Wojciech Czerwosz
 Fragment modelu syrenki zrealizowanej przy ul. Katowickiej w Warszawie | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Narodowość | |
| Dziedzina sztuki | |
| Strona internetowa | |
Wojciech Czerwosz (ur. 28 marca 1913 w Łopusznej, zm. 1986 w Warszawie) – polski rzeźbiarz i medalier, autor wycinanek.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W latach 1926–1930 uczył się w Szkole Przemysłu Drzewnego w Zakopanem, której dyrektorem był Karol Stryjeński. W 1931 rozpoczął naukę w Państwowej Szkole Sztuk Zdobniczych w Krakowie, którą zakończył w 1936 roku. W latach 1936–1939 studiował na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u profesora Edwarda Wittiga, który po trzech latach powołał go na swojego asystenta. Karierę akademicką przerwała wojna. Po jej zakończeniu kontynuował naukę u profesora Xawerego Dunikowskiego. Dyplom obronił w 1947 r[1]. Był pierwszym mieszkańcem Łopusznej, który uzyskał wyższe wykształcenie[2]. Ożenił się z artystką Zofią Rendzer. W roku 1949 przeniósł się wraz z żoną do Kielc, a niedługo później do Warszawy, gdzie zamieszkał w jej rodzinnym domu na Saskiej Kępie[3]. Wraz z innymi artystami pracował przy odbudowie stolicy i restauracji zabytków, rzeźb i pomników[1]. Żył i tworzył w Warszawie do końca swoich dni. Został pochowany w Łopusznej[4].
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]Był wszechstronnym artystą. Zajmował się rzeźbą, medalierstwem, projektowaniem monet, grafiką i ceramiką. Był także autorem licznych wycinanek[potrzebny przypis].
Rzeźby
[edytuj | edytuj kod]Do jego znanych rzeźb należą kompozycja figuralna – „Kobieta”, „Narciarz” oraz „Święty Józef”. Na gmachu Zespołu Szkół nr 77 na rogu ulic Katowickiej i Zwycięzców na Saskiej Kępie, zachowała się wykonana przez niego płaskorzeźba przedstawiająca warszawską Syrenkę[5].
Medale
[edytuj | edytuj kod]Od połowy lat sześćdziesiątych XX w. uprawiał medalierstwo. W 1969 r. otrzymał główną nagrodę w międzynarodowym konkursie „Uno A Erre” w Arezzo we Włoszech. Zwycięski medal w tematyce sportowej przedstawia wioślarza, którego odbicie przeobraża się w syrenkę[6]. Wśród jego prac znajdziemy także przedstawienia Henryka Wieniawskiego, Ignacego Domeyko, Kazimierza Pułaskiego czy Władysława Reymonta[7].
Monety
[edytuj | edytuj kod]Był również autorem monet. Współpracował z Mennicą Państwową, dla której wykonywał projekty monet kolekcjonerskich, jak np. srebrna 100-złotówka „Żubr – Ochrona Środowiska”[8].
Wycinanki
[edytuj | edytuj kod]Jego pasją były wycinanki, które z czasem stały się głównym sposobem artystycznej ekspresji. Prace tworzone były przede wszystkim z czarnego papieru, a także z nienaświetlonych klisz rentgenowskich. Powstały również większe prace wycinankowe w płycie wiórowej. W celu segregacji i zabezpieczenia prac, artysta gotowe już wycinanki naklejał na biały karton za pomocą gumy arabskiej bądź zwykłego kleju do papieru[1]. W wielu pracach podejmował tematykę żubrów, które miał okazję obserwować w rodzimej Łopusznej, w związku z nieudaną próbą osadzenia tam tych zwierząt[9]. Innym motywem przewijającym się w jego pracach były syreny i syrenki, które w formie wycinanek można znaleźć m.in. w zbiorach Muzeum Warszawy. Powstała również oddzielna seria wycinanek przedstawiających tańce do książki „Folklor regionu Opoczyńskiego” autorstwa Jana Piotra Dekowskiego i Zbigniewa Hauke[10].
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]1969 – pierwsza nagroda na międzynarodowym konkursie „Uno A Erre” w Arezzo we Włoszech za medal o tematyce sportowej „Wioślarz”[11].
Wystawy
[edytuj | edytuj kod]1949
1959
- „Wystawa Współczesnej Sztuki Religijnej” organizowana przez Klub Inteligencji Katolickiej w Warszawie[13],
- „Kapliczka”[13],
- „Madonna”[13],
1966
- „Sztuka Medalierska w Polsce Ludowej” organizowana przez Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu[14],
- „Tym co na Morzu”[14],
- „XX rocznica powrotu Ziem Zachodnich i Północnych do Macierzy”[14],
1969
- „Matka i dziecko w polskim medalierstwie współczesnym” – wystawa z okazji Kongresu UNICEF[15],
- „Wystawa prac z Ogólnopolskich plenerów” w Orońsku[16],
- „Ogólnopolska wystawa medalierstwa”[17],
- „Wioślarz”[17],
- „Millenium Polionae”[17],
- „1000-lecie Rzemiosła Polskiego”[17],
- „Ecce Homo”[17],
- „Mater Dolorosa”[17],
- „Matka”[17],
2019
- Wystawa w Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju[1].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Wycinanka Wojciecha Czerwosza | Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju [online], muzeumpapiernictwa.pl [dostęp 2020-06-19].
