Przejdź do zawartości

Andrzej Aleksander Włodarczyk

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Wikiwlod (dyskusja | edycje) o 20:13, 11 lut 2024. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
Andrzej Włodarczyk
Andrzej Aleksander Włodarczyk
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

25 listopada 1944
Gnatowice, pow. Warszawski Zachodni

Zawód, zajęcie

lingwista – japonista

Tytuł naukowy

prof. dr hab.

Edukacja

Univeristé Diderot (Paris 7)

Alma Mater

Univeristé Diderot (Paris 7)

Uczelnia

Université Charles de Gaulle (Lille 3)[1]

Stanowisko

emeryt

Rodzice

Aleksander Włodarczyk
Stanisława Włodarczyk de domo Wołczyńska)

Małżeństwo

Hélène Włodarczyk[2]
Prof. dr hab. Université Sorbonne (Paris 4)

Dzieci

Stefan Cyryl Włodarczyk vel Stéphane Cyrille Wlodarczyk

Strona internetowa

Andrzej (Aleksander) Włodarczyk, także jako André (Alexandre) Wlodarczyk (ur. 25 listopada 1944 w Gnatowicach, pow. Sochaczewski – obecnie Powiat Warszawski Zachodni) – japonista, lingwista-informatyk, badacz europejskich (franko-kantabryjskich) malowideł ściennych, poeta.

Życiorys

Dzieciństwo (prawie całe pierwsze dziesięć lat) spędził we Wrocławiu, a następnie w Teresinie (k/Sochaczewa) i w Warszawie. Od 1969 żyje w Paryżu. Posiada dwa obywatelstwa: polskie i francuskie.

Studiował na wydziałach japonistyki w École Nationale des Langues Orientales – INALCO i Université Denis Diderot – Paris 7 oraz lingwistyki ogólnej na Université Paris René Descartes – Paris 5. Studia te zostały uwieńczone doktoratem (doctorat de 3e cycle) w 1977 oraz habilitacją (doctorat d'État) w 1987 na wydziale japonistyki uniwersytetu Denis Diderot (Paris 7).

W latach 1979–1992 pracował naukowo w Centre National de la Recherche Scientifique – CNRS, później wykładał na uniwersytetach Stendhal – Grenoble 3 (1992–2000) i Charles de Gaulle – Lille 3 (2000-2011). Ponadto w latach (2000-2011) prowadził badania lingwistyczne[3] na uniwersytecie Paris-Sorbonne (Paris 4).

Działalność naukowa

Struktura języka japońskiego

Wydał 7 tomów Travaux de linguistique japonaise[4] oraz był redaktorem specjalnego numeru kwartalnika „Langages” (Larousse, 1982) poświęcony lingwistyce japońskiej. Opracował książkę Paris Lectures in Japanese Linguistics (Kuroshio Pub. Co, Tokio 2005), na którą złożyły się materiały z konferencji lingwistów i informatyków – specjalistów od przetwarzania języka japońskiego. Współredagował również książki Japanese Linguistics – European Chapter (Kuroshio Pub. Co, Tokio 2007), przy współpracy Viktorii Eschbach-Szabo i Yoshihiko Ikegami. Jego badania nad strukturą języka japońskiego obejmowały następujące zagadnienia:

  • opozycje gramatyczne, podstawowe składniki syntaktyczne (Major Phrases)
  • podstawowe składniki wypowiedzi
  • podwaliny dla teorii MIC (|Meta-informative Centering)
  • gramatyczne formy grzeczności oraz kategoria osoby

Metainformacja w wypowiedzi

Jest autorem nowej teorii lingwistycznej upowszechnianej pod akronimem MIC (Meta-Informative Centering theory[5]). Teoria ta powstała w pewnym sensie w wyniku uogólnienia badań nad strukturą wypowiedzeń j. japońskiego. Obecnie – jako rozszerzenie MIC-u – powstają także podstawy nowej teorii semantyki sytuacji (AS – Associative Semantics) dla opisu języków naturalnych. Jest to oryginalne połączenie semantyki z pragmatyką w lingwistyce ogólnej.

Gramatyka rozproszona

Przy współpracy naukowej Hélène Wlodarczyk, teoria MIC została poszerzona. Następnie teoria MIC była upowszechniana pod nazwą Programu gramatyki rozproszonej (Distributed Grammar Program - DG), obejmującej problemy tak predykacji językowej jak i teorii wypowiedzi znanej pod nazwą “teorii stryktury informacyjnej" (Information Structure), a po opracowaniu teorii semantyki sytuacyjnej (Associative Semantics - AS), możliwym się stało wyjaśnienie zasadniczych zagadnień znanych pod nazwą “struktura argumentów” (Argument Structure).

Lingwistyka interaktywna

Badania metodologiczne[6] dotyczą modelowania różnych zjawisk przy użyciu pojęć i narzędzi informatycznych, a przede wszystkim procedury interaktywnej składającej się z czterech, powtarzanych cyklicznie, etapów: abstrakcji, formalizacji, symplifikacji i weryfikacji) w kontekście informatycznym.

