Pisarzowa

Pisarzowa
	{{{rodzaj miejscowości}}}
Państwo	małopolskie
Powiat	limanowski
Gmina	Limanowa
Wysokość	450-550 m n.p.m.
Liczba ludności (2013)	2015
Strefa numeracyjna	(+48) 18
Kod pocztowy	34-654
Tablice rejestracyjne	KLI
SIMC	0439530
	Położenie na mapie brak Brak mapy: małopolskie Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:airport}
	Multimedia w Wikimedia Commons

Następująca wersja przejrzana tej strony, którą oznaczono 4 gru 2017, była oparta na tej wersji.

Pisarzowa – wieś w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Limanowa położona u podnóży Pasma Łososińskiego, w górnym odcinku potoku Smolnik (dopływu Dunajca), przy drodze Limanowa – Męcina – Nowy Sącz. Miejscowość zamieszkana jest przez górali zwanych lachami limanowskimi, którzy w swej kulturze posiadają też elementy krakowiaków.

Wieś królewska starostwa sądeckiego w powiecie sądeckim województwa krakowskiego w końcu XVI wieku^[3]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.

W Pisarzowej znajduje się przystanek kolejowy na trasie kolejowej relacji Chabówka – Nowy Sącz (przez Limanową).

W Pisarzowej znajduje się niewielki kościół św. Jana Ewangelisty z 1713 r. z drewnianą, trójkondygnacyjną wieżą; wokół pomniki przyrody, w centrum miejscowości 2 bary, kilka sklepów, izba regionalna, dom folkloru, dom kultury wraz z biblioteką publiczną, szkoła podstawowa oraz gimnazjum i OSP. Szlak turystyczny zielony przez Sałasz Wschodni i Sałasz Zachodni do Łososiny Górnej.

Części wsi

Integralne części wsi Pisarzowa: Belonówka, Brzezie, Bujakówka, Ciułówka, Czubkówka, Górkówka, Góry, Jaworzyce, Królówka, Kudlikówka, Liptakówka, Łazy, Łąki, Małe Pole, Nadole, Na Górze, Pagórki, Pękalówka, Płanki, Poddziałówka, Podgórze, Podgrabie, Raczkówka, Sejmejówka, Sicina, Smoleniówka, Soboniówka, Sołtystwo, Tobiaszówka, Wielkie Pole, Wojtulakówka, Zadziele, Zbyrek, Zimoniówka^[4]^[5]

Ciekawostki historyczne

W czasach Jana Długosza wieś zwano Pisarską Wsią. Prawdopodobnie w związku z tym, że dochody z niej były uposażeniem pisarza (pisarzy) kancelarii królewskiej.

Niestety, po wojnie prusko-austriackiej polecono spalić stare dokumenty wsi. Naoczny świadek, sołtys Sędzimir, w którego domu odbywało się palenie akt, tak pisał:

Skwierczały, kręciły, ale nijak palić nie chciały a śmierdziały. Pozostały tylko okruchy... To nie historia Pisarzowej, chronologiczna i szczegółowa. To raczej wycieczka w klimat sprzed wieków...

Pierwsze wzmianki o Pisarzowej można znaleźć w kronice kościelnej:

1315 r. – zapiski o kaplicy kościelnej
1325 r. – wieś królewska
1335 r. – osada królewska
1472 r. – na sejmie w Nowym Korczynie Kazimierz Jagiellończyk nadaje sołectwo sołtysom Stanisławowi i Maciejowi i poleca wydzielić probostwu łan ziemi.

W tym czasie we wsi było 16 kmieci posiadających role (ok. 50 ha), 4 gospodarzy na półrólkach, 3 komorników z bydłem i jeden bez bydła. Wieś dawała po dwóch żołnierzy do królewskiej piechoty łanowej, odziewała ich i uzbrajała oraz płaciła 131 groszy do skarbca (dla porównania za woła płaciło się 120 groszy).

Chłopi mieli tu więcej swobody niż we wsiach szlacheckich, bo w pobliżu nie było innych wsi królewskich, więc nie opłacało się królowi tworzyć starostwa. Pańszczyzny nie odrabiano. Sądząc po zapisach testamentowych, żyjącym tu ludziom powodziło się nieźle. Każde gospodarstwo posiadało przynajmniej parę koni, po kilkanaście sztuk bydła, kilka świń i owiec. Dziedziczył najstarszy syn, reszta rodzeństwa otrzymywała spłatę. Córki zaś na wiano dostawały krowę, pierzynę, skrzynię z płótnem, korale, a czasami i trochę pieniędzy.