- ↑ Magdalena Czerwosz, Powrót do Domu, Wojciech Czerwosz 1913–1986, Warszawa 2010, s. 7
- ↑ Rzeźbiarze Saskiej Kępy wczoraj i dziś. Warszawa: Klub Kultury Saska Kępa, 2011, s. 18–19.
- ↑ Wojciech Czerwosz | Papiernictwo historyczne [online] [dostęp 2020-06-19] (pol.).
- ↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz: Saska Kępa w listach, opisach, wspomnieniach.... Warszawa: Kowalska/Stiasny, 2004, s. 218.
- ↑ Magdalena Czerwosz, Powrót do Domu, Wojciech Czerwosz 1913–1986, Warszawa 2010, s. 31
- ↑ Małgorzata Dubrowska, Medaliony i Plakiety, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Warszawa 2005, s. 32, 70
- ↑ Janusz Parchimowicz, Monety polskie, wyd. II, Szczecin: Nefryt, 2003, s. 213, 268, ISBN 83-87355-37-2.
- ↑ Emiliana Konopka, Zofia i Wojciech Czerwosz – zapomniani artyści z Saskiej Kępy, Niezła Sztuka [online] [dostęp 30 stycznia 2018]
- ↑ Magdalena Czerwosz, Powrót do Domu, Wojciech Czerwosz 1913–1986, Warszawa 2010, s. 39
- ↑ Magdalena Czerwosz, Powrót do Domu, Wojciech Czerwosz 1913–1986, Warszawa 2010, s. 31
- ↑ a b Wystawa Bieżąca związku Polskich Artystów Plastyków w Kielcach, kat. wyst., Muzeum Świętokrzyskie w Kielcach, czerwiec 1949, Kielce 1949
- ↑ a b c Wystawa Współczesnej Sztuki Religijnej, kat. wyst., Dolny Kościół Św. Krzyża w Warszawie, maj–czerwiec 1959, oprac. Stanisława Grabska, Warszawa 1959
- ↑ a b c Sztuka Medalierska w Polsce Ludowej 1945–1965, kat. wyst., Muzeum Sztuki Medalierskiej we Wrocławiu, styczeń–luty 1966, oprac. Adam Więcek, Wrocław 1966
- ↑ Matka i dziecko w polskim medalierstwie współczesnym, kat. wyst., Kordegarda, Galeria Narodowego Centrum Kultury w Warszawie, lipiec 1969, oprac. Helena Szustakowska, Halina Zacharewicz, Warszawa 1969
- ↑ Wystawa prac z Ogólnopolskich plenerów, kat. wyst., Biuro Wystaw Artystycznych w Kielcach, czerwiec 1969, Kielce 1969
- ↑ a b c d e f g Ogólnopolska wystawa medalierstwa 1965–1969, kat. wyst., Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie, listopad–grudzień 1969, oprac. Wydział Redakcji i Dokumentacji CBWA, Warszawa 1969
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- W Łopusznej zawisły prace Wojciecha Czerwosza. tischner.pl, 2010-04-15. [dostęp 2011-09-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-24)].
- Wystawa prac Wojciecha Czerwosza w GOK-u. tischnerowka.pl, 2010-04-30. [dostęp 2011-09-07].
- Magdalena Czerwosz, Powrót do Domu, Wojciech Czerwosz 1913–1986, Warszawa, 2010
- Magdalena Czerwosz, Leszek Czerwosz, Żubry, Wojciech Czerwosz 1913–1986, Warszawa, 2017
- Anna Rudzka, Grażyna Sosenko, Helena Gąsiorowska, Magdalena Czerwosz, Artyści Saskiej Kępy, Prom, Warszawa, 2016, ISBN 978-83-946476-0-5
- Małgorzata Dubrowska, Medaliony i Plakiety, Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, Warszawa, 2005, ISBN 83-88477-40-7
- Emiliana Konopka, Zofia i Wojciech Czerwosz – zapomniani artyści z Saskiej Kępy, Warszawa, Niezła Sztuka, 30 stycznia 2018
- Wycinanka Wojciecha Czerwosza, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, 30 kwietnia 2019
- Adam Rosiński, Magdalena Czerwosz, Na początku była glina…, Mieszkaniec, Warszawa, 24 maja 2018
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Wojciech Czerwosz. keramos.eu. [dostęp 2011-09-07].
- Papiernictwo historyczne. Wojciech Czerwosz. papiernictwohistoryczne.pl. [dostęp 2013-04-26].
- Zofia i Wojciech Czerwosz – zapomniani artyści z Saskiej Kępy. niezlasztuka.net, 2018-01-30. [dostęp 2018-02-03].