęp 06/11/2010].
  22. Robert Broszkowski, Biuro Kadr i Odznaczeń, Kancelaria Prezydenta RP: Statystyka nadań Orderów Odrodzenia Polski w latach 2001–2005. 16.11.2010.
  23. a b c Kancelaria Prezydenta RP: Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1991-2005) – wykaz osób odznaczonych. [dostęp 2012-05-11].
  24. a b Robert Broszkowski, Biuro Kadr i Odznaczeń, Kancelaria Prezydenta RP: Statystyka nadań Orderów Odrodzenia Polski w latach 1990–2000. 15.11.2010.
  25. Zbigniew Osiński: Janusz Jędrzejewicz o wychowaniu. Lublin, 2008. s. 73. [dostęp 11 czerwca 2009].
  26. Vem är Vem? Skåne, Halland, Blekinge 1966. Project Runeberg. [dostęp 16 września 2012]. (szw.).
  27. Henryk Holder: Ordery i odznaczenia Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: MON, 1963, s. 12.
  28. a b c d Art. 5 ustawy z dnia 4 lutego 1921 r. o ustanowieniu orderu "Odrodzenia Polski" (Dz. U. z 1921 r., Nr 24, poz. 137)
  29. a b c d e f g h i j k l m n o p q Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 15.
  30. Polskie ordery i odznaczenia. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1989, s. 60.
  31. M.P. z 1925 r. nr 5, poz. 16
  32. A. Mironowicz: Kościół prawosławny na ziemiach polskich w XIX i XX wieku. s. 105.
  33. M.P. z 1924 r. nr 299, poz. 977
  34. „Polska Zbrojna”, nr 254, 16 września 1925, s. 3.
  35. M.P. z 1925 r. nr 102, poz. 432
  36. M.P. z 1925 r. nr 262, poz. 1080
  37. M.P. z 1926 r. nr 99, poz. 291
  38. M.P. z 1926 r. nr 259, poz. 725
  39. M.P. z 1927 r. nr 100, poz. 243
  40. M.P. z 1927 r. nr 258, poz. 705
  41. M.P. z 1928 r. nr 111, poz. 173
  42. M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 628
  43. a b M.P. z 1929 r. nr 233, poz. 534
  44. M.P. z 1929 r. nr 274, poz. 630
  45. a b c M.P. z 1930 r. nr 260, poz. 351
  46. M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 344
  47. a b c M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 345
  48. M.P. z 1933 r. nr 89, poz. 109
  49. M.P. z 1933 r. nr 109, poz. 135
  50. a b c d M.P. z 1933 r. nr 259, poz. 277
  51. M.P. z 1934 r. nr 82, poz. 121
  52. M.P. z 1934 r. nr 225, poz. 290
  53. a b M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 337
  54. a b c d M.P. z 1935 r. nr 258, poz. 308
  55. M.P. z 1936 r. nr 11, poz. 17
  56. M.P. z 1936 r. nr 121, poz. 219
  57. M.P. z 1936 r. nr 148, poz. 260
  58. M.P. z 1936 r. nr 166, poz. 304
  59. a b M.P. z 1936 r. nr 263, poz. 466
  60. M.P. z 1937 r. nr 76, poz. 109
  61. M.P. z 1937 r. nr 150, poz. 250
  62. M.P. z 1937 r. nr 207, poz. 343
  63. a b M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410
  64. M.P. z 1938 r. nr 58, poz. 64
  65. M.P. z 1938 r. nr 119, poz. 191
  66. Wysokie odznaczenie b. posła łotewskiego w Polsce, „Nasze Życie” (Ryga), nr 37 (195) z 11 września 1938, s. 3.
  67. M.P. z 1938 r. nr 241, poz. 534
  68. a b c d e f M.P. z 1938 r. nr 258, poz. 592
  69. Dz.U.R.P. z 1956 r. Nr 1. s. 3.
  70. Dz.U.R.P. z 1957 r. Nr 5. s. 41.
  71. Dz.U.R.P. z 1957 r. Nr 6. s. 50.
  72. Dz.U.R.P. z 1957 r. Nr 6. s. 51.
  73. Dz.U.R.P. z 1958 r. Nr 1. s. 4.
  74. Dz.U.R.P. z 1958 r. Nr 7. s. 51.
  75. a b Dz.U.R.P. z 1959 r. Nr 6. s. 43.
  76. Dz.U.R.P. z 1961 r. Nr 3. s. 12.
  77. Dz.U.R.P. z 1962 r. Nr 2. s. 5.
  78. Dz.U.R.P. z 1962 r. Nr 2. s. 6.
  79. Dz.U.R.P. z 1963 r. Nr 1. s. 10.
  80. Dz.U.R.P. z 1965 r. Nr 2. s. 6.
  81. Dz.U.R.P. z 1969 r. Nr 3. s. 7.
  82. Dz.U.R.P. z 1966 r. Nr 2. s. 8.
  83. Dz.U.R.P. z 1966 r. Nr 5. s. 21.
  84. a b Dz.U.R.P. z 1967 r. Nr 3. s. 20.
  85. Dz.U.R.P. z 1967 r. Nr 1. s. 4.
  86. Dz.U.R.P. z 1972 r. Nr 8. s. 4.
  87. Dz.U.R.P. z 1974 r. Nr 4. s. 20.
  88. Dz.U.R.P. z 1975 r. Nr 2. s. 9.
  89. Dz.U.R.P. z 1976 r. Nr 6. s. 23.
  90. Dz.U.R.P. z 1978 r. Nr 5. s. 26.
  91. Dz.U.R.P. z 1979 r. Nr 7. s. 32.
  92. Dz.U.R.P. z 1983 r. Nr 4. s. 32.
  93. a b Dz.U.R.P. z 1987 r. Nr 2. s. 15.
  94. Dz.U.R.P. z 1988 r. Nr 5. s. 51.
  95. a b c d Dz.U.R.P. z 1989 r. Nr 6. s. 96.
  96. a b Dz.U.R.P. z 1990 r. Nr 4. s. 51.
  97. M.P. z 1947 r. nr 25, poz. 171
  98. a b c d e M.P. z 1947 r. nr 143, poz. 860
  99. M.P. z 1947 r. nr 131, poz. 813
  100. M.P. z 1949 r. nr 62, poz. 828
  101. M.P. z 1949 r. nr 62, poz. 829
  102. M.P. z 1950 r. nr 104, poz. 1295
  103. M.P. z 1953 r. nr 117, poz. 1517
  104. M.P. z 1955 r. nr 10, poz. 107

Bibliografia

Szablon:Ordery i odznaczenia państwowe III RP Szablon:Ordery i odznaczenia państwowe PRL Szablon:Ordery i odznaczenia państwowe II RP