Lingwistyka interaktywna jest metodą badawcza polegającą na stosowaniu narzędzi informatycznych, które pochodzą z dziedziny zajmującej się wydobywaniem wiedzy z baz danych (Knowledge Discovery in Databases - KDD). A. Włodarczyk jest współautorem (wraz z Georges Sauvet) platformy komputerowej SEMANA, w której zebrane zostały dziesiątki algorytmów służących do budowy baz danych oraz do poddawania ich tak przetwarzaniom symbolicznym jak i obliczeniom statystycznym.

Semiologia malowideł ściennych

Struktura prehistorycznych jaskiniowych malowideł ściennych

Stosując komputerowe techniki analizy danych oraz automatycznego wydobywania wiedzy do wytworów pierwotnej sztuki przede wszystkim w formie malowideł ściennych w jaskiniach Andrzej Włodarczyk i Georges Sauvet wykazali istnienie systemów pojęć (wierzeń). Ta artystyczna tradycja trwała bez znacznych zmian aż do końca epoki lodowcowej, tj. przez ponad 20 tysięcy lat pomimo istotnych zmian w narzędziach (obróbce krzemienia, kości i poroża).

Twórczość literacka (1970-1985)

Na rok przed wyjazdem z Polski Włodarczyk brał udział w pracach redakcyjnych zeszytów „Orientacja”, ale jego debiutowy esej pt. Zmierzch słowa ukazał się w tym piśmie w roku 1970 już po opuszczeniu kraju. W tym samym czasie ukazało się także (pod pseudonimem André Vouaudart) jego pierwsze opowiadanie pt. Aldona w londyńskim czasopiśmie „Orzeł Biały”, a w lutym 1975 r. debiutował poetycko w „Oficynie Poetów” tryptykiem zatytułowanym Dojrzewania I, II, III.

W maju 1975 r. ukazał się pod redakcją i w opracowaniu Andrzeja Włodarczyka specjalny numer „Oficyna Poetów i Malarzy” w całości poświęcony Japonii. Następnie Włodarczyk współpracował przede wszystkim z londyńskim tygodnikiem emigracyjnym „Wiadomości”, gdzie ogłaszał zarówno swoje własne utwory poetyckie jak i przekłady poezji japońskiej i francuskiej. Wśród autorów, jakich utwory Włodarczyk tłumaczył na język polski figurują takie nazwiska jak: Y. Kawabata, Y. Mishima, R. Akutagawa, S. Hagiwara, R. Tamura, M. Ooka (z języka japońskiego) oraz P. Eluard, E. Triolet, J. Malrieu, B. Noël, F. Venaille (z języka francuskiego). Swą „czasopiśmienniczą” działalność translatorską Włodarczyk często uzupełniał krytyką literacką, eseistyką i wywiadem.

W latach (1970-1985) pisał wiersze oraz tłumaczył utwory literatury przede wszystkim japońskiej na polski i francuski oraz polskiej na francuski. Warto także nadmienić, że za inicjatywę ufundowania polsko-francuskiego czasopisma artystyczno-poetyckiego „Wieloczas – Le Temps Pluriel” nazwisko Andrzeja Włodarczyka zostało „wpisane do indeksu osób niepożądanych w PRL na okres od dnia 26 maja 1983 do odwołania. Dokumenty IPN Persona Non Grata w PRL[7] „Nowe antypolskie czasopismo w Paryżu”[8].

W latach 1980-82 (tj. po zniknięciu „Wiadomości” z półek księgarskich) Włodarczyk należał do komitetu redakcyjnego francuskiego kwartalnika poetyckego „Phréatique”, w którym ogłaszał m.in. własne utwory poetyckie i refleksyjne (bądź napisane po francusku bądź też w przekładzie własnym z polskiego), czasem pod pseudonimem André VAL D'ARC. Przygodnie tłumaczył też na j. francuski poezję polską, japońską i angielską oraz prezentował po francusku współczesną twórczość poetycką Polski, Grecji i Japonii w rubryce Poésie du Monde pisma „Phréatique”. Kilka jego przekładów z japońskiego na francuski znalazło się również w antologii współczesnej poezji japońskiej wydanej przez Gallimard (Paryż 1986).

W roku 1983 ukazały się z inicjatywy Andrzeja Włodarczyka dwa zeszyty dwujęzycznego (polsko-francuskiego) kwartalnika artystyczno-poetyckiego „Wieloczas – Le Temps Pluriel”[9], w którym obok takich nazwisk jak J. Brzękowski, T. Karpowicz, T. Jot, J. Marty i E. Dusza, Włodarczyk również opublikował kilka własnych utworów i przekładów.

