Cezar Kunikow (1986)
.jpg) „Cezar Kunikow” w 2003 r. | |
| Klasa | |
|---|---|
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Ropucha |
| Historia | |
| Stocznia | |
| Wodowanie |
1986 |
 Marynarka Wojenna ZSRR
| |
| Nazwa |
BDK-64 (1986) |
| Wejście do służby |
30 września 1986 |
 MW Rosji
| |
| Nazwa |
Cezar Kunikow |
| Wejście do służby |
grudzień 1991 |
| Los okrętu |
prawdopodobnie zatopiony 14 lutego 2024 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
2900 t standardowa |
| Długość |
112,5 m |
| Szerokość |
15 m |
| Zanurzenie |
3,7 m |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o mocy 19 200 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
17,5 węzła |
| Zasięg |
6000 Mm przy 12 w. |
| Uzbrojenie | |
| 4 armaty uniwersalne 57 mm AK-725 (2 × II) 2 × IV wyrzutnie rakiet plot. Strieła-3 (32 rakiety) 2 × XX wyrzutnie npr 122 mm Grad-M (160 pocisków) | |
| Załoga |
87 |
Cezar Kunikow, poprzednio BDK-64 − duży okręt desantowy projektu 775/II (w kodzie NATO: Ropucha) Marynarki Wojennej Rosji. Zbudowany w Stoczni Północnej w Gdańsku, wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR w 1986 roku pod oznaczeniem BDK-64 (БДК-64). Przejęty po rozpadzie ZSRR przez marynarkę wojenną Rosji, otrzymał następnie nazwę „Cezar Kunikow”. Nosił numer burtowy 158.
Wchodził w skład Floty Czarnomorskiej. Wziął udział w rosyjskiej inwazji na Ukrainę, podczas której w lutym 2024 roku został prawdopodobnie zatopiony.
Historia
Okręt BDK-64 został zbudowany w 1986 roku w Stoczni Północnej w Gdańsku w ramach serii dużych okrętów desantowych projektu 775 zaprojektowanych w Polsce i budowanych na zamówienie marynarki ZSRR. W ramach okrętów projektu 775 nosił numer budowy 23, zaliczając się do jego drugiej odmiany (775/II)[a]. W kodzie NATO typ ten był oznaczany jako Ropucha albo Ropucha I[1].
Skrócona charakterystyka
.png)
Okręty desantowe projektu 775 dysponują przelotową ładownią, dostępną przez rampę dziobową i rufową, o długości 95 m, szerokości od 4,5 do 6,5 m i wysokości 4,5 m[2]. Na dziobie jest otwierana furta i opuszczana pochylnia; w celu rozładunku okręty mogą wpływać na plażę[3]. Jednostki mogą transportować do 13 czołgów lub transporterów opancerzonych albo 20 ciężarówek i w obu wariantach 150 żołnierzy[b]. Ładowność okrętu jest określana w publikacjach jako 450 ton[1]. Załoga liczy 87 osób, w tym 8 oficerów[2].
Wyporność okrętu niezaładowanego wynosi 2900 ton (czasem podawana jako standardowa), a pełna – 4400 ton[c]. Długość całkowita wynosi 112,5 m, a na linii wodnej 105 m, szerokość wynosi 15 m, a zanurzenie maksymalne 3,17 m[2].
Uzbrojenie artyleryjskie okrętów projektu 775/II stanowią cztery armaty uniwersalne kalibru 57 mm w dwóch wieżach (po dwa działa) AK-725, umieszczonych przed i za nadbudówką i kierowanych radarem artyleryjskim Bars[2]. Zapas amunicji wynosi 2200 nabojów 57 mm[4]. Ponadto mają do samoobrony dwie poczwórne wyrzutnie pocisków przeciwlotniczych bardzo bliskiego zasięgu Strieła-3, samonaprowadzających się na podczerwień z zapasem 32 pocisków[2]. Dla potrzeb wsparcia desantu okręty uzbrojone są w dwie dwudziestoprowadnicowe wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych kalibru 122 mm Grad-M ze 160 pociskami[2].
W skład wyposażenia radioelektronicznego jednostek projektu 775/II wchodzi stacja radiolokacyjna wykrywania nawodnego i powietrznego Pozitiw oraz radar nawigacyjny Don[5]. Do kierowania ogniem artylerii służy radar Bars na kolumnie za kominami na rufie[5]. Okręty ponadto wyposażone są w dwie szesnastoprowadnicowe wyrzutnie celów pozornych PK-16 kalibru 82 mm służące do walki elektronicznej[5].
Napęd stanowią dwa silniki wysokoprężne 16 ZVB 40/48 o łącznej mocy 19 200 KM poruszające dwie śruby[2]. Prędkość maksymalna wynosi 17,5 węzła[2]. Zasięg wynosi 3500 Mm przy prędkości 16 węzłów i 6000 Mm przy prędkości 12,5 węzła[2].
