Cyrylica ujgurska

Cyrylica ujgurska (Uyghur Kiril Yëziqi lub UKY, Уйғур Кирил Йезиқи) to alfabet cyrylicki używana do zapisu języka ujgurskiego, głównie przez Ujgurów mieszkających w Kazachstanie i innych krajach Azji Środkowej.

Historia

Została opracowana w 1946 roku w ZSRR-ze jako alternatywa dla alfabetu łacińskiego, który powstał w 1926 roku. Według niektórych badaczy powodem tego była obawa, iż latynizacja ujgurskiego wzmocni więzi między Ujgurami a Turcją, która przeszła na alfabet łaciński w latach 1927–1928^[1].

Po utworzeniu Chińskiej Republiki Ludowej w 1949 r. rosyjscy lingwiści zaczęli pomagać w kodyfikowaniu różnych języków mniejszości w Chinach i promować alfabety oparte na cyrylicy, w tym ten przeznaczony dla Ujgurów.

Wraz ze wzrostem napięć między ZSRR a Chinami, cyrylicę ujgurską odrzucono, a od 1959 roku do zapisu języka ujgurskiego zaczęto używać tzw. nowego alfabetu ujgurskiego, opartego na pinyinie i janalifie. Ostatecznie przywrócono alfabet oparty na piśmie arabskim, który jest w użyciu do dziś. Natomiast cyrylica ujgurska była ciągle używana w ZSRR, a obecnie jest nadal używana w Kazachstanie i innych krajach WNP^[1].

Alfabet

Duże litery	А	Ә	Б	В	Г	Ғ	Д	Е	Ё	Ж	Җ	З	И	Й	К	Қ	Л	М	Н	Ң	О	Ө	П	Р	С	Т	У	Ү	Ф	Х	Һ	Ц	Ч	Ш	Ю	Я
Małe litery	a	ə	б	в	г	ғ	д	е	ё	ж	җ	з	и	й	к	қ	л	м	н	ң	о	ө	п	р	с	т	у	ү	ф	х	һ	ц	ч	ш	ю	я
IPA	ɑ,a	ɛ,æ	b	w,v	g	ʁ,ɣ	d	e	jo	ʒ	d͡ʒ	z	i,ɨ	j	k	q	l	m	n	ŋ	o,ɔ	ø	p	r,ɾ	s	t	u,ʊ	y,ʏ	f,ɸ	χ,x	h,ɦ	t͡s	t͡ʃ	ʃ	ju	ja

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b Jean RahmanJ.R. Duval Jean RahmanJ.R., An Introduction to Latin-Script Uyghur, Uniwersytet Utah, Salt Lake City 2006, s. 2 [dostęp 2020-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11] (ang.).

[ilat-1] Jean RahmanJ.R. Duval Jean RahmanJ.R., An Introduction to Latin-Script Uyghur, Uniwersytet Utah, Salt Lake City 2006, s. 2 [dostęp 2020-01-18] [zarchiwizowane z adresu 2017-10-11] (ang.).

[1]