Maciej Józef Brodowicz
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
22 stycznia 1885 |
| Profesor nauk medycznych[2] | |
| Specjalność: choroby wewnętrzne | |
| Alma Mater | |
| Doktorat | |
| Dziekan | |
| Wydział | |
| Rektor[3] | |
| Uczelnia | |
| Okres spraw. |
1839–1841 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Rektor | |
| Uczelnia | |
| Okres spraw. |
1847–1848 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
Maciej Józef Brodowicz, Józef Brodowicz (ur. 24 lutego 1790 w Grzymałowie[4] na Podolu, zm. 22 stycznia 1885 w Krakowie) – polski lekarz, naukowiec, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, dwukrotny rektor tej uczelni. Prezes Towarzystwa Naukowego Krakowskiego.
Zasłynął jako najwybitniejszy po Andrzeju Badurskim profesor chorób wewnętrznych Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się na Podolu jako syn Andrzeja i Barbary z Kadłubowskich[5].
Po studiach na Uniwersytecie Wiedeńskim i pięcioletniej praktyce lekarskiej w szpitalu stolicy cesarstwa objął w 1823 kierownictwo kliniki lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wykładał nieprzerwanie do roku 1850[1]. Po objęciu kierownictwa katedry rozpoczął reformowanie i porządkowanie systemu nauczania. Do wielkich osiągnięć Józefa Brodowicza należało przeniesienie w 1827 kliniki lekarskiej ze Szpitala Św. Łazarza do budynku zajmowanego przez lożę masońską przy ul. Kopernika 7 (obecnie Instytut Biochemii Lekarskiej).
Był dziekanem Wydziału Lekarskiego UJ, a w latach 1839-1841 i 1847-1848 pełnił urząd rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego i jednocześnie prezesa Towarzystwa Naukowego Krakowskiego (do 1852 roku funkcje te były ze sobą połączone). Doktorat honoris causa krakowskiej uczelni otrzymał w 1867 roku.
Brodowicz od nowa zorganizował klinikę i zreformował nauczanie, ożywił pracę naukową i w ten sposób wydźwignął ją z głębokiego upadku. Pozostawił po sobie klinikę świetnie zorganizowaną. Stała się ona podwaliną dla późniejszego wspaniałego rozkwitu krakowskiej medycyny. W roku 1848 Brodowicz przyczynił się walnie do uratowania uczelni od zamknięcia, czym naraził się – jako rzekomy austrofil – na niechęć studentów i innych środowisk krakowskich. Rozgoryczony tą reakcją, zrezygnował z profesury i w 1850 r. przeszedł na emeryturę[6].
Maciej Józef Brodowicz był również autorem zabawnych wierszy, które wydał w zbiorze pt. „Kwiatki polne”[7].
Z jego barwną postacią związanych jest również wiele anegdot. Miał on mianowicie przez ostatnich 16 lat swojego życia przechowywać w mieszkaniu przeznaczoną dla siebie trumnę z nieheblowanych desek sosnowych, do której miano go złożyć w koszuli uszytej przed laty przez matkę i w starym mundurze urzędnika Wolnego Miasta Krakowa. W trumnie miały być umieszczone listy matki i przyjaciela z lat młodości oraz wypchany ulubiony kanarek. W przeddzień śmierci 95-letni Brodowicz przesłał kilku znajomym bileciki pożegnalne[8].
Mieszkał przy ul. Strzeleckiej 7[9] w pobliżu kompleksu budynków Wydziału Lekarskiego UJ[5].
Jest pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie, w kwaterze 11[2][10]. Dokumentacja historii chorób jego kliniki znajduje się w Muzeum Wydziału Lekarskiego UJ.
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]Jego imieniem nazwano ulicę w Krakowie[11]
W 1971 ukazała się monografia „Józef Maciej Brodowicz; z dziejów organizacji nauki i nauczania w Wolnym Mieście Krakowie” Kamili Mrozowskiej.
-
Budynek kliniki dr Brodowicza, obecnie Katedra Biochemii Lekarskiej CMUJ
Kraków ul. Kopernika 7c -
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Prezesi Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. tnk.krakow.pl. [dostęp 2015-07-31]. (pol.).
- ↑ a b Lista Pamięci. Maciej Józef Brodowicz. uj.edu.pl. [dostęp 2015-07-31]. (pol.).
- ↑ Poczet Rektorów UJ. uj.edu.pl. [dostęp 2015-07-31]. (pol.).
- ↑ Strona Towarzystwa Naukowego Krakowskiego podaje jako miejsce urodzenia: Grzymułtowice
- ↑ a b Dzieje Krakowa – Maciej Józef Brodowicz. dziejekrakowa.pl. [dostęp 2015-08-05]. (pol.).
- ↑ (M.Ż.K) Marek Żukow-Karczewski, Całe miasto mówiło... O Brodowiczu, „Echo Krakowa”, 15 XI 1994 r., nr 221 (14293).
- ↑ Kwiatki polne. Śląska Biblioteka Cyfrowa. [dostęp 2015-08-05]. (pol.).
- ↑ Marek Żukow-Karczewski, Krakowscy lekarze, czyli kto i jak leczył w dawnym Krakowie, „Gazeta Krakowska”, 18 XI 1994 r., nr 267 (14179).
- ↑ Do 1881 ulica nosiła nazwę Krzyżowa
- ↑ Karolina Grodziska-Ożóg: Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803-1939). Wyd. II. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1987, s. 100. ISBN 83-08-01428-3.
- ↑ Elżbieta Supranowicz: Nazwy ulic Krakowa. Kraków: Instytut Języka Polskiego. Polska Akademia Nauk, 1995. ISBN 83-85579-48-6.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Leon Wachholz: Brodowicz Maciej Józef. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 2: Beyzym Jan – Brownsford Marja. Kraków: Polska Akademia Umiejętności – Skład Główny w Księgarniach Gebethnera i Wolffa, 1936, s. 443–444. Reprint: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Kraków 1989, ISBN 83-04-03291-0
- Lista Pamięci. Maciej Józef Brodowicz. uj.edu.pl. [dostęp 2015-07-31]. (pol.).
- Prezesi Towarzystwa Naukowego Krakowskiego. tnk.krakow.pl. [dostęp 2015-07-31]. (pol.).
- Dzieje Krakowa – Maciej Józef Brodowicz. dziejekrakowa.pl. [dostęp 2015-08-05].