Ale bywały i lata nieurodzaju, co wówczas równało się klęsce. W 1713 roku ówczesny proboszcz Pisarzowej, ks. Wąsowicz, budujący nowy kościół tak pisał: I budowałem szczęśliwie, lubo z wielką turbulencją moją, bo nie miałem pomocy znikąd, tylko prawie gdziem co wyprosił, o tem budował. Aliście wtenczas wielka drogość była y głód był ciężki, że ludziska z głodu umierali po drogach, lasach y polach, z chwastów trawę jedli, nie mając się czym pożywić, puchli na dyzenterię, która się była zagęściła między ludzi. W 1714 r. wymarło niemal doszczętnie osiedle Słowiaków: ojciec, matka, kilku synów i wnuków, razem 17 osób.

Wiosną 1717 r. panował nieznośny głód, ludzie masowo wymierali z niedożywienia i chorób, będących następstwem głodu. Szerzył się tyfus, gruźlica, dyzenteria itp. W 1846 r. nastała długotrwała susza. Ludzie jedli plewy lniane, sieczkę, korę drzew. W rezultacie w 1847 roku wymarła 1/5 ludności wsi, ponad 100 osób.

Interesujące i specyficzne dla tej wsi są obyczaje związane z ożenkiem. Np. do 1912 prawie nikt nie żenił się w obcej wsi, a powiedzenie: Zjedzą psi w swojej wsi, jak jest co dobrego stało się niepisanym prawem. Rzadkie przypadki ożenku poza wsią wymagały zgody właściciela wsi. Innym interesującym zwyczajem był obowiązek posadzenia 25 drzew owocowych przez starającego się o ożenek, a bez komisyjnego stwierdzenia i zaświadczenia na piśmie tego faktu nie otrzymywał zezwolenia na ślub. W Pisarzowej funkcjonuje Zespół Regionalny Pieśni i Tańca "Pisarzowianie" w 2010 r. zespół obchodził jubileusz 35 lecia.

Urodzeni w Pisarzowej

Maurycy Frączek (1889-1915), żołnierz I Brygady Legionów Polskich
Stefan Stolarz (1889-1940), podpułkownik piechoty Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej
Antoni Górszczyk (1892-1980), etnograf polski, historyk amator, nauczyciel
Józef Serafin (1921-), polityk, poseł na Sejm PRL VIII i IX kadencji
Aleksander Kowalski (1947-2015), ekonomista, nauczyciel akademicki, rektor i dziekan uczelni wyższych
Bronisław Dutka (1957-), polityk, samorządowiec, poseł na Sejm III RP I, IV, V i VI kadencji
Mirosław Gucwa (1963-), duchowny rzymskokatolicki, misjonarz działający w Republice Środkowoafrykańskiej, biskup diecezjalny parafii w Bouar (nominat)

↑ GUS - Bank Danych Lokalnych. [dostęp 05.10.2015]. (pol.).
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. s. według wyboru. [dostęp 2014–03–09].
↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, s. 94.
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].

{{Przypisy}} Nieprawidłowe pola: przypisy.

Linki zewnętrzne

Strona szkoły w Pisarzowej
Informacje o wsi Pisarzowa
Regionalny Zespół Pieśni i Tańca "Pisarzowianie"
Pisarzowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VIII: Perepiatycha – Pożajście, Warszawa 1887, s. 225 .

Bibliografia

Anna Rosiek: Zarys dziejów wsi i parafii Pisarzowa. Zespół Szkół w Pisarzowej. [dostęp 2010-03-12].
Beskid Wyspowy. onet. [dostęp 2010-03-12].

[1] GUS - Bank Danych Lokalnych. [dostęp 05.10.2015]. (pol.).

[poczta-2] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych. Poczta Polska S.A., styczeń 2013. s. według wyboru. [dostęp 2014–03–09].

[3] Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, s. 94.

[Dz.U._29/2013-4] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-5] TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 18.11.2015].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]