Słupsk (stacja kolejowa)

Słupsk
	; Dworzec w 2023 roku
Państwo	Polska
Województwo	pomorskie
Miejscowość	Słupsk
Lokalizacja	Śródmieście, Zatorze
Data otwarcia	1 lipca 1869
Poprzednie nazwy	Stolp
Rodzaj	stacja
	Dane techniczne
Liczba peronów	3
Liczba krawędzi; peronowych	6
Kasy
	Linie kolejowe
	202 Gdańsk Główny – Stargard; 405 Piła Główna – Ustka; Słupsk – Budowo; Słupsk – Cecenowo;
	Położenie na mapie Słupska Słupsk
	Położenie na mapie Polski Słupsk
	Położenie na mapie województwa pomorskiego Słupsk
	54°28′02″N 17°00′57″E/54,467222 17,015833
	Multimedia w Wikimedia Commons

Słupsk – stacja kolejowa^[2] w Słupsku, jedna z największych na terenie województwa pomorskiego. Jest to stacja węzłowa, linia kolejowa nr 202 z Gdańska Głównego do Stargardu krzyżuje się tutaj z linią kolejową nr 405, łączącą stację Piła Główna z przystankiem osobowym Ustka. Według klasyfikacji PKP ma kategorię dworca wojewódzkiego^[3]. Zatrzymują się tu wszystkie pociągi pasażerskie.

Ruch pasażerski

Rok	Wymiana roczna	Wymiana pasażerska na dobę	miejsce w Polsce
2017^[4]	2 520 000	6 900	33
2018^[5]	1 350 000	3 700	61
2019^[4]	1 530 000	4 200	66
2020^[4]	1 100 000	3 000	58
2021^[4]	1 390 000	3 800	57
2022^[6]		6 000	61

Położenie i infrastruktura

Stacja położona jest w zachodniej części centrum miasta, przy ul. H. Kołłątaja 32, i oddziela śródmieście od wielkopłytowych osiedli mieszkaniowych z lat 70. XX wieku. Dworzec zamyka ul. Wojska Polskiego, dawniej główną arterię miasta. Stacja pasażerska posiada trzy perony, z czego peron trzeci jest przedłużeniem peronu drugiego i, jako peron czołowy, obsługuje wyłącznie pociągi REGIO w kierunku Ustki. Perony połączone są z dworcem przejściem podziemnym. Stacja towarowa położona jest dokładnie naprzeciwko dworca pasażerskiego. Tory stacyjne zostały zelektryfikowane w 1988. Stacja dysponuje zarówno semaforami świetlnymi, jak i kształtowymi.

W wyniku zmniejszenia rangi Słupska jako węzła kolejowego, duża część infrastruktury stacyjnej została rozebrana; dawne warsztaty ZNTK zostały zburzone, a w ich miejscu wybudowano hipermarket sieci Kaufland. Zabytkową lokomotywownię, architektonicznie wzorowaną na pilskiej i wieże wodne rozebrano w początkach XXI wieku. Tzw. „mały dworzec”, który obsługiwał ruch pasażerski przed przeniesieniem stacji bliżej Śródmieścia, został zburzony w 2011.

Historia

Pierwsze połączenie kolejowe, od strony Koszalina, zostało uruchomione 1 lipca 1869. Jednocześnie oddano do użytku zaplecze kolejowe wraz z „małym dworcem”, położonym na terenie dzisiejszych warsztatów naprawczych wagonów. Kolejne połączenia otwierano: we wrześniu 1870 do Gdańska, w 1878 do Piły i Ustki, w 1894 do Dębnicy Kaszubskiej (w 1906 przedłużona do Budowa) i odcinki wąskotorowe do Smołdzina i Cecenowa (przekute na normalnotorowe w latach 1913 - 1933). Słupsk stał się ważnym węzłem kolejowym, a szczególną popularnością cieszyły się codzienne połączenia do Ustki^[7]. W latach 20. XX wieku wybudowano w Słupsku parowozownię na 24 stanowiska. Miała ona dwie obrotnice i kształt wachlarza. Po wojnie przystosowano ją także do obsługi spalinowozów^[8].

Wkroczenie Armii Czerwonej do miasta bardzo negatywnie wpłynęło na sytuację kolei w Słupsku. Żołnierze radzieccy rozebrali linie kolei powiatowych do Budowa i Smołdzina, a także drugi tor na obecnej linii kolejowej nr 202 na odcinku Słupsk-Lębork. Ucierpiał także dworzec, zniszczony w znacznej części i nigdy już nieodbudowany w swojej przedwojennej formie. Niemniej, już w niecałe trzy miesiące po zajęciu miasta, 27 maja 1945 przywrócono połączenie pasażerskie z Lęborkiem, a później z Ustką, Koszalinem, Piłą i innymi miastami regionu. Jako że duża część infrastruktury zachowała się, miasto nie straciło swojego węzłowego znaczenia. W 1975 utworzono tu Dyrekcję Rejonową Kolei Państwowych, przekształconą w 1983 w Rejon Przewozów Kolejowych, a osiem lat później - w 1991 w Zakład Przewozów Pasażerskich. Wtedy też oddano do użytku nowy budynek dworca.