Służba
Okręt wszedł do służby w Marynarce Wojennej ZSRR 30 września 1986 roku z oznaczeniem alfanumerycznym: BDK-64 (БДК-64), od bolszoj diesantnyj korabl – duży okręt desantowy[6]. Został przydzielony do Floty Czarnomorskiej ZSRR[6]. Już 10 maja 1989 roku otrzymał nazwę „Cezar Kunikow” na cześć radzieckiego oficera dowodzącego desantem na tzw. „małą ziemię” pod Noworosyjskiem, bohatera Związku Radzieckiego[7][8].
Po rozpadzie ZSRR w grudniu 1991 roku „Cezar Kunikow” wchodził nadal w skład Floty Czarnomorskiej podporządkowanej siłom zbrojnym Wspólnoty Niepodległych Państw, a po podziale Floty Czarnomorskiej w drugiej połowie lat 90. został ostatecznie przejęty przez Rosję. W lipcu 1999 roku okręt brał w operacji przerzutu sił rosyjskich z Tuapse do Salonik w Grecji dla celów operacji pokojowej ONZ w byłej Jugosławii[6]. W Marynarce Rosji nosił stały numer burtowy 158[9].
3 października 2011 roku „Cezar Kunikow” wyszedł w miesięczny rejs na Morze Śródziemne do portów Grecji i Kotoru w Czarnogórze, z udziałem zespołu artystycznego i orkiestry Floty Czarnomorskiej, uczestnicząc w imprezach „tygodnia rosyjskiego” na Korfu (między 7 a 10 października), obchodach rocznicy bitwy pod Navarino w Pilos i odsłonięciu pomnika przyjaźni grecko-rosyjskiej w Argostoli[10][11]. Odwiedził ponadto Pireus, a w Aleksandropolis wziął udział w obchodach święta narodowego Grecji (dnia Ochi), powracając do Sewastopola 3 listopada, po przepłynięciu ok. 3000 mil morskich[12]. Dowódcą okrętu był wówczas kmdr ppor. Siergiej Łarczuk, dowódcą zespołu kmdr ppor. Siergiej Zwiagin[11].
W kwietniu 2012 roku „Cezar Kunikow” reprezentował marynarkę rosyjską w składzie międzynarodowego zespołu BLACKSEAFOR na Morzu Czarnym, mającego na celu współpracę państw czarnomorskich, będąc okrętem flagowym zespołu, biorąc udział w ćwiczeniach i odwiedzając Konstancę i Stambuł[13]. W czerwcu 2012 roku okręt wyszedł w rejs do Mesyny we Włoszech, pod dowództwem kmdra ppor. Aleksieja Biezaluka, upamiętniając udział rosyjskich marynarzy w likwidacji skutków trzęsienia ziemi w 1908 гoku[14].
Od 6 lipca 2013 roku do listopada 2014 roku okręt był remontowany w stoczni marynarki w Warnie w Bułgarii, w ramach rozliczeń finansowych Bułgarii z ZSRR[7]. W dniach 5-8 maja 2015 roku „Cezar Kunikow” reprezentował Rosję na międzynarodowej wystawie uzbrojenia IDEF-2015 w Stambule[15]. W 2014 roku dowódcą okrętu był kmdr ppor. Roman Kotlarow, a w 2018 roku kmdr ppor. Andriej Sawatjew[7][8].
„Cezar Kunikow” wraz z innymi okrętami desantowymi Floty Czarnomorskiej brał udział w cyklicznych rejsach zaopatrywania rosyjskiego kontyngentu wojsk w Syrii, m.in. w 2020 roku[16].
Okręt wziął następnie udział w inwazji Rosji na Ukrainę, dostarczając w drugiej połowie marca 2022 roku wraz z innymi rosyjskimi okrętami desantowymi pojazdy wojskowe i zaopatrzenie do zdobytego portu w Berdiańsku nad Morzem Azowskim na południu Ukrainy[17]. 25 marca doszło w Berdiańsku do wybuchu, na skutek którego zatonął przy nabrzeżu okręt desantowy „Saratow”, a „Nowoczerkassk” i „Cezar Kunikow” odcumowały i wyszły w morze, odnosząc niewielkie uszkodzenia od spadających odłamków[17]. Oficjalnie podano, że wybuch był skutkiem ostrzału ukraińską rakietą Toczka-U, jednak istnieje również hipoteza, że spowodowany był nieostrożnością przy rozładunku amunicji i paliwa[17]. Na skutek wybuchu doszło także do pożaru na „Cezarze Kunikowie”, a jego dowódca kmdr ppor. Aleksandr Czirwa (Ukrainiec w służbie Rosji) zmarł później na skutek ran[18][19].
Według rosyjskiej prasy, w sierpniu 2022 roku „Nowoczerkassk” i „Cezar Kunikow” były nadal niesprawne z powodu wadliwości części zamiennych do silników, dostarczonych z Polski w 2019 roku, oraz niemożności nabycia nowych części wobec sankcji nałożonych na Rosję po ataku na Ukrainę[20].
