Forsowanie Nysy (1945)

Forsowanie Nysy Łużyckiej w kwietniu 1748

II wojna światowa, Front wschodni
Czas	16 kwietnia 1945
Miejsce	odcinek Rothenburg folwark Wysokie na Nysie Łużyckiej
Terytorium	III Rzesza
Przyczyna	Operacja łużycka
Wynik	zwycięstwo polskie
Strony konfliktu
III Rzesza ZSRR Polska
Dowódcy
gen. Karol Świerczewski,
Siły
DPanc. "Brandenburg", 615 DSpec. z GA "Mitte" 2 Armia Wojska Polskiego
brak współrzędnych

Forsowanie Nysy (1945) – bitwa stoczona w dniu 16 kwietnia 1945 roku o Nysę Łużycką podczas II wojny światowej, jedna z bitew operacji łużyckiej w ramach operacji berlińskiej.

Działania wojenne

Zgodnie z dyrektywą z 8 kwietnia 1945 dowódcy 1 Frontu Ukraińskiego (dowódca marszałek Iwan Koniew) 2 Armia Wojska Polskiego(2 AWP) (ok. 70 tys. żołnierzy, dowódca gen Karol Świerczewski) miała w operacji berlińskiej 1 FU przełamywać obronę niemiecką na odcinku Rothenburg - folwark Wysokie. W nocy 11 kwietnia 2 AWP zluzowała 13 Armię nad Nysą Łużycką, w 30 km pasie od m. Młoty do folwarku Wysokie. 2 AWP stanowiła trzon osłonowy 1 FU. Obrona niemiecka o głębokości 35–35 km opierała się na rzekach: Nysa Łużycka, Weisser Schöps i Schwarzer Schöps. Przed frontem 2 AWP broniły się dwie dywizje niemieckie:Dywizja Grenadierów Pancernych Brandenburg i 615 Dywizja Specjalna (III Rzesza) z 4 Armia Pancerna (III Rzesza) Grupa Armii Środek. W I rzucie ok. 19 tys. żołnierzy, w II rzucie ok. 21 tys. Zadaniem 2 AWP było sforsowanie Nysy i przełamanie obrony niemieckiej na linii Rothenburg - Wysokie oraz rozwinięcie natarcia na ogólnym kierunku: Niska, Kleinwelka, Drezno na głębokość 90 km. Działające w I rzucie na głównym kierunku natarcia na lewym skrzydle 9 i 8 DZ, po sforsowaniu Nysy na odcinku Rothenburg - Wysokie w pierwszym dniu operacji miała opanować szosę Rietschen - Niska, szosę prowadzącą z Niska na południe. Na kierunku pomocniczym 10 i 7 DP otrzymały zadanie związania Niemców na odcinku od Młotów do Rothenburga. 7 DP we współdziałaniu z 9 DP opanować Rothenburg. Na prawym skrzydle 1 AWP działała 5 AGw, na lewym 52 Armia, 7 Korpus Zmechanizowany.

W dniach 13–15 kwietnia dywizje wykonały rozpoznanie walką. W nocy 15 kwietnia dywizje uchwyciły trzy przyczółki (dwa w pasie 8 DP, jeden w pasie 9 DP, w rejonie Rothenburga i Prądocic).

Natarcie z forsowaniem Nysy rozpoczęto 16 kwietnia o godz. 6.15 przygotowaniem artyleryjskim. 2 AWP po przygotowaniu artyleryjskim rozpoczęła o godz. 7.00 natarcie z forsowaniem Nysy Łużyckiej przy postawionej 22 kilometrowej zasłonie dymnej. Oddziały piechoty na łodziach, środkach podręcznych, wpław i w bród sforsowały rzekę i do wieczora opanowały przyczółek głębokości do 7 km i szerokości do 6 km. Po sforsowaniu rzeki saperzy przystąpili do budowy mostów. W forsowaniu Nysy pomogły czołgi sowieckiej 16 Brygady Pancernej, które po przeprawieniu przez rzekę wspierały polską piechotę.

Forsowanie rzeki przebiegło pomyślnie i pierwszorzutowe dywizje prowadziły natarcie na pierwszej linii obrony. Toczono zacięte walki. Na głównym kierunku natarcia 8 i 9 Dywizje Piechoty osiągnęły do końca dnia rz. Weisser Schöps. Na kierunku pomocniczym 10 i 7 DP prowadziły działania wiążące na szerokim froncie. 5 DP i 1 KPanc., jako II rzut Armii, wieczorem przeszły po zbudowanych mostach na zachodni brzeg Nysy. W pierwszym dniu operacji dywizje włamały się w ugrupowanie obronne na 6–7 kilometrów. Wieczorem na opanowany przyczółek wprowadzono 1 Korpus Pancerny i w dniu 17 kwietnia, po przegrupowaniu sił, wznowiono natarcie na Niska.

Walki żołnierzy polskich o Nysę zostały upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie, napisem na jednej z tablic po 1945 r. „FORSOWANIE NYSY 16 IV 1945” i po 1990 r. „NYSA ŁUŻYCKA 16 - 19 IV 1945” oraz napisem „NYSA” na zniczu Grobu Nieznanego Żołnierza w Krakowie.

Bibliografia

• Mała Encyklopedia Wojskowa t. 1 i 2 wyd. MON Warszawa 1967 i 1970
• Encyklopedia II wojny światowej, wyd. MON Warszawa 1975