W latach 90. XX wieku Słupsk zaczął powoli tracić na znaczeniu jako węzeł kolejowy. W 1997 likwidacji uległy Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego, a w 1999 rozwiązano Zakład Przewozów Pasażerskich. Wtedy stacja i wagonownia Słupsk zostały podporządkowane Pomorskiemu Zakładowi Przewozów Regionalnych. Po 2000 lokomotywownia została przejęta przez Zakład Taboru w Gdyni, co de facto oznaczało jej likwidację. Od 2008 działają jedynie warsztaty naprawcze wagonów przy ul. Grunwaldzkiej. W 2009 podjęto próbę likwidacji kluczowych połączeń dalekobieżnych, łączących miasto m.in. z Warszawą i Poznaniem^[9], została ona jednak wycofana wskutek protestu mieszkańców.

Od 2007 do Słupska dojeżdżają pociągi trójmiejskiej SKM, które na trasie Trójmiasto-Słupsk zastąpiły Przewozy Regionalne. Od 2015 roku w sezonie letnim przez stacje kursuje pociąg "Słoneczny" spółki Koleje Mazowieckie jadący z Warszawy do Ustki.

Od 10 grudnia 2017 pociągi trójmiejskiej SKM przestały kursować na odcinku Lębork – Słupsk^[10].

15 kwietnia 2024 roku rozpoczęto rozbiórkę starego dworca w celu przygotowania terenu pod budowę nowego obiektu dworcowego. Przewidziany termin oddania nowego gmachu do użytku to 2026 rok^[11]. W ramach budowy drugiego toru na linii kolejowej nr 202 rozpoczęto również prace nad przebudową układu torowego stacji^[12].

Połączenia lokalne całoroczne

Zobacz też

Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego Słupsk

Bibliografia

Wolfram Bäumer, Siegfried Bufe: Eisenbahnen in Pommern, Bufe Fachbuch Verlag Egglham und München 1988, 255 s., ISBN 3-922138-34-9
R. Witkowski: Kolej Doliny Słupi, Świat Kolei 6/2004, Emi Press Łódź
R. Witkowski: Słupska Kolej Powiatowa, Świat Kolei 9/2005, Emi Press Łódź
R. Witkowski: Słupskie Koleje Powiatowe, Świat Kolei 11/2005, Emi Press Łódź

Przypisy

↑ Peron 3 jest przedłużeniem peronu 2.
↑ 2.6. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. [w:] Regulamin sieci 2023/2024 [on-line]. plk-sa.pl. [dostęp 2024-05-06].
↑ Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 411
↑ ^a ^b ^c ^d Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).
↑ Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30] .
↑ Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].
↑ Jarosław Kowalski: Był sobie Słupsk. W pajęczynie żelaznych dróg.. 2006-06-09. [dostęp 2012-06-03].
↑ Edward Kasierski: 140 lat temu do Słupska wjechał pierwszy pociąg. [dostęp 2012-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-24)].
↑ Słupsk. Protest przeciw likwidacji pociągów dalekobieżnych. 2009-13-08. [dostęp 2012-06-03].
↑ www.skm.pkp.pl
↑ Ruszyły roboty rozbiórkowe dworca PKP w Słupsku [online], K6 Info, 16 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-06] (pol.).
↑ Kolej w Słupsku zmienia się dla podróżnych [online], plk.sa.pl, 29 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-06] (pol.).

Linki zewnętrzne

Słupsk w Ogólnopolskiej Bazie Kolejowej – bazakolejowa.pl

Słupsk
Linia 202 Gdańsk Główny – Stargard (131,173 km)
Jezierzyce Słupskie odległość: 8,919 km		Reblino odległość: 8,409 km
Linia 405 Piła Główna – Ustka (175,004 km)
Kobylnica Słupska odległość: 3,730 km		Słupsk Północny odległość: 1,924 km
Linia Słupsk – Budowo (0,000 km)
		Słupsk Przymieście odległość: 1,4 km
Linia Słupsk – Cecenowo (0,000 km)
		Słupsk Ryczewo

[1] Peron 3 jest przedłużeniem peronu 2.

[2] 2.6. Wykaz posterunków ruchu i punktów ekspedycyjnych. [w:] Regulamin sieci 2023/2024 [on-line]. plk-sa.pl. [dostęp 2024-05-06].

[pkp-3] Wykaz stacji pasażerskich wraz z ich kategoryzacją oraz określeniem dostępności do obiektu, l.p. 411

[utk2-4] Urząd TransportuU.T. Kolejowego Urząd TransportuU.T., Przewozy pasażerskie [online], Portal statystyczny UTK [dostęp 2023-02-20] (pol.).

[utk1-5] Wymiana pasażerska na stacjach w Polsce w 2018 r. [online], Urząd Transportu Kolejowego [dostęp 2020-01-30] .

[utk23-6] Urząd Transportu Kolejowego: Wymiana pasażerska - Dane o stacjach 2022. [dostęp 2023-09-17].

[7] Jarosław Kowalski: Był sobie Słupsk. W pajęczynie żelaznych dróg.. 2006-06-09. [dostęp 2012-06-03].

[kasierski-8] Edward Kasierski: 140 lat temu do Słupska wjechał pierwszy pociąg. [dostęp 2012-06-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-24)].

[9] Słupsk. Protest przeciw likwidacji pociągów dalekobieżnych. 2009-13-08. [dostęp 2012-06-03].

[10] www.skm.pkp.pl

[11] Ruszyły roboty rozbiórkowe dworca PKP w Słupsku [online], K6 Info, 16 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-06] (pol.).

[12] Kolej w Słupsku zmienia się dla podróżnych [online], plk.sa.pl, 29 kwietnia 2024 [dostęp 2024-05-06] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]