Również w 1983 r. część utworów poetyckich Andrzeja Włodarczyka została zebrana w wersji dwujęzycznej (polsko-francuskiej) w tomie pt. Wczorajsze rany i dzisiejsze – Les Plaies d'hier et d'aujourd'hui (Editions du Temps Pluriel). Książka opatrzona dwoma przedmowami (Jana Brzękowskiego i Jean-Pierre’a Faye’a) zawierała także kilka postulatów programowych wobec poezji pt. Na osi znaku – luźne kartki na temat poezji oraz dwie noty krytyczne (Magdaleny Szybist i Marii Delaperrière). W roku 1984 kilka wierszy Włodarczyka ukazało się w przekładzie na język japoński w tokijskim kwartalniku poetyckim Sanjushi (Trzech muszkieterów) w wyborze i tłumaczeniu poety japońskiego INOUE Teruo na podstawie wersji francuskiej.

Po zawieszeniu wydawania „Wieloczasu” Włodarczyk publikował przez następnych kilka lat swoje utwory i przekłady w amerykańskiej Gwieździe Polarnej (Stevens Point), które przyciągnęło wtedy wielu pisarzy emigracyjnych.

Był członkiem dwóch polskich emigracyjnych towarzystw literackich: Związek Pisarzy Polskich na Obczyźnie (Londyn) oraz Towarzystwo Historyczno-Literackie (Paryż). Po raz pierwszy pojawił się w Kraju (w Warszawie) od czasu „Solidarności” dopiero w 1991 r. na zaproszenie SPP (Stowarzyszenia Pisarzy Polskich). Od roku 2013 jest członkiem Stowarzyszenia Wolnego Słowa[10].

Krytyka, eseistyka i przekład literacki

Działalność poetycką i translatorską na łamach prasy Włodarczyk często uzupełniał znikomą ilościowo krytyką literacką, eseistyką i wywiadem. Większość jego publikacji tego rodzaju dotyczy literatury i kultury japońskiej. Włodarczyk współredagował francuski kwartalniki poetycki „Phréatique”, w którym ogłaszał przede wszystkim własne utwory poetyckie i refleksyjne. Tłumaczył też na j. francuski poezję polską, japońską i angielską oraz prezentował po francusku współczesną twórczość poetycką Polski, Grecji i Japonii w rubryce „Poésie du Monde” pisma „Phréatique”.

Publikacje

  • Politesse et Personne – le japonais face aux langues occidentales, wstęp Claude’a Hagège, Paris: Éditions L’Harmattan, Paris 1996.

Publikacje zbiorowe

  • Travaux de linguistique japonaise, Paris: Université de Diderot (Paris 7), 1977-1997 – 7 tomów (4-10):
    • 1977, IV, Recherches en syntaxe
    • 1978, V, Phonologie du japonais standard
    • 1982, VI, Syntaxe et sémantique Dialectologie
    • 1984, VII, Énonciation et sens – Etudes contrastives – Linguistique et poétique
    • 1986, VIII, Actes du 4e colloque d’études japonaises
    • 1991, IX, Description systématique de la grammaire Japonaise – Grammaire de Mizutani Shizuo
    • 1997, X, Langue – Ordinateur – Mentalité (en collaboration avec ISHIWATA Toshio)[11]
  • Revue trimestrielle „Langages”, Éditions Larousse, 1982, nr 68: La Linguistique Japonaise[12]
  • Paris Lectures in Japanese Linguistics, Tokyo: Éditions Kurosio, 2005
  • La Focalisation dans les langues, seria Sémantiques, praca zbiorowa pod redakcją André & Hélène Wlodarczyk, Paris: L’Harmattan, Paris, 2006
  • Japenese Linguistics – European Chapter, we współpracy z Vikt'jorią Eschbach-Szabo i Yoshihiko Ikegami, Tokyo: Éditions Kurosio, 2007
  • Meta-informative Centering in Utterances – Between Semantics and Pragmatics], praca zbiorowa pod redakcją André Włodarczyk & Hélène Włodarczyk, John Benjamins Publishing Co., 2013[13]

Bibliografia

Przypisy

  1. ↑ André Wlodarczyk (Université Charles-de-Gaulle Lille 3, Lille) on ResearchGate. [dostęp 2015-05-02]. (ang.).
  2. ↑ Hélène Wlodarczyk – Biographie, publications (livres, articles). [dostęp 2015-05-02]. (fr.).
  3. ↑ Centre de Linguistique Théorique et Appliquée (CELTA)
  4. ↑ Travaux de Linguistique Japonaise
  5. ↑ Meta-Informative Centering theory. (ang.).
  6. ↑ Metodologia nauki.
  7. ↑ Persona Non Grata w PRL (dokument IPN).
  8. ↑ „Nowe antypolskie czasopismo w Paryżu” (dokument IPN).
  9. ↑ O zapomnianym wydarzeniu literackim – pismo „WIELOCZAS – LE TEMPS PLURIEL”. (pol.).
  10. ↑ Stowarzyszenie Wolnego Słowa. (pol.).
  11. ↑ Langue – Ordinateur – Mentalité. (fr.).
  12. ↑ Éditions Larousse, 1982, nr 68: La Linguistique Japonaise =. (fr.).
  13. ↑ Meta-informative Centering in Utterances – (Between Semantics and Pragmatics)

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Andrzej_Aleksander_Włodarczyk&oldid=72832565”