Sędzimierz
50°42′59″N 16°25′32″E/50,716389 16,425556| osada wsi | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Część miejscowości | |
| SIMC |
nie nadano |
Położenie na mapie gminy Walim  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wałbrzyskiego  | |
| 50°42′59″N 16°25′32″E/50,716389 16,425556
| |
Sędzimierz (niem. Neugericht) – nieoficjalna osada wsi Walim, w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie wałbrzyskim, w gminie Walim.
Od 1957 w granicach Walimia[1].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Sędzimierz leży jest w dolinie Walimki, między centrum Walimia a Jugowicami[2]. Zabudowania osady ciągną się na długości około 1,5 km pomiędzy Działem Jawornickim na zachodzie i Babim Kamieniem[2].
Podział administracyjny
[edytuj | edytuj kod]W latach 1946–1954 Sędzimierz stanowił przysiółek w gromadzie Jugowice gromadę w gminie Walim w powiecie wałbrzyskim w województwie wrocławskim[3]. W związku z reformą administracyjną kraju jesienią 1954 Sędzimierz odłączono od Jugowice, wchodząc w skład nowo utworzonej gromady Walim[4]. 1 stycznia 1957 gromadę Walim zniesiono w związku z nadaniem jej statusu osiedla, przez co Sędzimierz stał się integralną częścią Walimia[1]. 1 stycznia 1973 wraz z kolejną reformą administracyjną kraju osiedle Walim zniesiono, a Sędzimierz stał się rolniczo-przemysłowo-wczasową[2] częścią wsi Walim w reaktywowanej gminie Walim[5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wałbrzyskiego.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Sędzimierz powstał w końcu XVII lub na początku XVIII wieku jako kolonia Jugowic[2]. W 1748 roku była to już spora wieś, był w niej wtedy młyn wodny i mieszkało 25 zagrodników i chałupników[2]. W roku 1825 Sędzimierz był ośrodkiem tkactwa chałupniczego, było tam wtedy wolne sołectwo i 38 domów, w tym: szkoła ewangelicka, browar i młyn wodny[2]. W 1840 roku w miejscowości działało 58 krosien tkackich, a wśród mieszkańców było jeszcze 6 innych rzemieślników[2]. Wieś nadal rozwijała się i w 1861 roku liczyła aż 56 domów[2]. Od połowy XIX wieku w związku z upadkiem tkactwa chałupniczego rozpoczął się proces wyludniania miejscowości, która z powodu położenia na trasie szlaku na Wielką Sowę zaczęła przekształcać się w wieś letniskową[2]. W 1914 roku przez Sędzimierz przeprowadzono linię kolei elektrycznej z Jugowic do Walimia[2].
Po 1945 roku miejscowość utraciła walory letniskowe i przekształciła się w osadę przemysłową[2]. W późniejszych latach w dawnym pałacyku urządzono wojskowy dom wczasowy[2].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]W Sędzimierzu znajdują się następujące zabytki[2]:
- pałacyk przy ul. Wyszyńskiego 92-93, dawny wojskowy dom wczasowy,
- kilka starych domów mieszkalnych różnego typu, pochodzących z XVIII i XIX wieku.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 31
- ↑ a b c d e f g h i j k l m Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-BiS, 1994, s. 334-336. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
- ↑ Uchwała Nr 30/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. w sprawie podziału na nowe gromady powiatu wałbrzyskiego; w ramach Zarządzenia nr 13 Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 20 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 2 października 1954 r. dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 3 grudnia 1954 r., Nr. 9, Poz. 71)
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej we Wrocławiu z dnia 15 grudnia 1972, Nr 8, Poz. 165
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 1995, ISBN 83-85773-12-6.
- Praca zbiorowa; mapa turystyczna ; "Góry Sowie";skala 1:35 000; Wyd. "PLAN"; J.Góra 2007/8r.; ISBN 978-83-60975-44-2
- K.W.Bryger, T.Śnieżek; Przewodnik turystyczny: Góry Sowie; Wyd. "PLAN"; J.Góra 2006r.; ISBN 83-60044-74-0