14 lutego 2024 roku ukraińskie media podały, że rano tego dnia „Cezar Kunikow” został zatopiony na Morzu Czarnym przez ukraińskie siły zbrojne przy użyciu nawodnych dronów[21][22].
Uwagi
- ↑ Numer budowy 23 według Apalkow 2007 ↓, s. 29, który jednak zalicza go błędnie do okrętów późniejszego proj. 775/III. Prawidłowy projekt 773/II podaje Car′kow 2015 ↓, s. 24, co potwierdzają fotografie.
- ↑ Tak Apalkow 2007 ↓, s. 22, 25 i Car′kow 2015 ↓, s. 24. W starszych źródłach spotykane są inne dane jak 225 ludzi i 13 czołgów (Pawłow 1997 ↓, s. 77) lub 230 ludzi z pojazdami (Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 412).
- ↑ 2900 ton jako wyporność okrętu pustego w Apalkow 2007 ↓, s. 21, jako wyporność standardowa w Car′kow 2015 ↓, s. 24
Przypisy
- ↑ a b Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995 1995 ↓, s. 412.
- ↑ a b c d e f g h i Apalkow 2007 ↓, s. 22.
- ↑ Apalkow 2007 ↓, s. 25-26.
- ↑ Pawłow 1997 ↓, s. 77.
- ↑ a b c Apalkow 2007 ↓, s. 25.
- ↑ a b c Apalkow 2007 ↓, s. 29.
- ↑ a b c На судоремонтном заводе в Варне завершен ремонт БДК «Цезарь Куников» Черноморского флота [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 24 listopada 2014 (ros.).
- ↑ a b Экипаж большого десантного корабля «Цезарь Куников» провел урок мужества в одноименной школе города Азова [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 5 maja 2018 (ros.).
- ↑ Car′kow 2015 ↓, s. 24.
- ↑ БДК Черноморского флота «Цезарь Куников» покинул Севастополь [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 3 października 2011 (ros.).
- ↑ a b «Цезарь Куников» прибыл в порт Керкира на греческом острове Корфу [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 7 października 2011 (ros.).
- ↑ БДК Черноморского флота «Цезарь Куников» вернулся в Севастополь после дальнего плавания [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 3 listopada 2011 (ros.).
- ↑ Большой десантный корабль Черноморского флота «Цезарь Куников» вернулся в Севастополь [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 28 kwietnia 2012 (ros.).
- ↑ Большой десантный корабль Черноморского флота «Цезарь Куников» направляется в Мессину [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 4 czerwca 2012 (ros.).
- ↑ БДК «Цезарь Куников» Черноморского флота представит Россию на международной выставке вооружений в Стамбуле [online], Ministerstwo Obrony Rosji, 29 kwietnia 2015 (ros.).
- ↑ Maria Tsvetkova, Yoruk Isik: Russia reinforces Syria before Putin-Erdogan talks - flight and shipping data. Reuters, 2020-03-04. [dostęp 2023-12-26]. (ang.).
- ↑ a b c Michał Fiszer: Rąbnie czy nie rąbnie? Wybuchające rosyjskie okręty wojenne to stara tradycja. Polityka.pl, 26 marca 2022. [dostęp 2022-03-26].
- ↑ Olga Surikowa: В Севастополе простились с командиром БДК «Цезарь Куников» Александром Чирвой. Siewkor, 18 kwietnia 2022. [dostęp 2022-04-18]. (ros.).
- ↑ Michał Fiszer: 572. dzień wojny. Ukraina nie ma floty, a niszczy rosyjskie okręty. Krążą już o tym dowcipy. Polityka.pl, 18 września 2023. [dostęp 2024-02-14].
- ↑ Польша поставила России контрафактные детали для десантных кораблей. mash, 2022-08-24. [dostęp 2023-12-26]. (ros.).
- ↑ DWW: Ukraina zniszczyła duży rosyjski okręt desantowy. "Cezar Kunikow" zatonął. 14 lutego 2024.
- ↑ Informacja BBC [1]
Bibliografia
- Jurij Apalkow: Korabli WMF SSSR. Sprawocznik. Tom IV. Diesantnyje i minno-tralnyje korabli. Sankt Petersburg: Galeja Print, 2007. ISBN 978-5-8172-0135-2. (ros.).
- A. Car′kow: Rossijskij Wojenno-Morskoj Fłot 2016 g.. 2015, seria: Morskaja Kollekcyja. nr 12(193)/2015. (ros.).
- Aleksandr Pawłow: Wojennyje korabli Rossii 1997–1998 g. Wyd. V. Jakuck: 1997. (ros.).
- Conway’s All the world’s fighting ships 1947–1995. Robert Gardiner, Stephen Chumbley (red.). Annapolis: Naval Institute Press, 1995. ISBN 1-55750-132-7. (ang.).
| Marynarka Wojenna ZSRR | |
|---|---|
| Marynarka Wojenna Rosji |
|
| Marynarka Wojenna Ukrainy |
|
| Marynarka Wojenna Jemenu |
