Czołg w Wejherowie
 Czołg w 2024 | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Typ obiektu | |
| Data odsłonięcia |
24 maja 1970 |
Położenie na mapie Wejherowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wejherowskiego  | |
 54°36′00,9050″N 18°13′46,2986″E/54,600251 18,229527
| |
Czołg w Wejherowie – czołg-pomnik typu T-34-85, znajdujący się w Wejherowie w województwie pomorskim, w Polsce. Odsłonięty w 1970, w 2008 przeniesiony w obecne miejsce.
Historia
Pomnik został odsłonięty 24 maja 1970, w 25. rocznicę zakończenia II wojny światowej, na pamiątkę zwycięstwa nad hitlerowskimi Niemcami. Czołgi podobnego typu brały udział w walkach o miasto w 1945[1]. Pomnik został zbudowany z inicjatywy Miejskiego Obywatelskiego Komitetu Ochrony Pomników Walki i Męczeństwa. Miał upamiętniać żołnierzy 19. Armii, 8. Korpusu Zmechanizowanego w składzie 1. Armii Pancernej Gwardii oraz 1. Brygady Pancernej im. Bohaterów Westerplatte WP, którzy w ramach 2. Frontu Białoruskiego zdobyli miasto[2].
Do 2008 stał on w pobliżu skrzyżowania ówczesnej drogi krajowej nr 6 i drogi wojewódzkiej nr 218 (plac Grunwaldzki)[3]. Na betonowym postumencie umieszczono dwie metalowe tablice, z datami 1939-1945 i napisem „W 25 rocznicę zwycięstwa nad faszyzmem w hołdzie wyzwolicielom ziemi wejherowskiej”[4].
W 2008 jeden z wejherowskich księży zaproponował, by na miejscu czołgu wybudować formę upamiętnienia ofiar zbrodni piaśnickiej[a]. Zgodę na taki krok wydał ówczesny wojewoda pomorski, Roman Zaborowski[5]. Początkowo planowano całkowicie usunąć czołg, ze względu na protesty mieszkańców[6][7] miasto zdecydowało się na jego renowację oraz przeniesienie w 2009 w obecne miejsce, do Parku Kaszubskiego, przy ulicy Strzeleckiej[8]. Wymienione zostały również tablice pamiątkowe[7]. Na mosiężnej płycie umieszczono napis: „Ku chwale wszystkich żołnierzy I Brygady Pancernej Wojska Polskiego im. Bohaterów Westerplatte biorących udział w wyzwoleniu Ziemi Wejherowskiej spod okupacji hitlerowskiej Mieszkańcy Wejherowa. Wejherowo 2009 rok”. Pod tablicą umieszczono wykaz nazwisk żołnierzy 1 Brygady Pancernej, którzy polegli w walkach o Wejherowo oraz w rejonie Białej Rzeki w marcu 1945 r.[2]
18 kwietnia 2012 roku na miejscu po czołgu odsłonięto i poświęcono pomnik Brama Piaśnicka (ECCE PATRIA) [9].
W 2022, po inwazji Rosji na Ukrainę, nieznany sprawca namalował na czołgu ukraińską flagę[10]. W tym samym roku czterech radnych Wejherowa w interpelacji do władz Wejherowa zaczęło domagać się jego likwidacji[3]. Sekretarz miasta, Bogusław Suwara, w odpowiedzi stwierdził, że nie ma powodów, by go usuwać. Przywołał słowa ks. Daniela Nowaka, że „czołg nie jest pomnikiem, ale eksponatem”[1].
Uwagi
Przypisy
- ↑ a b Spór o czołg w Wejherowie. Zniknie z miasta? „To symbol komunizmu!” [online], www.zawszepomorze.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ a b c Czarnecka 2015 ↓, s. 489.
- ↑ a b Tomasz Smuga, Wejherowo. Czterech radnych domaga się usunięcia czołgu z przestrzeni publicznej. Sekretarz miasta: „Nie widzimy takiej konieczności” [online], Wejherowo Nasze Miasto, 22 kwietnia 2022 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Osowicka 2006 ↓, s. 76.
- ↑ Wirtualna Polska Media S.A, Poradziecki czołg zostaje w Wejherowie [online], wiadomosci.wp.pl, 19 lutego 2008 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Spór o czołg – Archiwum Rzeczpospolitej [online], archiwum.rp.pl [dostęp 2023-03-03].
- ↑ a b Redakcja, Wejherowski czołg pod osłoną nocy zniknął z postumentu i... już nie wróci [online], Dziennik Bałtycki, 12 września 2008 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Czołg na nowym miejscu [online], www.wejherowo.pl [dostęp 2023-03-03] (pol.).
- ↑ Pomnik ofiar wojen i totalitaryzmów. [dostęp 2024-05-11].
- ↑ Redakcja, Namalowali flagę ukraińską na czołgu w Wejherowie [online], Wejherowo Nasze Miasto, 29 sierpnia 2014 [dostęp 2023-03-03] (pol.).
Bibliografia
- Dominika Czarnecka: „Pomniki wdzięczności” Armii Czerwonej w Polsce Ludowej i w III Rzeczypospolitej. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2015. ISBN 978-83-7629-777-4. OCLC 1062341968.
- Regina Osowicka: Bedeker Wejherowski. Wydawnictwo i Drukarnia Acten, 2006. ISBN 83-922059-2-8.