Aleksander Emil Ulrych
Data i miejsce urodzenia |
1 kwietnia 1886 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
29 kwietnia 1945 |
Zawód, zajęcie |
polityk, przedsiębiorca, działacz AK |
Miejsce zamieszkania | |
Stanowisko |
poseł na Sejm III kadencji II RP |
Partia |
BBWR |
Rodzice |
Emil, Berta ze Starków |
Małżeństwo |
Amelia z domu Freye |
Dzieci |
Janusz, Danuta Zofia zam. Trzaska-Truszkowska |
Krewni i powinowaci | |
Odznaczenia | |
Aleksander Ulrych (ur. 1 kwietnia 1886 w Turku, zm. 29 kwietnia 1945 w Weimarze w Buchenwaldzie) – polski polityk, poseł na Sejm III kadencji II RP, przedsiębiorca, działacz AK, więzień Buchenwaldu.
Życiorys
Urodził się w zamożnej rodzinie kupieckiej wyznania luterańskiego i o korzeniach niemieckich, osiadłej od paru pokoleń w okolicach Kalisza. Był synem Emila i Berty ze Starków, starszym bratem polityka i wojskowego II RP Juliusza Ulrycha. Pierwsze nauki pobierał w Kaliszu. Po ukończeniu szkoły realnej wstąpił jako ochotnik do armii Imperium Rosyjskiego, pragnąc zostać zawodowym oficerem, ale wkrótce porzucił ten zamiar i podjął naukę zawodu kupieckiego w znanej warszawskiej firmie delikatesowej „Bracia Pakulscy”. Mając 24 lata otworzył własny sklep delikatesowy w Kaliszu, wówczas jeszcze na przedmieściach, co uchroniło go przed utratą majątku, gdyż całe śródmieście Kalisza zostało zniszczone przez bombardowanie artylerii niemieckiej w sierpniu 1914.
Korzystając z przychylnej koniunktury po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Ulrych rozwinął poważnie swą działalność gospodarczą: zakupił dwie parcele (na jednej z nich stał przedtem, przed zburzeniem miasta, rodzinny dom Adama Asnyka) przy najbardziej ruchliwej ulicy Kalisza i wybudował istniejącą do dziś i pozostającą własnością rodziny pokaźną kamienicę, otworzył wielki sklep delikatesowy w centrum miasta, uzyskał monopol importu kawy i herbaty z Ameryki Środkowej na całą Polskę i przedstawicielstwo importu ekskluzywnych win francuskich do Polski Zachodniej, wysyłając wina ze swej rozlewni nawet do Niemiec, do Wrocławia.
Bliski przyjaciel Walerego Sławka, Ulrych był przez dwie kadencje w latach 30. XX wieku posłem ziemi kaliskiej na Sejm z listy BBWR. Od 1916 był również członkiem Rady Miejskiej miasta Kalisza i w 1929 głównym założycielem Komunalnej Kasy Oszczędności (KKO) rodzinnego grodu.
Po inwazji niemieckiej Ulrych odmówił podpisania volkslisty, został przez władze niemieckie pozbawiony całego majątku i przeniósł się z polecenia AK do Wrocławia, gdzie pracował u swych dawnych partnerów handlowych w firmie Julius Meinl Delikatessen i koordynował jednocześnie administrację AK na terenach włączonych do Rzeszy i przyległych z władzami organizacji w GG. Utrzymując nadal kontakty handlowe z firmą Pakulskich, mógł się swobodnie poruszać między Rzeszą a Generalnym Gubernatorstwem. Żona, przesiedlona przez okupanta na przedmieścia Kalisza, pozostała w tym mieście.
Aresztowany w listopadzie 1944 przez wrocławskie Gestapo, prawdopodobnie dzięki donosowi jakiegoś prowokatora, był przez sześć tygodni przesłuchiwany w siedzibie Gestapo, po czym skierowano go do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie, gdzie zmarł z wyczerpania 18 dni po wyzwoleniu obozu przez armię USA. Amerykanie pochowali go w indywidualnym grobie, ale władze NRD przeniosły później jego szczątki, w związku z budową pomnika, do grobu masowego.
W 1911 Aleksander Ulrych poślubił Amelię z domu Freyer (1892–1962) i miał z nią dwoje dzieci, Janusza (1913–1940), przed 1939 dziennikarza PAT, żołnierza Polskich Sił Zbrojnych w Brygadzie Strzelców Karpackich, zmarłego śmiercią tragiczną w Anglii i pochowanego w szkockim Perth, i córkę Danutę Zofię zam. Trzaska-Truszkowską (1920–2002), uczestniczkę powstania warszawskiego, zmarłą w Kaliszu i pochowaną nieopodal grobu matki na tamtejszym cmentarzu ewangelickim.
Ordery i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (30 listopada 1929)[1]
Przypisy
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 260, poz. 357 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
Bibliografia
- Papiery rodzinne: listy do rodziny, dedykowane fotografie, archiwum Gedenkstätte Buchenwald (Akte Ulrych) ustne informacje córki.
Linki zewnętrzne
- Aleksander Urlych na stronie Biblioteki Sejmowej
- Ludzie urodzeni w Turku (Polska)
- Ludzie związani z Kaliszem
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Ofiary KL Buchenwald
- Politycy Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem
- Polscy przedsiębiorcy XX wieku
- Polskie ofiary niemieckich obozów koncentracyjnych
- Posłowie na Sejm III kadencji (1930–1935)
- Urodzeni w 1886
- Zmarli w 1945