Przejdź do zawartości

Niesobkowate

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wersja do druku nie jest już wspierana i może powodować błędy w wyświetlaniu. Zaktualizuj swoje zakładki i zamiast tego użyj domyślnej funkcji drukowania w swojej przeglądarce.
Niesobkowate
Hepialidae
Ilustracja
Triodia sylvina(inne języki)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

stawonogi

Gromada

owady

Rząd

motyle

Podrząd

Glossata

(bez rangi) Coelolepida
(bez rangi) Myoglossata
(bez rangi) Neolepidoptera
Infrarząd

Exoporia

Nadrodzina

Hepialoidea

Rodzina

niesobkowate

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Phymatopus hecta
Aenetus virescens
Abantiades hyalinatus

Niesobkowate[1], krótkowąsy[2] (Hepialidae) – rodzina motyli z podrzędu Glossata i infrarzędu Exoporia. Obejmuje około 540 opisanych gatunków. Głównie australijskie, ale znane też z pozostałych kontynentów poza Antarktydą.

Opis

Głowa w stosunku do tułowia mała, wyposażona w duże oczy oraz krótkie czułki i głaszczki szczękowe[2]. Przednie i tylne skrzydła podobne w użyłkowaniu i kształcie, połączone w czasie lotu płatem skrzydła przedniego[1]. U samic niektórych gatunków skrzydła tylne zredukowane, przez co samice te są niezdolne do lotu. Golenie przednich odnóży niektórych gatunków wyposażone w epifizy. W oznaczaniu gatunków ważną rolę odgrywają męskie narządy rozrodcze. Walwy dobrze rozwinięte, a kukulus opatrzony sztywnymi szczecinkami. Unkus i zazwyczaj gnatos bardzo silnie zesklerotyzowane. Kształt gnatosa i winkulum różnorodny. Edeagus błoniasty. Sakus, jeśli obecny, szeroki. Na genitalia samic składają się: błoniasty tergit i słabo zesklerotyzowany sternit VIII segmentu odwłoka, zależnego od gatunku kształtu płytka przedwaginalna, brodawki odbytowe (niekiedy zlane w łuk grzbietowy) oraz dwie płytki stanowiące prawdopodobnie pozostałości X segmentu[2].

Gąsienica o ciele wałkowatym i głowie nieco spłaszczonej[2].

Biologia i ekologia

Gąsienice żywią się zbutwiałymi liśćmi, po czym zagrzebują w ziemi i żerują na korzeniach roślin[2] Odnotowano też żerowanie gąsienic na grzybach, mchach czy paprotnikach, a nawet drapieżnictwo na drobnych stawonogach (rodzaj Dalaca)[3]. Ich rozwój trwa od roku do trzech lat. Samce latają lotem wahadłowym, samice normalnym. Jaja składają w locie, rozsypując je na trawę[2]. Jaj mogą być tysiące – samice z rodzaju Trictena potrafią ich złożyć do 29 tysięcy w jednej porcji[3].

Rozprzestrzenienie

Niesobkowate rozsiedlone są kosmopolitycznie, ale większość gatunków występuje w Australii[1][2]. W Polsce występuje 6 gatunków[4] (zobacz: niesobkowate Polski).

Systematyka

Takson ten stanowi najliczniejszą w gatunki rodzinę infrarzędu Exoporia, będącego jedną z filogenetycznie najprymitywniejszych linii współcześnie żyjących motyli. W 2000 roku znano 537 gatunków niesobkowatych zgrupowanych w 56 rodzajach[3]:

Przypisy

  1. ↑ a b c David Carter: Kolekcjoner: Motyle. Warszawa: Wiedza i Życie, 1993, s. 294.
  2. ↑ a b c d e f g Sergiusz Toll: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVII Motyle – Lepidoptera, zeszyty 2-4. Micropterygidae, Eriocraniidae, Krótkowąsy – Hepialidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1959.
  3. ↑ a b c E. S. Nielsen, G. S. Robinson, D. L. Wagner. Ghost-moths of the world: a global inventory and bibliography of the Exoporia (Mnesarchaeoidea and Hepialoidea) (Lepidoptera). „Journal of Natural History”. 34 (6), s. 823-878, 2000. 
  4. ↑ Christopher Jonko: Hepialidae Polski. [w:] Motyle Europy [on-line]. 2014. [dostęp 2015-01-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-07-12)].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Niesobkowate&oldid=75138616”