Stan klęski żywiołowej
przedstawiono sytuację tylko z polskiej perspektywy – artykuł powinien być przekrojowy.
Pomóż go poprawić.
.jpg)
Stan klęski żywiołowej – jeden ze stanów nadzwyczajnych.
Prawo polskie
Na podstawie Ustawy z 18 kwietnia 2002 o stanie klęski żywiołowej[1] stan ten wprowadzany jest przez Radę Ministrów w drodze rozporządzenia na wniosek właściwego wojewody lub z własnej inicjatywy.
Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony dla zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub awarii technicznych noszących znamiona klęski żywiołowej, oraz w celu ich usunięcia.
Stan klęski żywiołowej może być wprowadzony na obszarze, na którym wystąpiła klęska, a także na obszarze, na którym wystąpiły lub mogą wystąpić jej skutki. Wprowadza się go na czas oznaczony, niezbędny dla zapobieżenia skutkom klęski żywiołowej lub ich usunięcia, nie dłuższy niż 30 dni. Stan ten może zostać przedłużony na czas oznaczony, w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, za zgodą Sejmu (art. 4–6 ustawy).
W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w okresie 90 dni od dnia zakończenia stanu klęski żywiołowej nie mogą się odbyć wybory ani referendum ogólnokrajowe[2].
Na terenie objętym stanem klęski żywiołowej istnieje możliwość czasowego ograniczenia wolności, praw człowieka i obywatela (art. 20–26 ustawy).
Stany klęski żywiołowej w Polsce
Pierwszy w historii Polski stan klęski żywiołowej został ogłoszony 16 września 2024 roku za sprawą przechodzących przez Polskę fal powodziowych (zob. stan klęski żywiołowej w Polsce (2024)). Stan ten objął tylko część obszaru trzech województw - dolnośląskiego (powiaty kamiennogórski, karkonoski, kłodzki, lwówecki, wałbrzyski i ząbkowicki oraz miasta Wałbrzych i Jelenią Górę), opolskiego (głubczyski, nyski i prudnicki oraz gminę Strzeleczki) i śląskiego (powiaty bielski, cieszyński, pszczyński i raciborski oraz miasto Bielsko-Białą)[3].
Wprowadzenie stanu klęski żywiołowej rozważano również w roku 2017 po ogromnej nawałnicy, jaka przeszła nad zachodnią Polską, mimo to jednak ówczesna Prezes Rady Ministrów Beata Szydło nie podjęła takiej decyzji[4].
Do wprowadzenia stanu klęski żywiołowej wzywał także w 2020 roku m.in. ówczesny Rzecznik Praw Obywatelskich Adam Bodnar w związku z wybuchem pandemii COVID-19[5], zamiast czego korzystano jednak z przepisów dotyczących stanu epidemii.
Natomiast w czasie powodzi tysiąclecia w 1997 roku nie obowiązywały jeszcze przepisy dotyczące stanu klęski żywiołowej[6].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Dz.U. z 2017 r. poz. 1897
- ↑ Konstytucja RP: art. 228.7
- ↑ Stan klęski żywiołowej ogłoszony w części trzech województw [online], TVN24, 16 września 2024 [dostęp 2024-09-16] (pol.).
- ↑ Premier: Stan klęski żywiołowej ogłaszany jest na wniosek wojewody - obecnie nie ma takiej potrzeby [online], www.rmf24.pl [dostęp 2024-09-16] (pol.).
- ↑ RPO: masowe występowanie choroby zakaźnej uzasadnia wprowadzenie stanu klęski żywiołowej
- ↑ "Debiut" stanu klęski żywiołowej. Rząd reaguje na powódź
Bibliografia
- T. Bąkowski, Prawne formy ograniczania wolności oraz praw człowieka w ustawie o stanie klęski żywiołowej, Państwo i Prawo 2003, nr 8.
- J. Boć, Obywatel w sytuacjach reżimów specjalnych, [w:] Prawo administracyjne, J. Boć (red.), Kolonia Limited 2007.
- M. Smaga, Administracja publiczna w czasie klęski żywiołowej, Kraków 2004.
- P. Ruczkowski, Stan klęski żywiołowej, analiza administracyjnoprawna, Ochrona środowiska. Przegląd 2003, nr 2.
- M. Mączyński, Władze publiczne w stanach nadzwyczajnych i sytuacjach kryzysowych, [w:] Konstytucyjny system władz publicznych, P. Chmielnicki (red.), Warszawa 2009.
- J. Wilk, Stanowienie aktów prawa miejscowego jako sposób ograniczania praw i wolności obywateli w stanie klęski żywiołowej, Nowe Zeszyty Samorządowe 2010, nr 4.